ICEGERANYO C'IBITABU CO KURI INTERNET ca Watchtower
Watchtower
ICEGERANYO C'IBITABU CO KURI INTERNET
Ikirundi
  • BIBILIYA
  • IVYASOHOWE
  • AMAKORANIRO
  • w00 1/10 rup. 27-32
  • Nitugure Umwanya wo Gusoma no Kwiga

Nta videwo ihari.

Uradutunga, ividewo yanse kuvuga.

  • Nitugure Umwanya wo Gusoma no Kwiga
  • Umunara w’Inderetsi Utangaza Ubwami bwa Yehova—2000
  • Udutwe
  • Ivyo bijanye
  • Kuronka Umwanya wo Gusoma no Kwiga Bibiliya
  • Dutegerezwa Gushinga Ibija Imbere y’Ibindi
  • Ukuntu Bamwebamwe Barondera Akabero ko Kwiga
  • “Imfungurwa ku Gihe Kibereye”
  • Tsimbataza Utumenyero Twiza mu vy’Ugufungura
  • Inyungu zo mu vy’Impwemu Ziva mu Gusoma no mu Kwiga
  • Niwijukire Gusoma
    Niwungukire ku Nyigisho yo mw’Ishure ry’Ubusuku bwa Gitewokarasi
  • Ugusoma Bibiliya—Ni Nzanakunguko Kandi Biranezereye
    Umunara w’Inderetsi Utangaza Ubwami bwa Yehova—2000
  • Ukuntu Bibiliya yorushiriza kukugirira akamaro
    Urashobora kwiberaho ibihe bidahera—Ivyigwa bishingiye kuri Bibiliya
  • Niwinjize mu bana bawe ugukunda gusoma no kwiga
    Umunara w’Inderetsi Utangaza Ubwami bwa Yehova—2010
Ibindi
Umunara w’Inderetsi Utangaza Ubwami bwa Yehova—2000
w00 1/10 rup. 27-32

Nitugure Umwanya wo Gusoma no Kwiga

“[Nimwigurire] umwanya ubereye, kuko imisi ari mibi.”​—ABANYEFESO 5:16, NW.

1. Ni kuki biranga ubukerebutsi kuri twebwe guhangira umwanya wacu, kandi uburyo dukoresha umwanya wacu bishobora guhishura iki ku bitwerekeye?

VYAVUZWE yuko “guhitamwo umwanya ari ukuwuziganya.” Umuntu ashingira umwanya kanaka ibintu bikeneye gukorwa, kenshi asanga yakoze vyinshi muri uwo mwanya. Wa Mwami w’inkerebutsi Salomo yanditse ati: “Ikintu cose cashingiwe igihe caco, kand’igikorwa cose musi y’ijuru gifise akanya kaco.” (Umusiguzi 3:1) Twese dufise umwanya ungana; ukuntu tuwukoresha, biva kuri twebwe. Uburyo dushinga ivyo dushira imbere n’uburyo tugabanganya umwanya wacu birahishura ku rugero runini ibintu umutima wacu ukunda kuruta ibindi.​—Matayo 6:21.

2. (a) Muri ya Nsiguro yiwe yo ku Musozi, Yezu yavuze iki ku vyerekeye ivyo dukeneye mu vy’impwemu? (b) Ni umwisuzumo uwuhe woba ukwiriye?

2 Ni ngombwa ngo habe umwanya tumara dufungura n’uwo tumara dusinziriye kubera yuko ivyo ari ibintu umubiri wacu ukeneye. Mugabo tuvuge iki ku bintu dukeneye mu vy’impwemu? Turazi neza yuko na vyo dutegerezwa kubironka. Muri ya Nsiguro yiwe yo ku Musozi, Yezu yamenyesheje ati: “Hahirwa abazi ko bakeneye ivy’impwemu.” (Matayo 5:3, NW) Ni co gituma “wa mushumba w’umwizerwa kandi w’incabwenge” (NW) adahengeshanya kutwibutsa akamaro ko guhebera umwanya ugusoma n’ukwiga Bibiliya. (Matayo 24:45) Woshobora kubona ukuntu ivyo bihambaye, mugabo ukumva gusa yuko ata mwanya ufise wo kwiga canke gusoma Bibiliya. Niba ari ukwo vyifashe, nimuze twihweze inzira n’uburyo bwo kurondera umwanya mu buzima bwacu wo gusoma Ijambo ry’Imana, wo kwiyigisha, n’uwo kuzirikana.

Kuronka Umwanya wo Gusoma no Kwiga Bibiliya

3, 4. (a) Ni iyihe mpanuro intumwa Paulo yatanze ku vyerekeye uburyo bwo gukoresha umwanya wacu, kandi ivyo birimwo n’ibiki? (b) Paulo yashaka kuvuga iki igihe yaduhanura ‘kwigurira umwanya ubereye’?

3 Turavye ibihe tubayemwo, twese turakeneye gushira ku mutima amajambo y’intumwa Paulo agira ati: “Mwirinde cane uburyo mugenda, mwoye kugenda nk’imburabgenge, ariko mugende nk’abanyabgenge, [“mwigurira umwanya ubereye, kuko imisi ari mibi,” NW]. Nuko ntimube ibipfu, ariko mutahure ivy’Umwami wacu agomba ivy’ari vyo.” (Abanyefeso 5:15-17) Mugabo ntiwumve, iyi mpanuro ishiramwo imice yose y’ubuzima bwacu bw’Abakirisu biyeguye, harimwo no kuronka umwanya wo gusenga, kwiga, uw’amakoraniro be n’uwukugira uruhara mu buryo bwuzuye uko bishoboka mu kwamamaza “ubutumwa bgiza bg’ubgami.”​—Matayo 24:14; 28:19, 20.

4 Benshi mu basavyi ba Yehova muri iki gihe basa n’abafise ingorane yo kwinjiza mu buzima bwabo ugusoma Bibiliya no kuyiga mu buryo bushika ibwina. Nk’uko bigaragara, ntidushobora kwongereza ayandi masaha ku musi wacu, ari co gituma impanuro ya Paulo itegerezwa kuba isobanura ikindi kintu. Mu Kigiriki, imvugo ngo “kugura umwanya ubereye” yerekeza ku kugura ikintu mu mahera yari kugura ikindi. Mu nyizamvugo yiwe (Expository Dictionary), W. E. Vine ayiha insobanuro yo “kurushiriza gukoresha neza akaryo kose, kutagisha na gato akaryo kose kugira ngo ntitwibuke kuyora twasheshe.” Dushobora kugura umwanya ubereye ku bw’ugusoma no kwiga Bibiliya tuwukura ku biki canke hehe?

Dutegerezwa Gushinga Ibija Imbere y’Ibindi

5. Ni kuki kandi ni gute dukwiye “kurobanura ibintu bihambaye kuruta”?

5 Turetse amabanga tujejwe mu vy’umubiri, turafise ibintu vyinshi vyo mu buryo bw’impwemu dukwiye kwitwararika. Bwa basavyi ba Yehova biyeguye, “[tura]rushiriz[a] . . . gukora ibikorwa vy’Umwami.” (1 Ab’i Korinto 15:58) Ku bw’iyo mvo, Paulo yabwirije Abakirisu b’i Filipi ‘kurobanura [“ibintu bihambaye kuruta,” NW].’ (Ab’i Filipi 1:10) Ivyo bisobanura yuko hakwiye gushingwa ibija imbere y’ibindi. Ibintu vy’impwemu bikwiye nantaryo kuja imbere y’ivy’umubiri. (Matayo 6:31-33) Yamara rero, uburimbane na bwo nyene burakenewe mu kurangura amabanga yacu yo mu vy’impwemu. Tugabanganya gute umwanya wacu hagati y’imice itandukanye y’ubuzima bwacu bwa gikirisu? Abacungezi b’ingenzi batanga raporo yuko mu “bintu bihambaye kuruta” Umukirisu akwiye kwitwararika, kwiyigisha no gusoma Bibiliya bisa n’ibifatwa minenegwe.

6. Kugura umwanya ubereye bishobora kubamwo n’ibiki mu biraba akazi k’umubiri n’udukorwa two mu rugo?

6 Nk’uko twabibonye, kugura umwanya ubereye birimwo no “gukoresha neza akaryo kose” be no “kutagisha na gato akaryo kose.” Ni co gituma, mu gihe utumenyero twacu mu vy’ugusoma no kwiga Bibiliya tudashemeye, vyoba vyiza twisuzumye kugira ngo turabe ukuntu dukoresha umwanya wacu. Mu gihe akazi kacu k’umubiri kadufatira birenze, kagatwara mwinshi mu mwanya wacu n’inguvu zacu, dukwiye kubishira mw’isengesho dutura Yehova. (Zaburi 55:22) Twoshobora kugira ivyo duhindura bizoduha uwundi mwanya wo gukora ibintu bihambaye vyerekeye ugusenga Yehova, harimwo ukwiga n’ugusoma Bibiliya. Vyaravuzwe mu buryo bukwiriye yuko igikorwa c’umunarugo kidahera. Ni co gituma abavukanyikazi b’Abakirisu na bo nyene bategerezwa gushinga ibija imbere y’ibindi, gutyo bakabikira ibiringo kanaka ugusoma Bibiliya n’ukwiga bitonze.

7, 8. (a) Umwanya wo gusoma no kwiga kenshi ushobora kugurwa ukurwa ku yihe mirimo? (b) Intumbero yo gusama akayaga ni iyihe, kandi ni gute kwibuka ivyo bishobora kudufasha gushinga ibija imbere y’ibindi?

7 Muri rusangi, benshi muri twebwe turashobora kugura umwanya w’ukwiga mu kuwukura ku mirimo idakenewe. Turashobora kwibaza duti: ‘Mara umwanya ungana iki nsoma ibitabu canke ibinyamakuru vyo mw’isi, ndorera ibiganiro vyo kuri televiziyo, numviriza akaziki, nkina udukino two muri videwo? Noba mara imbere ya orodinateri umwanya uruta uwo mara nsoma Bibiliya?’ Paulo avuga ati: “ Ntimube ibipfu, ariko mutahure ivy’Umwami wacu agomba ivy’ari vyo.” (Abanyefeso 5:17) Bigaragara yuko gukoresha televiziyo mu buryo burenze urugero ari yo mvo nyamukuru ituma Ivyabona benshi badahebera umwanya ukwiye ukwiyigisha n’ugusoma Bibiliya.​—Zaburi 101:3; 119:37, 47, 48.

8 Bamwebamwe bashobora kuvuga yuko badashobora kwiga igihe cose, ko bakeneye akaruhuko. Naho ivyo ari ukuri, vyoba vyiza turimbuye umwanya tumara turiko turaruhuka, maze tukawugereranya n’umwanya tumara turiko vy’ukuri turiga canke dusoma Bibiliya. Twoshobora gutangazwa n’ivyovamwo. Gusama akayaga no kwiruhura, naho bikenewe bitegerezwa kugumizwa mu kibanza cavyo. Intumbero yavyo ni iy’ukutugarurira agatege kugira ngo dusubire mu mirimo y’ivy’impwemu. Ibiganiro vyinshi bica kuri televiziyo n’udukino two muri videwo biraruhisha cane, mu gihe gusoma no kwiga Ijambo ry’Imana biruhura kandi bigaha umuntu inguvu.​—Zaburi 19:7, 8.

Ukuntu Bamwebamwe Barondera Akabero ko Kwiga

9. Gukurikiza impanuro yatanzwe mu gatabu Twihweze Ivyanditswe ku Musi ku Musi​—1999 bigira utuhe turusho?

9 Ijambo ry’intangamarara ry’agatabu Twihweze Ivyanditswe ku Musi ku Musi ko mu 1999 rigira riti: “Vyorushiriza kuba ngirakimazi turimbuye icanditswe c’umusi n’insasanuro zaco ziri muri aka gatabu mu gitondo. Uzokwumva ari nk’aho Yehova, wa Mwigisha Mukuru, ariko aragukanguza inyigisho yiwe. Yezu Kirisitu avugwa mu buryo menyeshakazoza ko yungukira ku nyigisho za Yehova buri gitondo. Havuga hati: ‘[Yehova] Ankangura uko bukeye, akangurira ugutwi kwanje kwumva, nk’ukw abigishwa bumviriza.’ Inyigisho nk’izo zahaye Yezu ‘ururimi rw’abigishwa’ kugira ngo ashobore ‘kumenya uko yosindagirisha ūrushe amajambo.’ (Yes. 30:20; 50:4; Mat. 11:28-30) Kuba wikangurira ku mpanuro zitangwa ku gihe ziva mw’Ijambo ry’Imana buri gitondo ntibizogufasha gusa kumenya uko uvyifatamwo mu ngorane zawe bwite, mugabo kandi bizokuronsa ‘ururimi rw’abigishwa’ kugira ngo ufashe abandi.”a

10. Bamwebamwe barondera gute akabero ko gusoma Bibiliya no kwiga, kandi ivyo bivamwo izihe nyungu?

10 Abakirisu benshi bakurikiza iyo mpanuro mu gusoma icanditswe c’umusi n’insasanuro zaco, no mu gusoma Bibiliya canke mu kwiga hakiri kare mu gitondo. Mu Bufaransa, hari umutsimvyikazi w’intahemuka azinduka kare igitondo cose maze akamara iminuta 30 asoma Bibiliya. Ni ibiki vyamushoboje kubigenza atyo mu myaka n’iyindi? Avuga ati: “Ndavyurirwa cane umutima wo kubigira, kandi uko bigenda kwose, ndumira ku rutonde rwanje rwo gusoma!” Umwanya duhitamwo uwo ari wo wose, igihambaye ni uko twumira ku rutonde rwacu. René Mica, uwumaze imyaka irenga 40 ari mu gikorwa c’ubutsimvyi mu Buraya no muri Afirika yo mu Buraruko, avuga ati: “Kuva mu 1950, umugambi wanje ni uwo gusoma Bibiliya yose uko ingana ku mwaka ku mwaka, kikaba ari ikintu ubu maze kugira incuro 49. Numva yuko ivyo ari ngirakamaro cane kugira ngo ngume mfitaniye n’Umuremyi wanje ubucuti bwa somambike. Kuzirikana kw’Ijambo ry’Imana biramfasha gutahura mu buryo burushirije ubutungane bwa Yehova be n’izindi kamere ziwe, kandi vyabaye isoko ry’ingoga zitangaje.”b

“Imfungurwa ku Gihe Kibereye”

11, 12. (a) Ni izihe “mfungurwa” z’impwemu zatanzwe na wa “mubgiriza wo kwizigirwa”? (b) Izo “mfungurwa” zatanzwe ku gihe kibereye mu buhe buryo?

11 Nka kurya nyene utumenyero tudahorereza two gufungura duterera ku magara meza y’umubiri, ni ko urutonde rudahorereza rwo kwiga no gusoma Bibiliya rutuma umuntu agira amagara meza mu vy’impwemu. Mu Njili ya Luka, tuhasoma amajambo ya Yezu agira ati: “Ni nde mubgiriza wo kwizigirwa w’ubgenge, shebuja yosigarana abo mu rugo rwiwe, ngw abagaburire [“imfungurwa,” NW] igihe kigeze?” (Luka 12:42) Ubu haraheze imyaka irenga 120 ‘imfungurwa ku gihe kibereye’ zitangwa mu Munara w’Inderetsi be no mu bindi bitabu n’ibisohokayandikiro bishingiye kuri Bibiliya.

12 Raba iyi mvugo ngo “igihe kibereye.” Ku gihe gikwiriye, biciye ku Mwana wiwe be no ku mugwi wa wa mushumba, “Umwigisha Mukuru” wacu, Yehova yararongoye abasavyi biwe mu bintu vyerekeye inyigisho n’uburyo twokwigenza. Vyabaye nk’aho twese hamwe, “[dukikamiye] i buryo cank’i bumoso” twumvise ijwi ritubwira riti: “Iyi ni yo nzira, mube ari yo mujana.” (Yesaya 30:20, 21) Vyongeye, igihe abantu basoma bitonze Bibiliya n’ibisohokayandikiro vyose bishingiye kuri Bibiliya, kenshi na kenshi bagira inyiyumvo yuko ivyiyumviro biserurwamwo vyerekeza canecane kuri bo. Egome, impanuro n’inyobozo biva ku Mana bizodushikira ku gihe kibereye, bitume dushobora kunanira inyosha mbi canke bigatuma dufata ingingo iranga ubukerebutsi.

Tsimbataza Utumenyero Twiza mu vy’Ugufungura

13. Utumenyero tumwetumwe tubi mu vy’ugufungura ivy’impwemu ni utuhe?

13 Kugira ngo twungukire vyuzuye kuri izo “mfungurwa” zitangwa ku gihe kibereye, dukeneye kugira utumenyero twiza mu vy’ugufungura. Ni nkenerwa cane ko tugira urutonde rudahorereza rwo gusoma Bibiliya no kwiyigisha kandi tukarwumirako. Woba ufise utumenyero twiza mu vy’ugufungura ivy’impwemu be n’ibiringo vyo kwiyigisha mu buryo bushika ibwina ubudahorereza? Canke woba wicira hejuru amayagwa yateguwe ku bwacu yitondewe, ukaba nk’aho ufungura wirukanga, canke mbere ugasimba busimbe ibihe bimwebimwe vyo gufungura? Utumenyero tubitubi mu vy’ugufungura ivy’impwemu twaratumye bamwebamwe bagoyagoya mu kwizera​—mbere bituma baguta.​—1 Timoteyo 1:19; 4:15, 16.

14. Ni kuki ari ngirakamaro guhetura twitonze amayagwa ashobora gusa n’ayo tumenyereye?

14 Bamwebamwe barashobora kwiyumvira yuko bamaze kumenya inyigisho z’ishimikiro be n’uko atari ibiganiro vyose biza bishikiriza ibintu bishasha bataribwabone. Ku bw’ico, biyumvira ko kwiga mu buryo bunogangije no kwitaba amakoraniro yose tudahengeshanya bidakenewe. Ariko rero, Bibiliya yerekana yuko dukeneye kwibutswa ibintu tuba tumaze kwiga. (Zaburi 119:95, 99; 2 Petero 3:1; Yuda 5) Nka kurya nyene umutetsi mwiza ategura ibirungo bimwe nyamukuru mu buryo bwinshi buryoshe, ni ko umugwi wa wa mushumba utanga mu buryo bwinshi butandukanye imfungurwa zo mu vy’impwemu zirimwo ingaburo. No mu biganiro bivuga ibintu bimaze kugira ico bivuzweko kenshi, haba harimwo ivyiyumviro vyiza kuruta tutoshaka guhomba. Ikitoharirwa ni uko ico dukura mu mayagwa dusoma kiva ahanini ku mwanya n’akigoro tubishirako mu kuvyiga.

Inyungu zo mu vy’Impwemu Ziva mu Gusoma no mu Kwiga

15. Ugusoma n’ukwiga Bibiliya bidufasha gute kuba abasuku b’Ijambo ry’Imana babishoboye kuruta?

15 Inyungu dukura mu gusoma no mu kwiga Bibiliya ni injojo. Turafashwa gushitsa rimwe mu mabanga y’ishimikiro ya gikirisu yacu, na ryo rikaba ari iry’uko ubwacu dushobora gucika “umukozi atarinda gutētērwa, aramiriza neza mw ijambo ry’ukuri.” (2 Timoteyo 2:15) Uko turushiriza gusoma no kwiga Bibiliya, ni ko imizirikanyi yacu izorushiriza kwuzura ivyiyumviro vy’Imana. Maze nka kumwe kwa Paulo, tuzoshobora ‘kuzirikana n’abantu ku Vyanditswe, gusigura no gutanga igihinyuza mu kwerekana ahanditse’ kwa kuri kw’akaroruhore kwerekeye imigambi ya Yehova. (Ivyakozwe 17:2, 3, NW) Ubuhanga bwacu mu kwigisha buzokwongerekana, kandi ibiganiro vyacu, insiguro dushikiriza be n’impanuro dutanga bizorushiriza kuba ivyubaka mu vy’impwemu.​—Imigani 1:5.

16. Ni mu buhe buryo ubwacu twungukira mu gusoma no mu kwiga Ijambo ry’Imana?

16 Si ivyo gusa, umwanya duhebera ugutohoza Ijambo ry’Imana uzotuma dushobora guhuza mu buryo bwuzuye kuruta ubuzima bwacu n’inzira za Yehova. (Zaburi 25:4; 119:9, 10; Imigani 6:20-23) Bizokomeza kamere nziza zacu zo mu vy’impwemu, nk’ukwicisha bugufi, ukudahemuka n’ubuhirwe. (Gusubira mu Vyagezwe 17:19, 20; Ivyahishuriwe 1:3) Igihe dushira mu ngiro ubumenyi dukura mu gusoma no mu kwiga Bibiliya, impwemu yera y’Imana irakora mu buzima bwacu ata nkomanzi, bigatuma tugaragaza ivyamwa injojo vy’impwemu mu vyo dukora vyose.​—Ab’i Galatiya 5:22, 23.

17. Ukuntu ivyo dusoma kandi twiga muri Bibiliya bingana n’ukuntu tubigira neza, bigira ico bikoze gute ku bucuti tugiranira na Yehova?

17 Igihambaye kuruta ni uko umwanya twaguze tukawukura ku yindi mirimo kugira ngo dusome twongere twige Ijambo ry’Imana, uzovamwo ivyiza vyinshi mu vyerekeye ubucuti tugiranira n’Imana. Paulo yasenze ngo Abakirisu bagenziwe bashobore “[k]wuzuzw[a] ukumenya ivy’[Imana] igomba n’ubgenge bgose no kumenya ivy’impwemu, kugira ngo [ba]gende nk’uko bibereye ab’Umwami wacu, [ba]munezereza muri vyose.” (Ab’i Kolosayi 1:9, 10) Kugira ngo ‘tugende nk’uko bibereye ab’Umwami wacu,’ dutegerezwa ‘kwuzuzwa ukumenya ivy’igomba n’ubgenge bgose no kumenya ivy’impwemu.’ Biragaragara yuko kugira ngo turonke imihezagiro ya Yehova twongere twemerwe na we biva ahanini ku kuntu ivyo dusoma kandi twiga muri Bibiliya bingana n’ukuntu tubigira neza.

18. Ni imihezagiro iyihe dushobora kuronka turamutse dukurikije amajambo ya Yezu yanditse muri Yohana 17:3?

18 “Ubu ni bgo bu[zima] budashira, ko bamenya wewe, Imana yonyene y’ukuri, n’uwo watumye, Yesu Kristo.” (Yohana 17:3) Ico ni kimwe mu Vyanditswe bikunda gukoreshwa n’Ivyabona vya Yehova kugira bafashe abandi gutahura akamaro k’ukwiga Ijambo ry’Imana. Nta nkeka ko kuri umwe wese muri twebwe kubigira bidahambaye buhoro. Icizigiro cacu co kubaho ibihe bidahera gihagaze ku gukura kwacu mu kumenya Yehova n’Umwana wiwe, Yezu Kirisitu. Kandi niwiyumvire gato ico ivyo bisobanura. Kurushiriza kwiga ivyerekeye Yehova kwacu ntikuzokwigera kugira iherezo​—kandi hazobaho ibihe bidahera vyo kwigiramwo ibimwerekeye!​—Umusiguzi 3:11; Abaroma 11:33.

[Utujambo tw’epfo]

a Kasohowe n’Ivyabona vya Yehova.

b Raba ikiganiro kigira giti: “À quel moment lisent-ils la Bible? Quel profit en retirent-ils?” (Ni Ryari Basoma Bibiliya? Ni Ibiki Bayungukirako?), casohowe mu Munara w’Inderetsi (mu Gifaransa) wo ku wa 1 Rusama 1995, ku rupapuro rwa 20-21.

Ibibazo vy’Isubiramwo

• Uburyo dukoresha umwanya wacu buhishura iki?

• Umwanya wo gusoma no kwiga Bibiliya ushobora kugurwa ukuwe ku yihe mirimo?

• Ni kuki dukwiye kwiyubara ku tumenyero twacu two mu vy’ugufungura ivy’impwemu?

• Ni inyungu izihe ziva mu gusoma no mu kwiga Ivyanditswe?

[Ifoto ku rup. 31]

Kudahorereza mu gusoma no mu kwiga Bibiliya bizotuma dushobora ‘kuramiriza neza mw’ijambo ry’ukuri’

[Ifoto ku rup. 32]

Kurimbanya ibindi bikorwa vyo mu buzima bwacu burimwo vyinshi n’ugukurikirana ivy’impwemu, biravamwo ivyiza vyinshi

    Ibitabu vy’ikirundi (1983-2025)
    Sohoka
    Injira
    • Ikirundi
    • Rungika
    • Uko vyoza bimeze
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Amasezerano agenga ikoreshwa
    • Ibijanye no kugumya ibanga
    • Gutunganya ibijanye no kugumya ibanga
    • JW.ORG
    • Injira
    Rungika