RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI Punanga Tiaki
Punanga Tiaki
RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI
Reo Rarotonga
  • PIPIRIA
  • AU PUKA
  • AU UIPAANGA
  • w97 12/15 kapi 22-26
  • Kua Kiteaia Mai Tetai Poe Tei Uunaia

Kare e vitio.

Akakoromaki mai kare te vitio e angaanga.

  • Kua Kiteaia Mai Tetai Poe Tei Uunaia
  • Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1997
  • Tumu Tuatua
  • Tetai Atu Manako
  • Te Anoano no Tetai Pipiria Rutia
  • Akamata te Tauta Anga no te Uri
  • Akamutuia te Urianga Pipiria
  • Te Angaanga a Pavsky
  • Akakakaanga i te Ingoa o te Atua
  • Te Archimandrite ko Makarios
  • To Makarios Turanga Mataku Kore
  • Ina kua Neneiia!
  • Te Pipiria Makarios i Teia Ra
  • Ka Vairai te Tuatua a te Atua e Tuatau ua Atu
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1997
  • E Atianga Puapinga no te Aronga tei Inangaro i te Tuatua a te Atua
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1999
  • Te Maara Ainei ia Koe?
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1998
  • Te New World Translation Arikiia e te Au Mirioni Ua Atu i te Ao Katoa
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2001
Tetai Atu
Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1997
w97 12/15 kapi 22-26

Kua Kiteaia Mai Tetai Poe Tei Uunaia

Te Tua o te Pipiria Makarios

I TE 1993 kua kiteaia mai e tetai tangata kimikimi tetai putunga makatini Orthodox Review taito, manga rengarenga i roto i to Rutia National Library i St. Petersburg. I roto i te au kapi o te au makatini o te 1860 ki te 1867 te vaira tetai poe tei uunaia mei te au tangata Rutia e tere atu i te tai anere mataiti. E urianga te reira o te au Tuatua Tapu Epera katoa, me kore te “Koreromotu Taito,” o te Pipiria i te reo Rutia!

Te aronga uri o te au Tuatua Tapu ko Mikhail Iakovlevich Glukharev, tei kiteaia ko te Archimandrite ko Makarios, e Gerasim Petrovich Pavsky. E nga mema rongoia raua o te Akonoanga Otototi Rutia pera katoa e nga tangata apiipii reo. I te akamata anga teia nga tangata i ta raua angaanga i te tuanga mua o te anere mataiti i topa, kare te katoa anga o te Pipiria i oti ake i te uriia ki roto i te reo Rutia.

E tika, tei roto te Pipiria i te reo Slavonic, e reo no mua ake i te reo Rutia o teia tuatau. Inara, i te tae anga ki roto i te 19 anere mataiti, kare te reo Slavonic e tuatua maataia ana mari ua ki roto i te au angaanga akonoanga, te ngai i tuatuaiaʼi e te au orometua. Kua tupu katoa tetai turanga mei teia i te Opunga, te ngai i tauta ei te Akonoanga Katorika Roma i te akono i te Pipiria ki roto anake ua i te reo Ratino i muri roa ake i riro mai ei te reo Ratino ei reo mate.

Kua tauta a Makarios raua ko Pavsky kia rauka te Pipiria i te au tangata noa ua nei. Na te kitea anga mai ta raua tataanga tei ngaropoinaia no tetai tuatau roa, kua rauka i reira kia akaoki i tetai tuanga puapinga o te tuanga tataanga e te akonoanga o Rutia.

Inara, koai tikai a Makarios raua ko Pavsky? E eaa to raua tauta anga i te tuku i te Pipiria ki roto i te reo noa ua nei o te au tangata ka aravei atu ei i te patoi anga? E umere tikai to raua tua e te akaketaketa akarongo ki te aronga katoatoa tei inangaro i te Pipiria.

Te Anoano no Tetai Pipiria Rutia

Kare ko Makarios raua ko Pavsky te mea mua tei kite i te anoano no te Pipiria ki roto i te reo noa ua nei o te au tangata. E tai anere mataiti i mua atu ana, kua kite katoa te emepera Rutia, ko Peter I, me kore ko Peter Maata, i taua anoano rai. Ma te puapinga, kua akangateitei aia i te au Tuatua Tapu e kua taikuia i te na ko anga: “E puka te Pipiria tei teitei atura i tetai katoatoa atu, e te ki ra i te au mea ravarai no runga i ta te tangata apainga ki te Atua e tona tangata tupu.”

No reira, i te 1716, kua akaue a Peter i tona kopu ariki kia neneiia tetai Pipiria i Am­ster­dam, e nana uaorai e tutaki. Kia ki te kapi takitai i tetai pa tuatua reo Rutia e tetai pa tuatua reo Orani. E tai ua mataiti i muri mai, i te 1717, kua papa te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano, me kore te “Koreromotu Ou.”

I te tae anga ki te 1721 kua nenei katoaia te tuanga Orani o tetai urianga e a voriumu o te au Tuatua Tapu Epera. Okotai pa kua akaruke uaia kare e apinga i runga, kia akakiia a muri akera ki te au tuatua reo Rutia. Kua oronga a Peter i te au Pipiria ki te “Ekaretia Tapu” o te Akonoanga Otototi Rutia​—te mana taoonga akonoanga teitei​—no te akaoti i te neneianga e te akono i te tua aere anga. Inara, kare te ekaretia i rave ana i te reira.

I raro ake i te a mataiti i muri mai, kua mate a Peter. Eaa tei tupu ki tana au Pipiria? Tera te aiteanga kare rava te au pa tei akakoroia no te au tuatua reo Rutia i akakiia ana. Kua akaputu maataia te au Pipiria ki raro ake i tetai are, te ngai i pe ei ratou​—kare e kopi meitaki okotai i kiteaia i muri mai! Te manako o te ekaretia ko te “oko i te katoa anga tei toe mai ki te aronga okooko.”

Akamata te Tauta Anga no te Uri

I te 1812, kua aere mai a John Paterson, e mema o te British and Foreign Bible Society, ki Rutia. Kua akakeu a Paterson i te inangaro o te aronga kite o St. Petersburg kia akatupu i tetai taiate Pipiria. I roto ia Titema 6, 1812​—i taua mataiti i akauri ke atu ei te au vaeau Rutia i te au vaeau tomo o Napoléon I​—kua akatika te Emepera ko Alexander I i tetai koreromotu no tetai taiate Pipiria reo Rutia. I te 1815 kua akaue te emepera i te tiamana o te taiate, ko Prince Alek­sandr Golitsyn, kia akakite ki te ekaretia akatere e “kia rauka katoa i te au Rutia te tuatau o te tatauanga i te Tuatua na te Atua i to ratou uaorai reo Rutia metua.”

Ma te akameitakiia, kua orongaia te tika anga kia uri tika i te au Tuatua Tapu Epera ki roto i te reo Rutia mei te reo Epera mua. Kua riro ana te Septuagint Ereni taito ei tumu no te au urianga o te au Tuatua Tapu Epera ki roto i te reo Slavonic. Kua akakiteia ki te aronga te ka uri i te Pipiria ki roto i te reo Rutia e ko te au kaveinga tikai o te urianga koia te tu tika tikai, taka meitaki, e te ma. Eaa tei tupu ki teia au tauta anga mua no te oronga i te Pipiria ki roto e i te reo Rutia?

Akamutuia te Urianga Pipiria

Kare i roa kua matakite mai te au tuanga akono i roto i te akonoanga e te kavamani i te mana o te akonoanga e te poritiki ke. Kua karanga katoa etai au arataki akonoanga i te reo Slavonic​—te reo o te rave anga pure tutia​—e e meitaki atu ta te reira tuatua anga i te tuatua a te Pipiria i te reo Rutia.

No reira kua akamutuia te Taiate Pipiria Rutia i te 1826. E tauatini ua atu au kopi o te au urianga tei neneiia e te taiate Pipiria tei tutungiia. Tei tupu, kua riro te Pipiria i te ngai rua i raro ake i te rave anga akonoanga e te peu. Te aruanga i te tu tei akanooia e te Akonoanga Katorika Roma, kua tutara te ekaretia i te 1836: “Ka akatikaia tetai ua atu tangata akono kia akarongo i te au Tuatua Tapu, inara kare tetai ua atu tangata e akatikaia kia tatau i etai au tuanga o te au Tuatua Tapu, te Koreromotu Taito tikai, ma te kore te arataki anga.” Kua akamutu te urianga Pipiria.

Te Angaanga a Pavsky

I taua taime rai, kua rave a Gerasim Pavsky, e poropeta o te reo Epera, i te angaanga o te urianga i te au Tuatua Tapu Epera ki roto i te reo Rutia. I te 1821 kua oti iaia tetai urianga o te Salamo. Kua viviki te emepera i te akatika i te reira, e te tae anga kia Tianuare 1822 kua tukuia te puka o Salamo ki te au tangata. Kua ariki vivikiia te reira e kua anoanoia kia nenei akaouia e 12 taime​—te taeanga ki te 100,000 au kopi!

Kua riro ta Pavsky au tauta anga apiipii kia rauka iaia te akangateitei anga a te aronga apiipii reo e te aronga apiipii akonoanga e manganui. Kua akatutuia aia ei tangata tuatua titika e te tika tei tu ra ki runga ake i te au parani kino tei takapini ra iaia. Noatu te patoi anga akonoanga ki te Taiate Pipiria Rutia e no te mea kua manako etai pae e te rave ra te reira i te au inangaro ke, kua rave ua atu a Poropeta Pavsky i te uri i te au irava Pipiria ki roto i te reo Rutia i tana au apiianga. Kua tata rima ua tana aronga apiipii meitaki i tana au akapapa anga e, i muri akera, kua rauka i te akaputu i tana angaanga. I te 1839 kua akamaroiroi ratou ia ratou uaorai no te nenei e 150 au kopi i ko i te pereti a te apii​—ma te kore te tika anga a te au opita akarakara puka.

Kua riro te urianga a Pavsky ei mea umere tikai ki te aronga tatau, e kua tupu ua atu te aronga tei inangaro i te reira. Inara i te 1841 kua apainaia tetai akaapa anga kitea koreia ki te ekaretia no runga i te “kino” o teia urianga, te karangaanga e kua aere ke te reira mei te manako apiianga Otototi. E rua mataiti i muri mai kua oronga te ekaretia i tetai akaueanga: “E rave i te au tataanga rima e vaira e te au kopi neneiia o te urianga a G. Pavsky no te Koreromotu Taito e e takore ia ratou.”

Akakakaanga i te Ingoa o te Atua

Noatu rai, kua akamata akaou a Pavsky i te inangaro i te urianga Pipiria. Kua akanoo katoa aia i tetai akamata anga puapinga no te aronga uri ki mua i te tae anga mai ki tetai akaou tuanga puapinga​—koia te ingoa o te Atua.

Kua akamarama te tangata Rutia kimikimi ko Korsunsky: ‘Te ingoa tikai o te Atua, te mea tapu roa atu o tona au ingoa, e a ona au reta Epera יהוה e te tuatuaia ra i teianei ko Iehova.’ I roto i te au kopi taito o te Pipiria, te taikuia ra te reira ingoa taka ua o te Atua e tauatini ua atu au taime i roto i te au Tuatua Tapu Epera anake. Inara, kua tarevake ua te au ngati Iuda i te irinaki e e tapu roa te ingoa o te Atua no te tata me kore te tuatua. No runga i teia, kua akara a Korsunsky e: ‘I te tuatua anga me kore te tataanga, i te maata anga o te taime kua tupauia te reira ki te Adonai, e tuatua tei matauia i te uri ko te “Atu.”’

Ma te taka meitaki, te tumu i akarukeiaʼi te taangaanga anga i te ingoa tu-Atua no te mataku tau kore​—kare no te mataku ngateitei i te Atua. Kare e ngai i roto i te Pipiria uaorai te karanga ra e auraka e taangaanga i te ingoa o te Atua. Kua akakite te Atua uaorai kia Mose: “E na ko atu koe ki te tamariki a Iseraela, na te Atua o to kotou ai metua ra, ko Iehova, . . . au i tono mai kia kotou nei: ko toku ïa ingoa e tuatau ua atu, e ko toku ïa akakite ki tera uki ki tera uki.” (Exodo 3:15) Ma te taokioki ua, te raurau ra te au Tuatua Tapu i te aronga akamori: “E akameitaki kotou ia Iehova, e kapiki atu ki tona ingoa.” (Isaia 12:4) Noatu ra, kua iki te maata anga o te aronga uri Pipiria kia aru i te irinaki anga ngati Iuda e e kopaeia i te taangaanga anga i te ingoa tu-Atua.

Inara, kare a Pavsky i aru ana i teia au irinaki anga. I roto i tana urianga o te Salamo anake ua, kua ira mai te ingoa Iehova e tere atu i te 35 taime. No teia i riro mai ei tona tu mataku kore ei akakeu anga puapinga ki runga i tetai o tona aronga tangata aiteite te tuatau.

Te Archimandrite ko Makarios

Teia tangata aiteite te tuatau ko te archimandrite ko Makarios, e mitinari akonoanga Otototi Rutia tei rauka ra te au tu karape tikai i te pae o te reo. E itu rai ona mataiti, kua rauka iaia i te uri i te au tuatua Rutia ki roto i te reo Ratino. I te tae anga ki te 20 mataiti, kua kite aia i te reo Epera, Tiamani, e te Varani. Inara, na tetai tu akaaka e tetai kite anga tikai i tana apainga ki mua i te Atua i tauturu iaia kia kopae i te ereere o te tu papu roa iaia uaorai. Kua kimi putuputu aia i te ako anga a tetai atu au aronga karape i te reo e te aronga apiipii.

Kua inangaro a Makarios i te taui i te angaanga mitinari i Rutia. Kua manako aia e i mua ake ka apainaiaʼi te akonoanga Kerititiano ki te au Mutiremi e te au ngati Iuda i Rutia, kua anoanoia te akonoanga kia “akamarama ki te au urupu tangata na te akamataanga i te au apii e te tua aere anga i te au Pipiria i te reo Rutia.” I roto ia Mati 1839, kua tae mai a Makarios ki St. Petersburg, te manakonakoanga kia rauka te tika anga no te uri i te au Tuatua Tapu Epera ki roto i te reo Rutia.

Kua uri takere a Makarios i te au puka Pipiria o Isaia e Iobu. Inara, kua patoi te ekaretia i te oronga i te tika anga kiaia kia uri i te au Tuatua Tapu Epera ki roto i te reo Rutia. Te tika, kua akakiteia kia Makarios kia akakore atu i te manako tikai o te urianga i te au Tuatua Tapu Epera ki roto i te reo Rutia. Kua oronga te ekaretia i tetai tukuanga tika, i te ra 11 o Aperira, 1841, te akaueanga ia Makarios “kia rave i tetai toru ki te ono epetoma tataraara anga i te kainga o tetai epitekopo i Tomsk e raukaʼi i te tama i tona akava ngakau na roto i te pure e te au tuturi anga akamori.”

To Makarios Turanga Mataku Kore

Mei ia Titema 1841 kia Tianuare 1842, kua rave ua a Makarios i tana tataraara anga. Inara i te oti anga te reira, kua akamata viviki aia i te uri i te toenga o te au Tuatua Tapu Epera. Kua rauka mai iaia tetai kopi o ta Pavsky urianga o te au Tuatua Tapu Epera e kua taangaanga i te reira kia akara akaou i tana uaorai au tataanga tuatua. Mei ia Pavsky, kua patoi aia i te uuna i te ingoa tu-Atua. Ko te tika, te taikuia ra te ingoa Iehova e tere atu i te 3,500 taime i roto i te urianga Makarios!

Kua tuku a Makarios i te au kopi o tana angaanga ki te au oa piri. Noatu kua tua aereia tetai au kopi tei tata rimaia, kua rave ua atu te akonoanga i te arai i te neneianga o tana angaanga. Kua rave a Makarios i te au parani no te akamaata i tana Pipiria i tetai atu au enua. I te aiai o tona akaruke anga, kua makiia aia e kua mate poto ua i muri akera, i te mataiti 1847. Kare rava tana urianga Pipiria i nenei akaouia ana i tona tuatau.

Ina kua Neneiia!

I te openga ra, kua neke te au matangi poritiki e te akonoanga. Kua tupu tetai manako rangatira ou i te enua katoa, e i te 1856 kua akatika akaou te ekaretia i te urianga o te Pipiria ki roto i te reo Rutia. I roto i teia mareva meitaki, kua nenei tatuangaia te Pipiria Makarios i roto i te Orthodox Review i rotopu i te 1860 e te 1867, i raro ake i te upoko tuatua An Experiment of Translation Into the Russian Language.

Te Epitekopo Maata ko Filaret o Chernigov, e tangata apiipii i te au puka akonoanga i te reo Rutia, kua oronga aia i teia manako puapinga o te Pipiria Makarios: “E tiratiratu tana urianga ki te tataanga Epera, e e ma te reo urianga e e tau ki te tumu manako.”

Inara, kare rava te Pipiria Makarios i tukuia ana ki te au tangata ua nei. Te tika, kua ngaropoina takiriia te reira. I te 1876 kua uriia i te openga ra te katoa anga o te Pipiria, kapiti mai te au Tuatua Tapu Epera e te Ereni, ki roto i te reo Rutia ma te tika anga a te ekaretia. Te maata anga o te taime kua kapikiia teia Pipiria katoa e ko te urianga ekaretia. Ma te tuke, kua riro te urianga Makarios, i te pae i ta Pavsky, ei tumu tikai no teia urianga Akonoanga Otototi Rutia “opita.” Inara kua taangaangaia te ingoa tu-Atua i tetai ua au ngai tei ira ra i roto i te reo Epera.

Te Pipiria Makarios i Teia Ra

Kua vai uuna uaia te Pipiria Makarios e tae ua mai ki te 1993. Mei tei akakiteia i te akamata anga, i te reira taime kua kiteaia tetai kopi o te reira i roto i te au makatini Orthodox Review taito i roto i te tuanga o te au puka matau koreia o te National Library Rutia. Kua kite te Au Kite o Iehova i te puapinga o te raveanga i teia Pipiria kia rauka i te katoatoa. Kua oronga te ngai vairanga puka i te tika anga ki te Akaaerenga Akonoanga o te Au Kite o Iehova i Rutia kia maaniia tetai kopi o te Pipiria Makarios e raukaʼi te reira i te akapapaia kia neneiia.

Kua akanoo i reira te Au Kite o Iehova e vaitata i te 300,000 au kopi o teia Pipiria kia neneiia i Itaria kia tua aereia i Rutia e tetai atu au enua e manganui te ngai e tuatuaia ra te reo Rutia. I te pae i ta Makarios urianga i te maata anga o te au Tuatua Tapu Epera, te ki ra teia tataanga o te Pipiria i te urianga a Pavsky o te Salamo pera katoa te urianga ekaretia tei akamanaia e te Akonoanga Otototi o te au Tuatua Tapu Ereni.

Ia Tianuare i teia mataiti, kua tukuia te reira i te tuatau o tetai uipaanga nuti i St. Petersburg, i Rutia. (E akara i te kapi 26.) Papu e ka marama e ka apiiia te au tangata Rutia te ka tatau i teia Pipiria ou.

No reira te riro ra te nenei anga o teia Pipiria ei autu anga akonoanga e te tataanga puka! Te riro katoa ra te reira ei akamaara anga akaketaketa i te akarongo o te tika anga tikai o te au tuatua a Isaia 40:8: “Te mae nei te ngangaere, te maeaea nei te tiare: kareka te tuatua a to tatou Atua, e tu ïa e rimua.”

[Pia/Tutu i te kapi 26]

Akakite Akapaapaaia te Pipiria

“KUA tuku akaouia tetai kite anga tataanga puka: koia te Pipiria Makarios.” Ma te reira akamata anga, kua akakite te nutipepa Komsomolskaya Pravda i te tuku anga o te Pipiria Makarios.

I muri ake i te akakite anga e kia tae roa ki etai “120 mataiti i topa” i mama mua mai ei te Pipiria i te reo Rutia, kua akakite maromaroa teia pepa: “No tetai au mataiti roa kua patoi te akonoanga i te urianga o te au puka tapu ki roto i tetai reo ngoie ua i te tatau. Te patoi anga i te au urianga e manganui, i te openga kua akatika te akonoanga ki tetai ia ratou i te 1876, e kua kiteaia mai te reira e ko te urianga ekaretia. Inara, kare te reira i akatikaia ki roto i te au are pure. I roto i reira, e tae mai ki teia ra, te Pipiria anake ua tei akatikaia tei roto i te reo Slavonic.”

Kua tou katoa te nutipepa St. Petersburg Echo ki te puapinga o te tataanga i te Pipiria Makarios, te akakiteanga: “Te aronga apiipii taoonga mei te St. Petersburg State University, te Herzen Pedagogical University, e te State Museum of Religious History kua akameitaki maata tikai i teia tataanga ou o te Pipiria.” Te touanga ki ta Makarios e ta Pavsky urianga i te Pipiria ki roto i te reo Rutia i te apa mua o te anere mataiti i topa, kua akakite te nutipepa: “Tae ua atu ki te reira taime, ka rauka anake ua te Pipiria i Rutia i te tatauia i te reo Slavonic, tei marama uaia e te au mema orometua.”

Te tuku anga o te Pipiria Makarios a te Au Kite o Iehova kua ripotiia i te tuatau o te uipaanga pereti i St. Petersburg i te akamata anga o teia mataiti. Kua akakite te nutipepa Nevskoye Vremya o te reira ngai e: “Kua tuatua tikai . . . te aronga apiipii taoonga e kia manakoia te tataanga ei tika anga puapinga maata i roto i te oraanga tangata o Rutia e St. Petersburg. Noatu eaa ta tetai ka manako no runga i te angaanga a teia akaaerenga akonoanga, te riro ra teia tataanga o teia urianga kitea koreia e tae mai ki teianei o te Pipiria ei puapinga maata ma te ekoko koreia.”

Papu, te aronga katoatoa tei inangaro i te Atua te rekareka ra i te rauka anga mai tana Tuatua tataia ki roto i tetai reo te ka rauka i te tatauia e te maramaia e te au tangata noa ua nei. Te rekareka ra te aronga inangaro i te Pipiria e kua raveia kia rauka akaou tetai urianga Pipiria ki te au mirioni ua atu au tangata tuatua i te reo Rutia takapini i teianei ao.

[Tutu]

Kua akakiteia te tukuanga o te Pipiria Makarios i teia uipaanga pereti

[Tutu i te kapi 23]

Te National Library Rutia te ngai i uunaiaʼi te poe tei kitea mai

[Tutu i te kapi 23]

Kua tauta a Peter Maata kia tataia te Pipiria i te reo Rutia

[Akameitakianga]

Corbis-Bettmann

[Tutu i te kapi 24]

Ko Gerasim Pavsky, tei tauturu ra i te uri i te Pipiria i te reo Rutia

[Tutu i te kapi 25]

Te archimandrite ko Makarios, tei tapaia ra te Pipiria Rutia ou

    Au Puka Reo Rarotonga (1983-2025)
    Akaruke
    Aere ki Roto
    • Reo Rarotonga
    • Akaari ki Etai Ke
    • Taau e Inangaro
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ture no te Taangaanga Anga i te Web Site
    • Ture Akamanaia
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Aere ki Roto
    Akaari ki Etai Ke