Anzoni Matanga ti Mungo Tele so Ayekia Jéhovah

Welsh na Elthea asala mariage na Soweto, Afrika ti Mbongo, na ngu 1985. Ngoi na ngoi ala yeke ba afoto ti mariage na molenge ti ala ti wali, Zinzi, na ala kiri ti ba lango ti ngia so. Zinzi aye mingi ti gi ti hinga azo so a hiri ala na matanga ni nga lo ye mbilimbili afoto ti mama ti lo so ayü bongo pendere mingi.

MATANGA ni ato nda ni na diskur ti mariage so amu na yâ mbeni da ti bungbi na Soweto. Na pekoni, mbeni bungbi ti aChrétien so ayeke apendere ahe abia ti sepela Nzapa na lege ti kode ti hengo bia na alego nde nde osio. Nga, agene ni ate kobe na ngoi so mbeni kasete ti mozoko ti abia ti Royaume ayeke toto yeke yeke na gbe ni. A kangbi ngangu samba oko pepe, na mozoko so atoto ngangu mingi wala dodo ayeke dä pepe. Nde na so, azo so a hiri ala ti ga ayeke na ngia ti bungbi oko na ti bala koli na wali ni. Aye ni kue aninga ndulu na angbonga ota. Raymond, mbeni Chrétien so ayeke ancien, adabe lo: “A yeke giriri mbeni mariage so adabe mbi lakue na anzoni ye.”

Na ngoi ti mariage ti ala, Welsh na Elthea ayeke sala kusala na bê ti ala mveni na filiale ti Watch Tower Bible and Tract Society na Afrika ti Mbongo. Ala lingbi gi ti sala mbeni matanga ti mariage so ahunda nginza mingi pepe. Ambeni Chrétien nde asoro ti zia kusala ti ngoi kue na ti wara kua ti nginza ti kanga ndo ti aye mingi so akä teti mbeni kota mariage. Ye oko, Welsh na Elthea agi bê ti ala oko pepe so ala soro ti wara mbeni mariage so ayeke kota pepe, teti a mu lege na ala ti ngbâ ti sala na Nzapa tongana awakua ti ngoi kue juska na dungo Zinzi.

Ye oko, ye ni ayeke tongana nyen tongana mbeni koli na wali asoro ti wara mozoko ti sese nga na dodo na mariage ti ala? Tongana ala mu desizion ti kangbi vin na ambeni ngangu samba a yeke tongana nyen? Na tongana ala yeke na pata ti sala mbeni kota matanga ti mariage, a yeke tongana nyen? Tongana nyen ala lingbi ti sala si matanga ni aga mbeni ngoi ti ngia so alingbi na awavorongo Nzapa? A lingbi aba mara ti ahundango tene tongaso nzoni, teti Bible atene: “Tongana i te, wala i nyon, wala i sala mbeni ye, i sala ye kue teti gloire ti Nzapa.”​—1 aCorinthien 10:31.

Kpengo Pumba Kirikiri

A yeke ngangu ti bi bê na mbeni matanga ti mariage so amu ngia pepe. Me mbeni sioni ti kota ahon ayeke dä ti sala ye ahon ndo ni na ti zia lege mingi na pumba kirikiri. Na amatanga ti mariage mingi ti azo so ayeke aTémoin pepe, aye asi so amu gloire na Nzapa pepe. Na tapande, mingi ni azo ayeke nyon samba juska a sala ala. Ye ti vundu ni ayeke so, ye so asi même na ambeni mariage ti aChrétien.

Bible agboto mê so “samba asala wuluwulu.” (aProverbe 20:1) Tene ti Hébreu so a kiri pekoni na “wuluwulu” aye ti tene ti “sala mbeni kota bruit.” Tongana samba alingbi ti sala si mbeni zo oko asala kota bruit, tara ti ba kete ye so a lingbi ti sala na azo mingi so abungbi na ndo oko na anyon samba ahon ndo ni! Biani, aye tongaso alingbi ti gue fade fade ti ga “nyongo samba, pumba kirikiri, na mbeni ye tongaso,” so a sala tene ni na yâ Bible tongana “kusala ti mitele.” Asalango ye tongaso akanga lege na zo kue so agbian bê ti lo pepe ti wara fini ti lakue lakue na gbe ti komandema ti Royaume ti Nzapa.​—aGalate 5:19-21.

A sala kusala na tene ti Grec teti “pumba kirikiri” ti fa bungbi ti apendere so samba asala ala kete so ayeke tambela na ndo lege na salango wuluwulu mingi, hengo bia, dodo, na pikango mozoko. Tongana ngangu samba asua mingi na ngoi ti mbeni matanga ti mariage, na tongana mozoko so atoto ngangu na dodo kirikiri ayeke dä, tâ kpale ayeke dä ti tene ngoi ni agbian ti ga mbeni ye tongana pumba kirikiri. Na yâ mara ti ye tongaso, azo so akpengba pepe alingbi ti tï hio na yâ tara na ti sala ambeni kusala nde ti mitele tongana “lango sioni, sioye, ye ti pitan, [wala ti tï na yâ] ngonzo.” A lingbi ti sala nyen ti kanga lege na mara ti akusala ti mitele tongaso si a buba pepe ngia ti mbeni mariage ti aChrétien? Ti kiri tene na hundango tene so, zia e ba ye so Bible atene na ndo mbeni mariage.

Mbeni Mariage so Jésus Ague Dä

A tisa Jésus na adisciple ti lo ti duti na mbeni mariage na Cana ti Galilée. Ala yeda na tisango ndo ni, na Jésus asala même ye ti mu ngia na ngoi ni. Tongana vin ahunzi, na lege ti ye ti kpene lo mu mbeni na ndo ni so ayeke nzoni ahon. Na peko ti matanga ni, ye so angbâ akanga ndo ti ye so atia fini koli ni, so asi singo na bê ti kiri singila, nga na sewa ti lo teti mbeni ngoi.​—Jean 2:3-11.

E lingbi ti manda aye mingi na lege ti mariage so Jésus ague dä. Kozoni, Jésus na adisciple ti lo aga gi tongaso pepe na yâ matanga ti mariage ni. Bible afa polele so a tisa ala. (Jean 2:1, 2) Legeoko nga, na yâ atapande use ti amatanga ti mariage, Jésus asala tene fani mingi ti azo so aga teti so a tisa ala.​—Matthieu 22:2-4, 8, 9; Luc 14:8-10.

Na yâ ambeni kodoro a yeke ye so azo kue asala ti tene zo oko oko ti kodoro ni aba so ye akanga lege na lo pepe ti gue na mbeni matanga ti mariage, atä a tisa lo wala pepe. Ye oko, ye so alingbi ti ga na kpale ti nginza. Mbeni koli na wali so ayeke na mosoro mingi pepe alingbi ti lï na yâ ti bon ti sala si kobe na samba ayeke mingi teti azo so wungo ti ala ahon ndo ni. Ni la, tongana mbeni koli na wali so ayeke aChrétien amu desizion ti wara mbeni matanga so akono mingi pepe, na mbeni mbilimbili wungo ti agene, a lingbi afon ala Chrétien so a tisa ala pepe agbu nda ti ye so na ayekia ni. Mbeni koli so asala mariage na Le Cap, Afrika ti Mbongo, adabe lo so lo tisa azo 200 na mariage ti lo. Ye oko, azo 600 la aga, na fade fade kobe atia ala. Na popo ti azo so atisa ala pepe, a wara agene so ayeke fono ti ba Le Cap na yâ bus na nda-yenga ti mariage ni. Zo so amu li ni ti fa gbata ni ayeke mbeni songo so ayo mingi na fini wali ni, na lo ba so a yeke ti lo ti ga na azo so kue, na lo hunda ni pepe na afini koli na wali ni!

Tongana a tene pepe so matanga ni ayeke teti azo kue, tâ disciple ti Jésus ayeke kpe ti gue na mbeni mariage so a tisa lo dä pepe na ti te kobe nga ti nyon samba so amu teti agene so a tisa ala. A lingbi azo so atisa ala pepe na so bê ti ala atara ala ti gue dä, ahunda tele ti ala mveni, ‘Tongana mbi gue na matanga ti mariage so, fade a yeke fa pepe so mbi ndoye pepe afini zo so asala mariage? Mbi yeke sala pepe si kpale aduti dä na mbi zi ngia ti ngoi ni?’ A hon ti tene bê ti lo aso tongana a tisa lo pepe, mbeni Chrétien so agbu nda ti ye alingbi na ndoye ti tokua mbeti ti gonda koli na wali ni na ti hiri deba nzoni ti Jéhovah na ndo ala. Lo lingbi même ti duti na nzala ti mu maboko na ala na tongo mbeni matabisi ti kono ngia ti lâ ti mariage ti ala.​—Zo-ti-fa-tene 7:9; aEphésien 4:28.

Zo Wa Ayeke Mu Li Ni?

Na yâ ambeni mbage ti Afrika, a yeke lakue teti asongo so ayeke kangba ti mu li ni na yâ alekengo mariage ni. Afini koli na wali ni alingbi ti duti na bê ti kiri singila teti ye so, teti a zi ala na gbe ti akungba ti nginza. Ala lingbi nga ti ba so a zi ala na gbe ti kungba ti ye kue so alingbi ti si. Ye oko, kozoni si ala yeda na mbeni mungo maboko ti asongo so ayeke na nzoni bibe, a lingbi fini koli na wali ni ahinga biani so fade a yeke ba na nene ni aye so bê ti ala aye.

Atä so Jésus ayeke giriri Molenge ti Nzapa so “alondo na yayu azu na sese,” ye oko afa pepe so lo ga lo yö kungba na lo fa lege na mingi ti aye na ngoi ti mariage ti Cana. (Jean 6:41) Nde na so, tondo ti Bible atene na e so a hiri na kusala mbeni zo nde ti sala kusala tongana “mokonzi ti matanga ni.” (Jean 2:8, NW) Na mbage, koli so ayeke na tene ti kiri na fini beli ti sewa ni, mbilimbili fini koli ni.​—Jean 2:9, 10.

A lingbi asongo so ayeke aChrétien ayekia beli ti fini sewa ni so Nzapa ahiri na kusala. (aColossien 3:18-20) A yeke lo so alingbi yö kungba teti ye so asi na mariage ti lo. Biani, a lingbi fini koli ni asala ye na lege ni. Tongana lege ayeke dä, lo sala ye alingbi na aye so bê ti wali ti lo, ti ababâ na mama, nga ti akogara ti lo aye. Ye oko, tongana asongo aluti ngangu ti leke aye nde na aye so bê ti koli na wali ni aye, koli na wali ni alingbi ti ke na nzobe mungo maboko ti ala na ala futa ye teti mariage ti ala mveni so ayeke kota pepe. Na lege so, fade ye oko ayeke si pepe so asala si koli na wali ni awara asioni dango bê. Na tapande, na mbeni mariage ti Chrétien na Afrika, mbeni songo so amä na bê pepe, so ayeke mokonzi ti matanga ni, ahunda azo ti nyon mbeni ye ti yekia akotara so akui awe!

Ngoi na ngoi, akoli na wali so asala mariage ayeke gue ti hu tele ti ala kozoni si matanga ti mariage ni ahunzi. Na yâ ye tongaso, a lingbi fini koli ni aleke ye teti ambeni zo so ahinga ti yö kungba ti ala ti ba si matanga ni angbâ ti tambela alingbi na akpengba-ndia ti Bible nga a hunzi na yâ ngbonga so ayeke na lege ni.

Lekengo Ye Nzoni nga Ziango Ye na ndo so Alingbi

A yeke polele, gbâ ti apendere kobe ayeke na mariage so Jésus ague dä, teti Bible afa ni tongana mbeni matanga ti mariage. Tongana ti so a sala tene ni kozo awe, vin ayeke mingi nga. Peut-être mozoko so alingbi, nga dodo ti nengo tele ayeke dä, teti a yeke ye so ahinga mingi la ni na salango ye ti aJuif. Jésus afa ye so na yâ kpengba tapande ti molenge so abuba ye ti lo kue. Na yâ toli so, babâ so ayeke na mosoro mingi ayeke na ngia mingi teti kiringo ti molenge ti lo so agbian bê ti lo, si lo tene: “Zia e te kobe, na e sala ngia.” Na lege ti tene ti Jésus, matanga ni andu “mozoko na dodo.”​—Luc 15:23, 25.

Ye oko, a yeke nzoni ti ba so Bible asala tene pepe mbilimbili na ndo mozoko na dodo na mariage ti Cana. Biani, a sala tene pepe ti dodo na yâ mbeni oko ti atondo ti Bible na ndo amariage. A lingbi ti ba so, na popo ti awakua be-ta-zo ti Nzapa na ngoi so a sû na Bible, dodo ayeke si gi ngoi na ngoi na a yeke pepe kota mbage ti amariage ti ala. E lingbi ti manda mbeni ye na lege ti ye so?

Na ambeni mariage na Afrika, a sala kusala na akpengba gbakuru ti mozoko. Mozoko ni alingbi ti toto ngangu mingi si azo so aga alingbi pepe ti sala lisoro nzoni. Ngoi na ngoi, kobe ayeke tia azo biani, me pepe dodo so alingbi hio ti ga ye so a kanga ndo ni pepe. A hon ti tene a duti mbeni matanga ti mariage, mara ti angoi tongaso alingbi ti duti gi mbeni ye so azi lege na matanga ti dodo. Nga, fani mingi mozoko so atoto ngangu agboto azo ti bingo kpale, awande so ayeke ga gango me a tisa ala pepe.

Teti so tondo ti Bible na ndo amariage aluti mingi pepe na ndo mozoko na dodo, a lingbi ye so afa lege pepe na mbeni koli na wali so aleke ti sala mbeni mariage so ayeke yekia ande Jéhovah? Ye oko, a de ti ninga pepe, na yâ lekengo ambeni mariage na mbongo ti Afrika, apendere so ayeke Chrétien so asoro ala ti duti na tele ti fini koli na wali ni, amu angbonga mingi ti tara gere ti adodo so akpengba ngangu. A mu kota wungo ti ngoi teti anze mingi ti sala ye so. Me a lingbi aChrétien ‘avo ngoi’ teti “aye so ayeke kota ahon,” tongana kusala ti fango nzo tene, mandango ye zo mveni, na guengo na abungbi ti aChrétien.​—aEphésien 5:16; aPhilippien 1:10, NW.

Na lege ti wungo ti vin so Jésus amu, a lingbi ti tene so mariage na Cana ayeke kota na a leke nga aye mingi. Ye oko, e lingbi ti hinga biani so a yeke pepe mbeni ngoi ti wuluwulu nga so agene ni anyon samba ahon ndo ni, tongana ti so a si na ambeni mariage ti aJuif. (Jean 2:10) E lingbi ti hinga ye so tongana nyen? Ngbanga ti so Seigneur Jésus Christ ayeke dä. Na popo ti azo kue, Jésus ayeke zo so asala ye na hange mingi ahon ti bata komandema ti Nzapa na ndo asioni kamarade: “Mo duti pepe na popo ti azo so anyon vin mingi.”​—aProverbe 23:20.

Tongaso, tongana mbeni koli na wali amu desizion ti kangbi vin wala ambeni ngangu samba nde na mariage ti ala, a lingbi ala leke si a sala ni na gbe ti ngangu fango lege ti azo so ahinga ti yö kungba ti ala. Na tongana ala yeda ti wara mozoko, a lingbi ala soro apendere mozoko so alingbi, nga mbeni zo so ahinga kua ti lo nzoni ti leke go ni na lege ni. A lingbi agene awara lege pepe ti mu li ni na aga na mozoko so ayeke peut-être mbilimbili pepe wala akono go ni ahon ndo ni. Tongana dodo ayeke dä, a lingbi azia ni na mbeni lege ti nengo tele, na a zia akatikati dä. Tongana ambeni songo so amä na bê pepe wala aChrétien so akpengba pepe adodo ti sioni wala ti ye ti pitan, fini koli ni alingbi ti hunda ti tene agbian mara ti mozoko ni, wala na kode ahunda ti tene dodo ni akaï. Tongaso pepe mariage ni alingbi ti gue ti ga ye ti wuluwulu na asala si azo apika gere ti ala.​—aRomain 14:21.

Ndali ti asioni so aga na lege ti ambeni mara ti amozoko ti laso, so atoto ngangu mingi, nga samba so akangbi ni mingi, afini koli Chrétien mingi amu desizion ti zia aye so pepe na yâ mariage ti ala. A kasa ambeni ndali ti ye so, me nde na so a yeke nzoni agonda ala teti nzala ti ala ti kpe ye kue so alingbi ti bi zonga na ndo iri ti nzoni-kue ti Nzapa. Na mbeni mbage, ambeni fini koli aleke mozoko so alingbi, mbeni ngoi teti dodo, na samba so a kangbi ni na lege ni. Na yâ aye use so kue, a yeke fini koli ni si ayeke na kungba teti aye kue so lo zia lege na ni ti si na ngoi ti mariage ti lo.

Na Afrika, ambeni zo so akpengba pepe aba na nene ni oko pepe mariage ti aChrétien so ane tele na ala tene a yeke tongana guengo na place ti kuâ. Ye oko, so ayeke pepe bango ndo so ayeke na lege ni. Akusala ti siokpari ti mitele alingbi ti ga na ngia teti mbeni kete ngoi, me ala zia aChrétien na yingo-ti-hinga so agi ala nga a ga na zonga na ndo iri ti Nzapa. (aRomain 2:24) Na mbeni mbage nde, yingo ti nzoni-kue ti Nzapa alë tâ ngia. (aGalate 5:22) Akoli na wali Chrétien mingi ayeke ba ndo na peko na ngia na ndo lâ ti mariage ti ala, na hingango so a yeke giriri mbeni ngoi ti ngia na pepe mbeni “ye so azo apika gere ti ala dä.”​—2 aCorinthien 6:3.

Welsh na Elthea angbâ lakue ti dabe ala na ndo anzoni tene so asongo ti ala so amä na bê pepe, so aga na mariage ni, amu. Mbeni oko atene: “E nze awe na amariage ti wuluwulu so ayeke fadeso na ngoi ti e. A yeke la ni ye ti nzoni mingi ti ga na mbeni nzoni mariage na place ni.”

Ye ti kota mingi ahon, amariage ti aChrétien so amu ngia na ane zo ayekia Lingu ti mariage, Jéhovah Nzapa.

[Encadré/Foto na lembeti 32]

MOLONGO TI AYE TI BA TETI MATANGA TI MARIAGE

• Tongana mo tisa mbeni songo so amä na bê pepe ti sala tene, mo ba awe nzoni si lo yorö ande pepe mbeni salango ye ti akotara so ayeke ti aChrétien pepe?

• Tongana a pika mozoko, mo soro awe gi abia so alingbi?

• Fade totongo ti mozoko ni ayeke duti na lege ni?

• Tongana a zia lege na dodo, fade a yeke sala ni na nengo tele?

• Fade a yeke kangbi samba ahon ndo ni pepe?

• Fade azo so ahinga ti yö kungba ti ala ayeke ba kangbingo ni?

• Mo zia awe mbeni ngoi so alingbi teti hunzingo ti matanga ti mariage ni?

• Fade azo so ahinga ti yö kungba ti ala ayeke ba nzoni tambelango ni juska na nda ni?