Tua Oraanga

Tavinianga ma te Meta Katoa Noatu te Au Timata Anga

AKAKITEIA E RODOLFO LOZANO

Kua anauia au i Mexico, i roto i te oire ko Gómez Palacio, Durango State, ia Tepetema 17, 1917. Te tupu ra te Orureau Anga i Mexico. Noatu kua ope te orureau anga i te 1920, kua tupu ua atu te au manamanata i te ngai e noo ra matou no etai au mataiti i muri maira, te akariro anga e kia ngata te oraanga.

OKOTAI taime, i te kite mai anga a Mama e ka tupu te maro anga ki rotopu i te aronga akatupu tamaki e te vaeau, kua akanoo aia iaku e toku au tuakana e nga tuaine e rua ki roto i te are no tetai nga mea ra. E meangiti ua ta matou i kai, e kua maara iaku te pipini anga ma toku tuaine i raro i te roi. I muri mai i te reira, kua iki a Mama i te apai atu ia matou tamariki ki Marike, i reira ka kapiti mai toku papa kia matou a muri mai.

Kua tae atu matou ki California i te 1926, i mua poto ua ake ka tupu ei te Taitaia Anga Maata i Marike. Kua neke aere matou i te ngai ka rauka ia matou te angaanga, ki te au ngai mei ia San Joaquin Valley, Santa Clara, Salinas, e King City. Kua apii matou i te angaanga ki roto i te au koro e te kokoti anga i te au ua rakau tuketuke e te au rau rakau. Noatu e tuatau angaanga pakari i toku mapu anga, e taime mataora tikai ia i roto i toku oraanga.

Itaeia e te Tuatua Mou Pipiria

Ia Mati 1928, kua atoro mai tetai, Tangata Apiipii Pipiria, tei kapikiia te Au Kite o Iehova i te reira taime, ia matou. E tangata pakarikari, reo Paniora aia ko Esteban Rivera tona ingoa. Te upoko tuatua o te puka rikiriki tana i akaruke mai, “Teiea te Mate?,” kua umere tikai au, e pera katoa i to roto tikai. Noatu e mapu ua au, kua aruaru au i te apii anga Pipiria e te taokotai anga ma te Aronga Apiipii Pipiria. Kare i roaia, kua riro katoa mai toku mama e toku tuaine ko Aurora ei aronga akapaapaa maroiroi ia Iehova.

I rotopu i te au mataiti 1930, kua patuia tetai Are Uipaanga Patireia i San Jose no te putuputuanga reo Papaa. I te mea e manganui te au tangata Paniora i angaanga ki runga i te au pama i taua ngai ra, kua akamata matou i te tutu aere kia ratou e te rave i te Apiianga Punanga Tiaki. Kua rave matou i teia ma te tauturu a te Au Kite reo Paniora mei San Francisco, e 80 kiro mita te mamao. Kare i roaia, kua rauka e 60 tei tae atu ki te au uipaanga reo Paniora i te Are Uipaanga Patireia o San Jose.

I te openga ra, ia Peperuare 28, 1940, kua akatutu au i toku akatapu anga kia Iehova na roto i te papetito anga ki te vai i tetai akaputuputu anga i San Jose. I te mataiti i aru mai, kua ikiia au ei painia, e orometua tamou o te Au Kite o Iehova. I reira ia Aperira 1943, kua patiia au kia neke atu ki Stockton, e oire vaitata ki te 130 kiro mita te mamao, kia akanoo i tetai putuputuanga reo Paniora. I taua taime ra, te tavini ra au ei akaaere akono o te putuputuanga reo Papaa i San Jose, e te akono katoa ra au i te Au Kite reo Paniora i reira. I muri mai i te akapapa anga i tetai atu kia akono i teia au apainga, kua neke atu au ki Stockton.

Timataia te Tu Tau

I te akamata anga mai i te 1940, kua kapiki putuputuia au kia aere atu ki mua i te aronga retita vaeau, inara i te au taime tataki tai kua akangateiteiia toku turanga ei tangata patoi no te tumu akava ngakau. Kare i roa kua rave to Marike i te tamaki rua o te ao ia Titema 1941, e kua pakari mai te maro anga mei te aronga retita vaeau. I te openga ra i te 1944 kua tukunaia au ki roto i te are auri. Koi tapapa ei kia akautungaia, kua akonoia au ki roto i te pia i raro ake o te are ma tetai atu au mouauri. Te kite mai anga e ko au tetai o te Au Kite o Iehova, e manganui ia ratou tei ui i te au uianga e akapeea te au ravenga kino ta ratou i rave e akakino atu ei i to ratou tuanga ki mua i te Atua.

Kua tutaki te Au Kite i San Jose i te moni utunga e akarangatiraiai au, koi tapapa ei i te akavaanga. Kua ariki tetai roia i Los Angeles tei mono i tetai atu no te au tika anga tangata i toku akavaanga ma te kore e tutakiia. Kua iki te tiati no te tuku iaku i te tumu okotai koia oki kia akaruke au i te angaanga painia, kia angaanga, e kia ripoti ki te au mana akaaere federal i te marama tataki tai. Kare au i ariki ana i taua ikianga, no reira kua akautungaia au e rua mataiti i roto i te are auri McNeil Island Washington State. I reira kua akapou au i toku taime no te apii pakari anga i te Pipiria. Kua apii katoa au e akapeea me taipu. Kare i vaitata atu ki te rua mataiti, kua tukunaia au kia aere no te meitaki i te tu akono. Kua akapapa au i te au ravenga no te rave tamou i te angaanga orometua painia.

Angaanga Akatotoaia

I te tuatau anu o te 1947, kua tukunaia au e kia angaanga ma te au tangata reo Paniora i Colorado City, Texas, ma tetai taeake painia. Inara kua anu tikai kua aere atu maua ki San Antonio kia rekareka i te reva maana. Inara i reira kua ua maata tikai e kua tamanamanataia ta maua angaanga orometua mei tera ngutupa ki tera ngutupa. Kare i roaia kua pou vave ta maua moni. No tetai au epetoma kua ora ua maua i te au teneviti kapati mata e te ti alfalfa. Kua oki atu toku taeake ki te kainga, inara kua noo ua atu au. I te kite mai anga te Au Kite reo Papaa i taku e anoano ra i te pae kopapa, kua tauturu mai ratou.

I te tuatau topaanga rau i aru mai, kua oki atu au ki taku angaanga i Colorado City, i te openga ra kua akanooia tetai putuputuanga meangiti reo Paniora i reira. I reira kua neke atu au ki Sweetwater, Texas, te ngai i tauturu akaou ei au i te akanoo i tetai putuputuanga reo Paniora. Iaku i Sweetwater, kua rauka mai iaku tetai reta te pati anga mai iaku kia aere atu ki te pupu 15 o te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada no te terenianga mitinari tei akamata ia Peperuare 22, 1950. I muri mai i te karatuati anga i taua tuatau maana i te uruoaanga pa enua i te Yankee Stadium i New York City, kua noo atu au ki reira e toru marama i te opati maata i te ao o te Au Kite o Iehova i Brooklyn. I reira kua rauka mai iaku te terenianga no taku angaanga i te opati manga o Mexico.

Angaanga Anga i Mexico

Kua tae atu au ki Mexico City ia Okotopa 20, 1950. E rua epetoma i muri mai, kua ikiia au ei akaaere manga, e angaanga tei akonoia e au e a e te apa mataiti. Te kite anga tei rauka mai iaku i roto i te angaanga painia, te are auri, i Gileada, e i Brooklyn kua riro ei mea meitaki tikai. I te tae anga ki Mexico, kua kite viviki atu au i te anoano maata no te akamatutu anga i te pae vaerua i to tatou au tungane e te tuaine i Mexico. Te vaira te anoano anga kia tauturu ia ratou kia akono i te au tu akono tau teitei o te Tuatua a te Atua.

I te au enua Marike Ratino, kapiti mai ia Mexico, e peu matauia no te au tokorua kia noo kapipiti ma te kore e akaipoipo i te pae ture. Kua akatika te au akonoanga Kerititome, te Ekaretia Katorika Roma tikai, i teia peu kare i roto i te irava kia rave uaia atu. (Ebera 13:⁠4) No reira, kua riro mai etai ei au mema o te au putuputuanga o te Au Kite o Iehova, noatu rai kare te akaipoipoanga o tetai ia ratou i tureia. Teianei kua akanooia tetai au ravenga no taua aronga kia orongaia e ono marama kia akatikatika i te au mea. Me kare ra kare ratou e kiteia e ko tetai o te Au Kite o Iehova.

No te manganui, e mea ngoie ua te akatikatika anga i to ratou oraanga. Te anoanoia ra ratou kia akanoo kia tau ki te ture to ratou pirianga na te akaipoipoanga. No tetai atu kua ngata to ratou turanga. Ei akaraanga, kua akaipoipo etai e rua taime, e toru taime, ma te kore i akatakakeia i te pae ture. I te akarotai anga ia i te openga ra te au turanga akaipoipo anga o te au tangata o Iehova ma te au apiianga a te Tuatua a te Atua, kua rekarekaia te au akameitakianga i te pae vaerua i roto i te putuputuanga.​—⁠1 Korinetia 6:​9-11.

I taua tuatau te turanga o te kite apiianga i Mexico e meangiti ia. Noatu i mua ake ka tae atu ei au i te 1950, kua akamata ke ana te opati manga i te akapapa i te au pupu tatauanga e te tataanga i roto i te putuputuanga. I teianei kua akapapa akaouia teia au pupu, e kua raveia te akapapa anga no te retita i te reira ma te kavamani. Mei te 1946 mai, i te akono angaia te au rekoti, tere atu i te 143,000 tangata i Mexico tei apiiia kia tatau e kia tata i roto i te au pupu akonoia e te Au Kite!

Kua arairai tikai te au ture i Mexico no runga i te akonoanga. Inara, i te au mataiti i ou ake nei, kua vai te au taui anga puapinga i te pae i teia turanga. I te 1992 kua tukunaia tetai ture ou no runga i te manako akonoanga, no reira i te 1993, kua retitaia te Au Kite o Iehova i Mexico ei akaaerenga akonoanga.

Kiaku kua riro teia au tauianga ei tumu anga rekareka maata, tetai apinga taku i manako kare e rauka i te au tuatau i mua ana. I te au mataiti e manganui i topa, kua atoro putuputu au i te au opati kavamani e kua aro atu i tetai tu irinaki kore. Inara, e mea meitaki tikai i te kite anga i teia au tumu manako i te akono angaia na roto i te Tipatimani Ture i to tatou opati manga, i teianei e meangiti te tuatau no te aro atu anga i te manamanata i roto i te angaanga tutuanga.

Tavinianga ma Tetai Tokorua Mitinari

I te tae anga au ki Mexico, te vaira e manganui te au karatuati o te au pupu i mua ana o Gileada i te enua. Tetai o teia ko Esther Vartanian, e Kite Armenia tei akamata i te painia i Vallejo, California, i te 1942. Kua akaipoipo maua ia Tiurai 30, 1955, mei reira mai kua rave tamou atu i ta maua angaanga i Mexico. Kua vai a Esther i roto i te angaanga mitinari i Mexico City, e kua noo maua i te manga, i reira kua rave ua atu au i taku angaanga.

I te 1947, kua tae atu a Esther ki roto i tana angaanga mitinari mua i Monterrey, Nuevo León, Mexico. Te vaira e okotai ua putuputuanga e 40 Kite i Monterrey, inara i te tae anga ki te taime i tukunaiai aia ki Mexico City i te 1950, te vaira e a putuputuanga. I to matou manga vaitata i Mexico City, te vaira e rua uanga ou o taua pamiri ta Esther i apii i te Pipiria iaia e angaanga ra i Monterrey.

I te 1950 kua kapiti mai te ngai tutuanga a te au mitinari i Mexico City i te maata anga o te oire. Kua aaere ratou i te raveanga i ta ratou angaanga me kore na runga i tetai pati taito e te piripiri i te tangata. I te tae anga au ki reira i te openga o te 1950, te vaira e itu putuputuanga. Teianei kua maata mai te reira ki te 1,600 e maata atu i te 90,000 papuritia Patireia i Mexico City, e i te mataiti i topa, e tere atu i te 250,000 tangata tei tae atu ki te Akamaara Anga i te matenga o Karaiti i reira! I te au mataiti i topa, kua rauka ia maua ko Esther te akameitaki anga no te tavinianga i roto i tetai o teia au putuputuanga e manganui.

Me akamata maua ko Esther i tetai apii Pipiria, e tauta ua ana maua i te kapiti mai i te papa o te pamiri kia inangaro e kia o mai te katoa anga o te pamiri. No reira, kua kite ana maua e manganui te au pamiri i te aereanga mai i te tavini ia Iehova. Te irinaki nei au e ko tetai o te au tumu no te tupu anga viviki o te akamori mou i Mexico e putuputu te taime te taokotai maira te katoa anga o te au pamiri ki roto i te akamori anga mou.

Kua Akameitaki a Iehova i te Angaanga

Mei te 1950 mai kua kiteaia te tere anga ki mua o te angaanga i Mexico, no runga i te maata o te numero e te au taui anga i roto i te akaaerenga. Kua riro ei mea mataora anga no te tauturu atu na roto i tetai mataara meangiti no te akamaata anga, te angaanga anga ma te au tangata akono ua e te mataora.

Kua atoro mai a Karl Klein, te tavini ra ei mema o te Pupu Akaaere o te Au Kite o Iehova, e tana vaine, ko Margaret, ia matou ia raua e orote ra i etai mataiti i topa. Kua inangaro te Taeake ko Klein i te kite i te au akaraanga o te angaanga i roto i ta matou tuanga angaanga i Mexico, no reira kua aere mai raua ko Margaret ki te Putuputuanga San Juan Tezontla, vaitata atu i Mexico City, ta maua e aere ra i taua taime ra. E meangiti tikai to matou are uipaanga, penei e 4.5 mita te atea e 5.5 te roa. I te taeanga matou, vaitata e 70 i reira, e kare e ngai no te tu anga. Te noo ra te aronga mamaata ki runga i te nooanga, te au mapu ki runga i te paata, e te tamariki rikiriki ki runga i te patu timeni me kare te taua.

Kua umere tikai te Taeake ko Klein no te mea kua papa ua te au Pipiria a te tamariki, te akaraanga i te au irava Pipiria ma te vaa tuatua. I muri ake i te tuatua ki te papuriki, kua tuatua te Taeake ko Klein no runga ia Mataio 13:​19-23 e kua tuatua e i Mexico te vaira te “one meitaki” ta Iesu i taiku ra. I teianei, e itu o taua au tamariki ra tei tae atu i taua ra ra te angaanga ra ki roto i tetai angaanga maata no te akamaataanga i to matou au are manga vaitata atu i Mexico City. Tetai te tavini ra i te Betela, e tetai atu e au painia!

I te aere anga mai au ki Mexico City, te vaira e 11 mema i roto i to matou manga. I teianei e 1,350 te angaanga ra ki runga i te ngai, e vaitata i te 250 te patu ra i te au are manga ou. Me oti meitaki teia au angaanga, penei i roto i te 2002, ka rauka ia matou i te akono atu i etai 1,200 tangata i roto i to matou au are. Kia manako e i te 1950 e meangiti atu i te 7,000 papuritia Patireia i te enua katoa, i teianei kua rauka ia matou kia tere atu i te 500,000! Te ki maringi nei toku ngakau i te rekareka i te kiteanga i te mataara ta Iehova i akameitaki i te au tautaanga a te au taeake akaaka i Mexico, tei angaanga pakari i te akapaapaa iaia.

Aro atu Anga i te Akaaoanga Maata

Ko tetai o toku akaaoanga maata roa atu i teianei ko te maki. Ko tei matauia, e tangata maroiroi tikai au. Inara i roto ia Noema 1988, kua tupu te akamate kopapa kiaku tei akakino maata i toku manako anga i te pae kopapa. Kia akameitakiia a Iehova, na roto i te akamatutu anga e tetai atu au rapakau anga, kua manga meitaki mai au i tetai tuanga, inara kare i meitaki mai tetai tuanga o toku kopapa mei taku i anoano ra. Te rauka tamou nei rai iaku te au rapakau anga e te akaraanga vai rakau kia kopae i te au mamae upoko pakari e tetai atu au tupu anga te vaira.

Noatu e kare e rauka iaku te rave maata i taku i inangaro i te rave ra, te kite nei au i te merengo e kua rauka iaku te tauturu e manganui te tangata kia apii no runga i ta Iehova au akakoroanga e kia riro mai ei au tavini akatapuia nona. E rekareka katoa ana au i te tuatua ki te au tungane e te tuaine Kerititiano e manganui tei rauka me atoro mai ratou i to matou manga; te manako ra au e te akamaroiroiia ra matou tetai ki tetai.

Te kiteanga e te ariki maira a Iehova i ta tatou angaanga kiaia e ko ta tatou i rave ra kare i puapinga kore kua akaketaketa maata mai iaku. (1 Korinetia 15:58) Noatu toku au kotinga anga e te au maki, kua akamanako meitaki au i te au tuatua ia Kolosa 3:​23, 24: “Ta kotou au mea e rave ra, e rave ïa ma te ngakau katoa, mei te mea e na te Atu, eiaa e na te tangata; Kua kitea oki e, e rauka mai ta kotou tutaki i te tuanga i te Atu.” Te akono anga i teia ako anga, kua apii au i te tavini ia Iehova ma te meta katoa noatu te au timata anga.

[Tutu i te kapi 24]

I te 1942 te painia ra au

[Tutu i te kapi 24]

Kua akamata taku vaine i tana angaanga mitinari i Mexico i te 1947

[Tutu i te kapi 24]

Maua ko Esther i teia ra

[Au Tutu i te kapi 26]

I runga i te tua kaui: To matou pamiri Betela i Mexico i te 1952 ko au to mua

I runga ake: Tere atu i te 109,000 tei aravei i roto i teia taitiamu i Mexico City no te uruoaanga tapere i te 1999

I raro i te tua kaui: To matou au are manga ou te vaitata ra i te oti i teianei