Chapitre Bale Use na Oko

Tâ Vorongo Amaï na ndo Sese Kue

Esaïe 60:1-22

1. Tokua wa so akpengba zo ayeke na yâ chapitre 60 ti Esaïe?

A SÛ chapitre 60 ti Esaïe tongana mbeni drame so a mu ngangu na âme. Na yâ ti akozo versê ni, mbeni pendere ye so asi agboto lê ti e. Mbeni molongo ti aye so asi amu peko ti tele na loro, na a gue na e na mbeni kpengba nda ti ye. Chapitre ni afa na mbeni lege so ayeke pendere mingi kiringo na tâ vorongo na Jérusalem ti giriri nga maïngo ti tâ vorongo na ndo sese kue laso. Na mbage, a fa adeba nzoni ti lakue lakue so ayeke ku azo kue so avoro Nzapa na be-biani. Zo oko oko kue na popo ti e alingbi ti mu mbage na yâ gango tâ tene ti pendere mbage ti prophétie ti Isaïe so. Tongaso, zia e gi nda ni nzoni.

Lumière Aza na yâ Bingo

2. Komandema wa a mu na mbeni wali so alango na yâ bingo, na ngbanga ti nyen a lingbi lo yeda fade fade?

² Akozo tene ti chapitre ti Esaïe so ague na mbage ti mbeni wali so dutingo ti lo ayeke sioni mingi. A ba so lo lango tâ na lê ti sese na yâ bingo. Fade fade, lumière aza na yâ bingo na ngoi so Jéhovah, na lege ti Isaïe, ahiri ndo: “Londo, ô wali, zia lumière ti mo asu, teti lumière ti mo asi awe, na tâ gloire ti Jéhovah aza na ndo mo.” (Esaïe 60:1, NW) Biani, a lingbi “wali” ni alondo na lo fa na gigi gloire ti Nzapa! Ngbanga ti nyen tene so ayeke ye ti sala fade fadeso? Prophétie ni akiri atene: “Ba, fade bingo akanga lê ti sese, na bingo so avuko pitipiti aga na ndo azo; me fade L’Eternel alondo ti su na ndo mo, na azo aba gloire ti Lo na ndo mo.” (Esaïe 60:2) Teti nzoni ti azo so angoro lo, so angbâ lakue na yâ bingo, a lingbi “wali” ni ‘azia lumière ti lo asu.’ Fade ye wa ayeke ga na pekoni? “Fade aGentil asi na lumière ti mo, na fade agbia asi na sungo ti londongo ti mo.” (Esaïe 60:3) Akozo tene so afa na e gunda ti ye so a yeke fa ande anzene nzene nda ni na yâ aversê so ayeke ga na peko: a lingbi tâ vorongo amaï na ndo sese kue!

3. (a) “Wali” ni ayeke zo wa? (b) Ngbanga ti nyen “wali” ni ayeke lango na yâ bingo?

³ Atä so lo yeke sala tene na ndo aye so ayeke si ande, Jéhovah atene na “wali” ni so lumière ti lo “asi awe.” Ye so agboto lê na ndo biani ti gango tâ tene ti prophétie ni. “Wali” ni so a yeke sala tene ti lo ayeke Sion, wala Jérusalem, li-kodoro ti Juda. (Esaïe 52:1, 2; 60:14) Gbata ni aduti fä ti mara ni kue. Na ngoi ti kozo gango tâ tene ti prophétie so, a wara “wali” ni lo lango na yâ bingo, ndo so lo yeke dä ngbele ye so a futi Jérusalem na ngu 607 K.N.E. Ye oko, na ngu 537 K.N.E., mbeni tanga ti abe-ta-zo Juif so ague na ngba ayeke kiri na Jérusalem nga na vorongo so ayeke na sioni oko pepe. Na nda ni, Jéhovah asala si lumière aza na ndo “wali” ni, na azo ti lo akiri na ala ga mbeni lingu ti lumière na popo ti amara so ayeke na yâ bingo na lege ti yingo.

Mbeni Gango Tâ Tene ti Kota Ahon

4. Zo wa laso na ndo sese asala kusala na iri ti “wali” ni, nga, tongana a kono yâ ni, atene ti prophétie ni andu nga azo wa?

⁴ Bingo bê ti e na ndo atene ti prophétie so ague yongoro ahon gango tâ tene ni na ndo Jérusalem ti giriri. Laso, “Israël ti Nzapa” asala kusala na iri ti “wali” ti Jéhovah ti yayu. (aGalate 6:16) Na yâ ngoi kue so lo duti na fini, ngbele ye na Pentecôte ti ngu 33 N.E. juska laso, mara ti yingo so aga ti wara wungo ti azo ti yâ ni kue 144 000 so a sa yingo na ndo ti ala, “ala so A vo ala na popo ti azo ti sese,” ti komande legeoko na Christ na yayu. (Apocalypse 14:1, 3) Gango tâ tene ti laso ti Esaïe chapitre 60 aluti na ndo ambeni ti azo 144 000 so ayeke na fini na ndo sese na ngoi ti “lâ ti nda ni.” (2 Timothée 3:1) Prophétie ni andu nga afon aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, “azo mingi so asi singo” ti “ambeni ngasangbaga.”​—Apocalypse 7:9; Jean 10:11, 16.

5. Lawa azo ti Israël ti Nzapa so asö kuâ alango na yâ bingo, na lawa lumière ti Jéhovah aza na ndo ala?

⁵ Teti mbeni kete ngoi na tongo nda ti angu 1900, ambeni ti Israël ti Nzapa so ayeke na sese aba so ala yeke lango tâ na lê ti sese na yâ bingo, tongana a lingbi ti tene tongaso. Na ngoi so kozo bira so amu sese kue aga ndulu ti hunzi, dutingo ti ala ayeke tongana ti so a fa pekoni na lege ti fä na yâ buku ti Apocalypse, kuâ ti ala alango “na ndo balabala ti kota gbata ni, so na lege ti yingo a di iri ni Sodome na Égypte.” (Apocalypse 11:8) Ye oko, na ngu 1919, Jéhovah aza lumière ti lo na ndo ala. Na kiringo tene, ala londo na ala fa na gigi lumière ti Nzapa, na fango na mbito pepe nzo tene ti Royaume ti Nzapa.​—Matthieu 5:14-16; 24:14.

6. Salango ye ti azo mingi ayeke tongana nyen na gbele fango tene ti singo ti Jésus tongana Gbia, me a gboto azo wa na yâ lumière ti Jéhovah?

⁶ Teti so Satan, mokonzi ti “ala so akomande bingo ti sese so,” ayeke pusu ala ti sala ye, azo mingi ake tokua ti singo ti Jésus Christ tongana Gbia, “lumière ti sese.” (aEphésien 6:12; Jean 8:12, NW; 2 aCorinthien 4:3, 4) Ye oko, a gboto azo kutu mingi na yâ lumière ti Jéhovah, na andu nga “agbia” (azo so aga afon héritier so a sa yingo na ndo ti ala, ti Royaume ti yayu) na “amara” (angasangbaga mingi so asi singo).

Maïngo Aga na Ngia so Alondo na Bê

7. Pendere ye wa “wali” ni aba?

⁷ Na fango nda ti kota li ti tene so a fa na Esaïe 60:3, Jéhovah amu na “wali” ni mbeni komandema nde: “Mo yä lê ti mo, mo ba ndo na tele ti mo.” Na ngoi so “wali” ni ayeda, lo ba mbeni pendere ye, amolenge ti lo ayeke kiri na kodoro! “Ala kue abungbi na ndo oko, ala ga na mo; amolenge ti mo ti koli alondo yongoro kâ aga, na azo ayö amolenge ti mo ti wali na maboko ti ala.” (Esaïe 60:4) Fango tene ti Royaume na ndo sese kue so a to nda ni na ngu 1919 asala si ambeni ‘amolenge ti koli’ na ‘amolenge ti wali’ saki mingi ayeke bungbi na Israël ti Nzapa. Na lege so Jéhovah asala aye ti hunzi wungo so a fa ni kozoni awe, ti azo 144 000, so fade ayeke komande legeoko na Christ.​—Apocalypse 5:9, 10.

8. Nda ti dutingo na ngia wa Israël ti Nzapa ayeke na ni ngbele ye na ngu 1919?

⁸ Guengo na li ni so aga na ngia. “Tongana mo ba ye so, fade ngia agbu mo, na bê ti mo adö na asi na ngia; teti fade a mu na mo ye mingi so ayeke na yâ kota ngu ti ingo, na fade mosoro ti amara asi na mo.” (Esaïe 60:5) Bungbingo ala so a sa yingo na ndo ti ala na yâ ti angoi so alondo na ngu 1920 nga na ngu 1930 aga na kota ngia na Israël ti Nzapa. Ye oko, ala yeke na mbeni nda ti tene nde ti duti na ngia. Mbilimbili ngbele ye na popo ti angu so ato nda ni na 1930, azo so ayeke giriri mbage ti “ngu ti ingo” ti azo so ague yongoro na Nzapa asigigi na yâ ti amara kue ti ga ti voro legeoko na Israël ti Nzapa. (Esaïe 57:20; Aggée 2:7) Azo so asigigi pepe ti sala na Nzapa zo oko oko na lege ti lo mveni. Nde na so, ala ga na “wali” ti Nzapa na ala ga mbage ti kundu ti Nzapa so ayeke beoko. Tongana ye ti pekoni, awakua ti Nzapa kue amu mbage na yâ maïngo ti tâ vorongo.

Amara Abungbi Oko ti Ga na Jérusalem

9, 10. A ba azo wa so ayeke bungbi ti ga na Jérusalem, na Jéhovah ayamba ala tongana nyen?

⁹ Na salango kusala na mbeni tapande so azo so aduti na fini na ngoi ti Isaïe ahinga nzoni, Jéhovah afa peko ti maïngo ni. “Wali” ni, na lutingo na nzoni ndo na li ti Hoto ti Sion, aba kozoni ndo na mbage so lâ alondo dä. Lo ba nyen? “Fade achameau mingi mingi asi singo na sese ti mo, achameau ti Madian na ti Epha; fade azo kue ti Séba aga; fade ala ga na lor na yombo ti libano, na fade ala fa tene nzoni ti sepela L’Eternel.” (Esaïe 60:6) Bungbi ti achameau, so awadengo buze ti akete mara nde nde asala na kusala, atambela na ndo alege so ayeke gue na Jérusalem. (Genèse 37:25, 28; aJuge 6:1, 5; 1 aGbia 10:1, 2) Achameau ayeke na ndo kue, legeoko tongana ngu so asuku mingi, so amu kodoro ni kue! Bungbi ti azo ni aga na amatabisi ti ngele ngangu, na fango so awadengo buze ni aga na abibe ti siriri. Ala ye ti voro Jéhovah na ti mu na lo ye ti nzoni kue so ala lingbi ti mu.

¹⁰ Awadengo buze so ayeke gi ala oko pepe na yâ tambela ni. “Fade a bungbi akundu ti Kédar kue na mo, na akoli ngasangbaga ti Nebajoth ayeke teti kusala ti mo.” Biani, akete mara so abata anyama ayeke tambela nga ti gue na Jérusalem. Ala ga na amatabisi ti amosoro ti ala ti ngele ngangu ahon, akundu ti angasangbaga, na ala mu tele ti ala mveni tongana awakua. Fade Jéhovah ayeke yamba ala tongana nyen? Lo tene: “Fade ala ga na ndo balaga ti Mbi, na fade Mbi kamata ala na ngia; na fade Mbi mu gloire na da ti gloire ti Mbi.” (Esaïe 60:7) Jéhovah ayeda na amatabisi ti ala, so fade a sala na kusala na yâ vorongo so ayeke na sioni oko pepe.​—Esaïe 56:7; Jérémie 49:28, 29.

11, 12. (a) Lê ti “wali” ni atï na ndo ti nyen na ngoi so lo yeke ba ndo na mbage ti do? (b) Ngbanga ti nyen azo mingi ayeke ga na loro na Jérusalem?

¹¹ Fadeso Jéhovah afa na “wali” ni ti bi lê na mbage ti do, na lo hunda: “Ala so ahulu tongana mbinda, na ala hulu tongana abungu ahulu na da ti ala, ala yeke azo nyen?” Jéhovah mveni akiri tene: “Biani, fade azoa aku Mbi, na fade abateau ti Tarsis alondo kozoni ti ga na amolenge ti mo so alondo yongoro, na ala ga na argent na lor ti ala legeoko na ala, teti iri ti L’Eternel Nzapa ti mo, na teti Lo Ti Nzoni-kue ti Israël, teti Lo mu gloire na mo.”​—Esaïe 60:8, 9.

¹² Tara ti ba kete so mo yeke na tele ti “wali” ni, na bango ndo yongoro na mbage ti do na mbengu ti Kota Ngu ti Ingo. Mo ba nyen? Mbeni bungbi ti akete kete vulu ye yongoro kâ, ala yeke hon ndulu na ndo lê ti ngu ni. Ala kpa andeke, me na ngoi so ala yeke ga ndulu, mo ba so a yeke amangboko so azi yâ ti voile ti ala kue. Ala londo na “yongoro” ndo.a (Esaïe 49:12) Amangboko mingi mingi ayeke ga na loro na mbage ti Sion si ala kpa mbeni kundu ti abungu so ayeke kiri na da ti ala. Ngbanga ti nyen bungbi ti amangboko ni ayeke ga na loro tongaso? Ala ye ti zia na sese awavorongo Jéhovah so alondo na ayongoro ndo, so ayeke na yâ ti amangboko ni. Biani, afini zo kue, azo ti Israël na awande, so alondo na mbage ti tö ti si na do nga na akodoro so ayeke ndulu wala na yongoro ndo, ayeke ga na loro na Jérusalem ti mu aye ti ala kue teti iri ti Jéhovah, Nzapa ti ala.​—Esaïe 55:5.

13. Na ngoi ti laso, azo wa ayeke ‘amolenge-koli’ na ‘amolenge-wali,’ na azo wa ayeke “mosoro ti amara”?

¹³ So pendere fango peko ti ye si Esaïe 60:4-9 amu na ndo maïngo ti ye na ndo sese kue so ayeke si ngbele ye na ngoi so “wali” ti Jéhovah ato nda ti za lumière ti lo na yâ bingo ti sese so! Azo so aga kozoni ayeke ‘amolenge-koli’ na ‘amolenge-wali’ ti Sion ti yayu, so aga aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala. Na ngu 1931 ala fa tele ti ala na gbele azo kue tongana aTémoin ti Jéhovah. Na pekoni, gbâ ti azo ti be-ti-molenge, “mosoro ti amara” na “ye mingi so ayeke na yâ kota ngu ti ingo,” aga na loro ti bungbi legeoko na tanga ti aita ti Christ.b Laso awakua kue so ti Jéhovah, so ayeke londo na andangoro osio kue ti sese na so dutingo ti ala na yâ fini ayeke nde nde, abungbi oko na Israël ti Nzapa na yâ sepelango Seigneur Gbia ti ala, Jéhovah, nga na yâ fango iri ti lo tongana iri so ahon atanga ni kue ti ndagigi.

14. Tongana nyen si afini zo aga “na ndo balaga ti [Nzapa]”?

¹⁴ Ye oko, so afini zo so alondo na amara si aga “na ndo balaga ti [Nzapa]” aye ti tene nyen? A zia mbeni sadaka na ndo balaga. Bazengele Paul asala kusala na tene so andu sadaka tongana lo sû na mbeti: “Mbi hunda na i mingi, ti mu tele ti i tongana sadaka so ayeke na fini, ye ti nzoni-kue, ye so alingbi na lê ti Nzapa, mbeni kusala ti nzoni-kue so i sala na lege ti ngangu ti bibe ti i.” (aRomain 12:1, NW) Atâ Chrétien ayeke ndulu ti mu tele ti ala kue. (Luc 9:23, 24) Ala mu ngoi, ngangu, na akode ti ala ti maï vorongo so ayeke na sioni oko pepe. (aRomain 6:13) Na salango tongaso, ala mu asadaka ti sepela so Nzapa ayeda na ni. (aHébreu 13:15) So ye ti mu wâ na bê ti ba so awavorongo Jéhovah laso, apendere na akangba, azia anzala ti bê ti ala aga na peko ti aye ti Royaume ti Nzapa! Ala fa mbeni tâ bibe ti gbanzingo ye na tele.​—Matthieu 6:33; 2 aCorinthien 5:15.

Afini Zo so Aga Amu Mbage na yâ Maïngo Ni

15. (a) Na ngoi ti giriri, tongana nyen be-nzoni ti Jéhovah asigigi polele na mbage ti awande? (b) Na ngoi ti laso, tongana nyen “awande” amu mbage ti maï vorongo so ayeke na sioni oko pepe?

¹⁵ Afini zo so aga amu mosoro na akusala ti ala mveni ti mu maboko na “wali” ti Jéhovah. “Fade awande asala gbagba ti bira ti mo, na agbia ti ala asala kusala teti mo; teti Mbi pika mo na yâ ngonzo ti Mbi, me na yâ nzobe ti Mbi, Mbi sala be-nzoni na mo.” (Esaïe 60:10) Be-nzoni ti Jéhovah asigigi polele na siècle omene ni K.N.E. tongana awande amu maboko na yâ kusala ti lekengo ye na Jérusalem. (Esdras 3:7; Néhémie 3:26) Na yâ gango tâ tene ti kota ahon ti laso, “awande,” azo mingi so asi singo, amu maboko na tanga ti ala so a sa yingo na ndo ti ala ti kpengba vorongo so ayeke na sioni oko pepe. Ala mu maboko ti leke alengo ti Chrétien na yâ azo so ala manda Bible na ala na tongaso ala maï akongrégation ti aChrétien na ala sala si “agbagba” ti bungbi ti Jéhovah so ayeke tongana ti mbeni gbata akpengba ahon. (1 aCorinthien 3:10-15) Ala leke nga aye na lege ti mitele, na salango kusala ngangu ti leke aDa ti Royaume, aDa ti Assemblée, nga na aBéthel. Na lege so, ala bungbi oko na aita ti ala so a sa yingo na ndo ti ala ti ba lege ti abezoin ti bungbi ti Jéhovah so ayeke maï.​—Esaïe 61:5.

16, 17. (a) Tongana nyen a bata “yanga ti kodoro” ti bungbi ti Nzapa lakue na zingo ni? (b) Tongana nyen “agbia” asala kusala teti Sion? (c) Fade ye nyen ayeke si na azo so atara ti kanga “yanga ti kodoro” so Jéhovah aye si angbâ na zingo ni?

¹⁶ Na ngu oko oko, tongana ye so aga na peko ti lekengo ye ti yingo so, “awande” saki ngbangbo mingi ato nda ti sala kusala legeoko na bungbi ti Jéhovah, nga lege angbâ ti zi teti azo mingi ahon. Jéhovah atene: “Fade a lungula yanga ti kodoro ti mo teti lakue; fade a kanga yanga ni na lâ wala na bï pepe, si azo alingbi ga na mosoro ti amara na mo, na ala ga na agbia ti ala tongana angba.” (Esaïe 60:11) Ye oko, azo wa ayeke “agbia” so amu li ni na yâ gango na amosoro ti amara na Sion? Na ngoi ti giriri, Jéhovah andu bê ti ambeni gbia ti ‘sala kusala teti’ Sion. Na tapande, Cyrus amu li ni ti tokua aJuif ti kiri na Jérusalem ti leke temple ni. Na pekoni, Artaxerxès amu mosoro tongana offrande na lo to Nehémia ti kiri ti leke agbagba ti Jérusalem. (Esdras 1:2, 3; Néhémie 2:1-8) Tâ tene, “bê ti gbia ayeke na tïtî L’Eternel legeoko tongana ngu so asua.” (aProverbe 21:1) Nzapa ti e alingbi même ti pusu angangu gbia ti sala ye alingbi na ye so bê ti lo aye.

¹⁷ Na ngoi ti laso “agbia” mingi, wala ayanga-ti-komande ti sese so, atara awe ti kanga “yanga ti kodoro” ti bungbi ti Jéhovah. Ye oko, ambeni nde asala kusala teti Sion na mungo adesizion so amu maboko ti bata “yanga ti kodoro” so na zingo ni. (aRomain 13:4) Na ngu 1919, azo ti komande ti sese so azi Joseph F. Rutherford nga na afon lo na gbe ti kanga so ayeke na lege ni pepe. (Apocalypse 11:13) Angorogbia ti azo ‘amene’ gbâ ti salango ngangu so Satan aga na ni na pekoni so lo londo na yayu lo tï. (Apocalypse 12:16) Ambeni ngorogbia amaï salango nzobe na mbage ti alege ti vorongo, ngoi na ngoi mbilimbili na mbage ti aTémoin ti Jéhovah. Mara ti salango kusala tongaso asala si a yeke ngangu mingi pepe teti azo ti be-ti-molenge ti hon na “yanga ti kodoro” so a zi ti lï na yâ bungbi ti Jéhovah. Ti awato so atara ti kanga “yanga ti kodoro” so ayeke tongana nyen? Fade ye ti ala ayeke ga lâ oko pepe nzoni. Jéhovah atene na ndo ala: “Fade a futi amara na aroyaume so ake ti sala kusala na mo; fade a futi amara so biani.” (Esaïe 60:12) Azo kue so atiri na “wali” ti Nzapa, atä a yeke azo wala abungbi, ayeke wara futingo na yâ bira ti Har–Maguédôn so ayeke ga na nda ni.​—Apocalypse 16:14, 16.

18. (a) Zendo so atene fade akeke ayeke maï na Israël aye ti tene nyen? (b) Laso ‘ndo ti gere ti Jéhovah’ ayeke nyen?

¹⁸ Na peko ti gbotongo mê ti fango ngbanga so, prophétie ni akiri na ndo azendo ti yango iri na ti mosoro. Na salango tene na “wali” ti lo, Jéhovah atene: “Fade gloire ti Liban aga na mo, keke ti cyprès, keke ti orme, na keke ti buis, fade keke so aga ti sala si Ndo ti Nzoni-kue ti Mbi aga pendere; na fade Mbi yä iri ti ndo ti gere ti Mbi.” (Esaïe 60:13) Akeke so ambumba nzoni aduti fä ti pendere na ti lengo. (Esaïe 41:19; 55:13) Atene “Ndo ti Nzoni-kue” nga “ndo ti gere ti Mbi” na yâ versê so andu temple ti Jérusalem. (1 Chronique 28:2; Psaume 99:5) Ye oko, bazengele Paul afa so temple so na Jérusalem ayeke gbede ti mbeni temple ti yingo ti kota ahon, ye so a leke teti gango ndulu na Jéhovah na yâ vorongo na lege ti sadaka ti Christ. (aHébreu 8:1-5; 9:2-10, 23) Laso Jéhovah amu gloire na ‘ndo ti gere ti lo,’ asedu ti sese, ti kota temple ti yingo so. Aye so aga pendere mingi si a gboto azo ti amara kue ti mu mbage na yâ tâ vorongo na yâ ni.​—Esaïe 2:1-4; Aggée 2:7.

19. Fade a yeke gbu awato na ngangu ti yeda na nyen, na lawa na nda ni ala yeke yeda na ye so?

¹⁹ Fadeso na bingo lê na mbage ti awato, Jéhovah atene: “Amolenge ti azo so asala ye ti ngangu na mo, fade ala ga, ala kuku na gbele mo; na azo kue so ake mo, fade ala zuku tele ti ala na gbe ti gere ti mo, na fade ala di iri ti mo Kodoro ti L’Eternel, Sion ti Lo Ti Nzoni-kue ti Israël.” (Esaïe 60:14) Biani, bango kota guengo na li ni nga lege ti dutingo na fini ti kota ahon so adeba nzoni ti Nzapa amu na azo ti lo ayeke pusu ande ambeni wato ti kuku na gbele “wali” ni na ti di iri ti lo. So aye ti tene, fade a yeke gbu ala na ngangu, na Har–Maguédôn na nda ni, ti yeda so tanga ti ala so a sa yingo na ndo ti ala na afon ala asala kusala biani na iri ti bungbi ti yayu ti Nzapa, “Kodoro ti L’Eternel, Sion ti Lo Ti Nzoni-kue ti Israël.”

Salango Kusala na Mosoro so Ayeke Dä

20. Kota gbiango ye wa asi na yâ adutingo ti “wali” ni?

²⁰ So tâ akota ye si agbian na yâ dutingo ti “wali” ti Jéhovah! Jéhovah atene: “Kamême a zia mo giriri, na a ke mo, si zo oko ahon na yâ mo pepe, fade Mbi sala si mo wara gloire ti lakue, na fade mo mu ngia na awagame mingi. Fade mo nyon dulait ti amara, na mo nyon me ti agbia, na fade mo hinga Mbi, L’Eternel, Mbi yeke Sauveur ti mo, na Mbi yeke Zo Ti Ton mo, Lo Ti Ngangu ti Jacob.”​—Esaïe 60:15, 16.

21. (a) Tongana nyen Jérusalem ti giriri aga “gloire”? (b) Adeba nzoni wa awakua ti Jéhovah so a sa yingo na ndo ti ala awara ngbele ye na ngu 1919, na tongana nyen ala nyon “dulait ti amara”?

²¹ Teti angu 70 Jérusalem ti giriri aduti dä mbeni pepe, tongana a lingbi ti tene tongaso, “zo oko ahon na yâ” ni pepe. Me a to nda ni na ngu 537 K.N.E., Jéhovah akiri aga na azo na yâ gbata ni, na salango si aga “gloire.” Legeoko nga, ndulu na hunzingo ti kozo bira so amu sese kue, Israël ti Nzapa awara mbeni ngoi ti dutingo yangbato so na yâ ni lo ba so “a zia” lo kue awe. Me na ngu 1919, Jéhovah aton awakua ti lo so a sa yingo na ndo ti ala na gbe ti dutingo na ngba, nga ngbele ye na ngoi ni so lo mu na ala mbeni maïngo nga mosoro ti yingo so ade ti ba ni lâ oko pepe. Azo ti lo anyon “dulait ti amara,” na salango kusala na mosoro ti amara teti maïngo ti tâ vorongo. Na tapande, salango kusala na lege ti ndara na senda-kode ti laso asala si lege ayeke dä ti kiri na peko ti Bible nga na ambeti so aluti na ndo Bible na ayanga ngbangbo mingi. Ye ti pekoni ayeke so, azo saki ngbangbo mingi na ngu oko oko amanda Bible legeoko na aTémoin ti Jéhovah na ala ga ti hinga so Jéhovah, na lege ti Christ, ayeke Sauveur na Zo ti Ton ala.​—Kusala 5:31; 1 Jean 4:14.

Guengo na Li ni na yâ Lekengo Ye

22. Jéhovah amu zendo ti mbilimbili mara ti guengo na li ni wa?

²² Guengo na li ni ti wungo ti azo ti Jéhovah ague legeoko na guengo na li ni so andu lekengo ye. Jéhovah atene: “Fade Mbi ga na lor na place ti gengere, na Mbi ga na argent na place ti wen, gengere na place ti keke, na wen na place ti tênë. Fade Mbi sala si siriri aga azo ti bata mo, na mbilimbili aga azo ti komande mo.” (Esaïe 60:17) Ziango lor na place ti gengere aye ti tene lekengo ye nzoni ahon, na a yeke tongaso nga teti tanga ti aye ti kusala so a sala tene ni ge. A lingbi na ye so, azo ti Jéhovah ayeke wara, alekengo ye nzoni ahon na lâ ti nda ni so.

23, 24. Aye wa so ague na li ni na yâ lekengo bungbi azo ti Jéhovah awara ngbele ye na ngu 1919?

²³ Na ngu 1919, akongrégation ayeke na a-ancien nga na adiacre so a soro na lege ti vote ti démocratie. A to nda ni na ngu ni so, a hiri na kusala na lege ti théocratie mbeni wayinda ti kusala ti ba lege ti akua ti fango tene na yâ kongrégation, me na ambeni ndo, ambeni ancien so a soro ala na lege ti vote ake ti yeda na wayinda ti kusala ni. Na ngu 1932, aye agbian. Na lege ti périodique Tour ti Ba Ndo, a mu yanga na akongrégation ti zia lege ti soro a-ancien na adiacre na lege ti vote. Nde na so, ala yeke soro na lege ti vote mbeni komite ti kusala ti sala kua legeoko na wayinda ti kusala. So ayeke la ni mbeni kota gbiango ye.

²⁴ Na ngu 1938, a ga na “lor” mingi ahon na yâ ni tongana a yeda so a lingbi ti hiri na kusala na lege ti théocratie awakua kue na yâ kongrégation. A zia fango lege na kongrégation fadeso na maboko ti serviteur ti compagnie (na pekoni, serviteur ti kongrégation) nga awakua nde nde so amu maboko na lo, ala kue a hiri ala na kusala na gbe ti batango ndo ti “ngba ti be-ta-zo na ti ndara.”c (Matthieu 24:45-47, NW) Ye oko, na ngu 1972, a ba so kode ti Mbeti ti Nzapa ti batango mbeni kongrégation ayeke na lege ti mbeni bungbi ti a-ancien a hon ti duti na lege ti mbeni zo. (aPhilippien 1:1) A ga na ambeni gbiango ye nde na yâ kongrégation nga na yâ Wabatango Bungbi. A ba mbeni tapande ni so ade ti ninga pepe na lango 7 ti nze ti octobre ngu 2000, tongana a fa so azo ti yâ ti Wabatango Bungbi so ayeke sala kusala tongana awayinda ti Société Watch Tower ti Pennsylvanie nga ti ambeni bungbi so ayeke na gbe ni, azia kusala ti ala. Na lege so, Wabatango Bungbi, so asala kusala na iri ti ngba ti be-ta-zo na ti ndara, alingbi ti bi lê mingi ahon na ndo batango na lege ti yingo “kongrégation ti Nzapa” nga na afon lo, ambeni ngasangbaga. (Kusala 20:28, NW) Agbiango ye so kue ayeke lekengo ye nzoni ahon. A kpengba bungbi ti Jéhovah na aga na deba nzoni na awavorongo lo.

25. Zo wa ayeke na gunda ti guengo na li ni ti lekengo bungbi ti azo ti Jéhovah, na aye ti nzoni wa ala ko na pekoni?

²⁵ Zo wa ayeke na gunda ti aye so kue? A ga ndali ti kode ti lekengo ye wala ti bingo bê ti ambeni zo? Pepe, teti Jéhovah atene: “Fade Mbi ga na lor.” Guengo na li ni so kue asi ndali ti fango lege ti Nzapa. Teti so azo ti Jéhovah ayeda na fango lege ti lo ala gbian aye, ala ko alengo ni. Siriri ayeke na popo ti ala, nga ndoye teti mbilimbili apusu ala ti sala na lo.

26. Ye wa, so amu lege ti hinga na atâ Chrétien même awato ahinga ni?

²⁶ Siriri so Nzapa amu ayeke na ngangu ti gbian ye. Jéhovah amu zendo: “Fade azo amä tene ti sioye ti ngangu na sese ti mo mbeni pepe, na ala mä tene ti yangbato wala ye so afuti ye na yâ sese ti mo mbeni pepe; me fade mo di iri ti gbagba ti bira ti mo Salut, na mo di iri ti yanga ti kodoro ti mo Sepela.” (Esaïe 60:18) So tâ tene biani! Même awato ayeda so siriri ayeke mbeni fä so ayeke nde mingi so amu lege ti hinga na atâ Chrétien. (Michée 4:3) Dutingo na siriri na Nzapa nga na popo ti aTémoin ti Jéhovah mveni asala si ndo ti bungbi oko oko ti aChrétien aduti mbeni ndo so aduti kpö na yâ mbeni sese ti azo so asala ngangu. (1 Pierre 2:17) A yeke tarango kozoni gbâ ti siriri so fade ayeke duti dä tongana awakodoro ti sese kue aduti ande “azo so Jéhovah afa ye na ala.”​—Esaïe 11:9; 54:13.

Lumière ti Gloire ti Yengo Dä ti Nzapa

27. Lumière wa angbâ lakue ti za na ndo “wali” ti Jéhovah?

²⁷ Jéhovah afa kota ti lumière so aza na ndo Jérusalem tongana lo tene: “Na lâ, fade lâ ayeke lumière ti mo mbeni pepe; na fade nze asu na ndo mo mbeni pepe ti mu lumière na mo; me fade L’Eternel aga lumière ti mo teti lakue lakue, na Nzapa ti mo aga gloire ti mo. Fade lâ ti mo akui mbeni pepe, na nze ti mo alï mbeni pepe, teti fade L’Eternel aga lumière ti mo teti lakue lakue, na fade lâ ti mo ti toto na vundu awe.” (Esaïe 60:19, 20) Fade Jéhovah angbâ lakue ti duti ‘lumière ti lakue lakue’ teti “wali” ti lo. Fade lo ‘kui’ lâ oko pepe tongana lâ wala lo ‘lï’ pepe tongana nze.d Lumière ti yengo dä ti lo so ayeke lakue aza na ndo aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, azo so asala kusala na iri ti “wali” ti Nzapa. Legeoko na azo mingi so asi singo, ala wara zango ti lumière ti yingo so bingo ti azo ti poroso na ti awadengo buze alingbi pepe ti kiri ni na peko. Na ala zia bê kue na yâ pendere gigi ti kekereke so Jéhovah azia na gbele ala.​—aRomain 2:7; Apocalypse 21:3-5.

28. (a) Zendo wa a mu na ndo kiringo ti awakodoro ti Jérusalem? (b) Na ngu 1919 aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala akamata nyen tongana ye ti héritier? (c) Fade azo ti mbilimbili ayeke kamata sese teti ngoi oke?

²⁸ Na ndo awakodoro ti Jérusalem, Jéhovah angbâ ti tene: “Fade azo ti mo kue ayeke mbilimbili; fade sese ni aga ye ti héritier ti ala teti lakue lakue, ala yeke kete keke so Mbi lu, ye so tïtî Mbi asala, si Mbi lingbi wara gloire na yâ ala.” (Esaïe 60:21) Tongana Israël ti mitele alondo na Babylone akiri, lo mu ‘sese ni tongana ye ti héritier.’ Me na yâ ye so, ngoi “teti lakue lakue” ague asi na kozo siècle N.E. tongana aturugu ti Rome afuti Jérusalem na kodoro ti aJuif. Na ngu 1919, tanga ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala asigigi na gbe ti dutingo ngba na lege ti yingo na ala mu mbeni sese ti yingo tongana ye ti héritier. (Esaïe 66:8) Sese so, wala ndo ti kusala, aduti nde na lege ti maïngo ti paradis ti yingo so fade ahule pepe. Nde na Israël ti giriri, Israël ti yingo, tongana bungbi, ayeke buba pepe dutingo be-ta-zo ti lo. Na mbage, prophétie ti Isaïe ayeke ga ande nga tâ tene na lege ti mitele tongana sese aga mbeni tâ paradis so a hinga ni na “siriri so asi singo” dä. A yeke kâ si azo ti mbilimbili so ayeke na beku ti ngbâ na ndo sese ayeke kamata sese ni teti lakue lakue.​—Psaume 37:11, 29.

29, 30. Tongana nyen “lo so ayeke kete” aga “saki oko”?

²⁹ Na hunzingo ti Esaïe chapitre 60, a lingbi ti wara mbeni kpengba zendo, so Jéhovah amu yanga ti sala ni na lege ti iri ti lo mveni. Lo tene: “Fade lo so ayeke kete aga saki oko, na lo so ayeke kete mingi aga mbeni mara ti ngangu. Mbi mveni, Jéhovah, fade mbi sala si ye so ague na li ni hio na ngoi ni.” (Isaïe 60:22, NW) Tongana azo so a sa yingo na ndo ti ala, so yâ ti ala akangbi kirikiri, akiri na kusala na ngu 1919, ala yeke la ni “lo so ayeke kete.”e Me wungo ti ala aga mingi na ngoi so a yeke lï na tanga ti azo ti Israël ti yingo. Nga guengo na li ni aga kota mingi tongana bungbingo azo mingi so asi singo ato nda ni.

³⁰ A ninga pepe, siriri na mbilimbili so ayeke na popo ti azo ti Nzapa agboto azo ti bê ti mbilimbili mingi si “lo so ayeke kete” akono biani aga “mbeni mara ti ngangu.” Fadeso wungo ti azo ti yâ ni akono ahon ti akodoro mingi ti sese. A yeke polele, Jéhovah, na lege ti Jésus Christ, afa lege na kusala ti Royaume nga apusu ni na loro. So ye ti dongo bê ti ba maïngo na ndo sese kue ti tâ vorongo nga ti mu mbage dä! Biani, a yeke ye ti ngia ti ba so guengo na li ni so aga na gloire na Jéhovah, lo so afa tene ti prophétie ti aye so ngoi mingi kozoni.

[Akete tene na gbe ni]

[Foto na lembeti 305]

A mu yanga na “wali” ni ti “londo”

[Foto na lembeti 312, 313]

“Abateau ti Tarsis” ayö gbâ ti awavorongo Jéhovah