Auraka e Aere ke i te Akakoroanga no te Tu Rangatira mei te Atua Maira
“Te ngai i te vaerua o Iehova, e tu rangatira to reira.”—2 KORINETIA 3:17, NW.
1. Eaa i akapiriiaʼi a Isaia 65:13, 14 ki te Au Kite o Iehova?
KO Iehova te Atua o te tu rangatira. Mei teaa ra te akameitakianga no te tu rangatira mei te Atua maira! No te mea tei tana au tavini akatapuia ra te reira tu rangatira, te piri atura teia au tuatua a te Atu Ngateitei ko Iehova kia ratou: “I na, e kaikai toku aronga tavini, e pongi ra kotou; i na, e inu toku ra aronga tavini, e mate ra kotou i te kaki vai: i na, e rekareka toku ra aronga tavini, e akama ra kotou: I na, e imene toku au tavini i te rekareka ngakau ra, e pukaoa ra kotou i te mamae ngakau ra, e evakaku oki i te atiati anga o te vaerua.”—Isaia 65:13, 14.
2. Eaa ra i puapingaʼi te au tangata o Iehova i te pae vaerua?
2 Te rekareka nei te au tangata o te Atua i teia tu puapinga i te pae vaerua no te mea na tona vaerua, me kare mana rave angaanga e arataki ana ia ratou. Kua na ko maira Paulo: “Ko Iehova taua Vaerua ra; e te ngai i te vaerua o Iehova, e tu rangatira to reira.” (2 Korinetia 3:17, NW) Eaa tikai te akakoroanga o te tu rangatira mei te Atua maira? E eaa te umuumuia ra ia tatou kia raukai te taangaanga i te reira i tona ki katoa?
To te Atua ra Tu Rangatira
3. Eaa to te Atua ra tu rangatira, e no teaa ra?
3 No Iehova anake ua te tu rangatira takiri. Kare e rauka i tana au mea ora i anga maira i te akakotinga i tona tu rangatira no te mea koia te Atua Mana katoatoa e Tei Ngateitei i te Ao Katoa e pini ua ake. Mei ta te tangata tiratiratu ko Iobu i tuatua ra, “e naai e akakore [iaia]? naai e karanga atu kiaia, Te aa ana koe?” (Iobu 9:12) Mei te reira katoa oki, kua oparaia te ariki o Babulonia koia a Nebukanesa kia akatika e: “Kare e tika i tetai kia tāpu atu i [to te Atua] rima, kare oki e karanga ua atu kiaia e, Te akapeea ua ana koe?”—Daniela 4:35.
4. Eaa ra a Iehova i tapu ei i tona tu rangatira ki roto i tona kotinga?
4 Inara, na to Iehova uaorai au kaveinga tuatua tika e tapu i te reira tu rangatira takiri kia vai ki roto i te kotinga. Kua akatutuia mai te reira i to Aberahama akakite anga i te manako no te aronga tei noo i Sodoma ra i tona ui anga: “Kare ainei e mea tika ta te Akava i to te ao katoa nei e rave?” Na ta te Atua ra akono i akakite mai e te kite ua ra aia i te apainga kia rave i te mea tika. Kare aia e akapou ia Sodoma naringa e aronga tuatua tika etai tei vai ki reira ra. (Genese 18:22-33) Ka tapu katoa oki te Atua ra i tona tu rangatira ki roto i tona kotinga no te mea na tona aroa e tona pakari e akariro iaia kia kore e riri vave e ka rave rai aia i te tu akono meitaki.—Isaia 42:14.
Au Kotinga no te Tu Rangatira o te Tangata
5. Eaa etai au tumu te akakotinga ra i to te tangata nei tu rangatira?
5 Noatu rai e e tu rangatira takiri to Iehova, te rave angaanga ra etai ke katoa i roto i te au kotinga tei akanooia e to ratou au tu, te kite i te rave, e te ngai noo anga, pera katoa te au tika o te kotinga o te oraanga i teia tuatau nei no te au tangata ara katoa. Kua angaia mai e te Atua te tangata ma te tu rangatira tika tikai kia akono i te reira i roto i te tuanga ta Iehova i akanoo nona ra. Ko etai atu tumu ke katoa, kua kotingaia te tu rangatira o te tangata nei, e kare i te katoa anga.
6. No te mea tei raro ake tatou i te Atua, eaa te akatupuanga a te reira ki to tatou tu rangatira?
6 Te mea mua, kua kotingaia te tu rangatira o te tangata nei no te mea na te Atua i anga mai i te tangata kia rave i Tona akakoroanga. E ‘tau te kakā ia Iehova e te akangateitei e te mana nana oki i anga te au mea ravarai nei, e no tona anoano i mou ei e i angaiaʼi ratou.’ (Apokalupo 4:11) E no reira tei raro ake te tangata i Tei Anga mai iaia ra, koia i tau ra kia maani i te au ture ei akatere i te au tangata katoa. I Iseraela i taito ra i raro ake i te Ture a Mose, kua umuumu te Atua kia tamateia te aronga akakino i tona ingoa me kare tei aati i te ture Tapati ra. (Exodo 20:7; 31:14, 15; Levitiku 24:13-16; Numero 15:32-36) Noatu rai e kare te au Kerititiano i raro i te Ture, te kotingaia ra to tatou tu rangatira no te mea tei raro ake tatou ia Iehova, koia to tatou Akava, te Tuku ture, e te Ariki.—Isaia 33:22; Roma 14:12.
7, 8. (a) Akapeea te au ture kopapa nei i te akakotinga anga i te tu rangatira o te tangata nei? (e) Eaa etai atu ture ke a te Atua te akakotinga ra i to tatou tu rangatira ei au tangata?
7 Te rua, te kotingaia ra te tu rangatira o te tangata nei no te au ture kopapa a te Atua ra. Ei akaraanga, no te ture kikaia ki raro, kare e rauka i tetai tangata kia rere mai mei runga i tetai are teitei kia kore aia uaorai e kino me kare kia kore e mate. Te taka meitaki ra e, te kotingaia ra e te au ture kopapa a te Atua to te tangata nei tu rangatira no te rave i etai au apinga.
8 Te toru, te kotingaia ra te tu rangatira o te tangata nei no te au ture a te Atua ra no te meitaki e te kino. Penei, kua kite koe i te tupuanga o ta Paulo i tata ia Galatia 6:7, 8: “Auraka e vavare; kare ua te Atua e vare: ko ta te tangata e ruru ra, ko tana ra ïa e kokoti. Ko tei ruru i ta tona uaorai kopapa, ka rauka iaia te kino i taua kopapa ra; kareka te ruru i ta te Vaerua, ko te ora mutu kore tana e rauka i te Vaerua ra.” Kare e rauka kia akaapaia, te akakotinga katoa ra ta te Atua ko Iehova au ture no te meitaki e te kino i to tatou tu rangatira, inara na te akarongoanga e anoanoia no tatou i te reira ka rauka mai te ora.
9. Eaa i kotingaiaʼi to tatou tu rangatira i te mea e tuanga tatou no te totaiete tangata nei?
9 Te a, te kotingaia ra te tu rangatira o te tangata nei no te mea e tuanga aia no te totaiete o te au tangata katoa ra. E no reira, ka tau anake te tu rangatira nona kia kore ra te reira e tamanata tau kore atu i to etai ke ra. Ka tau ra te au Kerititiano kia kauraro i te “aronga mana taoonga” o te kavamani ra, ma te akarongoanga kia ratou me kare ratou e akaue mai ia tatou kia aati i te au ture a te Atua ra. (Roma 13:1; Angaanga 5:29) Ei akaraanga, ka tau ra tatou kia akono i te au ture no te tutaki anga tero, te akaoro anga tau te aere anga i to tatou motoka, e te vai atura. Ko te tika e ka tau tatou kia akarongo i taua au ture a “Kaisara” ra te akaari katoa maira e kare i te tu rangatira katoa anga to tatou tei orongaia maira e te Atua.—Mareko 12:17; Roma 13:7.
Eaa i Kotingaiaʼi te Tu Rangatira?
10, 11. Eaa ra a Iehova i orongaʼi i te tu rangatira tei kotingaia no te au tangata?
10 Eaa ra te Atua i orongaʼi i te tu rangatira kotingaia no te tangata nei? Ko tetai tumu kia vai mai ei etai au mea ora kite ki runga i te enua nei te ka apai mai i te akangateitei e te akapaapaa kiaia na ta ratou au tuatua memeitaki e te tu akono tau. Ka rauka i te au tangata i te rave i te reira, kare ra e rauka i te manu. Te akatereia ra te au manu e to ratou kite manu, kare ra o ratou kite i te tu akono meitaki e te kino. Ka rauka ia koe i te akamatau i te puakaoa e auraka kia apai ke i tetai apinga, inara kare e rauka ia koe te apii atu i te reira i te tarevake o te keia. Kare e rauka i te manu i te maani i te au tamanako anga no te akapaapaa e te akangateitei ki te Atua, kareka ra ko te tangata ka rauka ua iaia i te iki kia tavini atu ki Tei Anga mai iaia no tona aroa e te ariki anga.
11 Te oronga katoa ra te Atua i teia tu rangatira ki te tangata nei ei puapinga e te mataora nona. Ka rauka ia ratou te akono i to ratou tu rangatira kotingaia na te maani anga te apinga meitaki, te manako anga kia rave i te takinga meitaki ma te taokotai anga. Tei te tangata katoa oki te tu rangatira kia iki i tana angaanga ka rave e tona ngai ka noo. E putuputu i teia tuatau nei te kotingaia te reira tu rangatira no te iki anga no runga oki i te au tumu o te puapinga e to te poritiki, inara e ko teia penei no te tu noinoi o te tangata, e kare no te tu o ta te Atua ra anga mai anga i te au tangata.
12. Eaa i tuikaaiaʼi te maata anga o te au tangata?
12 Noatu rai i oronga a Iehova i te tu rangatira meitaki no te tangata nei, te vai nei te maata anga i teia tuatau i roto i te tu tuikaa manamanata. Eaa tei tupu? Kua aere ke nga tangata mua e rua, koia a Adamu raua ko Eva i te akakoroanga o te tu rangatira mei te Atua maira. Kua topa ta raua i rave kia mamao ke atu i te kotinga a te Atua no to raua tu rangatira e kua rave i te akaaoanga i to te Atua ra tika ei tutara ki rungao ia raua ei te Atu Ngateitei ko Iehova. (Genese 3:1-7; Ieremia 10:10; 50:31) Kare i mareka i te akono i to raua tu rangatira kia akangateitei i te Atua, kua rave noinoi ua raua i te reira, kua iki takake raua i tei meitaki e tei tarevake, e na reira kua piri atu kia Satani i tana meameaau anga ia Iehova ra. Inara, kare i maata atu to raua tu rangatira, kua o atu aua nga tangata ara, a Adamu raua ko Eva ki raro ake i te au arai timataanga e te tu tuikaa katoa oki, kua meangiti mai te tu rangatira, e i te openga kua mate raua. Kua akatuanga katoaia to raua uanga i teia ngere anga i te tu rangatira. “Kua rave katoatoa oki i te ara, e kua ngere i te akameitaki a te Atua.” “E utunga te mate no te ara.”—Roma 3:23; 5:12; 6:23.
13. Eaa i raukai ia Satani i te akatuikaa i te au tangata?
13 No te meameaau i Edene ra, kua riro a Adamu e tona uanga ei tuikaa kia Satani te Tiaporo ra. “Te vai ua nei rai to te ao ravarai i raro ake i taua vaerua kino ra”! (1 Ioane 5:19) No tona mana maata e tona kite i raukai ia Satani i te akavare e te akariro i te au tangata ravarai ei tuikaa e kia takake mai i te Atua ra. Pera katoa oki, te tutara ra te au tangata noinoi ki rungao i to ratou au tangata ei mate no ratou. (Koheleta 8:9) E no reira, i teianei te vai nei te au tangata ravarai ei tuikaa ki te ara e te mate, kia Satani e tana au temoni, e ki te au poritiki o teianei ao, te au akatereanga kia puapinga, e te au akonoanga atua oki.
Akariroia Mai Kia Rauka te Tu Rangatira Mou
14. Kua ruruia to te au tangata manakonako anga no te tu rangatira mou ma teaa katoa oki?
14 Kua ruruia te raukaanga te tu rangatira mei te ara, te mate, e te Tiaporo e tona ao katoa oki, ki te akakoroanga a te Atua kia akaoti i te maroanga no runga i tika o Tona uaorai ngateitei e ua ake te ao katoa. I te mea na Satani i akatu mai teia maroanga, kua tuku a Iehova iaia kia vai mai, mei tana i akatika ra kia vai mai a Pharao no tetai tuatau katoa oki. Ko teia kia raukai ia Iehova i te akakite i tona mana e kia akakitekiteia tona ingoa i te pa enua ravarai. (Exodo 9:15, 16) Kare e roa atu ana ka akatika te Atua iaia uaorai ei Tei Ngateitei i te Ao Katoa e Pini Ua Ake e ka akataka i tona ingoa tapu na te takore atu anga i te akakinoanga tei apaiia maira ki runga i te reira na roto i te meameaau o Satani, e Adamu raua ko Eva. E na reira, ka akamataraia mai te aronga mataku ia Iehova mei te tuikaa ki te ara e te mate e ka apaiia mai ki roto i tetai ao ou no te tu rangatira mei te Atua maira.—Roma 8:19-23.
15. Eaa ta Iesu tuanga i rave i te akaora anga i te tu rangatira ki te au tangata?
15 Ei akaora mai i te tu rangatira o te au tangata nei, kua tono mai te Atua i tana Tamaiti ki te ao nei ei tangata. Na te oronga ua anga i tona oraanga tangata apa kore ua, kua oronga mai te Tamaiti a te Atua ra, koia a Iesu Karaiti, i te atinga oko, ko te tumuanga ia no te akarangatiraanga i te au tangata nei. (Mataio 20:28) Kua akakitekite katoa maira aia i te tuatua no te tu rangatira. I te akamataanga tana angaanga orometua, kua taiku aia i te au tuatua nona uaorai: “Tei runga iaku te Vaerua o te Atu ra o Iehova; no te mea na Iehova au i akatainu, ei akakite i te tuatua rekareka ki tei tairoia ra; kua tono mai aia iaku ei vaî i te aronga ngakau paruparu, ei tutu aere i te ora ki te tuikaa, e ei eeu i te are tapeka anga i tei tapekaia ra.”—Isaia 61:1; Luka 4:16-21.
16. Eaa te au takainga ta te au ngati Iuda o te anere mataiti mua ra i rave kia raukai te tu rangatira mou?
16 Akapeea e raukai i te au tangata te reira tu rangatira? Kua karanga a Iesu: “I tāpu tika kotou i taku tuatua, e pipi tikai kotou naku i reira. Ka kite ïa kotou i te tuatua-mou, e na te tuatua-mou kotou e akarangatira.” E na reira, kua rauka i te au pipi a Iesu te rekareka i te tu rangatira i te pae vaerua. (Ioane 8:31, 32, 36) E kapiti atu ki te reira kua tuatua a Iesu ki te kavana o Roma kia Ponotio Pilato ra: “I anau mai ei au nei, i aere mai ei au ki te ao nei, e akakite i te tuatua-mou. No te tuatua-mou aia ra, ka akarongo mai ïa i toku reo.” (Ioane 18:37) Kua tataraara i ta ratou ara te au ngati Iuda tei ariki ra i te tuatua mou i tutuia ra e i akakiteia ra e Iesu, kua akatikatika i to ratou mataara tarevake, kua oronga ia ratou uaorai kia Iehova, e kua papetitoia mei ia Iesu rai. (Mataio 3:13-17; Angaanga 3:19) Na teia mataara kua rekareka ratou i te tu rangatira tei kotingaia mei te Atua maira.
17. Eaa a Iehova i orongaʼi i te tu rangatira ki tona au tavini?
17 Ko te tumu mua i orongaʼi a Iehova i te tu rangatira ki tona au tavini tiratiratu ei akatika anga i tona uaorai tu ngateitei e pera katoa ei akapumaana me kare ei puapinga no ratou. Kua akamatara mai aia i to Iseraela mei te tuikaa i Aiphiti kia akakaka ratou iaia ei patireia kau taunga, ei au kite nona. (Exodo 19:5, 6; Isaia 43:10-12) Mei te reira katoa oki, kua rave maira Iehova i tona au tangata ki vao i te tu tuikaa i Babulonia te tumu mua kia akatu i tona iero e kia akaora i te akamori mou. (Ezera 1:2-4) I te rave anga taua aronga tuikaa ra i te rapu i te au apinga ei puapinga no ratou uaorai, kua unga maira Iehova i tana nga peroveta ia Hagai raua ko Zecharia kia akamatakite ia ratou kia rave i ta ratou apainga ki mua i te aroaro o te Atua ra. Na te akono anga i to ratou tu rangatira i roto i te tu tau kua rauka te akaoti anga i te iero, ei akakaka i te Atua ra, e kua akapumaana katoa e kua meitaki tona au tangata i reira.
Kare e Aere ke i te Akakoroanga Tu Rangatira Mei te Atua Maira
18. Eaa ka raukai kia tuatuaia e kare i aere ke te au tavini o Iehova i teia tuatau nei i te akakoroanga no to ratou tu rangatira mei te Atua maira?
18 Peea te au tavini o te Atua i teia tuatau nei? Ei akaaerenga, kare ratou i aere ke i te akakoroanga no to ratou tu rangatira mei te Atua maira. I te au mataiti o te 1870 kua akamata ratou i te matara mai mei te au tarevake o Babulonia ra e kua rekareka i te tupu anga te tu rangatira Kerititiano. Kua tau teia ki ta Maseli 4:18, te na ko ra: “Ko te arataa oki o te aronga tuatua-tika ra, e tau ïa ki te mārama kakā ra, ko tei tupu ua kakā anga e tae ua atu ki te avatea tikai ra.” Inara, mei te au tangata o te Atua i taito ra tei raveia ra ei tuikaa ki Babulonia no tetai tuatau, i te 1918 kua riro katoa te au tavini o Iehova ki roto i tetai tuanga tuikaa kia Babulonia Maata. (Apokalupo 17:1, 2, 5) Kua akatietie te au mema o taua patireia akonoanga atua o te ao nei i te takoto anga ‘nga kite e rua’ akatutuia ra mei tei mate rai i te pae vaerua. Inara na to te Atua takinga meitaki aroa ua, i te 1919 kua ora mai tona au tavini akatainuia ra, kua akarangatiraia i te pae vaerua. (Apokalupo 11:3, 7-11) I te taangaanga anga i to ratou tu rangatira mei te Atua maira, kua riro ratou ei au kite maroiroi no Tei Mana katoatoa ra. E no reira, e mea tau tikai no ratou, i te 1931, kia takave rekareka i te ingoa Au Kite o Iehova! (Isaia 43:10-12) Kua tere roa atu mei te 1935 mairai te kapiti anga te Au Kite akatainuia ma “te urupu maata,” ko ratou te manakonako ra i te ora mutu kore ki runga i te enua nei. Kare katoa ratou e aere ke i te akakoroanga no te tu rangatira mei te Atua maira.—Apokalupo 7:9-17, NW.
19, 20. (a) Eaa tetai mataara tau ta te au tangata o Iehova e akono meitaki ra i to ratou tu rangatira? (e) Eaa tetai atu mataara meitaki ta te Au Kite o Iehova e taangaanga ra i to ratou tu rangatira mei te Atua maira i oronga no ratou?
19 Te akono meitaki ra te au tangata o Iehova i to ratou tu rangatira mei te Atua maira i nga mataara tau e rua ra. Ko tetai apinga, te akono ra ratou i te reira ei aruaru i te mataara no te tika. (1 Petero 2:16) Mei teaa ra te meitaki to ratou tu akaraanga! Ei akatauanga, i tetai tuatau kua tomo atu tetai tangata ki te Are Uipaanga Patireia i Zurich, i Tuiterani, e kua karanga e te inangaro ra aia kia riro aia ei tetai o te Au Kite o Iehova. I te uianga kiaia eaa te tumu, kua akakite aia e e tuaine tona e Kite i mua ana e kua akaateaia ki vao no te akaturi. Kua karanga aia: ‘Ko te reira te akaaerenga taku ka inangaro i te kapiti atu—ko tetai te ka kore e akakoromaki i te tu akono kino.’ E meitaki tikai te tumu a te New Catholic Encyclopedia i akakite mai e kua rauka i te Au Kite o Iehova te tuatua akameitakiia e “ko tetai ia o te au pupu meitaki roa atu te tu akono i te ao katoa nei.”
20 Te akono katoa ra te Au Kite o Iehova i to ratou tu rangatira mei te Atua maira i te akatupuanga i ta ratou angaanga tutu aere i te tuatua meitaki o te Patireia, mei ta Iesu i rave ra. (Mataio 4:17) Na te tuatua a te vaa e te puka neneiia, i te tuatau akatakaia e i te tuatua ua anga oki, te akakitekite ra ratou i te Patireia o Iehova. I te raveanga i te reira te akapuapinga maata ra ia ratou uaorai na te akamaroiroianga i to ratou akarongo e te akakakaanga i to ratou manakonako anga. Pera katoa oki, te raveia ra teia angaanga ei akaora ia ratou uaorai e te aronga katoa tei akarongo atu kia ratou ra. (1 Timoteo 4:16) No runga i teia angaanga, kua akakite maira te puka Dynamic Religious Movements e: “Ka rave anga ngata e kiteaʼi etai atu au mema no tetai pupu ke tei rave pakari ra i te angaanga a ta ratou akonoanga mei te Au Kite rai.”
21. Eaa te akapapu anga e te akameitaki ra a Iehova i te angaanga tutu aere a tona au tangata?
21 Mei teaa ra ta Iehova akameitakianga ia tatou i te raveanga i te akakoroanga no to tatou tu rangatira mei te Atua maira! Te kitea nei teia i te ripoti no te angaanga tutu aere i teia mataiti kua topa akenei—e tere atu i te a mirioni te take o te aronga tutu aere i te Patireia, e tere atu i te tai ngauru mirioni tei akaputu atu ki te Akamaaraanga i te matenga o Iesu. I tetai akaraanga, e 29 marama kare tetai i kapea te kake anga te aronga tutu aere i Airerani; i Meiko e au 78 take i te 80 marama katoa; e i Tiapani e 153 au take kare e marama i kapea!
E Akono Meitaki i Toou Tu Rangatira Mei te Atua Maira
22. Eaa te tumu maata no etai au uianga tei akakeu i te manako te ka tau tatou kia ui ia tatou uaorai?
22 Me ko koe tetai o te Au Kite akatapuia o Iehova, te akono meitaki ra ainei koe i te tu rangatira ta te Atua i oronga atura noou? Ka tau ra tatou tataki tai kia ui kiaia uaorai: ‘Te matakite ra ainei au i te akono i toku tu rangatira kia kore e maitu tetai ke atu na te tu akono tarevake? Te akarongo meitaki ra ainei au i te au ture a Kaisara, noatu rai e te tuku ra i ta te Atua ture na mua? Te rave kapipiti katoa ra ainei au ma te aronga pakari o te putuputuanga? Te akono nei ainei au i toku tu rangatira mei te Atua maira e tona ki katoa i te tutu aereanga i te tuatua meitaki? Te “maata nei [ainei taku] rave anga i te angaanga a te Atu”? Te rave noinoi nei ainei au i te aruaruanga i tetai angaanga ke naku e kare e akono kia meitaki atu toku tu rangatira mei te Atua maira na te akatere atu anga i taku angaanga orometua, i te itaeanga kia maata atu taku apainga i roto i te putuputuanga me kare no te rave angaanga i te au tuatau ravarai?’—1 Korinetia 15:58.
23. Eaa ta tatou ka tau kia rave kia kore tatou e aere ke i te akakoroanga no te tu rangatira mei te Atua maira?
23 E meitaki no tatou katoatoa kia “tongi ana kia kite i te meitaki o Iehova.” (Salamo 34:8) E irinaki tatou iaia, e aru i tana au ture, e akakaka i tona ingoa tapu na te akakitekiteanga maroiroi i tona Patireia. Kia maara e ko te aronga ‘maata te ruruanga ka maata katoa ta ratou e kokoti.’ (2 Korinetia 9:6, NW) E no reira, e rave tatou i te angaanga kia Iehova ma te ngakau katoa e ka akakite e kare tatou i aere ke i te akakoroanga o to tatou tu rangatira mei te Atua maira.
Akapeea Koe Me Pau?
◻ Eaa te tu o to te Atua ra tu rangatira?
◻ Eaa te au kotinga o to te tangata nei tu rangatira?
◻ Akapeea i raukai te tu rangatira mou?
◻ Eaa ta tatou ka tau kia rave kia kore tatou e aere ke i te akakoroanga no te tu rangatira mei te Atua maira?
[Tutu i te kapi 9]
Te kotingaia ra te tu rangatira o te tangata nei e te au tumu mei te kikaia ra ki raro