Yezu ‘Akhabvera Ntsisi’

1-3. (a) Anyakuphemba-phemba awiri pidadembetera iwo ciphedzo kuna Yezu, kodi iye acitanji? (b) Mafala akuti “aabvera ntsisi” asabvekanji? (Onani cidzindikiro capantsi.)

ABOLIBOLI awiri akakhala khundu mwa nseu dhuzi na Yeriko. Unoyu ndi nseu wakuti ukhapita na anthu azinji, pontho aboliboli anewa akhaenda pa nseu unoyu toera kuphemba kobiri. Mbwenye pa ntsiku ibodzi, pacitika cinthu cakuti cacinja umaso wawo.

² Mwakucimbiza, iwo asabva dzumbi ya anthu mbakafendedza dhuzi. Maseze nee akhakwanisa kuona pikhacitika, m’bodzi wawo asaka kudziwa kuti mbani akhapita na penepo. Anthu ampanga: “Yezu wa ku Nazareti ali kupita!” Yezu akhaenda ku Yerusalemu paulendo wakumalisa, pontho akhatowerwa na mwinji ukulu. Pakudziwa kuti ndi Yezu akhapita, anyakuphemba-phemba atoma kukhuwa: “Mbuya, Mwana wa Dhavidhi, tibverenimbo ntsisi!” Mwakuipirwa, mwinji wapanga anyakuphemba-phemba toera amatame, mbwenye amuna anewa akhafuna kakamwe ciphedzo, natenepa iwo nee amatama.

³ Maseze pakhali na dzumbi ya anthu, Yezu abva anyakuphemba-phemba mbakakhuwa. Kodi iye acitanji? Iye akhali na pizinji kakamwe toera kunyerezera. Yezu akhadziwa kuti mu ntsiku zingasi mbadathabuswa kakamwe, pontho mbadaphiwa munjira yakutsukwalisa kakamwe mu Yerusalemu. Ngakhale tenepo, iye nee apwaza mikhuwo ya anyakuphemba-phemba. Yezu alimira mbaphemba kuti ale anakhuwa aendeswe pana iye. Iwo adembetera: “Mbuya, tisafuna kuti mufungule maso athu.” “Yezu aabvera ntsisi,” mbakhuya maso awo, penepo pene iwo atoma pontho kuona.a Mwakukhonda dembuka, iwo atowera Yezu.—Luka 18:35-43; Mateu 20:29-34.

4. Kodi Yezu akwanirisa tani profesiya inalonga kuti iye ‘mbadabvera ntsisi anthu akucepeseka’?

⁴ Nee ukhali ndzidzi unoyu basi udapangiza Yezu ntsisi. Yezu apangiza ntsisi kuna anthu azinji, pontho m’maulendo mazinji. Profesiya ya Bhibhlya ikhadalonga kale kuti iye “anadzabvera ntsisi anthu akucepeseka na akutcerenga.” (Masalmo 72:13) Yezu akwanirisa profesiya ineyi pidapangiza iye citsalakano kuna anango. Iye akhali munthu wakutoma toera kuphedza anango. Pontho ntsisi zikhali na iye zikhankulumiza toera kumwaza mphangwa. Tendeni tione kuti Maevanjelyu apangiza tani ntsisi za Yezu kubulukira m’mafalace na pinthu pidacita iye, pontho onani kuti tinatowezera tani ntsisi zace.

Akhatsalakana Mabvero a Anango

5, 6. Ndi pitsandzo pipi pinapangiza kuti Yezu akhali munthu wakubvera ntsisi?

⁵ Yezu akhali munthu wa ntsisi kakamwe. Iye akhabvesesa nyatwa zikhathabuka na anango, pontho akhaabalangaza. Maseze iye nee athimbanambo na nyatwa zikhathabuka na anango, mbwenye iye akhabva kupha kakamwe mu ntima mwace thangwi ya nyatwa zawo. (Ahebheri 4:15) Pidawangisa iye nkazi wakuti akhathabuka na utenda wakubuluka ciropa mu pyaka 12, Yezu alonga kuti akhali na ‘utenda wakutsukwalisa’ toera kupangiza kuti utenda unoyu ukhanthabusa kakamwe. (Marko 5:25-34) Pidaona iye Mariya na anthu anango mbakalira thangwi yakufa kwa Lazaro, pyenepi pyakhuya kakamwe Yezu mbatsukwala muntima kwace. Maseze iye akhadziwa kuti mbadalamusa Lazaro muli akufa, Yezu akhuyiwa kakamwe muntima mwace mbatoma kulira.—Juwau 11:33, 35.

⁶ Paulendo unango, nyamatanya m’bodzi afendedzera Yezu mbadembetera: “Imwe mungafuna, munakwanisa kundiwangisa.” Kodi Yezu acitanji maseze akhali waungwiro, pontho cipo aduwala? Yezu abvesesa nyatwa ikhatamba nyamatanya unoyu. Bhibhlya isalonga kuti iye ‘ambvera ntsisi.’ (Marko 1:40-42) Buluka penepo Yezu acita cinthu cakudzumatirisa kakamwe. Iye akhadziwa mwadidi kuti anyamatanya akhali akukhonda cena mwakubverana na Mwambo, pontho nee akhafunika kukhala dhuzi na anthu anango. (Levitiko 13:45, 46) Yezu mbadakwanisa kuwangisa mamuna unoyu na kutali. (Mateu 8:5-13) Ngakhale tenepo, iye afuthula djanja yace mbakhuya nyamatanya, mbalonga: “Ine ndisafuna! Utenda wako mbuwange.” Penepo pene matanya ace amaliratu. Yezu apangiza ntsisi kakamwe kuna mamuna unoyu!

7. Ninji pinafuna kutiphedza toera tikulise ntsisi, pontho tinapangiza tani nkhaliro unoyu?

⁷ Ife Akristu tisafunika kutowezera Yezu mbatibvera ntsisi anango. Bhibhlya isatikulumiza toera tikhale “akubvera ntsisi.”b (1 Pedhru 3:8) Panango nee tinakwanisa kubvesesa mabvero a ale anatamba nyatwa thangwi yakutsukwala peno utenda wakukhonda mala, makamaka khala ife cipo tatambambo nyatwa ibodzi ene. Dziwani kuti toera kubvera ntsisi anango nee tisafunika kutamba nyatwa zibodzi zene. Yezu akhabvera ntsisi ale akhabva kupha, maseze iye cipo aphatwa na utenda. Mphapo tinabvera tani ntsisi anango? Anthu angatipanga nyatwa zawo na pinthu pinaadzudzumisa, tisafunika kuabvesera mwadidi. Bvundzikani: ‘Mbidakhala ndine, mbandidapibva tani?’ (1 Akorinto 12:26) Tingabvera ntsisi ale anatamba nyatwa, pinatiphedza toera ‘kubalangaza ale adatsukwala.’ (1 Atesalonika 5:14) Midzidzi inango tinakwanisa kubvera ntsisi anango tayu basi na mafala, mbwenye na misozi. Lemba ya Aroma 12:15 isalonga: “Lirani na ale analira.”

8, 9. Yezu apangiza tani citsalakano ku mabvero a anango?

⁸ Yezu akhatsalakana mwadidi anango, pontho akhabvesesa mabvero awo. Kumbukani pidacitika na mamuna wakukhonda kubva na wa cibubu pidaendeswa iye kuna Yezu? Panango Yezu akhadziwa kuti mamuna unoyu akhadzudzumika; natenepa iye acita cinthu cakuti nee akhacicita pakuwangisa anthu: “Yezu aenda [na mamuna unoyu] pakhundu, kutali na mwinji wa anthu.” Pidafika iye, amuwangisa.—Marko 7:31-35.

⁹ Yezu apangizambo citsalakano pidabwereswa mamuna m’bodzi wakuti akhali boliboli toera amuwangise. Yezu “aphata nkono wa boliboli mbaenda naye kunja kwa nzinda.” Buluka penepo iye awangisa mamuna unoyu mwapang’ono-pang’ono. Pyenepi pyaphedza toera manyerezero na maso a mamuna unoyu pitome kuphata basa pabodzi mpaka atome kuona mwadidi pinthu piri n’khundu mwace. (Marko 8:22-26) Yezu apangiza citsalakano kuna mamuna unoyu!

10. Ndi munjira zipi tinakwanisa kupangiza citsalakano kuna mabvero a anango?

¹⁰ Toera tikhale atowereri a Yezu tisafunika kutsalakana mabvero a anango. Ife tisadziwa kuti mafalathu anakwanisa kutsukwalisa munthu; na thangwi ineyi, tisacita mphole-mphole na pinalonga ife. (Misangani 12:18; 18:21) Nakuti ndife Akristu nee tisafunika kulonga mafala aukali, akupwaza na akuxola. (Aefesi 4:31) Akulu a mpingo, munapangiza tani kuti musatsalakana mabvero a anango? Mungapereka uphungu, longani mwadidi, pontho pangizani cilemedzo kuna ale anacedza na imwe. (Agalata 6:1) Anyakubala, munatsalakana tani mabvero a ananu? Pakulanga ananu, citani pyenepi toera iwo aone kuti musaalemedza.—Akolose 3:21.

Ndiye Adatoma Kucita Pinthu Toera Kuphedza Anango

11, 12. Ndi malemba api a m’Bhibhlya anapangiza kuti Yezu akhapangiza ntsisi kuna anango maseze anthu akhonde kumphemba ciphedzo?

¹¹ Yezu nee akhabvera ntsisi anthu basi ene angaphemba ciphedzo. Kubvera ntsisi ndi n’khaliro wakupangiza citsalakano kuna anango. Natenepa, nee ndi pyakudzumisa kuona kuti ntsisi zakulumiza Yezu toera kuphedza anango. Mwacitsandzo, mwinji wa anthu wakhala na iye mu ntsiku zitatu nee kudya cinthu, nee kumwa cinthu; nkhabepo munthu adapanga Yezu kuti anthu ali kubva njala, pontho nee m’bodzi am’phemba toera acite pinthu. Bhibhlya isalonga: “Yezu acemera anyakupfundzace mbaapanga: ‘Ndikubvera ntsisi mwinji uyu wa anthu, thangwi iwo ali na ine mu ntsiku zitatu, pontho iwo nkhabe cakudya. Ine nee ndisafuna kuti iwo aende na njala gopa anadzakomoka panjira.’” Buluka penepo, thangwi yakufuna kwace acita cirengo mbadyesa mwinji wa anthu.—Mateu 15:32-38.

¹² Onani citsandzo cinango. Pikhali Yezu dhuzi na nzinda wa Naini mu caka 31 P.K.K. iye aona pinthu pyakutsukwalisa. Anthu akhabuluka mu nzinda, panango akhaenda kumasiye akhali dhuzi na phiri toera kuikha munthumbi ‘mwana m’bodzi basi wa nzice.’ Musakwanisa kunyerezera kutsukwala kukhali na mai unoyu? Iye akhaenda kaikha mwanace m’bodzi ekha, pontho nkazi unoyu nee akhali na mamuna toera kum’balangaza. Penepo pakhali na anthu azinji, mbwenye ndi Yezu basi ‘adaona’ nkazi unoyu wa nzice. Bhibhlya isalonga kuti iye “ambvera ntsisi.” Nkhabepo andan’dembetera. Ntsisi zankulumiza toera kum’phedza. Natenepa ‘iye afendedzera cifupi, akhuya baulu,’ mbalamusa m’phale unoyu muli akufa. Buluka penepo ninji pidacitika? Yezu nee aphemba m’phale toera agumanyikane na nsoka ukhacita ulendo pabodzi na iye, mbwenye Yezu “ampereka kuna mai wace.” Natenepa nzice nee mbadakhalabve ekhene, iye akhali na munthu toera kuntsalakana.—Luka 7:11-15.

13. Tinatowezera tani Yezu mbatikhala akutoma toera kuphedza ale anafuna ciphedzo?

¹³ Tinatowezera tani Yezu? Ndimomwene kuti nee tinakwanisa kunjipisa cakudya mwacirengo, peno kulamusa anthu muli akufa. Mbwenye tinakwanisa kutowezera Yezu tingatoma ndife kuphedza ale anafuna ciphedzo. Panango Nkristu ndzathu akutcerenga peno aluza basa yace. (1 Juwau 3:17) Panango nyumba ya nzice isafunika kusasanyirwa mwakucimbiza. (Tiyago 1:27) Panango tisadziwa banja idaferwa yakuti isafuna cibalangazo peno ciphedzo cinango. (1 Atesalonika 5:11) Munthu angafuna ciphedzo nee tisafunika kudikhira kuti atiphembe, mbwenye tisafunika kukhala akutoma kum’phedza. (Misangani 3:27) Ntsisi zinatikulumiza toera titome kuphedza anango mwakubverana na makhaliro athu. Dziwani kuti kucita pinthu mwakukoma ntima peno kulonga mafala acibalangazo kuna abale athu pinapangiza kuti tisabvera ntsisi anango.—Akolose 3:12.

Ntsisi Zankulumiza Toera Kumwaza Mphangwa

14. Thangwi yanji Yezu akhaikha pa mbuto yakutoma basa yakumwaza mphangwa zadidi?

¹⁴ Pa Khundu 2 ya bukhu ino, ife taona kuti Yezu apangiza citsandzo cadidi cakumwaza mphangwa zadidi. Iye alonga: “Ndisafunikambo kumwaza mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu m’mizinda inango, thangwi ine ndatumwa toera kucita pyenepi.” (Luka 4:43) Thangwi yanji basa ineyi ikhali yakufunika kakamwe kuna iye? Pakutoma, ndi thangwi iye akhafuna Mulungu. Mbwenye Yezu akhali na mathangwi anango: Ntsisi zace zankulumiza toera kupfundzisa anango undimomwene wa Mulungu. Maseze Yezu akhabvera ntsisi anthu mbaaphedza munjira zakusiyana-siyana, mbwenye kuna iye cinthu cakufunika kakamwe cikhali kuphedza anthu kudziwa undimomwene. Tendeni tione pinthu piwiri pidacitika pinapangiza kuti Yezu akhaona tani anthu akhamwazira iye mphangwa. Pyenepi pinatiphedza toera kuona kuti ninji pinatikulumiza toera kumwazira mphangwa anthu.

15, 16. Longani maulendo mawiri anapangiza kuti Yezu akhatsalakana anthu akhamwazira iye mphangwa.

¹⁵ Mu caka 31 P.K.K., pakupita cifupi na pyaka piwiri pya basa yace ya kumwaza mphangwa, Yezu athimizira phinga yace pidatoma iye kucita ulendo “mʼmizinda yonsene na pisa pyonsene” pya Galileya. Pidaona iye pyakhuya ntimace. Mpostolo Mateu alonga: “Pidaona Yezu mwinji wa anthu, iye aabvera ntsisi, thangwi iwo akhapwazwa na kutsalakanwa mwakuipa ninga mabira akusowa nkumbizi.” (Mateu 9:35, 36) Yezu akhabvera ntsisi anthu akupwazika. Iye akhadziwa kuti anthu akhafuna kukhala na uxamwali wakuwanga na Mulungu. Iye akhadziwambo kuti atsogoleri auphemberi akuti akhafunika kupfundzisa anthu thangwi ya Mulungu nee akhacita pyenepi, mbwenye iwo akhatsalakana anthu mwakuipa. Thangwi yakubvera anthu ntsisi, Yezu aapanga mphangwa zacidikhiro. Pikhafuna iwo kakamwe ndi kubva mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu.

¹⁶ Pakupita miyezi mingasi, dhuzi na ndzidzi wa Paskwa mu caka 32 P.K.K., Yezu na apostolo ace akwira mwadiya mbaenda ku ntunda unango wa Bara ya Galileya kasaka mbuto toera kupuma. Mbwenye mwinji wa anthu wathamanga na n’khundu mwa bara mbufika ku ntunda unango mwadiya mbusati kufika. Kodi Yezu acitanji? “Pidatcita Yezu mʼmwadiya, aona mwinji ukulu wa anthu, iye aabvera ntsisi thangwi akhali ninga mabira akusowa nkumbizi. Penepo iye atoma kuapfundzisa pinthu pizinji.” (Marko 6:31-34) Yezu ‘aabvera pontho ntsisi’ thangwi iwo akhafuna kudziwa Mulungu. Ninga “mabira akusowa nkumbizi,” iwo akhali na njala yakufuna kudziwa Yahova, pontho akhafunika kucita pyenepi okhene. Yezu aabvera ntsisi mbaaphedza, iye acita pyenepi na kufuna kwace.

17, 18. (a) Ninji pinatikulumiza toera kumwaza mphangwa? (b) Tinakulisa tani nkhaliro wakupangiza ntsisi kuna anango?

¹⁷ Ninga atowereri a Yezu, ninji pinatikulumiza toera kumwaza mphangwa? Mu Nsolo 9 wa bukhu ino, ife tapfundza kuti tapaswa basa yakumwaza mphangwa na kucita anyakupfundza. (Mateu 28:19, 20; 1 Akorinto 9:16) Mbwenye ife nee tisamwaza mphangwa basi ene thangwi tapaswa basa ineyi. Cakufunika kakamwe ndi ufuni wathu kuna Yahova unaticitisa kumwaza mphangwa zadidi za Umambo. Ife tisamwazambo mphangwa kuna anango thangwi tisaabvera ntsisi. (Marko 12:28-31) Mphapo, tinakulisa tani ntsisi kuna anango?

¹⁸ Tisafunika kuona anthu ninga mukhaaonera Yezu. Iye akhaaona ninga ‘mabira akusowa nkumbizi akuti akhapwazwa na kutsalakanwa mwakuipa.’ Nyerezerani kuti mwagumana mwanabira adatayika. Mwanabira unoyu ali na njala na nyota, pontho asafuna ciphedzo toera kugumana madzi na thongwe yadidi. Kodi nee mbamudam’bvera ntsisi? Kodi nee mbamudampasa cakudya na madzi? Ale akuti adzati kubva mphangwa zadidi alandana na mwanabira unoyu. Atsogoleri awo auphemberi nee asaapfundzisa undimomwene wa m’Bhibhlya, pontho anthu awo ndi akusowa cidikhiro. Ife tiri napyo pinthu pinafuna iwo: Cakudya cauzimu cakupasa ungumi wadidi na madzi akutonthola a undimomwene unagumanika m’Mafala a Mulungu. (Izaiya 55:1, 2) Tinganyerezera nyatwa zinatamba anthu anewa, ife tisaabvera ntsisi. Tingabvera anthu ntsisi ninga Yezu, tinaamwazira mphangwa zaumambo zakuti zisapasa cidikhiro.

19. Tinacitanji toera nyakupfundza wa Bhibhlya akhalembo na cifuno cakumwaza mphangwa zadidi na mpingo?

¹⁹ Tinaphedza tani anango toera atowezere citsandzo ca Yezu? Nyerezerani khala tisafuna kuphedza nyakupfundza Bhibhlya toera akhale wakuthema kumwaza mphangwa. Peno tisafuna kuphedza m’bale peno mulongo wakuti akhadasiya kumwaza mphangwa toera atome pontho kumwaza mphangwa. Tinaaphedza tani? Tisafunika kukhuya mitima yawo. Kumbukani kuti pakutoma Yezu ‘abvera ntsisi’ anthu, buluka penepo mbaapfundzisa. (Marko 6:34) Tingaphedza nyakupfundza wa Bhibhlya peno m’bale adasiya kumwaza mphangwa kuti akulise ntsisi, pyenepi pinaakulumiza toera apangize ntsisi pakumwaza mphangwa. Tinakwanisa kuabvundza: “Kutawira mphangwa za Umambo kwacinja tani umaso wanu mbukhala wadidi kakamwe? Ndiye tani kuna ale akuti adzati kubva mphangwa zenezi, kodi nee musafunikambo kuamwazira mphangwa zadidi? Munacitanji toera kuaphedza?” Ndimomwene kuti pinaticitisa kumwaza mphangwa ndi ufuni wathu kuna Mulungu na kufuna kwathu kuntumikira.

20. (a) Pisabvekanji kukhala ntowereri wa Yezu? (b) Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?

²⁰ Kutowera Yezu kusaphataniza pizinji kupiringana kupanga anango pinthu pidalonga iye na pinthu pidacita iye kuna anango. Ife tisafunika kukulisa “manyerezero” mabodzi ene na akhali na iye. (Afilipi 2:5) Bhibhlya isatipanga mabvero na manyerezero adakulumiza Yezu toera kucita pinthu pyadidi na kulonga munjira yadidi! Tingapangiza “manyerezero a Kristu” tinakwanisa kukulisa ntsisi kakamwe, natenepa tinakwanisa kutsalakana anango ninga pidacita Yezu. (1 Akorinto 2:16) Mu nsolo unatowera, tinapfundza njira zakusiyana-siyana zidapangiza Yezu ufuni kuna anyakupfundzace.