Tetai Apii Anga e Akapeea te Akono Anga i te Au Manamanata
E TOKOITI ua te au tangata te autu ra i te au manamanata katoatoa tei tupu kia Iobu. I roto i tetai manga tuatau poto ua, kua mii tikai aia te ngere anga i tana apinganui e te au apinga no te oraanga, te mate kino o tana tamariki pouroa, e i te openga iora tetai maki mamae tikai. Te kopaeangaia e te au oa e te kopu tangata, kua raurauia atu aia e tana vaine kia “akakino atu i te Atua, ka mate atu ei.”—Iobu 2:9; 19:13, 14.
Inara, e tumu umere roa no te akamaroiroi a Iobu ki tetai tei kite ra i te au taomi anga aiteite. Te akaari maira tona turanga taomi anga papu tikai e ko te akakoromaki anga i roto i te tumatetenga te akarekareka ra ia i te ngakau o Iehova, me akakeuia tatou e te tu akono Atua tika tikai i te mea e ei puapinga no tetai uaorai.—Iobu, pene 1, 2; Iobu 42:10-17; Maseli 27:11.
Te vai katoa ra i roto i teia papaanga Puka Tapu te au apii anga puapinga maata e akapeea te akono anga i te au manamanata. Te oronga maira te reira i te au akaraanga taka meitaki akapeea tetai te aro atura i te au timata anga e tau—e kare e tau—kia akoia. Pera katoa, ka rauka to Iobu uaorai kite anga ei tauturu ia tatou i te ariu atu na roto i tetai mataara tau me kite tatou ia tatou uaorai i te rutuia anga e te au turanga patoi.
Tetai Apii Anga no te Akoanga Tau Kore
Te tuatua “aronga akapumaana o Iobu” kua aite ia ki tetai tangata tei kore ra e akaaroa atu i te taime manamanata, mari ra kua akariro i tetai turanga ngata kia kino roa atu. Inara noatu e e ingoa meitaki to te nga oa e toru o Iobu ra, kare tatou e tau kia tamanako e te kino ra to ratou au akakoroanga. Penei e kua inangaro maata ratou i te tauturu ia Iobu, i tau ra ki to ratou au manako tarevake. Eaa ra ratou i autu kore ei? Akapeea ra ratou te riro anga mai ei au apinga na Satani, tei tauta ra i te aati i to Iobu tiratiratu ra?
Koia oki, kua akatumu katoatoa ratou i ta ratou ako anga ki runga i te manako tarevake: e te tupu ua ra te mamae ki te aronga tei ara ra. I roto i tana tuatua mua, kua karanga a Eliphaza e: “Koai ïa tangata ara kore i mate? Kiea te aronga tuatua-tika i te ipu ke angaia? Mei taku rai oki i kite, ko tei arote i te kino, e tei ruru i te ara ko ta ratou rai ïa e kokoti.” (Iobu 4:7, 8) Kua irinaki tarevake ua a Eliphaza e te paruruia ra te aronga tiama mei te tumatetenga. Kua tuatua aia e i te mea tei roto a Iobu i te au manamanata pakari tikai, kua ara tikai paa aia i te Atua.a Kua maro katoa atu a Biladada raua ko Zophara kia tataraara a Iobu i tana au ara.—Iobu 8:5, 6; 11:13-15.
Kua akangakau paruparu tona nga oa e toru ra ia Iobu na te akakiteanga i to ratou uaorai au manako kare ra te pakari o te Atua. Kua aere roa atu a Eliphaza i te tuatua anga e ‘kare tona au tavini i irinakiia e te Atua’ e kare a Iehova e manata roa e me e tuatua tika a Iobu e me kare. (Iobu 4:18; 22:2, 3) E ngata tikai te akamanako i te akamaroiroi kore anga maata atu—me kore te tika kore anga maata atu—o te reira tuatua! Ma te poitirere kore, i muri mai kua ako atu a Iehova ia Eliphaza e tona au oa no teia akakino anga. “Kare oki ta kotou tuatua i tau iaku,” i karangaʼi aia. (Iobu 42:7) Inara kare te tuatua akakino maata i aere mai ake.
I te openga iora kua aere mamao ke atu a Eliphaza i te raveanga i te au akaapaanga kino. I te kore anga e rauka iaia i te akariro ia Iobu kia akatika i tona apa, kua rave aia i te au ara maani ua tana i manako e kua raveia e Iobu. “Kare ainei toou i te kino maata? e taau ra au ara kare e ope kia tatau,” i ui ei a Eliphaza. “Kua rave puapinga kore ua koe i te tutaki i to taeake, e kua tatara koe i te kakau o te aronga putaua. Kare koe i akainu i tei kaki ra ki te manga vai, e kare koe i pa i te kai na tei pongi.” (Iobu 22:5-7) E puapinga kore tikai teia au akaapa anga. Kua akataka uaorai mai a Iehova ia Iobu ei tangata “apa kore e te tiratiratu.”—Iobu 1:8.
Akapeea a Iobu i te ariu anga atu ki teia au tamaki anga no runga i tona uaorai tiratiratu? Ma te maramaia, kua akamamae ngakau e te akataitaia te reira iaia inara kua tauta pakari i te akapapu e kare teia au akaapaanga i tika. E tikai, no tana rave maata anga i te akapapu e te tika ra aia, i tetai tu, kua akamata aia i te akaapa ia Iehova no tona turanga. (Iobu 6:4; 9:16-18; 16:11, 12) Kua akangaropoinaia atu te au maro anga tikai, e kua riro mai te tuatua ei taumaro anga puapinga kore no runga ia Iobu e me e tangata tuatua tika rai aia, e me kare. Eaa te au apii anga te ka rauka i te au Kerititiano i te apii mei teia rave anga akoanga kino roa?
1. Kare tetai Kerititiano aroa e tamanako ua i mua rai e na te taeake i maani i tona uaorai au manamanata. Te taivaiva kopekope anga i te au tarevake i topa—noatu e mea tika e me e mea tamanako ua—ka akamaroiroi kore tikai ia i te tangata te putoto ra i te aere ua atu. Te anoanoia ra te meta taitaia kia ‘akapumaanaia’ kare kia akaririia. (1 Tesalonia 5:14) Te inangaro ra a Iehova i te au akaaere kia riro ei “punanga i te uriia ra,” kare ei “aronga akapumaana manamanata” mei ia Eliphaza, Biladada, e Zophara.—Isaia 32:2; Iobu 16:2.
2. Auraka rava tatou e maani i tetai akaapa anga ma te kore tetai akapapu anga taka meitaki. Te akarongo taringa ua me kare te manako ua—mei ia Eliphaza rai—kare ia i te tumu meitaki no te oronga i te akoanga. Ei akaraanga, me akaapa tarevake ua tetai tangata pakari, ka takino aia i tona tu tika e ka akatupu i te taitaia manako. Akapeea i reira a Iobu i te manako anga i te akarongo anga i taua ako anga arataki tau kore? Kua makitakita aia ma te tuatua tuke e: “Ko te tauturu naau i te tangata paruparu e?” (Iobu 26:2) Ka “apai [tetai akaaere manako] i te rima i tautau ana ki raro ra i runga,” kare e maani i te manamanata kia kino atu.—Ebera 12:12.
3. E tau kia akatumuia te ako anga ki runga i te Tuatua a te Atua, kare ki runga i te au manako uaorai. Kua tarevake e kua kino te au taumaro anga a te au oa o Iobu. I te mea e ka akavaitata atu ia Iobu kia Iehova, kua arataki atu ratou iaia kia manako e e arai anga tetai te akatakake ra iaia mei tona Metua i te rangi ra. (Iobu 19:2, 6, 8) I tetai tua, na te taangaanga karape anga i te Puka Tapu, ka akatikatika ia i te au apa, ka akamaroiroi i etai ra, e ka oronga i te pumaana tikai.—Luka 24:32; Roma 15:4; 2 Timoteo 3:16; 4:2.
Koi tauturu ra te puka a Iobu i te au Kerititiano kia akataka i tetai au ereere, te oronga katoa maira te reira i tetai apiianga puapinga e akapeea te oronga i te ako anga tau meitaki.
Akapeea te Oronga i te Ako Anga
E tuke tikai te ako anga a Eliu i ta te au oa e toru ra o Iobu, i roto i tana au tuatua e te tu o ta Eliu tuatua anga kia Iobu. Kua taangaanga aia i to Iobu ingoa e kua tuatua atu kiaia ei oa, kare ei akava no Iobu. “E tenana, e Iobu, ka akarongo mai koe i taku tuatua nei; e te au tuatua katoa naku nei, ko taau ïa e akarongo marie mai. I na, ko taau rai oki i inangaro, ei kauono au na te Atua: e karakaraea katoa oki au i te anga angaia.” (Iobu 33:1, 6) E viviki katoa oki a Eliu i te akameitaki ia Iobu no tona aerenga tika. “Te inangaro nei oki au i te akatika ia koe,” i akapapu atu ei aia kia Iobu. (Iobu 33:32) I te pae mai i teia tu takinga meitaki no te akoanga, kua autu tikai a Eliu no tetai atu au tumu.
I te tiaki marie anga kia oti te katoatoa i te tuatua, kua rauka meitaki ia Eliu i te marama i te au maro anga i mua ake ka oronga ei i te ako anga. Te tika anga e e tangata tuatua tika a Iobu, ka akautunga ainei a Iehova iaia? “Kia atea ke atu te tuatua kino i te Atua; e te ara i te Mana katoatoa,” i kapiki ei a Eliu. “Kare aia e akataka ke i ona mata i te aronga tuatua-tika ra.”—Iobu 34:10; 36:7.
Ko te tuatua tika ainei o Iobu ra te maro anga maata? Kua taanga a Eliu i to Iobu akarongo ki tetai manako tau kore. Ko “taau i karanga ra e, Kua maata te tuatua-tika naku ra i ta te Atua,” i akataka ei aia. “Ka nānā na koe ki te rangi, e ka akara; ka akara oki ki te au tiao rangi, e teitei maata ïa i toou.” (Iobu 35:2, 5) Mei te tiao rangi tei teitei maata atu ia tatou ra, pera katoa e teitei maata atu to Iehova au arataa i to tatou au arataa. Kare tei runga ia tatou te taoonga no te akava i te tu o tana rave anga i te au mea. “E teianei, kia mataku te tangata iaia e tikaʼi kare anake oki aia e akono mai i tei pakari te ngakau ra,” i taopengaʼi a Eliu.—Iobu 37:24; Isaia 55:9.
Kua akapapa ta Eliu ako anga meitaki i te mataara no Iobu kia rauka mai te ikuiku anga maata atu mei ko mai ia Iehova uaorai. E tika, te vaira tetai akara anga aiteite i rotopu i ta Eliu akakite anga i “te au angaanga taka ke a te Atua,” i roto i te Iobu pene 37, e ta Iehova uaorai au tuatua kia Iobu, tei rekotiia i roto i te Iobu pene 38 ki te 41. Ko te tika anga, kua kite a Eliu i te au mea nei mei ta Iehova akara anga. (Iobu 37:14) Akapeea e raukaʼi i te au Kerititiano i te aru i to Eliu akaraanga memeitaki?
Mei ia Eliu, te inangaroia ra te au akaaere tikai kia tangi atu e te takinga meitaki, te maaraanga e e aronga tiama kore rai ratou. E meitaki kia akarongo marie atu ratou kia rauka te au tika e kia marama i te au maro anga i mua ake ka orongaʼi i te ako anga. (Maseli 18:13) Tei maata atu, na te taangaanga anga i te Puka Tapu e te au puka Tuatua Tapu, ka rauka ia ratou i te akapapu mai e ka autu ta Iehova ra tumu manako.—Roma 3:4.
I te pae mai i te orongaanga i teia au apii anga tau no te aronga pakari, te apii maira te puka a Iobu ia tatou e akapeea i te aro atu i te au manamanata na roto i tetai tu tau meitaki.
Auraka e Ariu Atu Mei Teia te Tu ki te Au Turanga Kino
Te mii tikai anga no tona mamae e te apiapi anga no tona aronga akapumaana pikikaa ra, kua riri tikai a Iobu e te taitaia. “Kia kore ua te rā i anau ei au nei . . . Kua iu rava toku vaerua i toku nei ora anga,” i ngunguru ei aia. (Iobu 3:3; 10:1) Ma te kite kore e ko Satani te apa tikai ra, kua manako aia e na te Atua i akatupu i tona au tumatetenga. I te akara anga kare aia e tau—e tangata tuatua tika ra—kia mamae. (Iobu 23:10, 11; 27:2; 30:20, 21) Kua riro teia tu ei akapoiri ia Iobu ki tetai atu au akamanako anga e kua arataki iaia kia akakino i te au rave anga a te Atua ma te au tangata. Kua ui a Iehova: “E akakore katoa ainei koe i taku ra tuatua-tau? E akaapa mai ainei koe iaku, kia akatikaia koe?”—Iobu 40:8.
Penei to tatou ariu anga viviki me tupu te kino koia oki ko te manako akavareia, mei ta Iobu i manako ra. Te ariu anga matauia koia kia ui e, ‘Eaa ra ko au? Eaa ra etai ra—tei kino roa atu iaku ra—ka rekarekaʼi i te oraanga rangatiraia mei te au manamanata ra?’ E au manako kino teia te ka rauka ia tatou i te kopae ke na te manakonakoanga i ta te Atua Tuatua.
Kare mei ia Iobu rai, te marama ra tatou i te au maro anga maata te o maira. Kua kite tatou e te ‘aaere nei a [Satani] mei te liona ngunguru ra, i te kimi anga i te tangata e pou iaia.’ (1 Petero 5:8) Mei te puka a Iobu e akaari maira, ka reka te Tiaporo i te aati i to tatou tiratiratu na te akatupuanga i te au manamanata no tatou. Te tauta ra aia i te akapapu i tana tika e e Au Kite akatutu ua tatou no Iehova. (Iobu 1:9-11; 2:3-5) E tu manava ainei to tatou te mou anga i to Iehova ngateitei e i reira i te akapapu anga i te Tiaporo ei pikikaa?
Te akaraanga o Iesu, e tetai atu au tavini tiratiratu e manganui o Iehova, te akaari maira e ko etai au tu mamaeanga kare ia e rauka i te kapeia i roto i teia akatereanga o te au mea nei. Te karanga ra a Iesu e kia puareinga tana au pipi i te ‘rave i ta ratou satauro’ me ka inangaro ratou i te aru iaia. (Luka 9:23) Penei ko ta tatou uaorai “satauro” tetai me kare e maata atu o te au kino ta Iobu i akakoromaki ra—te oraanga makimaki, te mate o tei akaperepereia, te taitaia, te turanga ngata i te pae moni, me kare te patoi anga a te aronga irinaki kore. Noatu eaa te tu o te manamanata ta tatou ka aro atu, te vaira te tua papu tikai. Ka rauka ia tatou i te akara i to tatou turanga ei tuatau no te akaari i to tatou tu akakoromaki e te kauraro anga ngaueue kore kia Iehova.—Iakobo 1:2, 3.
Mei te reira rai te ariu anga atu te au apotetoro a Iesu. I muri ake ia Penetekote kua papaia ratou no te tutu aereanga no runga ia Iesu. I te mea e ka akamaroiroi koreia, kua aere atura ratou ma te “rekareka.” Kua rekareka tikai ratou, kare e no te mamae uaorai, kareka ra no te mea “no tona [Karaiti] ingoa i manakoiaʼi ratou e tau ia ratou taua takinga-kino ra.”—Angaanga 5:40, 41.
E tika oki, kare to tatou au manamanata katoatoa i tupu kia tatou ra no ta tatou tavini anga ia Iehova. Penei e na tatou rai i akatupu i to tatou uaorai au manamanata—i tetai tuanga. Me kare ra penei e, kare no tatou uaorai te apa, kua akatuke te manamanata i to tatou tu tau i te pae vaerua. Noatu eaa te turanga, ko te tu manako akaaka mei to Iobu rai ka tauturu ia tatou kia kite meitaki e tei ea te ngai i maaniiaʼi te tarevake. Kua akakite a Iobu kia Iehova e: “Kua tuatua au i tei kore i kitea e au ra.” (Iobu 42:3) Ko tei kite i tona au tarevake na roto i teia mataara ka kopae maata atu ia i te au manamanata mei teia i te tuatau ki mua. Mei ta te materi e karanga ra, “e kite mamao te tangata pakari i te kino, e kua pipini iora.”—Maseli 22:3.
Tei puapinga maata atu, te akamaara maira te puka a Iobu ia tatou e e tuatau poto ua to tatou au manamanata. Te karanga ra te Puka Tapu: “I na oki, te karanga nei tatou e, kua meitaki te aronga i tamou marie i te akakoromaki. Kua kite kotou i te akakoromaki o Iobu ra, e kua kite oki kotou i ta te Atu i rave i te openga ra; e kua ki te Atu i te aroa e te takinga-meitaki maata.” (Iakobo 5:11) Te papu ra ia tatou e ka tutaki katoa a Iehova i te tiratiratu o tona au tavini i teia tuatau.
Te akara katoa nei tatou ki mua ki te taime no te au tu manamanata katoatoa—“te au mea taito”—e akakoreiaʼi. (Apokalupo 21:4) E tae mai ei ki taua ra ra, te oronga maira te puka a Iobu i te arataki anga puapinga maata te ka tauturu ia tatou kia akono i te au manamanata ma te pakari e te maroiroi.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a Koi akakite ra te Puka Tapu e “ko ta te tangata e ruru ra, ko tana ra ïa e kokoti,” kare te aite anga o teia e ko te mamaeanga o tetai tangata e tutaki anga tu-Atua ia. (Galatia 6:7) I roto i teia ao tutaraia e Satani ra, te aro maata atura te aronga tuatua tika i te au manamanata i te aronga kino ra. (1 Ioane 5:19) “E makitakitaia kotou e te tangata katoatoa i toku nei ingoa,” i akakite ei a Iesu ki tana au pipi. (Mataio 10:22) Ka tupu te maki e tetai au tu tumatetenga ki tetai ua atu au tavini akarongo o te Atua.—Salamo 41:3; 73:3-5; Philipi 2:25-27.
[Tutu i te kapi 28]
“Ka akara oki ki te au tiao rangi, e teitei maata ïa i toou.” No reira kua tauturu a Eliu ia Iobu kia marama e e teitei atu to te Atua au arataa i to te tangata ra au arataa