E “Akono Meitaki” i te Vaitata Anga te Openga

“Kua vaitata ra te openga o te au mea ravarai nei: e teianei e akono meitaki kotou.”​—1 PETERO 4:7.

1. Eaa te kapitiia ra ki te “akono meitaki”?

KA TAU te au tuatua a te apotetoro ko Petero i runga akenei kia akatupu i tetai tupu anga maata i te tu o ta te au Kerititiano akono i to ratou oraanga. Inara, kare a Petero i tuatua atu ki tona aronga tatau kia akaruke i te au apainga rikiriki e te au utuutu anga no te ora anga; kare katoa aia i akamaroiroi atu i tetai tu mataku no te akapou anga tei vaitata maira. Mari ra, kua raurau aia: “e akono meitaki.” Ko te “akono meitaki” te kapiti ra i te akaarianga iki anga meitaki, e mako, e pakari, e tau i ta tatou tuatua anga e te au angaanga oki. Tona aite anga kia tuku na te Tuatua a te Atua e akatere i to tatou manako anga e te au angaanga. (Roma 12:2) I te mea te noo nei tatou “i rotopu i te uki piko e te māro,” te umuumuia ra tetai tu akono meitaki ei kopae ke i te au manamanata e te au tu ngata oki.​—Philipi 2:15.

2. Eaa te puapinga ki te au Kerititiano i teia tuatau no to Iehova ra akakoromaki anga?

² Te tauturu katoa ra te “akono meitaki” ia tatou kia mako, te manako anga tikai no tatou uaorai. (Tito 2:12; Roma 12:3) E mea umuumuia teia i te manako anga i te au tuatua i tataia ia 2 Petero 3:9: “Kare ua te Atu i akaroaroa i tana i tuatua maira, mei ta tetai pae e karanga ra e, e akaroaroa; e akakoromaki maata ra tona ia tatou, kare rava i anoano e kia mate atu tetai, kia rauka katoatoa ra te tataraara.” E tamanako ana e e akakoromaki maata to Iehova, kare i te aronga akarongo kore anake ra, mari ra “ia tatou” katoa oki​—te au mema o te putuputuanga Kerititiano ra. No teaa ra? No te mea “kare rava [aia] i anoano e kia mate atu tetai.” Penei te vaira tetai papaki tei umuumuia ra kia rave i te au taui anga e te au akatikatika anga kia tau ei no te orongaia mai te ora mutu kore. No reira, e akara tatou i te au ngai te umuumuia ra etai au akatikatika anga.

E “Akono Meitaki” i to Tatou Au Pirianga Tangata Nei

3. Penei eaa te au uianga ta te au metua ka tau kia ui kia ratou uaorai no runga i ta ratou tamariki?

³ Ka tau te kainga kia riro ei ngai nooanga no te au. Inara no etai pae te riro ra ei “are ki i te . . . karo.” (Maseli 17:1) Akapeea oki toou ngutuare tangata? Te kore ra ainei i toou ngutuare “te rotoriri, e te makitakita, e te taumāro ra, e te tuatua akakino”? (Ephesia 4:31) Akapeea taau tamariki? Te manako ngakau ra ainei ratou e te inangaroia e te arikiia ra oki? (Akaaite ia Luka 3:22.) Te akataka ra ainei koe i te tuatau kia apii atu e kia tereni atu ia ratou? Te ‘ako ra ainei koe i te tuatua-tika’ kare i te kapikipiki maata e te riri? (2 Timoteo 3:16) I te mea ko te tamariki, “e tuanga ia no ko ia Iehova ra,” te manako maata maira aia i akapeea te akono anga ia ratou ra.​—Salamo 127:3.

4. (a) Eaa te ka tupu me ka kino te akono a te tane i tana vaine? (e) Akapeea e raukaʼi i te au vaine i te akatupu i te au ma te Atua e te mataora ki roto i te ngutuare tangata katoa?

⁴ Akapeea to tatou tokorua akaipoipoia? “E aroa katoa te au tane i ta ratou uaorai au vaine e tikaʼi, mei to ratou uaorai kopapa; ko tei aroa i tana uaorai vaine, kua aroa aia iaia uaorai. Kare ua e tangata e makitakita i tona uaorai kopapa e teia noaʼi oki; kareka e angai e te akaperepere marie; mei ta te Atu i te ekalesia nei.” (Ephesia 5:28, 29) Tetai tangata rave akakino, akaueue ua, me kare tau kore kare e akakino anake i te tu ponuiaau o tona ngutuare mari ra ka akakino katoa oki i tona pirianga ma te Atua ra. (1 Petero 3:7) Ka peea oki te au vaine? Ka tau katoa oki kia ‘kauraro ratou ki ta ratou uaorai au tane, mei ta ratou e kauraro i te Atu ra.’ (Ephesia 5:22) Na te manako anga kia akamareka i te Atua ka tauturu i tetai vaine kia akakore atu i te au tu tarevake o tana tane e kia kauraro kiaia ma te kore e akamoupuku. I etai tuatau, penei ka manako ngakau tetai vaine kia tuatua i tona manako. Te tuatua ra a Maseli 31:26 no tetai vaine akono meitaki: “E tuatua tona vaa i te pakari; e te ture ra i te takinga-meitaki tei tona arero.” Na te akonoanga i tana tane na roto i tetai tu takinga meitaki, e te akangateitei, ka tamou marie aia i te au ma te Atua ra, e ka akatupu aia i te mataora no te ngutuare tangata katoatoa ra.​—Maseli 14:1.

5. Eaa ra i tau ei kia aru te au mapu i te ako a te Pipiria no runga i te akono anga i to ratou au metua?

⁵ Te aronga ou, akapeea kotou i te akono anga i to kotou au metua? Te taangaanga ra ainei kotou i te tuatua aviri, akangateitei kore te putuputu ra te akakoromakiia e to teianei ao? Me kare te akarongo ra ainei koe i te akauenga a te Pipiria: “E te au tamariki ra, e akarongo atu i to kotou au metua i tei tau i te Atu ra; e tuatua-tika oki te reira. ‘E akangateitei i to metua tane e to metua vaine;’ (ko te akauenga muatangana ïa i paʼuia i te meitaki i akakiteia mai;) ‘Kia meitaki koe, e kia akaroaia toou puke rā i te enua nei’”​—Ephesia 6:1-3.

6. Akapeea e raukaʼi ia tatou kia kimi i te au ma te au taeake akamori ra?

⁶ Ka akaari katoa tatou i te “akono meitaki” ia tatou “e kimi [ra] i te au, e aruaru atu” ra ma te au taeake akamori katoa ra. (1 Petero 3:11) Ka tupu mai te au maroanga e te au kite koreanga i etai tuatau. (Iakobo 3:2) Me ka akatikaia te au pekapeka kia tupu ua atu, ka rauka kia tukuia te tu ponuiaau o te putuputuanga ki roto i tetai tu kino. (Galatia 5:15) E no reira kia viviki te akaoti anga i te au maroanga; e kimi i te au akatupu anga no te au.​—Mataio 5:23-25; Ephesia 4:26; Kolosa 3:13, 14.

Te “Akono Meitaki” e te Au Apainga Ngutuare Tangata

7. (a) I akapeea ta Paulo akamaroiroianga kia “akono meitaki” i te au tumu rikiriki ra? (e) Eaa te tu manako tau no te au tane e te au vaine i te au apainga o te ngutuare?

⁷ Kua apii te apotetoro ko Paulo i te au Kerititiano ‘kia noo ratou ma te tau meitaki.’ (Tito 2:12) E mea meitaki kia akamanako e, i roto i te tataanga, kua akamaroiroi a Paulo i te au vaine “kia aroa i ta ratou au tane, kia aroa oki i ta ratou au tamariki, kia maru ua, kia meitaki, kia noo i te ngutuare.” (Tito 2:4, 5) Kua tataia e Paulo te reira i nga mataiti 61-64 T.N., e tokoiti ua mataiti i mua ake i te openga o te akatereanga ngati Iuda o te au mea nei. Inara, te au apinga noa ua nei, mei te angaanga ngutuare ra, te vai puapinga maata ra. No reira ka tau te tane e te vaine kia tamou marie i tetai manako papu meitaki no ta ratou au apainga i te ngutuare “kia kore e akakinoia te tuatua a te Atua.” Kua tataraara tetai upoko ngutuare ki tetai manuiri no te akaraanga tu akama o tona ngutuare. Kua akataka mai aia e kare e tau kia maani akaouia “no te mea te painia ra aia.” E meitaki ua ra te reira i te mea te rave atinga ra tatou no te Patireia, inara e mea tika kia matakite auraka e tuku atinga i te meitaki no to tatou ngutuare tangata.

8. Akapeea e raukaʼi i te au upoko ngutuare i te akono te au mea umuumuia no to ratou au ngutuare tangata na te tu tau?

⁸ Te raurau maira te Pipiria i te au metua tane kia oronga ki to ratou ngutuare tangata i te manakoanga mua kia akono, i te na koanga e ko te tangata oki kare i takinga meitaki i tona uaorai ngutuare “kua akaruke ïa aia i te akarongo, e e maata atu ïa tona kino i to te tangata akarongo kore ra.” (1 Timoteo 5:8) E tuke tuke te turanga oraanga i te ao katoa nei, e e meitaki kia akono mako i te au tapapa anga. “Auraka e tukuia mai te putaua e te apinga nui iaku nei,” ta tei tata ia Maseli 30:8 i pure. Inara, kare e tau te au metua kia manako kore i te au apinga umuumuia no ta ratou tamariki. Ei akatauanga, e pakari ainei kia vaio uaia te ngutuare tangata o tetai ma te kore ua te au mea anoano tumuia no te oraanga kia aruaru i te au angaanga teokaratiki ra? Kare ainei teia e akariri i te au tamariki a tetai ra? I tetai pae, te tuatua ra a Maseli 24:27 e: “E akateateamamao i taau ra angaanga ki vao, ka akatau marie ei kia tau taau ki te kainga; ka akatu ei i toou are i muri ake.” Ae, e tika e e ngai to te manako anga no te au apinga, ‘ko te akatu anga i to tetai ngutuare tangata’​—i te pae vaerua e te manako ngakau oki​—e mea puapinga maata ia.

9. Eaa i pakari ei no te au upoko ngutuare kia akamanako e penei ka takake ratou me kare ka makiia?

⁹ Kua akapapa ainei koe i te au apinga ei utuutu i toou ngutuare tangata me rokoia koe e tetai matenga kare i manakoia? Te tuatua ra a Maseli 13:22 e: “Te vaooia nei te kainga o te tangata meitaki no te tamariki a te au tamariki ra.” Kapiti atu ki tetai ipukarea no te kite ia Iehova e te pirianga oki ma ia ra, ka manako ra te au metua i te orongaanga apinga kopapa na ta ratou tamariki. I te au enua e manganui ka tauta te au upoko ngutuare meitaki kia akaputu i etai moni, kia tata i tetai koreromotu akamanaia e te ture, e te insurance. No te mea oki, kare te au tangata o te Atua i akataka keia i te “tuatau e te tupu anga kite koreia.” (Koheleta 9:11, NW) “E akapuanga” tei te moni, e na te paranianga matakite e putuputu te kopae ke i te tu ngata. (Koheleta 7:12) I te au enua kare te utuutu anga rapakau na te kavamani e tutaki, penei ka iki tetai papaki kia akapae i tetai moni no tei umuumuia no te ora anga meitaki me kare no etai tu tutaki anga no te oraanga kopapa.a

10. Akapeea ta te au metua Kerititiano “akaputu anga i te apinga” na ta ratou tamariki?

¹⁰ Te tuatua katoa ra te au Tuatua Tapu e: “Kare oki te tamariki e akaputu i te apinga na te metua, ko te metua ra te akaputu na te tamariki.” (2 Korinetia 12:14) I teianei ao e mea matauia no te au metua kia akaputu moni no te tuatau ki mua no te apiianga e te akaipoipo anga o ta ratou tamariki kia oronga i tetai akamata anga meitaki i to ratou oraanga. Kua akamanako ainei koe kia akapapa no te tuatau ki mua o taau tamaiti? Ei akaraanga, penei te aruaru ra te tamaiti te mapu maira i te angaanga orometua i te au tuatau ravarai. I te mea kare te au tavini i te au tuatau ravarai e tau kia pati e kia tapapa mai i tetai turu anga no vao mai, penei ka iki te au metua aroa ‘kia oronga atu kiaia kia tau i tana i ngere ra’ ei tauturu iaia kia rave tamou i te tavini anga i te au tuatau ravarai ra.​—Roma 12:13; 1 Samuela 2:18, 19; Philipi 4:14-18.

11. Te akakite maira ainei te manako anga tika tikai i te moni i tetai tu ngere i te akarongo? E akataka mai.

¹¹ Kare te manako anga tika no te moni e akakite ana i te ngere i te akarongo e te vaitata nei te akatere anga kino a Satani i tona openga. E akaarianga ua ia i te “pakari meitaki” e te iki anga tau. (Maseli 2:7; 3:21) Kua tuatua oki a Iesu e “e pakari maata oki to te tamariki o teianei ao, . . . i to te tamariki o te mārama” i ta ratou taangaanga i te moni. (Luka 16:8) No reira ra, tetai papaki i kite ei i tei umuumuia kia rave i te au akatikatika anga i te tu o ta ratou taangaanga i ta ratou moni, kia meitaki te akono anga i te au mea umuumuia no to ratou ngutuare tangata.

E “Akono Meitaki” i to Tatou Manako no te Kite Apiianga

12. I akapeea ta Iesu apii anga i tana au pipi kia akapapa no te au turanga ou ra?

¹² “Te ngaro ke nei oki te tu o teianei ao,” e te tupu totoa nei te au taui anga o te puapinga e te au tupu anga viviki te au apinga kite. (1 Korinetia 7:31) Inara, kua apii a Iesu i tana au pipi kia rave ngoie ua i te taui anga. Kua akakite aia i tana tono anga ia ratou i to ratou tere mua i te tutu aereanga: “Auraka ei auro, e te ario, e te veo, i roto i to kotou tatua; Auraka ei pute e apaiia, auraka e taki rua pereue, auraka ei tamaka, auraka ei tokotoko: e tau oki i te rave angaanga tana kai.” (Mataio 10:9, 10) Inara, i tetai atianga i muri akera, kua karanga atura Iesu: “E āriki moni tana ra, e apai ïa, e tana katoa oki pute.” (Luka 22:36) Eaa teia tauiia? Ko te au turanga. Kua riro kia maata atu te riri o te reva akonoanga atua, e i teianei kua anoanoia ratou kia rave i te au apinga na ratou uaorai.

13. Eaa te akakoro anga maata no te kite apiianga, e akapeea te au metua i te turu anga i ta ratou tamariki i teianei tu?

¹³ Mei te reira katoa oki i teia tuatau, penei ka umuumuia te au metua kia tamanako marie i te au tu tikaʼi o te pae puapinga. Ei akatauanga, te akono ra ainei koe i te au akanoonoo anga e kia rava te kite apiianga no taau tamariki? Te akakoro anga maata no te kite apiianga ka tau ei akapapa i tetai mapu kia riro ei tetai orometua meitaki no Iehova. E ko te kite apiianga puapinga maata roa atu ko te kite apiianga i te pae vaerua ia. (Isaia 54:13) Te manako katoa ra te au metua i te kite o ta ratou tamariki kia turu ia ratou uaorai i te pae o te moni. E no reira e oronga i te arataki anga ki taau tamariki, e tauturu ia ratou kia iki i te au tumu apii tau, e kia uriuri manako ma ratou katoa me e pakari kia aruaru i etai ua atu kite apiianga e me kare. Ko taua au iki anga ra e apainga ia na te ngutuare tangata, e kare e tau etai ke kia akaapa atu i tei ikiia kia rave. (Maseli 22:6) Ka peea oki te aronga tei iki ra kia apii i ta ratou tamariki i te kainga?b E manganui kua rave i te angaanga meitaki, kua kitea e tetai papaki e e maata atu te ngata i ta ratou i manako, e kua mamae ta ratou tamariki i te ngere anga. E no reira, me te akamanako ra koe i te apiianga i te kainga, e akapapu i te tare anga i te tutaki, ma te akatakaanga tika tikai mei tei ia koe te au tu karape e te ako anga ia koe uaorai te umuumuia ra kia rave ua atu kia oti meitaki.​—Luka 14:28.

‘Auraka e Kimi i te Au Apinga Meitaki Maata’

14, 15. (a) I akapeea a Baruka i ngere ei i tona tu tau i te pae vaerua? (e) Eaa ra i nenevaʼi nona kia ‘kimi i te meitaki maata’?

¹⁴ I te mea kare i tae mai ake te openga o teianei akatereanga, penei ka kimi tetai papaki i ta teianei ao e oronga maira​—au ravenga kia autu, au angaanga moni, e te apinganui. E akamanako i te tekeretere o Ieremia, ko Baruka. Kua aue aia: “E ae oki au nei e! kua kapiti katoa mai a Iehova i te mii ki toku mamae nei; kua roiroi au i toku ngengeti ua anga, e kare oku e akaeaanga i kitea.” (Ieremia 45:3) Kua roiroi a Baruka. E mea ngata te tavinianga ei tekeretere no Ieremia, e angaanga taitaia. (Ieremia 36:14-26) E kare e openga ki taua tu taitaia ra i kiteia atu. E 18 mataiti toe i mua ake ka akapouiaʼi a Ierusalema.

¹⁵ Kua tuatua atu a Iehova kia Baruka: “I na, ko taku i patu ra, ko taku ïa e vavaʼi ki raro, e ko taku i tanu ra, ko taku ïa e kiriti, koia te enua katoa nei. Te kimi ra ainei koe i te meitaki maata noou uaorai? Auraka e kimiia.” Kua ngere a Baruka i tona tu tau. Kua akamata aia i te ‘kimi i te meitaki maata nona uaorai,’ penei e apinganui, e turanga teitei, me kare e turanga tinamou i te pae kopapa. I te mea ka rave a Iehova “e kiriti, koia te enua katoa nei,” eaa te puapinga no te kimi anga i taua au mea ra? E no reira kua oronga a Iehova i teianei akamaara anga tau kia Baruka: “I na oki, te apai mai nei au i te kino ki runga i te tangata katoa ra . . . e oronga atura au i te ora noou ei apinga, i te au ngai katoa taau e aere na.” Kare te apinga kopapa e ora atu i te akapouanga o Ierusalema! Kua akapapu maira Iehova i ‘te ora nona anake ei apinga.’​—Ieremia 45:4, 5.

16. Eaa te apiianga te ka kitea e te au tangata o Iehova mei tei tupu ra kia Baruka?

¹⁶ Kua akarongo a Baruka i ta Iehova ra akatikatika anga, e, kua tika ki ta Iehova i taputou ra, kua ora atu a Baruka ma tona oraanga anake ua. (Ieremia 43:6, 7) Mei teaa ra tetai apiianga ririnui no te au tangata o Iehova i teianei tuatau! Kare teia i te tuatau no te ‘kimi i te meitaki maata no tatou uaorai.’ No teaa ra? No te mea “te ngaro ke nei teianei ao, ma ta to reira katoa e anoano nei.”​—1 Ioane 2:17.

Taangaanga Meitaki Anga i te Tuatau te Toe Nei

17, 18. (a) I akapeea to Iona manako anga i te tataraara anga to Nineve ra? (e) Eaa ta Iehova ra apiianga ia Iona?

¹⁷ Akapeea i reira, te taangaanga meitaki i to tatou tuatau te toe nei? E apii mei te tupu anga o te peroveta ko Iona ra. “Kua aere atura [aia] ki Nineve, . . . , kua tutu aere aia, na ko atura, E rua takau rā toe e uritumuiaʼi Nineve.” Kua poitirere a Iona e, kua akarongo to Nineve ki tana tuatua anga e kua tataraara! Kua kore a Iehova e akapou i te oire. Ta Iona i manako? “E Iehova, teia taku e pati kia koe, ka rave mai koe iaku kia mate, e mea meitaki oki iaku te mate i te ora.”​—Iona 3:3, 4; 4:3.

¹⁸ I reira kua apii atu a Iehova ia Iona i tetai apiianga puapinga maata. Kua “akatupu iora te Atua ra ko Iehova i tetai kikiona, akatupuia iora na runga ia Iona, ei marumaru i runga i tona upoko . . . rekareka rava akerā Iona i taua kikiona ra.” Inara, kua poto ua to Iona rekareka anga, no te mea kua mae viviki atu taua kikiona ra. Kua “riri” a Iona no te kore tona marumaru. Kua akaketaketa atura Iehova i Tona manako, i te na ko anga: “Kua tangi koe i te kikiona . . . E auraka ainei au nei e tangi ia Nineve, i tera ra oire maata, e ono takau tausani anga i te tangata kare i kite i to ratou rima katau e to ratou rima kaui, e te au puaka katoa oki e manganui?”​—Iona 4:6, 7, 9-11.

19. Eaa te tu manakoanga no tatou uaorai te ka anoano tatou kia kopae ke?

¹⁹ Mei teaa ra to Iona manakoanga iaia uaorai! Kua manako ngakau tangi aia no tetai ngangaere, inara kare takiri ona aroa no te au tangata o Nineve ra​—e au tangata tei, ‘kore i kite i te tuke anga i rotopu i to ratou rima katau e to ratou rima kaui,’ i te pae vaerua ra. Penei ka anoano katoa oki tatou no te akapou anga o teianei ao kino, e te tika ra! (2 Tesalonia 1:8) Inara, ia tatou e tatari nei, e apainga ta tatou kia tauturu i te pae vaerua te au tangata ngakau tiratiratu tei kore ‘e kite i to ratou rima katau mei to ratou rima kaui ra oki.’ (Mataio 9:36; Roma 10:13-15) Ka taangaanga ainei koe i te taime poto te toe nei kia tauturu atu i te aronga te ka rauka kia kite meitaki ia Iehova? Eaa te angaanga te ka aite atu te rekareka anga mei te tauturu anga i tetai kia rauka te ora anga?

E Noo Marie ma te “Akono Meitaki”

20, 21. (a) Eaa etai au tu te ka rauka ia tatou kia akakite i te “akono meitaki” i te tuatau ki mua? (e) Eaa te au akameitaki anga te ka rauka mai na te nooanga ma te “akono meitaki”?

²⁰ I te topa aereanga ta Satani akatere anga ki roto i te akapouanga, e mea papu ka aro mai etai atu au akaaoanga ou kia tatou. Te totou maira 2 Timoteo 3:13: “Ko te au tangata kikino e te aronga pikikaa ra, e tupu rai to ratou kino, e e maata atu.” Inara “kia kore kotou e akaroiroi, kia kore oki e taitaia to kotou ngakau.” (Ebera 12:3) E irinaki ki runga ia Iehova no te akamaroiroianga. (Philipi 4:13) E apii kia ngavarivari, kia rauka te akono atu i teianei au turanga te kino ua atu nei, auraka e manako i te au mea i topa. (Koheleta 7:10) E taangaanga i te pakari tau, ma te raveanga i te arataki anga a “te tavini akono meitaki e te pakari” e oronga maira.​—Mataio 24:45-47.

²¹ Eaa te maata te tuatau te toe nei kare tatou e kite. Inara, ka rauka ia tatou kia tuatua ma te irinaki anga e “te vaitata nei te openga o te au mea ravarai.” Kia tae roa mai taua openga ra, kia noo tatou ma te “akono meitaki” i ta tatou au akonoanga tetai ma tetai, i te tu o ta tatou utuutu anga no to tatou au ngutuare tangata, e i ta tatou au apainga angaanga oki. Na te raveanga i te reira, ka rauka ia tatou ravarai te akapapu anga e ka kitea tatou i te openga ra “ma te au, ma te topata kore, e te apa kore”!​—2 Petero 3:14.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Au Tumu no te Akamanako Akaou

◻ Akapeea tatou me akaari i te “akono meitaki” i to tatou uaorai au pirianga?

◻ Akapeea tatou me akaari i te tu tau i te akonoanga i ta tatou au apainga no te ngutuare tangata?

◻ Eaa ra i tikai te au metua kia manako atu i te kite apiianga no ta ratou tamariki?

◻ Eaa te au apiianga ta tatou i kite mei ia Baruka raua ko Iona?

[Tutu i te kapi 18]

Me akono tau kore te tane e te vaine tetai i tetai, te takino ra raua i to raua pirianga ma Iehova

[Tutu i te kapi 20]

Ka tau te au metua kia manako atu i te kite apiianga o ta ratou tamariki