Te Akangateitei ra Ainei Koe i to Ratou Tu Ngateitei?

AKAPUTUIA mei te manu rai e kua tukuia ki roto i tetai ngai viivii kino e te aunga, kua apainaia atu te au tangata Aperika na te pai mei te kako rai ki te au enua Marike ra. Kare i meangiti mai i te apa o ratou tei manakoia e ka mate i mua ake i te itaeanga ki to ratou ngai e aere ra. Kua akatataka ke kinoia te au mema pamiri, kare e kite akaou tetai i tetai. No roto i te tupuanga poiri rava i ta te tangata akono anga i tona au oa tangata ra ko te okooko anga aronga tuikaaia ra. Te tupu ra tetai atu au tupuanga me takinga kino te au tangata autu ririnui te akaaere ra i te au tangata enua paruru koreia ra.

E tika oki, e ko te takoreanga i to tetai tu ngateitei ka riro ei apinga kino atu i to te ta anga i te kopapa ra. Ko tetai apinga akataneaanga ia ki te vaerua tangata ra. Noatu rai e kua akakoreia te akatuikaa anga i te maata anga o te au enua ra, te rave uaia ra te koanga i raro ake i te tu ngateitei o te tangata, penei na roto i te au tu maata atu te kikite.

I tetai pae, te tauta ra te au Kerititiano mou kia akono i ‘te aro atu i to ratou tangata tupu mei te aroa ia ratou uaorai ra.’ E no reira, ka ui kia ratou uaorai, ‘Te akangateitei ra ainei au i te tu ngateitei o etai ke ra?’​—Luka 10:27.

Akakite Anga i te Tu Ngateitei

Kia tau ki ta tetai tikitinari, te tu ngateitei, ko te tu me kare akono anga tau, me kare akateiteiia. Mei teaa ra tetai akataka anga tau no te turanga o te Tutara o te Ao Katoa e Pini Ua Ake, koia te Atua ko Iehova! Ko te tika, e putuputu te au Tuatua Tapu i te taokotai ia Iehova e tona tutara anga ma te tu ngateitei katoa ra. Kua akameitakiia a Mose, a Isaia, a Ezekiela, a Daniela, e te apotetoro ko Ioane, e etai atu katoa ra i te oronga angaia te au orama akauruia ra no Tei Teitei Rava e tona paepae i te rangi ra, e kua tamouia te au akataka anga akatutu mataku ngateitei e te tu meitaki. (Exodo 24:9-11; Isaia 6:1; Ezekiela 1:26-28; Daniela 7:9; Apokalupo 4:1-3) I tetai pure akapaapaa anga, kua tuatua te Ariki ko Davida e: “Tei ia koe, e Iehova, te maata, e te mana, e te kakā, e te autu, e te tapunui; to runga i te rangi ra, e to runga i te enua, noou anake ia.” (1 Paraleipomeno 29:11) E tika tikai, kare tetai i maata atu te tau no te akangateiteiia i te Atua uaorai ia Iehova ra.

I te anga maianga i te tangata i tona uaorai tu kia aite ki tona uaorai tu, kua oronga a Iehova ki te au tangata i tetai tuanga tau, akangateitei iaia uaorai, e te tu ngateitei oki. (Genese 1:26) E no reira, i ta tatou au akonoanga ia etai ke ra, ka tau tatou kia tuku ki te au tangata taki tai i te akangateitei tau e te akateitei anga oki. Me rave tatou i te reira, te akakite ra tatou i te tika tau ki te Tumu o te tu ngateitei o te tangata nei, koia te Atua ko Iehova ra.​—Salamo 8:4-9.

Au Pirianga Tu Ngateitei i te Ngutuare Tangata

I raro ake i te akauru anga, kua akamaroiroi te apotetoro ko Petero, koia tetai tei akaipoipoia ra, “i te akangateitei anga i te vaine, i te āriki paruparu ra.” (1 Petero 3:7; Mataio 8:14) “E te vaine oki,” ta Paulo te apotetoro i ako atu “e kauraro aia i tana tane.” (Ephesia 5:33) E no reira, i te akaipoipo anga, e akangateitei e e kauraro oki no te tu ngateitei tika o te tokorua o tetai e umuumu anga ia no te Pipiria maira. Na roto i teea au tu e raukaʼi te akaari anga i teia?

Mei ta te vai akamatutu anga i tetai ngangaere te tupu ra, ko te tuatua aroa e te ravenga takinga meitaki i rotopu i te tane e te vaine, i te ngai tangata e me ko raua anake ra, ka rauka kia akatupu i to raua pirianga vaitata. Ei tuke anga, ko te tuatua akariri, taeke me kare tau kore, aviri anga, tei akarongorongo putuputuia i te tivi, e akatupu anga akapou oki. Ka rauka i te reira kia akakeu i te au manako ngakau akakino no te tau kore, te maromaroa, e te riri; e ka rauka katoa i te reira te akatupu i te manako ngakau mamae kare e ngoie kia rapakauia.

Te akangateiteianga i te tu ngateitei o etai ke ra ka riro katoa ei arikianga ia i to ratou tu tikai, auraka e tauta kia akatau atu ia ratou ki roto i tetai manakoanga mua ra me kare te tuatuaanga i etai au akaaite anga tau kore ra ma etai ke atu. E mea puapinga maata teia i rotopu i te au tane e te au vaine ra. Te ngai e ngoie uaʼi te komunikeiti anga e te au tuatua anga e te pumaana oki e kare e tangata e mataku i te akaapa angaia me kare te akakinoia ka tupu ruperupe te pirianga mou tikai. Me ka rauka i tetai kia riro aia koia uaorai i roto i tetai akaipoipo anga, ei reira ka riro tikai te kainga ei tetai akapuanga mei te tu takinga kino e te akariri anga o te ao i vao akera.

Tei raro ake te au tamariki i te akauenga Tuatua Tapu ra kia akangateitei e kia akarongo oki i to ratou nga metua. I tetai pae, ka meitaki nga metua pakari e te aroa oki kia kite i te tu ngateitei o ta ratou tamariki. Te akapaapaa maanaana no te tu akono meitaki, kapiti katoa ma te ako anga akakoromaki me umuumuia, ka rave meitaki katoa i te akaketaketaanga i te “ako a te Atu ra.” Ko te akaapa anga putuputu, e te kapikianga maata, te tapaanga ma te au tuatua taakaaka mei te “neneva” rai me kare “auouo” ka akariri ua te reira ia ratou.​—Ephesia 6:4.

Ko tetai tangata pakari e metua oki aia, te akono ra e toru tamaroa e toru oki tamaine, kua tuatua e: “I te Are Uipaanga Patireia, kua oronga maua i te akoanga muteki ua te ka rauka. Ko tetai manga tuki atu me kare e akara akamatakite atu e putuputu te rava ua. Me e teiaa atu te akoanga tei umuumuia, ka oronga atu maua i te reira i tetai ngai taka ke i to matou kainga e kia atea ke atu i etai o nga tamariki ra. I teianei i te mea kua pakarikari mai nga tamariki, te kapiti ra te akoanga i te orongaanga taki tai i te apiianga aroa e te pakari no te Tuatua a te Atua kia tau ki tei anoanoia no ratou taki tai. Te tauta ra maua kia tamou i te tuatua ngaro i teianei au tumu, na te reira te akaarianga akangateitei no te tika o te tamaiti taki tai ki te tuatua muna e te tu ngateitei.”

Auraka e manako kore i te umuumu anga no te au tu akono tau i te tuatua e te angaanga oki i roto i te ngutuare tangata ra. Kare e tau kia tuku i te pirianga vaitata kia akakore i te au tuatua mei te “ine,” “meitaki,” “e akakore mai koe iaku,” e “e tarevake au.” E akatumu anga te au tu akono meitaki e te tu ngateitei o tetai uaorai e te akangateitei anga oki i to etai ke ra.

I Roto i te Putuputuanga Kerititiano

“E aere mai kotou kiaku nei, ko te aronga katoa i roiroi, e te aronga teiaa i te apainga, naku e akaanga i to kotou roi,” ta Iesu i tuatua. (Mataio 11:28) Tei takatakaiia ki raro, e tei maromaroa, pera katoa te tamariki rikiriki, kua akavaitata katoa atu kia Iesu. Kua aviriia ratou e te au orometua manako tuatua tika ra ia ratou uaorai e te au arataki oki o taua tuatau ra. Inara i roto ia Iesu kua kitea e ratou tetai tei oronga ra kia ratou i te tu ngateitei tei tau ra no ratou.

I te aru anga ia Iesu, ka anoano katoa oki tatou kia riro ei tumu no te akaanga i te roi o to tatou au taeake akarongo ra. Ka tau teia no te kimianga tuatau no te akamatutu anga ia ratou na ta tatou tuatua e te au angaanga oki. E mea tau kia maoraora marie i te takinga meitaki e te au tuatua papu i ta tatou tuatua anga ma te ngakau tae. (Roma 1:11, 12; 1 Tesalonia 5:11) Ka akaari tatou e te kite ra tatou i te au manako ngakau o etai ke ra na te matakite i ta tatou tuatua e pera katoa i akapeea te tuatua anga i te reira. (Kolosa 4:6) Kia tau te kakau e te tu akono i te au uipaanga Kerititiano pera katoa kia akaata i te akangateitei oonu no te tu tau tika o to tatou Atua ra, no tona akamori anga, e to tatou au taeake akamori oki.

Kua akangateitei a Iesu i te tu ngateitei o te au tangata noatu rai iaia e tavini atura ia ratou. Kare rava aia i akamaata iaia uaorai ki mua i etai ke ra me kare na te tukuanga ia ratou ki raro. I te aere atu anga tetai tangata repera kiaia i te kimianga rapakau, kare a Iesu i manako kore atu i taua tangata ra ei viivii e te tau kore, kare oki aia i akariro iaia uaorai ei tetai kia akaraia atu. Mari ra, i te pati anga te tangata repera ia Iesu, “E te Atu, kia tika ia, koe ra, e mā au ia koe,” kua akara ngateitei Aia i taua tangata repera na te tuatua anga, “Kua tika ia iaku.” (Luka 5:12, 13) Mei teaa ra te meitaki no tatou kare e kia tauturu anake i te aronga tei ngere ra mari ra kia akapapu katoa oki kia ratou e kare ratou i tetai apainga teiaa mari ra te inangaroia ra e te aroaia ra oki! Te aronga akama, maromaroa, e te pirikokiia ra e putuputu te manako koreia, te kopaeia, me kare te taakaakaia i teianei ao. Inara ka tau kia kiteaia e ratou te oa anga mou e te ariki anga oki me tei roto ratou i te au taeake e te au tuaine Kerititiano ra. Ka tika tatou kia rave i ta tatou tuanga ei tauturu i teia tu vaerua nei.

Kua aroa a Iesu i tana au pipi mei “tona tangata” uaorai e “aroa ua atura aia ia ratou e tae ua atura ki te openga ra” noatu rai to ratou au tu apa e te mingi ua. (Ioane 13:1) Kua kite aia i roto ia ratou te au ngakau ma e te akamori anga ma te ngakau katoa ki tona Metua ra. Mei te reira katoa oki, auraka tatou e akono i te au manako kino ki to tatou au taeake akamori ra no to ratou kore ua e rave apinga kia tau ki ta tatou i inangaro me kare no te akaongoongo mai ta ratou au ravenga me kare to ratou tu ia tatou. Ka akakeu te akangateitei anga no te tu ngateitei o to tatou taeake ia tatou kia aroa e kia ariki oki ia ratou noatu to ratou tu, ma te irinakianga e te inangaro katoa ra ratou ia Iehova e te tavini ra iaia ma te au akakeu anga ma.​—1 Petero 4:8-10.

Kia maata oki te aronga pakari, te tau kia matakite e kia kore ratou e akatupu i te apiapi tau kore no te aronga tei orongaia maira na ratou e utuutu. (1 Petero 5:2, 3) I te uipaanga ma tetai mema o te putuputuanga tei topa ra ki roto i te ara, ka tau ia no te aronga pakari kia akamaru i ta ratou au tuatua ma te takinga meitaki e te akamanako anga e kia kopae ke i te uiuianga taakama tau kore ra. (Galatia 6:1) Noatu rai me te tau ra te akaapa anga ketaketa me kare te akoanga, ka rave ua atu ratou i te akangateitei anga i te tu ngateitei o tei rave tarevake ra e te akateitei anga iaia uaorai.​—1 Timoteo 5:1, 2.

Tamou Marieanga i to Tatou Tu Ngateitei

I te mea kua angaia mai i to te Atua ra tu, ka tau tatou kia akaata, i te ka rauka, i to te Atua ra au tu kaka​—kapiti katoa i tona tu ngateitei​—i to tatou ora anga i te au ra taki tai. (Genese 1:26) Mei te reira katoa oki, kia tau ki te akauenga e “aroa i toou tangata tupu mei te aroa ia koe uaorai” ko tei umuumuia ia no tetai tuanga tau no te tu ngateitei ia koe uaorai e te akangateitei oki noou uaorai. (Mataio 22:39) Ko te tika oki e me te anoano ra tatou ia etai ke kia akaari mai i te akangateitei no tatou e kia oronga i te tu ngateitei no tatou, ka tika tatou kia akakite e te tau ra tatou no te reira.

Ko tetai tumu puapinga maata i te tamouanga i te akangateitei ia koe uaorai e te tu ngateitei oki noou ko te tamou marieanga ia i tetai akava ngakau ma. Ko te akava ngakau taviiviiia e te au mamae no te apa ka taki ngoie ua ki te au manako ngakau no te tau kore, te pekapeka, e te maromaroa. No reira, me kua rave tetai tangata i te tarevake kino, ka tau aia kia rave i te takainga viviki kia tataraara e kia kimi i te tauturu a te aronga pakari kia raukaʼi “te tuatau rekareka no mua mai i te aroaro o te Atua ra.” Kapiti katoa i te pumaana anga ko te akaora anga i te tu ngateitei o tetai e te akangateitei anga oki nona.​—Angaanga 3:19.

Inara e meitaki atu kia tuku i tetai tauta anga tamou kia paruru i to tatou akava ngakau tereniia i te Pipiria, auraka e tuku i tetai ua atu apinga kia titou me kare kia akaparuparu i te reira. Te akonoanga i te akono tau i te au tuanga katoa o to tatou ora anga i te au ra taki tai​—te kaikaianga, te inuanga, te pitiniti, te tamataora anga, e te au akonoanga ma te aronga tuke te tane e te vaine​—ka tauturu ia tatou kia tamou i te akava ngakau ma e ka rauka ia tatou kia akaata i te kaka o te Atua ra e te tu ngateitei oki i to tatou ora anga.​—1 Korinetia 10:31.

Ka peea me ka kore to tatou manako i te apa no te au tarevake e kore atu? Me kare ka peea me ka kore te au maaraara anga i te au akakino angaia mai e akamutu te akamamae mai? Ka rauka i teia au tu kia akaparuparu i to tatou uaorai tu ngateitei e ka apai mai i te tu maromaroa kino. Mei teaa ra te akapumaanaanga te au tuatua a te Ariki ko Davida ka kitea i roto ia Salamo 34:18: “Te vaitata nei a Iehova i te aronga ngakau paruparu ra; e te akaora nei aia i te aronga ngakau taitaia”! Te papa nei a Iehova e te mareka ra oki kia akamatutu i tona au tavini me ka rokoia ratou e te tu maromaroa e te au manako ngakau no te tu puapinga kore. Ko te pure anga kiaia kapiti katoa i te tauturu a te aronga tau i te pae vaerua mei te au metua Kerititiano ra, te aronga pakari, e etai atu e pakari ra i te putuputuanga, ko te aerenga ora ia i te akaoraanga i te akangateitei ia koe uaorai e te tu ngateitei noou.​—Iakobo 5:13-15.

I tetai pae, ka umuumuia tatou kia matakite i te tapae keanga i te aerenga i rotopu i te tu ngateitei e te manako anga akateitei ia koe uaorai. Te ako anga Tuatua Tapu e “eiaa e maata te manako iaia uaorai, i tei tau iaia kia manako ra; ka akono tikai ra te manako kia arite i te tu o te akarongo i tuaia e te Atua i te tangata katoatoa.” (Roma 12:3) I te mea te tika ra kia tatanu i te akangateitei ia koe uaorai, kare tatou e tau kia akamanako akamaata atu i to tatou ra puapinga me kare kia manako oripu ua i te tu ngateitei o te tangata ma te au tautaanga noinoi mamao ke atu te raveia ra e tetai papaki kia akameamea ua ki mua i etai ke ra.

Ae, ko te akangateitei anga i to tetai ke ra tu ngateitei ko tetai umuumu anga Kerititiano ia. To tatou au mema ngutuare tangata e to tatou au oa Kerititiano te tau katoa ra e te tika ra oki no ta tatou akangateitei anga, e te manako akameitakiia. Kua oronga maira Iehova kia tatou taki tai i tetai tuanga no te tu ngateitei e te akangateitei te ka tau tatou kia akatika e kia tamou marie. Inara i runga katoa oki, ka tika tatou kia tatanu i te akatupu anga oonu no te tu ngateitei maata e te ngateitei oki o to tatou Metua i te rangi ra, no te Atua ko Iehova ra.

[Tutu i te kapi 31]

Ka tau kia akaari akangateiteiia te aronga ou ra no te aronga tei pirikokiia ra