Ndendia: Mo Sala Nyen na Gbe Ni?

NA YAKA ti Gethsémané, Judas Iscariote ague na mbage ti Jésus na “lo hunu yanga ti Lo.” Hunungo yanga ayeke la ni mbeni ngobo ti salango ye ti aJuif ti fa ndoye ti wâ so zo ayeke na ni teti mbeni zo. Me salango ye ti Judas ayeke la ni gi mbeni mayele ti fa Jésus na azo so aga na bï ti gbu lo. (Matthieu 26:48, 49) Judas ayeke la ni mbeni wandendia, mbeni zo so atene lo yeke ye so biani lo yeke ni pepe, mbeni zo so ahonde asioni bibe ti lo na peko ti mbeni salango ye na bê kue. Tene “ndendia” na yanga ti Grec aye ti tene “zo so akiri tene” na a ye ti fa nga mbeni zo so asala théâtre. Tongana ngoi ayeke hon, tene ni aga ti ndu zo kue so ayeke sala mbeni ye gi ti handa na azo.

Mo yeke sala ye tongana nyen na gbe ti ndendia? Na tapande, ngonzo ayeke gbu bê ti mo tongana mo ba so azo ti lekengo amanga awa nyongo manga atä so awanganga afa polele so manga so ala leke ayeke sala sioni na seni ti zo? Bê ti mo ayeke so na bango ndendia ti awabatango zo so asala sioni na azo so a mu na ala ti bata? Wala vundu ayeke sala mo tongana mo ga ti ba so mbeni zo so mo tene ayeke tâ kamarade ti mo ahanda mo? Ndendia ti alege ti vorongo asala ye na ndo ti mo tongana nyen?

“Vundu Aga na ndo I . . . Awandendia!”

Ba dutingo ti azo ti lege ti vorongo na ngoi so Jésus ayeke na ndo sese. Ascribe na aFarizien asala ye na mayele ti fa so ala yeke anzoni wafango Ndia ti Nzapa, me ti tâ tene ni ala sala si li ti azo asi singo na afango ye ti azo so agboto lê yongoro na Nzapa. Ascribe na aFarizien aluti mingi ahon na ndo ti akete kete tene so ayeke na yâ ndia ni, me ala hulu ndo ti akozo kpengba-ndia so afa na gigi ndoye na be-nzoni. Na lê ti azo ala sala ye mo ba mo tene ala sala na Nzapa na bê kue, me tongana ala yeke gi ala oko sioni asi bê ti ala. Asalango ye ti ala alingbi lâ oko pepe na atene ti ala. Tongana ala sala ye, ye so ala gi ayeke ti tene ‘azo aba ala.’ Ala kpa “sende ti kuâ so avulu, so tele ni ayeke pendere mingi, me yâ ni asi na bio ti akuâ na sioye kue.” Na fango na gigi na mbito pepe ndendia ti ala, fani mingi Jésus atene na ala: “Vundu aga na ndo i, amaître ti ndia na aFarizien, awandendia!”​—Matthieu 23:5, 13-31, NW.

Tongana mo yeke na fini la ni, ka legeoko tongana ambeni zo ti bê ti mbilimbili, peut-être bê ti mo ayeke so mingi na bango ndendia tongaso ti alege ti vorongo. (aRomain 2:21-24; 2 Pierre 2:1-3) Me fade mo yeke zia ndendia ti ascribe na ti aFarizien ti sala si bê ti mo asui juska mo ke alege ti vorongo kue, so andu nga lege ti vorongo so Jésus Christ na adisciple ti lo afa na amu pekoni? Fade salango ye so aga na sioni na mo pepe?

Salango ye na ndendia ti awamabe alingbi ti sala si bê ti e aso mingi na e vi peko ti e na lege ti vorongo. Ye oko, salango ye so alingbi nga ti kanga lege na e ti hinga nzoni bibe ti atâ wavorongo Nzapa. Aye so e leke mbilimbili ti bata tele ti e na ndendia alingbi, biani, ti pusu e ti vi peko na atâ kamarade. Tongaso, a lingbi salango ye ti e na gbe ti ndendia aduti nzoni nga na lege ni.

“I Zi Lê ti I Ngangu”

Kozoni kue, a lingbi e manda lege ti hinga na awandendia. A yeke lakue kete ye pepe. Mbeni sewa amanda ni na peko ti so lo wara kota vundu. Mama ni ayeke na popo ti kui na zingo. Na salango plainte na tele ti mbeni da-nganga teti so lo sala kusala nzoni pepe, sewa ni amu mbeni avocat so ayeke nga mbeni wafango tene na église na kodoro ti ala. Atä so da-nganga ni afuta amende ti dollar kutu 3.4 (2 380 000 000 F CFA), kpale ti sewa ni akiri aga sioni mingi ahon. Mama ni akui tongana mbeni zo ti mawa, na nginza ayeke dä oko pepe ti lu na kuâ ti lo. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so avocat ni anzi kota mbage ti nginza ni. Na ndo mara ti avocat tongaso, mbeni mbeti-sango na ndo tene ti ndia atene: “Tongana lo fa na azo mara ti ye so lo sala . . . , ka tokua ti lo ayeke duti tongaso: zia e sala nzi.” Tongana nyen e lingbi ti bata tele ti e na azo tongaso?

Wango so Jésus amu na azo ti ngoi ti lo so aluti na gbe ti ndendia ti lege ti vorongo ayeke so: “I zi lê ti i ngangu.” (Matthieu 16:6, NW; Luc 12:1) Tâ tene, a lingbi e sala hange. Azo alingbi ti tene so ala ye ti sala tâ ye ti nzoni mingi na ti fa na lê ti azo biani so ala sala ye na bê kue, ye oko, a lingbi e sala hange na lege ni na e yeda hio pepe na azo kue gi na bango lê ti ala. Fade e yeke gi ti ba nzoni pepe akugbe ti nginza ti e tongana e hinga so a-faux billet ayeke tambela na yâ kodoro ni?

Awandendia aba même gigi na yâ ti tâ kongregation ti aChrétien. Disciple Jude agboto mê na ndo ala, lo tene: “Na yâ ti apumba ti ndoye ti i, azo so ayeke tongana akota tênë so ahonde na gbe ti ngu na ngoi so ala yeke te kobe na i, aberger so amu kobe na tele ti ala mveni na mbito pepe; ambinda so ngu ayeke na yâ ni pepe, so apupu ahon na ni na ndo kirikiri; akeke ti nda ti automne, me so alengo ni ayeke dä pepe.”​—Jude 12, NW.

Ti ‘zi lê ti e ngangu’ aye ti tene ti kpe si mbeni zo so atene lo sala ye na ndoye me so agi ye ti lo mveni na amaï abibe so aluti pepe na ndo ti Tene ti Nzapa ahanda e. Tongana mbeni tênë so yanga ni afâ kirikiri na so ahonde na gbe ti mbeni ngu so aduti kpö, mara ti zo tongaso alingbi ti sala si mbeni zo so asala hange pepe atï na lege ti yingo. (1 Timothée 1:19) Wandendia alingbi ti ze ti mu aye ti dengo bê mingi na lege ti yingo, ye oko, na nda ni a ba so lo yeke mbeni “mbinda so ngu ayeke na yâ ni pepe,” a ga na ngu-nduzu oko pepe. Tongana mbeni keke so alë lengo pepe, wahanda alë pepe tâ lengo ti aChrétien. (Matthieu 7:15-20; aGalate 5:19-21) Biani, a lingbi e duti na donzi na mbage ti awahanda tongaso. Ye oko, a lingbi e sala ni na dengo kite lakue pepe na ndo bibe so ayeke pusu zo ti sala ye.

“I Zia ti Fâ Ngbanga”

A yeke biani kete ye na azo so ayeke mbilimbili-kue pepe ti fa na gigi aglisango lege ti azo na ngoi so ala kanga lê na ndo ti aglisango lege ti ala mveni! Ye oko, bibe so azi lege na ndendia ti lï bê ti e. Jésus atene: “Mo wandendia, kozoni, mo lungula kota keke so ayeke na lê ti mo, na nda ni, mo lingbi ba ndo mbilimbili ti lungula kete keke so ayeke na lê ti ita ti mo.” E yeke sala nzoni ti bata wango so: “I zia ti fâ ngbanga, si a fâ ngbanga na ndo i pepe; teti fade a fâ ngbanga na ndo i legeoko tongana ti so i fâ ngbanga na ndo ala . . . Tongaso, ngbanga ti nyen mo ba kete keke so ayeke na yâ lê ti ita ti mo, me mo bi bê pepe na kota keke ti da so ayeke na yâ lê ti mo?”​—Matthieu 7:1-5, NW.

Tongana ngoi na ngoi ambeni zo asala aye so akpa ndendia, a lingbi e sala hange ti ba ala hio pepe tongana awandendia. Na tapande, bazengele Pierre ‘azia’ afon lo wamabe so ayeke aGentil na Antioche na “lo duti nde” na ala ti nzere na lê ti agene so ayeke aJuif ti Jérusalem. Barnabas ‘asala nga beoko na Pierre na lege ti ndendia ti ala.’ Pierre asala ni atä so lo wara la ni matabisi so ayeke nde ti zi lege na aGentil ti lï na yâ kongregation ti aChrétien. (aGalate 2:11-14; Kusala 10:24-28, 34, 35) Me glisango lege so ti Barnabas na ti Pierre azia ala biani pepe na popo ti azo tongana ascribe na aFarizien wala Judas Iscariote.

“Zia Ndoye ti I Aduti na Ndendia Pepe”

Jésus agboto mê, lo tene: “Tongana mo sala nzoni na ambeni zo, futa pepe mbeni zo ti hulungo trompette ti tambela na gbele mo, legeoko tongana azo so asala cinéma na yâ asynagogue nga na ndo ti alege, si azo agonda ala.” (Matthieu 6:2, Phillips) Bazengele Paul asû na mbeti: “Zia ndoye ti i aduti na ndendia pepe.” (aRomain 12:9, NW) Lo wa maseka Timothée ti duti na “ndoye so asigigi na bê so ayeke na sioni oko pepe, . . . na tâ mabe.” (1 Timothée 1:5) Tongana ndoye na mabe ti e alondo tâ na bê ti e, na bibe ti kion nga na bê ti handa abuba ni pepe, fade azo ayeke zia bê ti ala kue na e. E yeke duti ande lingu ti tâ mungo ngangu na maboko na azo so angoro e. (aPhilippien 2:4; 1 Jean 3:17, 18; 4:20, 21) Nga mbilimbili, e yeke wara yengo dä ti Jéhovah.

Na mbage, ndendia ayeke ga na kuâ na pekoni na azo so asala ni. Na nda ni, a yeke sigigi na nda ti ndendia polele. Jésus Christ atene: “Teti ye oko a honde pepe so fade a fa na gigi pepe; na tene oko ti lingo ayeke pepe so fade a si na gigi pepe.” (Matthieu 10:26; Luc 12:2) Gbia Salomon atene: “Fade [tâ] Nzapa mveni aga na mara ti kusala oko oko kue na gbele ngbanga so andu aye oko oko kue so ahonde, ti hinga wala a yeke nzoni wala a yeke sioni.”​—Zo-ti-fa-tene 12:14, NW (12:16, Bible ti Sango).

Kozoni na so, ngbanga ti nyen ti zia lege na ndendia ti ambeni zo ti sala ye mingi na ndo ti e si e glisa tâ ndoye ti anzoni kamarade? E lingbi ti duti na donzi san ti tene e sala hange ahon ndo ni. Nga biani, zia e bata si ndoye na mabe ti e aduti yongoro na ndendia.​—Jacques 3:17; 1 Pierre 1:22.

[Afoto na lembeti 22, 23]

Fade mo yeke zia la ni si ndendia ti ascribe na ti aFarizien apusu mo ti vi peko na Jésus Christ nga na adisciple ti lo?