CHAPITRE 17
Ngbâ lakue nduru na bungbi ti Jéhovah
DISCIPLE JACQUES atene: “Ala ga nduru na Nzapa, na lo yeke ga ande nduru na ala.” (Jacq. 4:8). Biani, atâa so Jéhovah ayeke tâ kota mingi nga lo yeke na nduzu kâ, ye so akanga lege na lo pëpe ti mä asambela ti e, atâa so e yeke mbilimbili-kue ape (Kus. 17:27). E lingbi ti sara tongana nyen ti ga nduru na lo? E lingbi ti sara ni tongana e gi ti lë kpengba songo na lo na lege so e sara lisoro na lo na bê ti e kue na yâ ti sambela (Ps. 39:12). E lingbi nga ti lë kpengba songo na lo na lege ti mandango Bible lakue. Tongana e sara tongaso, e yeke hinga Jéhovah Nzapa, aye so lo leke ti sara nga na ye so lo ye si e sara (2 Tim. 3:16, 17). Tongaso, e yeke manda ti ndoye Jéhovah na ti kpe ti bi vundu na bê ti lo.—Ps. 25:14.
2 Ye oko, e lingbi ti ga nduru na Jéhovah gï na lege ti Molenge ti lo, Jésus (Jean 17:3; aRom. 5:10). Mbeni zo ti fa tâ na e Jéhovah nzoni tongana ti so Jésus asara ayeke dä ape. Jésus ahinga Babâ ti lo tâ nzoni mingi, a sara si lo tene: “Mbeni zo ti hinga Molenge ni ayeke pëpe, gï Babâ ni. Nga, mbeni zo ti hinga Babâ ni ayeke pëpe, gï Molenge ni nga na zo kue so Molenge ni aye ti fa Babâ ni na lo.” (Luc 10:22). Ni la, tongana e manda ye na ndö ti apensé ti Jésus na yâ ti a-Évangile, andâ a yeke a-oko pensé ti Jéhovah nga la e yeke manda ye na ndö ni so. Hingango ye ni so ayeke mû lege na e ti kiri ti ga nduru mingi na Nzapa ahon ti kozo.
3 Na gbe ti fango lege ti Molenge ti Nzapa, e yeke kpengba songo ti e na Jéhovah na ngbango lakue nduru na mbage ti bungbi ti lo so ayeke na sese ge, so na lege ni e yeke manda tongana nyen ti sara ye so Nzapa aye. Tongana ti so a sara tënë ni kozo awe na Matthieu 24:45-47, Maître ti e, Jésus Christ, azia “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara” ti mû na awakua ti Jéhovah ‘kobe na ngoi ni so alingbi’. Laso, ngbâa be-ta-zo ayeke mû na e gbâ ti kobe ti yingo. Na lege ti bungbi ti lo, Jéhovah ayeke wa e ti diko Bible lâ oko oko, ti gue na abungbi ti aChrétien lakue nga ti mû mbage mingi na kua ti fango “nzoni tënë ti Royaume”. (Mat. 24:14; 28:19, 20; Jos. 1:8; Ps. 1:1-3). E ye lâ oko ape ti bâ ngbâa be-ta-zo na bango ndo ti zo. A yeke nzoni e sara kue ti ngbâ lakue nduru na mbage ti bungbi ti Jéhovah so ayeke na sese ge nga ti yeda na fango lege so bungbi ni ayeke fa na e. Ye so ayeke sara si e ga nduru mingi na Jéhovah, Nzapa ti e, ahon ti kozo. A yeke kpengba e nga a yeke bata e, atâa na yâ ti atara.
NGBANGA TI NYEN LA ATARA ANGBÂ GÏ TI GUE NA LI NI?
4 Peut-être mo yeke na yâ ti tâ tënë a sara fadeso angu mingi awe. Tongana a yeke tongaso, mo hinga nzoni mingi ye so gbungo ngangu na gbele atara aye ti tene. Même tongana mo wara lege ti hinga Jéhovah na ti bungbi legeoko na awakua ti lo ade ti ninga mingi pëpe, mo nga kue mo hinga so Satan Zabolo ayeke gi ti kanga lege na zo kue so ayeda ti woko terê na gbe ti Jéhovah, so ayeke Kota Gbia ti dunia kue (2 Tim. 3:12). Tongaso, atâa mo yeke gbu ngangu na gbele akete tara wala akota ni, sara mbeto ape nga découragé ape. Jéhovah amû zendo so lo yeke mû maboko na mo, nga lo yeke futa mo na lege so lo yeke sö mo nga lo yeke mû ande na mo fini ti lakue lakue.—aHéb. 13:5, 6; Apoc. 2:10.
5 E kue e lingbi ti wara angangu tara na yâ ti andangba lango so angbâ na dunia ti Satan so. Ngbene ye ti londo na ngoi so a zia gere ti Royaume ti Nzapa na ngu 1914, a kanga lege na Satan ti gue juska na ayayu so Jéhovah ayeke dä. A bi lo na sese, na lo na asioni ange ti lo angbâ gï na ndö ni. So aye ti vundu ayeke gue gï guengo na li ni na ndö ti sese, so na popo ni mo yeke wara sarango aye ti ngangu na awakua ti Jéhovah ahon ti kozo, ayeke ye ti peko ti ngonzo ti Satan la, na a fa so e yeke na lâ ti nda ni ti sioni komandema ti lo na ndö ti azo.—Apoc. 12:1-12.
6 Ngonzo ahon ndö ti Satan ndali ti so a bi nengo ti lo na sese, lo hinga so ngoi ti lo angbâ mingi ape. Lo na asioni yingo ti lo ayeke sara kue ti kanga lege na kua ti fango tënë ti Royaume nga ti buba yâ ti beoko ti awakua ti Jéhovah. Ye so asara si e lï na yâ ti bira ti yingo so a sara tënë ni a tene e yeke “tiri na mitele na mênë pëpe, me e yeke tiri na agouvernement, akomandema, amokonzi ti dunia ti bingo so nga na asioni yingo so ayeke na yayu.” Tongana e ye ti sö benda na yâ ti tiri so na terê ti Jéhovah, a lingbi e ngbâ lakue ti tiri bira ni nga e bata aye ti bira ti e ni kue nzoni. A lingbi e “luti ngangu ti ke amayele” ti Zabolo (aÉph. 6:10-17). Ye so ahunda ti tene e gbu ngangu.
MANDA TI GBU NGANGU
7 Zo so agbu ngangu ayeke zo so ayeke kiri na peko pëpe atâa na gbele aye ti ngangu wala akota kpale. Na lege ti yingo, zo so agbu ngangu ayeke zo so ayeke zia pëpe ti sara ye so ayeke nzoni atâa lo yeke na gbele aye ti ngangu, kangango lege, atara wala ambeni ye nde so agi ti gue na lo yongoro, si lo ngbâ be-ta-zo na Nzapa ape. A lingbi aChrétien amanda ti gbu ngangu, me a hunda ngoi ti sara ni. Me tongana e yeke gue na li ni na lege ti yingo, e yeke gbu ngangu mingi ahon ti kozo. Tongana e gbu ngangu na gbele akete ye so atara mabe ti e na tongo nda ti gigi ti e ti Chrétien, e yeke wara ngangu mingi ahon ti kozo nga e yeke wara lege ti luti na gbele akota tara so ayeke si ande biani na e (Luc 16:10). E yeke ku pëpe juska e wara akota tara awe si e gi ti gbu ngangu na bê ti e kue. A lingbi e mû desizion ti gbu ngangu kozoni si tara asi. Tongana bazengele Pierre ayeke fa lani nene ti gbungo ngangu nga ti duti na ambeni sarango ye ti terê ti Nzapa, lo tene: “Ala sara ngangu kue ti sara ye alingbi na aye so, ala zia sarango ye so ayeke nzoni mingi na ndö ti mabe ti ala; ala zia hingango ye na ndö ti sarango ye so ayeke nzoni mingi; ala zia kangango nzara ti bê na ndö ti hingango ye; ala zia gbungo ngangu na ndö ti kangango nzara ti bê; ala zia vorongo Nzapa na bê kue na ndö ti gbungo ngangu; ala zia yengo terê ti aita na ndö ti vorongo Nzapa na bê kue nga ala zia ndoye na ndö ti yengo terê ti aita.”—2 Pi. 1:5-7; 1 Tim. 6:11.
E yeke maï na yâ ti gbungo ngangu ti e lâ na lâ tongana e tingbi na atara nga e hon ndö ni
8 Tënë so Jacques asû na mbeti agboto lê ti e na ndö ti nene ti gbungo ngangu; lo tene: “Aita ti mbi, tongana ala tingbi na mara ti atara nde nde, zia ala bâ ni tongana tâ ye so amû ngia na ala, na hingango so mabe ti ala so a tara ni awe amû lege na ala ti gbu ngangu. Me zia si gbungo ngangu asara kua ti lo kue, si ala lingbi kue na ala duti na sioni oko pëpe na yâ ti ye kue nga mbeni ye amanke ala pëpe.” (Jacq. 1:2-4). Jacques atene so a lingbi aChrétien ayeda na ngia na atara so ayeke si na ala, ngbanga ti so atara ni ayeke mû maboko na ala ti gbu ngangu. Mo kue mo bâ ni tongaso? Na pekoni, Jacques atene so tongana e gbu ngangu alingbi ti mû maboko na e ti kiri ti maï anzoni sarango ye ti e ti aChrétien na ti sara si Nzapa ayeda na e na yâ ti ye kue. Biani, e yeke maï na yâ ti gbungo ngangu ti e lâ na lâ tongana e tingbi na atara, nga e hon ndö ni. Na mbage, gbungo ngangu ayeke sara si e maï ambeni nzoni sarango ye so e bezoin ti duti na ni.
9 Tongana e gbu ngangu a yeke nzere na Jéhovah; na a yeke pusu lo ti mû ande na e fini ti lakue lakue. Jacques akiri atene: “Ngia ayeke na zo so angbâ ti gbu ngangu na yâ ti atara, ndali ti so tongana lo ga zo so a yeda na lo awe, lo yeke wara ande couronne ti fini so Jéhovah amû zendo ni na ala so angbâ ti ye Lo.” (Jacq. 1:12). Biani, tongana e yeke pensé na gigi ti e ti kekereke ayeke mû lege na e ti gbu ngangu. Tongana e gbu ngangu ape, e lingbi pëpe ti ngbâ na yâ ti tâ tënë. Tongana e zia si dunia so ahanda e, e lingbi ti kiri na yâ ti dunia ni. Tongana e gbu ngangu ape, yingo ti Jéhovah ayeke ngbâ ande lakue ti sara kua na ndö ti e ape na e yeke lë lengo ti yingo ni na yâ ti fini ti e ape.
10 Tongana e ye ti gbu ngangu lakue na yâ ti angoi ti ngangu so, a lingbi e gi ti duti na nzoni bango ndo na ndö ti apasi so e yeke bâ ndali ti so e yeke aChrétien. Girisa ape so Jacques atene: “Zia ala bâ ni tongana tâ ye so amû ngia na ala.” Me a lingbi ti duti ngangu ti duti na bango ndo ni so, ndali ti so atara alingbi ti sara si e bâ pasi wala e gi bê ti e mingi. Me girisa ape so tënë ni andu gigi ti mo ti kekereke. Mbeni ye so asi lani na abazengele alingbi ti mû maboko na e ti bâ tongana nyen la e lingbi ti wara ngia na yâ ti apasi. Mbaï ni ayeke na yâ ti buku ti Kusala; a tene: “Ala iri abazengele ni, ala pika ala, ala mû yanga na abazengele ni ti zia ti fa tënë na iri ti Jésus, na ala zia ala, ala gue. Abazengele so asigi na gbele Sanhédrin ni, ala yeke na ngia ngbanga ti so a bâ so ala lingbi ti tene a sara ye ti kamene na ala ndali ti iri ti Jésus.” (Kus. 5:40, 41). Abazengele ahinga lani so pasi so ala bâ afa so ala sara ye alingbi na commandement so Jésus amû na ala nga afa so Jéhovah ayeda na ala. Angu mingi na pekoni, na yâ ti kozo mbeti ti Pierre, lo sara tënë na ndö ti nzoni ye so ayeke ga na peko ti bango pasi tongaso ndali ti ye ti mbilimbili.—1 Pi. 4:12-16.
11 Mbeni tapande ni ayeke ti Paul na Silas. Na ngoi so ala yeke sara kua ti ala ti missionnaire na Philippes, a gbu ala na a bi tënë na li ti ala a tene so ala yeke ga na wusuwusu na yâ ti gbata ni nga ala yeke fa angobo so ague nde na ndia. Ni la, a pika ala sioni mingi, nga a bi ala na da ti kanga. Mbaï ti Bible afa so na ngoi so a bi ala na da ti kanga sân ti bâ lege ti akä so ayeke na terê ti ala, “a si na bê ti bï tongaso, Paul na Silas ayeke sambela na ala yeke he bia ti sepela Nzapa. Ambeni zo ti kanga ni ayeke mä go ti ala.” (Kus. 16:16-25). Paul na Silas abâ apasi so ala yeke bâ ndali ti Christ tongana mbeni ye so afa so na lê ti Nzapa nga na azo ala yeke be-ta-zo nga a yeke mbeni lege ti fa tënë mingi na azo so apeut ti yeda ti mä nzoni tënë. Fini ti azo ayeke lani na yâ ti kpale. Gï na bï ni so, zo ti batango da ti kanga ni nga na sewa ti lo amä tënë so a fa na ala nga ala ga adisciple (Kus. 16:26-34). Paul na Silas asara confiance lani na Jéhovah nga na ngangu ti lo, na ala hinga so lo yeke nduru ti mû maboko na ala na yâ ti apasi ti ala, na a yeke biani ye so lo sara la.
12 Laso nga kue, Jéhovah amû na e ye kue so e yeke na bezoin ni ti mû maboko na e na angoi ti tara. Lo ye si e gbu ngangu. Lo mû na e Bible, so a sû na gbe ti yingo vulu, tongaso si e wara tâ hingango ye na ndö ti ye so lo leke ti sara. Ye so ayeke kpengba mabe ti e. Lege azi na e ti bungbi na aita ti e ti voro Nzapa nga ti sara ambeni kua nde ndali ti Jéhovah. E yeke nga na pasa ti bata lakue songo ti e na Jéhovah na lege ti sambela. Lo yeke mä e tongana e yeke sepela lo nga tongana e yeke hunda lo na bê ti e kue ti mû maboko na e ti ngbâ lakue nzoni na lê ti lo (aPhil. 4:13). Nga, tongana e gbu li na ndö ti beku so a zia na gbele e ayeke sara si e kpengba.—Mat. 24:13; aHéb. 6:18; Apoc. 21:1-4.
GBU NGANGU NA YÂ TI ATARA NDE NDE
13 Atara so e yeke tingbi na ni laso akpa terê na atara so asi ândö na adisciple ti Jésus Christ. Na ngoi ti e, awato so ahinga tënë nzoni ape na ndö ti kua ti aTémoin ti Jéhovah ayeke tene atënë ti mbana na ala nga ayeke sara aye ti ngangu na ala. Tongana ti ngoi ti abazengele, mingi ti aye ti ngangu so a sara na ala alondo na azo so tënë ti vorongo nzapa ti ala agbu bê ti ala mingi, so Bible asigi na nda ti afango ye ti wataka ti ala nga na asioni sarango ye ti ala (Kus. 17:5-9, 13). Na ambeni ngoi, tongana awakua ti Jéhovah ahunda ti tene a yeda na adroit so ndia ti kodro amû lege na ala ti wara ni, ala yeke wara liberté (Kus. 22:25; 25:11). Ye oko, agouvernement nga kue ayeke kanga lege na kua ti e, na ala yeke gi alege kue ti kaï kua ti e ti Chrétien (Ps. 2:1-3). Na yâ ti angoi ti ngangu tongaso, e yeke sara mbeto ape, e yeke mû tapande ti abazengele so aduti lani be-ta-zo, na so ala tene: “A lingbi e mä yanga ti Nzapa, lo so lo yeke mokonzi, ahon ti mä azo.”—Kus. 5:29.
14 Na ngoi so tënë ti mara angbâ gï ti gue na li ni na yâ ti dunia, azo angbâ ti sara ngangu mingi na ndö ti awafango nzoni tënë ti tene ala zia kua so Nzapa amû na ala. Awakua ti Nzapa kue abâ na nene ni gbotongo mê so ayeke na Apocalypse 14:9-12, so a sara tënë na ndö ti vorongo “nyama ti ngonda ni nga na statue ti lo”. E bâ nga tënë ti Jean so lo tene so na nene ni, lo tene: “Ge la si a hunda na azo ti be-vulu ti gbu ngangu, ala so ayeke bata acommandement ti Nzapa nga so ahule ngangu na terê ti mabe ti Jésus.”
15 Atara so aga na lege ti abira, awusuwusu so atï na yâ ti akodro, wala aye ti ngangu so awato ayeke ga na ni nga na akangango lege na kua ti e alingbi ti sara si e wara lege pëpe ti sara kua ti e ti Chrétien polele. A lingbi nga ti sara si a yeke ngangu na e ti tene e kue e sara abungbi legeoko. A lingbi ti si so lege akanga na e ti wara asango na mbage ti filiale teti mbeni ngoi, wala lege alingbi ti kanga na asurveillant ti circonscription ti sara vizite na acongrégation. Peut-être ambeti asi ape. Tongana mbeni oko ti aye so e fa ge so asi, a yeke nzoni mo sara nyen?
16 Kiringo tënë ni ayeke so: sara ye kue so mo peut ti sara na yâ ti aye so asi. Alingbi mo manda ye mo wani. Mingi ni, aita alingbi ti bungbi terê na yâ ti akete kete groupe ti sara abungbi na da ti ambeni ita. A lingbi ti sara kua même gï na Bible nga na ambeti so e manda kozo ti sara na abungbi ni. Gi bê ti mo ape, nga zia si li ti mo aga kirikiri ape. Mingi ni, Bebungbi ayeke wara mbeni lege hio ti mû asango na aita so ayeke mû li ni.
17 Même tongana a si so mo yeke gï mo oko, yongoro na aita ti mo ti bungbi, bata na li ti mo so mo yeke yongoro pëpe na Jéhovah nga na Molenge ti lo, Jésus Christ. Beku ti mo alingbi ti ngbâ ti kpengba ngangu. Jéhovah alingbi lakue ti mä asambela ti mo, na lo lingbi ti kpengba mo na lege ti yingo ti lo. Bâ ndo na mbage ti lo ti wara fango lege. Girisa pëpe so mo yeke mbeni wakua ti Jéhovah nga mbeni disciple ti Jésus Christ. Ni la, tongana alege azi na mo ti fa tënë, zia ni ahon pëpe. Jéhovah ayeke sara ande tufa na ndö ti angangu so mo yeke sara, na peut-être ngoi kete na pekoni ambeni zo nga kue alingbi ti mû peko ti mo na yâ ti tâ vorongo Nzapa.—Kus. 4:13-31; 5:27-42; aPhil. 1:27-30; 4:6, 7; 2 Tim. 4:16-18.
18 Me tongana a si so a ye ti fâ mo, legeoko tongana ti so a si na abazengele nga na ambeni disciple nde, zia bê ti mo na “Nzapa so ayeke zingo akuâ.” (2 aCor. 1:8-10). Mabe so mo yeke na ni na ngangu ti lo ti zingongo akuâ alingbi ti mû maboko na mo ti gbu ngangu même na gbele kangango lege so ayeke tâ ngangu mingi (Luc 21:19). Christ Jésus azia na e tapande; lo hinga lani so tongana lo duti be-ta-zo na yâ ti atara, a yeke kpengba ambeni zo ti gbu ngangu. Mo lingbi nga ti kpengba aita ti mo tongaso.—Jean 16:33; aHéb. 12:2, 3; 1 Pi. 2:21.
19 Na ndö ti aye ti ngangu nga na akangango lege so e yeke wara, e lingbi nga ti wara ambeni kpale nde. Na tapande, ambeni ita adécouragé ngbanga ti so azo ti territoire ti ala aye ti mä ala ape na ngoi so ala gue ti fa tënë. Ti ambeni, ala yeke tiri na akobela, wala ala yeke kanga bê na yâ ti vundu so ayeke na bê ti ala, so asara si ala lingbi pëpe ti sara ye kue so ala ye ti sara. Bazengele Paul nga kue adoit lani ti gbu ngangu na yâ ti mbeni tara so asara si a yeke kete ye na lo ape ti sara kua ti lo na ambeni ngoi (2 aCor. 12:7). Nga, Épaphrodite, so ayeke ândö mbeni Chrétien ti gbata ti Philippes, asara lani “vundu . . . mingi ngbanga ti so [akamarade ti lo amä] a tene lo tï kobela.” (aPhil. 2:25-27). Awokongo ti e nga na ti amba ti e alingbi ti ga na e akpale so ayeke tâ ngangu na e ti luti na gbele ni. A lingbi ti si so mango terê ayeke pëpe na popo ti e na ambeni mba ti e aChrétien, wala a lingbi même ti duti na yâ ti sewa ti e. Me azo so agi ti sara ye alingbi na wango ti Jéhovah so ayeke na yâ ti Bible alingbi ti gbu ngangu na gbele ni na ti hon ndö ni.—Ézéch. 2:3-5; 1 aCor. 9:27; 13:8; aCol. 3:12-14; 1 Pi. 4:8.
LEKE NA BÊ TI MO TI NGBÂ BE-TA-ZO
20 A lingbi e ngbâ lakue nduru na lo so Jéhovah azia lo tongana Mokonzi ti congrégation, Jésus Christ (aCol. 2:18, 19). A lingbi e sara kua maboko na maboko na “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara” nga na aita so a soro ala ti bâ ndo na ndö ti e (aHéb. 13:7, 17). Tongana e yeda na aye so Nzapa aleke na yâ ti bungbi, nga e sara kua maboko na maboko na ala so ayeke mû li ni, a yeke leke e nzoni ti sara ye so Jéhovah aye. A lingbi e sara kua mingi na pasa so e yeke na ni ti sambela. E girisa ape so, même amur ti da ti kanga wala da ti kanga so e yeke gï e oko dä alingbi pëpe ti kanga lege na lisoro so e yeke sara na Babâ ti e ti yayu so aye e mingi, wala ti kangbi e na amba ti e aChrétien.
21 So e leke na bê ti e ti ngbâ ti gbu ngangu, zia e sara ye kue so e peut ti sara ti fa tënë, nga ti gbu ngangu na yâ ti kua so Jésus Christ atene na adisciple ti lo ti sara, na peko ti so a zingo lo na kuâ. Lo tene: “Tongaso ala gue, ala sara si azo na popo ti amara kue aga adisciple. Ala batize ala na iri ti Babâ, ti Molenge na ti yingo vulu. Ala fa na ala ti bata aye kue so mbi mû yanga na ala ti sara.” (Mat. 28:19, 20). Legeoko tongana Jésus, zia e gbu ngangu. Zia e sara si beku ti Royaume nga na ti fini ti lakue lakue angbâ ti duti polele na lê ti e (aHéb. 12:2). So e yeke adisciple ti Christ so awara batême awe, e yeke na pasa ti sara si prophétie ti Jésus so andu “ngoi so aye ti ngoi so ayeke gue ti hunzi” aga tâ tënë. Lo tene: “A yeke fa ande nzoni tënë ti Royaume na ndö ti sese kue so azo ayeke dä tongana mbeni tënë ti témoin ndali ti amara kue. Na pekoni, nda ni ayeke ga.” (Mat. 24:3, 14). Tongana e sara kua ni so na bê ti e kue na lâ ti nda ni so, e yeke duti ande na ngia ti wara fini ti lakue lakue na yâ ti fini dunia ti Jéhovah, so mbilimbili ayeke na yâ ni.