Sama-samarispa allinta rimay

DISCURSOTA qoshaspa otaq piwanpas parlashaspaqa yachanaykin sama-samarispa allin rimayta. Mana chhaynata rimaqtiykiqa manapaschá allintachu entiendesunkikuman, qatirisqapas rimashawaq hinan kanman. Chhaynaqa sut’i entiendeyta rimanaykipaqqa yachanaykin maypichus samarinata. Sama-samarispa rimaqtiykiqa sut’i reparaymi kanqa importante yachachikuykuna, uyariqkunaq sonqonmantaq chayanqa.

Qatimuq parrafokunapi yachasun maypichus ima kaqtinchus huk chhikanta otaq unaychata samariyta.

Qelqapi marcachakuna kasqanman hina leey. Qelqapi marcachakuna kaqtinmi allinta leekun. Chaykunata rikuspan yachanki maypichus huñunasqa simikuna tukusqanta, otaq maypichus hukpa rimasqan qallarinpas tukunpas chayta. Wakin marcachakunan willan imayna tupanasqachus simikuna kasqanta. Kikillaykipaq leeshaspaykiqa rikunkin chay marcachakunata, hukkunaq qayllanpi leemunaykipaqmi ichaqa chay marcachakuna ima nisqanta hina leemunayki. (Qhaway “Iman kaqllata leey” nisqa 1 yachachikuyta.) Sichus leemuq mana chay marcachakuna kasqanman hinachu leemunqa chayqa, uyariqkunaqa manan allintachu entiendenqaku, pantasqata imaraqchá entiendenkuman.

Maypichus huk chhikan samarinata yachanapaqqa manan qelqapi marcachakunallatachu qhawarina, yachanallataqmi imamantachus rimakushasqantapas. Huk allin reqsisqa musicon nirqan: “Manan dedoykunawan aswan allinta ñit’isqayraykuchu sumaqta tocani. Aswanpas musicapi notachakunata hayk’atachus durasqanman hina tocasqayraykun”, nispa. Yaqa chay hinallataqmi rimayninchiswanpas kanman. Allinta preparakusqaykimantapas sama-samarispa allinta rimanki chayqa, sumaqmi sut’i entiendeytaqmi rimayniyki kanqa.

Leemunaykipaq preparakushaspaykiqa huk sayasqa rayachata churay maypichus huk chhikanta samariyta munasqaykipi, iskay sayasqa rayachatataq churawaq aschatawan samarinaykipaq. Mana samanaykipichus samashanki chayqa, maymanta maykamachus mana samaspalla leenaykita lapizwan rayaspa marcay. Hinaspataq wakmanta leey chay marcasqaykita. Askha allin rimamuqkunan chhaynata ruwallankupuni.

Piwanpas parlashaspaqa yachanchismi imamanta rimananchista, chaymi sama-samarispa allinta rimanchis. Chaywanpas wakinqa mana samarinankupin samarinku, chhaynapitaq ima rimasqankupas manaña sut’itachu entiendekun. “Ch’uyata rimay” nisqa 4 yachachikuypin allinta willakushan chaypi imayna allinyanamanta.

Hukman pasanaykipaq huk chhikanta samay. Huk yachachikuymanta rimayta tukushaspa hukman pasanaykipaqqa allinmi kanman huk chhikanta samariy. Chhaynapin uyariqkunaqa rimasqaykipi yuyaymanaspa allinta hap’ikunqaku, yachanqakutaq huk yachachikuymanñataq pasanaykita. Imaynan esquinatapas allillamanta purispa muyurinayki, chhaynallataqmi huk yachachikuyman pasanaykipaqpas huk chhikanta samarinayki.

¿Imaraykun wakin discurso qoqkuna mana samarispa usqhaylla rimamunku? Nishu askha yachachikuykunamanta rimayta munasqankurayku. Wakinqa chhaynata rimanku chhayna rimayman yachasqa kasqankurayku otaq familiankupi llaqtankupipas chhaynatapuni rimasqankurayku. Mana samarispa rimamuqkunaqa manan sut’i entiendeytachu yachachinku. Chayrayku, rimasqaykita uyariqniykikuna allinta uyarinankuta yuyarinankutapas munanki chayqa, ama nishu usqhayllataqa imamantapas rimaychu. Aswanpas sama-samarispa allinta rimay.

Discurso qonapaq qelqaykita preparashanki chayqa, maypichus huk chhikanta samarinayki chayta sut’ita reparanaykipaq hina ruway. Leenapaq discursota qonki chayqa, rayachakunata churay maypichus huk importante yachachikuy tukusqanpi.

Rimashaspa huk yachachikuyman pasanapaqqa as unaychatan samarinayki coma, punto kaqtin samarisqaykimantaqa, ichaqa ama nishutaqa samariychu, mana chayqa sasata hinan qhawarinqaku rimasqaykita, manapas allintachu preparakamuwaq karqan hinata.

Rimasqayki kallpachasqa kananpaq huk chhikanta samay. Manaraq imatapas kallpachawan rimashaspa otaq rimasqayki qhepamanpas huk chhikanta samariqtiykiqa, aswan kallpawanmi chay rimasqayki chayanqa uyariqkunaman. Imatapas nisqayki qhepata huk chhikanta samarinki chayqa, paykunan chay nisqaykipi yuyaymanayta atinqaku, ima ninaykipaqtaqchus ñawpaqchata samarinki chayqa, tukuy yuyaywan suyanqaku ima ninaykitapas. Qanmi yuyaykunayki ñawpaqchatachus qhepachatachus samarinaykitaqa. Ichaqa, imapas importante kaqta willanallaykipaqmi chaytaqa ruwanayki, mana chayqa manan reparanqakuchu mayqenkunas importante kashan chayta.

Nazaret sinagogapin Jesusqa kunkayoqta leerqan paymanta profeta Isaiaspa qelqasqanta, hinaspan manaraq chayta sut’inchaspa qelqata k’uyupurqan, waqaychaqman haywapuspataq tiyaykurqan. Chaykamaqa makillan payta qhawasharqanku. Hinan Jesusqa paykunata nirqan: “Kunanmi kay leesqay uyarisqaykichis Qelqa hunt’akun”, nispa (Luc. 4:16-21). Chhaynaqa Jesuspas huk chhikantan suyarqan ancha importante kaqta willananpaq.

Imapas kaqtinqa huk rato ch’inlla kay. Mayninqa imapas kanmanmi mana rimaqta dejasuqniyki. Predicacionpiqa yaqapas carrokuna afanraq purishanman otaq qonqaylla huk wawa waqayta qallarinman, chhayna kaqtinqa huk raton upallalla kawaq. Hatun huñunakuykunapi discursota qoshaqtiyki ima afanpas kaqtinri, ¿imatan ruwawaq? Aswan alto kunkawanmi rimawaq, ichaqa manapuni chaywanpas rimasqayki uyarikuqtinqa, huk raton suyanayki, mana chayqa manayá uyariqkuna imatapas entiendesunkikuchu. Chay afan chinkapuqtinña rimarinki chayqa, allintan chaypi kaqkuna uyarinqaku yachachisqaykita.

Tapusqaykita kutichinankuta suyay. Discurso qosqaykipi manaña uyariqniykikuna rimamunqakuchu chaypas, imatapas tapuspaykiqa huk chhikantan suyanayki yuyayllankupi kutichinankupaq. Sichus imatapas yuyaymananankupaq hina tapunki, manataq huk chhikanta suyankichu yuyaymananankupaq chayqa, manan allintachu paykunaman chayanqa.

Predicashaspapas yachanaykin hukkuna rimananpaq suyayta. Wakin runakunaqa qatirisqapas kashankuman hinan rimanku. Sichus chhayna rimayman yachakurqanki chayqa, kallpachakuy sama-samarispa allinta rimanaykipaq. Chhaynapin hukkunawan sumaqta parlata tupachinki, allintataq predicankipas. Rimashaspa huk chhikanta samariyqa huk ratolla ch’inlla kaymi, chhayna samariykunata rimasqanchisman churaqtinchisqa, uyarinapaq hina sumaqmi rimayninchis kanqa.

Parlariyqa piwanpas rimanakuymi. Chayrayku tukuy yuyaywan uyariy hukkunaq nisqanta, chhaynapin paykunapas uyarisunkiku. Ima niytapas tukuspaykiqa suyay paykunañataq rimanankupaq.

Parlarikuq hina pitapas predicaqtinchisqa aswan allintan uyariwasunman. Chaymi askha Testigo iñiqmasinchiskuna pitapas napaykuspanku willanku imamanta rimapayaqsi hamusqankuta, chaywan tupaqtataq imatapas tapunku. Hinaspataq wasiyoqpa kutichisqanta uyarispa chayman hina astawan rimapayanku. Askha kutipin wasiyoqta tapunku yuyaykusqankuta rimarinankupaq. Chay iñiqmasinchiskunaqa yachankun pitapas allinta yanapanapaqqa imachus pay yuyaykusqanta yachanankuta (Pro. 20:5).

Wakin runakunaqa manan munankuchu tapurinata, chaymi mana munaytachu kutichinku. Jesuspa tiemponpipas chhaynan karqan, chaywanpas payqa tapuqpunin karqan uyariqninkunata cheqnikuqninkunatapas, chhaynapi paykuna rimarinankupaq (Mar. 3:1-5). Pitapas imatapas tapuspanchisqa kallpachashanchismi allinta yuyaykuspa sonqonpi kasqanta willawananchispaq. Runakunamanqa Diospa Simin Qelqamanta allin kaqkunata willanchis tukuy sonqonkuwan allinta kutichiwananchista munaspan, chay willakuyman hina kawsanankuta munaspa ima (Heb. 4:12).

Sama-samarispa rimayta yachanapaqqa tukuy sonqonchista tukuy yuyayninchistawanmi churana. Chhaynata rimaqtinchisqa sut’itan uyariqninchiskuna entiendewasun, manataqmi qonqanqakuchu.