Jéhovah, Kota Tapande Ahon ti Nzoye

“I sepela Jéhovah ti aturugu, teti Jéhovah ayeke nzoni!”​—JÉRÉMIE 33:11, NW.

JÉHOVAH NZAPA ayeke nzoni na yâ ye kue. Prophète Zekaria atene na kongo: “Nzoye ti Lo ayeke mingi!” (Zacharie 9:17) Biani, a yeke bâ nzoye na yâ ye kue so Nzapa asala ti leke sese si e wara ngia dä. (Genèse 1:31) E lingbi ande lâ oko pëpe ti gbu nda ti andia kue so akpengba, so Nzapa alu tongana lo leke ndagigi. (Zo-ti-fa-tene 3:11; 8:17) Me kete ye so e hinga apusu e ti sepela Nzapa teti nzoye ti lo.

² Nzoye ayeke nyen? A yeke ye ti nzoni kue. Ye oko, a yeke mingi ahon ye so sioye kue ayeke dä pëpe. Nzoye, mbeni mbage ti lengo ti yingo, ayeke mbeni lengo so zo afa ni na gigi na salango mbeni ye ti nzoni. (aGalate 5:22, 23) E fa na gigi nzoye tongana e sala anzoni kusala so aga na ye ti nzoni na azo. Na yâ sese so, ye so ambeni bungbi ti azo abâ ayeke nzoni alingbi ti duti sioni na lê ti ambeni zo nde. Ye oko, tongana e ye ti wara siriri na kota ngia, a lingbi kpengba-ndia ti nzoye aduti gi oko. Zo wa alingbi biani ti lu kpengba-ndia so?

³ Nzapa alu kpengba-ndia ti nzoye. Na tongo nda ti mbaï ti azo, a yeke giriri Jéhovah si akomande na kozo koli: “Mo lingbi te le-keke kue ti yaka tongana bê ti mo aye; me lê ti keke ti hinga nzoni na ti hinga sioni, mo te pëpe; teti na lâ ni so mo te lê ni so, fade mo kui biani.” (Genèse 2:16, 17) Tâ tënë, a lingbi azo abi lê na mbage ti Wasalango ala ti hinga popo ti nzoni na sioni.

Fä ti Nzoye so Zo Alingbi na ni Pëpe

⁴ Tongana Adam asala siokpari na lo ke ti yeda na droit ti Nzapa ti lu akpengba-ndia ti nzoye, beku ti azo ti wara ngia ti lakue lakue na yâ dutingo so ayeke mbilimbili-kue awara kota kpale. (Genèse 3:1-6) Ye oko, kozoni si Adam adü amolenge ti ga ahéritier ti siokpari na ti kui, Nzapa afa kozoni gango ti mbeni Hale so ayeke mbilimbili-kue. Na salango biani tënë na “ngbo ti giriri,” Satan Zabolo, Jéhovah atene: “Fade Mbi zia tënë ti ke na popo ti mo na wali so, na popo ti hale ti mo na hale ti lo; fade lo mboko li ti mo, na fade mo mboko ndagere ti lo.” (Apocalypse 12:9, NW; Genèse 3:15) Jéhovah aleke ândö na bê ti lo ti ton azo ti siokpari. Na fango na gigi nzoye so zo alingbi na ni pëpe, Jéhovah aleke biani mara ti ye tongaso teti salut ti ala so afa na gigi mabe na yâ sadaka ti kota ngele ti Molenge ti Lo so Lo ndoye lo mingi.​—Matthieu 20:28; aRomain 5:8, 12.

⁵ Biani, ndali ti siokpari ti Adam, e wara sioni bibe ti bê tongana ye ti héritier. (Genèse 8:21) Ye oko, ye ti nzoni ayeke so Jéhovah amû maboko na e ti fa na gigi mbeni nzoye. Ngbango na yâ aye so e manda na lege ti ambeti ti lo ti nzoni-kue so ayeke ti ngele ngangu ‘amû na e pëpe gi ndara ti wara salut’ na ‘e wara pëpe gi ye kue alingbi na nzoni kusala kue,’ me a mû nga lege na e ti sala ye so ayeke nzoni na lê ti lo. (2 Timothée 3:14-17, NW) Ye oko, ti wara nzoni na lege ti fango ye ti Mbeti ti Nzapa na ti fa na gigi nzoye, a lingbi e wara bibe ti wasungo psaume so ahe bia: “Mo [Jéhovah a] yeke nzoni, na Mo sala nzoni; fa na mbi kpengba-ndia ti Mo.”​—Psaume 119:68.

Nzoye ti Jéhovah Awara Gonda

⁶ David, Gbia ti Israël ti giriri, abâ na nene ni nzoye ti Nzapa na lo gi fango lege ti Lo. David atene: “Jéhovah ayeke nzoni na mbilimbili. A yeke ndali ni si lo fa ye na awasiokpari na yâ lege ni.” (Psaume 25:8, NW) A wara na yâ awango-tene so Nzapa amû na azo ti Israël akota ndia bale oko, Akomandema Bale Oko, so a sû na ndo ti a-tableau ti tênë use na a bata ni na yâ mbeni sanduku ti nzoni-kue so a hiri ni arche ti mbele. Na peko ti so David amû yanga ti tene a ga na Arche ni na Jérusalem, li-kodoro ti Israël, azo ti mara ti Lévi ahe mbeni bia so na yâ ni a wara tënë so: “I mû singila na Jéhovah, i azo, teti lo yeke nzoni; nzobe ti lo ayeke teti ngoi so a diko nda ni pëpe.” (1 Chronique 16:34, 37-41, NW) Biani mango atënë so asigigi na yanga ti azo ti mara ti Lévi so ahe bia amû ngia mingi!

⁷ A gboto nga lê mingi na ndo a-oko tënë ti sepela so tongana a mû na Jéhovah temple so Salomon molenge ti David aleke. Na peko ti so a zia arche ti mbele ni na yâ Ndo ti Nzoni Ahon Kue ti fini temple so a londo ti leke, azo ti mara ti Lévi ato nda ti sepela Jéhovah, “teti lo yeke nzoni, nzobe ti lo ayeke teti ngoi so a diko nda ni pëpe.” Na ngoi ni so mbeni mbinda so ayeke fä ti singo ti gloire ti Jéhovah asi temple ni na lege ti kpene. (2 Chronique 5:13, 14, NW) Na peko ti so Salomon ahunzi ti sambela, “wâ alondo na yayu atï, na a hunzi sadaka na offrande so azo-na-wa.” Na bango ye so, ‘amolenge ti Israël kue .. . azuku fade fade, ala zia lê ti ala na sese na ndo pavé ni na ala sambela na ala kiri singila na Jéhovah, “teti lo yeke nzoni, nzobe ti lo ayeke teti ngoi so a diko nda ni pëpe.” ’ (2 Chronique 7:1-3, NW) Na peko ti matanga teti alango 14, azo ti Israël akiri na yanga-da ti ala na “tâ ngia, na bê ti ala ayeke na ngia teti ye kue ti nzoni so L’Eternel afa na David, na Salomon, na azo ti Lo Israël.”​—2 Chronique 7:10.

⁸ Vundu ni ayeke so azo ti Israël angbâ lakue pëpe ti duti na fini alingbi na abia ti sepela so ala sala na Nzapa. Tongana ngoi ayeke hon, azo ti Juda ‘ayä iri ti Jéhovah gi na yanga ti ala.’ (Esaïe 29:13) Ahon ti sala ye alingbi na akpengba-ndia ti nzoye so Nzapa amû, ala to nda ti sala ye so ayeke sioni. Na ye ti sioni wa ala sala? Biani, ala sambela ayanda, ala sala pitan, ala sala sioni na wanzinga, nga na ambeni kota siokpari nde! Na ye so asala si a futi Jérusalem na a gue na azo ti Juda na Babylone na ngbâa na ngu 607 K.N.E.

⁹ Na lege so Nzapa ase azo ti lo. Ye oko, na lege ti prophète Jérémie, lo tene kozoni so na Jérusalem a yeke mä lakue go ti azo so atene: “I sepela Jéhovah ti aturugu, teti Jéhovah ayeke nzoni; nzobe ti lo ayeke teti ngoi so a diko nda ni pëpe!” (Jérémie 33:10, 11, NW) Na ye asi biani tongaso. Na peko ti dutingo yangbato ti sese ni teti angu 70, na ngu 537 K.N.E., mbeni tanga ti aJuif akiri na Jérusalem. (Jérémie 25:11; Daniel 9:1, 2) Ala kiri aleke balaga ni na Hoto ti Moria, ndo so temple ni ayeke dä, na ala to nda ti mû asadaka dä. A leke gere ti temple ni na yâ use ngu ti kiringo ti ala. So tâ ngoi ti ngia! Ezra atene: “Tongana azo ti sala da asala gere ti Temple ti L’Eternel, aprêtre ayü bongo ti ala na ala kamata trompette, na azo ti mara ti Lévi amolenge ti Asaph akamata kpolo, na ala luti dä ti sepela L’Eternel na lege so David gbia ti Israël afa na ala giriri. Ambeni asala bia na ambeni ayeda na bia; ala kue asepela L’Eternel, na ala mû singila, ala tene, Lo yeke nzoni, nzobe ti Lo teti Israël angbâ lakue.”​—Esdras 3:1-11.

¹⁰ A wara oko tënë ti sepela so na ndo nzoye ti Jéhovah na yâ ti apsaume mingi. Psaume 118, so azo ti da ti Israël ahe na bia ti hunzi na matanga ti Pâque, ayeke na popo ni. Psaume so ato nda ni na ahunzi na atënë so: “I mû singila na Jéhovah, i azo, teti lo yeke nzoni; nzobe ti lo ayeke teti ngoi so a diko nda ni pëpe.” (Psaume 118:1, 29, NW) A duti peut-être andangba tënë ti sepela so Jésus Christ na abazengele ti lo be-ta-zo ahe na bï kozoni na kui ti lo na ngu 33 N.E.​—Matthieu 26:30.

“Mbi Voro Mo ti Fa na Mbi Gloire ti Mo”

¹¹ Asiècle mingi kozoni na ngoi ti Ezra, a fa ti fani oko ni kamba so ayeke na popo ti nzoye na nzobe ti Jéhovah. Ngoi kete na peko ti so azo ti Israël avoro molenge ti bagara ti lor na yando na a futi azo so avoro ni, Moïse ahunda na Jéhovah: “Mbi voro Mo ti fa na mbi gloire ti Mo.” Na hingango so Moïse alingbi pëpe ti bâ lê ti Lo na ti ngbâ na fini, Jéhovah atene: “Fade mbi sala si ye kue ti nzoni so mbi yeke na ni ahon na gbe lê ti mo.”​—Exode 33:13-20, NW.

¹² Na ndade ni nzoye ti Jéhovah ahon na gbe lê ti Moïse na ndo Hoto ti Sinaï. Na ngoi ni kâ, Moïse abâ kete mbage ti gloire ti Nzapa na lo mä tënë so: “Jéhovah, Jéhovah, Nzapa ti be-nzoni na ti grâce, ngonzo ti lo alondo fade fade pëpe, tâ tënë na nzobe ti lo awu mingi, lo bata nzobe teti azo saki mingi, lo mû pardon na sioye, na kengo ndia na siokpari, me lo zi wasiokpari na gbe ti ngbanga oko pëpe, lo zia sioye ti ababâ ti ga na ndo amolenge ti ala, nga na ndo atarä ti ala, na ndo wagame ti ota ni nga na ndo wagame ti osio ni.” (Exode 34:6, 7, NW) Atënë so afa so nzoye ti Jéhovah ague oko na nzobe ti lo nga na ambeni mbage nde ti salango ye ti lo. Fade bango ye so ayeke mû maboko na e ti fa na gigi nzoye. Zia e bâ kozoni kue lengo so a sala tënë ni fani use na yâ pendere tënë ti nzoye ti Nzapa.

‘Nzapa so Nzobe ti lo Awu Mingi’

¹³ ‘Jéhovah ayeke Nzapa so nzobe ti lo awu mingi, lo bata nzobe teti azo saki mingi.’ Tënë ti Hébreu so a kiri pekoni na “nzobe” aye ti tene nga “ndoye so ayeke be-biani.” A yeke gi oko lengo so si a wara ni fani use na yâ tënë so Nzapa atene na Moïse. A lingbi biani na ni, teti kota lengo ti Jéhovah ayeke ndoye! (1 Jean 4:8) Tënë ti sepela Jéhovah so a hinga ni nzoni “teti lo yeke nzoni, nzobe ti lo ayeke teti ngoi so a diko nda ni pëpe” agboto lê na ndo lengo so.

¹⁴ Mbeni fä ti nzoye ti Jéhovah ayeke so “nzobe ti lo awu mingi.” Ye so ayeke mbilimbili polele na lege so lo bata na nzobe awakua ti lo be-ta-zo so amû tele ti ala na lo. (1 Pierre 5:6, 7) Tongana ti so aTémoin ti Jéhovah alingbi ti fa ni, lo “bata nzobe” teti azo so andoye lo na asala na lo. (Exode 20:6) Mara ti Israël ti mitele awara mbeni pëpe nzobe ti Jéhovah, wala ndoye so ayeke be-biani, ngbanga ti so ala ke Molenge ti lo. Me nzoye na ndoye so ayeke be-biani so Nzapa ayeke na ni na mbage ti aChrétien be-ta-zo ti amara kue ayeke teti lakue lakue.​—Jean 3:36.

Jéhovah Ayeke na Be-nzoni na Grâce

¹⁵ Tënë so Moïse amä na ndo Hoto ti Sinaï ato nda ni tongaso: “Jéhovah, Jéhovah, Nzapa ti be-nzoni na ti grâce.” Tënë ti Hébreu so a kiri pekoni na “be-nzoni” alingbi ti ndu “akamba ti yâ” na a yeke ndulu mingi na tënë “da-bambi.” Tongaso be-nzoni andu be-ti-ndoye so ayeke na gbe bê ti mbeni zo. Me be-nzoni andu ye mingi ahon gi tâ salango mawa ti zo. A lingbi a pusu e ti sala mbeni ye ti lungula pasi ti azo. Na tapande, a-ancien so ayeke na ndoye abâ nene ti fa be-nzoni na afon ala awamabe, na ‘salango be-nzoni na ngia’ tongana a lingbi na ni.​—aRomain 12:8; Jacques 2:13; Jude 22, 23.

¹⁶ A bâ nga nzoye ti Nzapa na yâ grâce ti lo. Zo so ayeke na grâce “afa polele so lo bi bê mingi na aye so andu bê ti zo” na lo fa na gigi ‘kota nzobe mbilimbili na mbage ti azo so ayeke kete na lo.’ Jéhovah ayeke tapande ti pendere ahon ti fango grâce na yâ salango ye ti lo na awakua be-ta-zo ti lo. Na tapande, na lege ti grâce ti lo, Nzapa asala kusala na a-ange ti mû ngangu na prophète Daniel so aga mbakoro awe na ti fa na Marie, mbeni masia, matabisi so lo yeke na ni ti dü Jésus. (Daniel 10:19; Luc 1:26-38) Teti e yeke azo ti Jéhovah, e bâ biani na nene ni pendere lege so lo yeke gboto na e na lege ti Bible. E gonda lo teti fä ti nzoye ti lo so na e gi ti sala ye na lege ti grâce na ambeni zo. Tongana ala so ayeke na alengo ti yingo so alingbi akiri mbeni fon ala wamabe na lege ni “na tâ be-ti-molenge,” ala gi ti sala ye na nzobe.​—aGalate 6:1, NW.

Nzapa so Ngonzo ti Lo Alondo Fade Fade Pëpe

¹⁷ “Ngonzo ti lo alondo fade fade pëpe.” Atënë so agboto lê na ndo mbeni fä nde ti nzoye ti Jéhovah. Na be-nze-pepe Jéhovah ahon na ndo aglisango lege ti e na lo mû na e ngoi ti hon ndo ti akota siokpari na ti gue na li ni na lege ti yingo. (aHébreu 5:12–6:3; Jacques 5:14, 15) Be-nze-pepe ti Nzapa asala nga nzoni na azo so ade aga awakua ti lo pëpe. Ngoi angbâ na ala ti yeda na tokua ti Royaume na ti gbian bê ti ala. (aRomain 2:4) Ye oko, atâa so Jéhovah ayeke na be-nze-pepe, nzoye ti lo apusu lo ngoi na ngoi ti fa ngonzo ti lo, tongana ti so lo sala giriri na ngoi so azo ti Israël avoro molenge ti bagara ti lor na Hoto ti Sinaï. Na yâ ngoi kete Nzapa ayeke fa ande ngonzo ti lo na mbeni lege so ayeke même kota ahon tongana lo yeke ga ti futi sioni bungbi ti Satan.​—Ezéchiel 38:19, 21-23.

¹⁸ ‘Jéhovah ayeke Nzapa so tâ tënë ti lo awu mingi.’ Jéhovah ayeke biani nde mingi na azo so amû li ni, so ayeke mû akota zendo me asala ye alingbi na ni pëpe! Nde na ala, awakua ti Jéhovah alingbi ti zia bê na ye kue so lo tene na yâ Tënë ti lo so a sû na gbe ti yingo. Teti so tâ tënë ti Nzapa awu mingi, e lingbi ti zia bê ti e lakue na azendo ti lo. Na yâ nzoye ti lo, Babâ ti e ti yayu akiri lakue tënë na asambela ti e ti wara tâ tënë ti yingo na lo mû ni mingi.​—Psaume 43:3; 65:2.

¹⁹ ‘Jéhovah ayeke Nzapa so amû pardon na sioye, na kengo ndia na siokpari.’ Na yâ nzoye ti lo, Jéhovah ayeke ndulu ti mû pardon na awasiokpari so agbian bê ti ala. E kiri biani singila mingi so Babâ ti e ti yayu so asi na ndoye aleke mbeni ye teti mungo pardon na lege ti sadaka ti Jésus. (1 Jean 2:1, 2) Biani, e yeke na ngia so azo kue so afa na gigi mabe na yâ kota ngele ni alingbi wara mbeni songo so Jéhovah ayeda na ni, na beku ti duti na fini ti lakue lakue na yâ fini sese so lo zê. Apendere nda ti tënë ayeke biani dä ti sepela Jéhovah teti so lo fa na gigi nzoye na mbage ti azo!​—2 Pierre 3:13.

²⁰ “[Jéhovah a] zi wasiokpari na gbe ti ngbanga oko pëpe.” A yeke biani mbeni nda ti tënë nde ti sepela Jéhovah teti nzoye ti lo. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so kota mbage ti nzoye ayeke so lo kanga lê pëpe na ndo sioye kue. Nga, “na lâ ni so Seigneur Jésus asigigi na yayu na a-ange ti ngangu ti Lo,” lo yeke futa ande kula “na azo so ahinga Nzapa pëpe, na ala so ake ti mä Tene-nzoni. Fade ala wara ngbanga na A futi ala lakue lakue.” (2 aThessalonicien 1:6-9) Na pekoni fade awakua ti Jéhovah so asö kuâ ayeke wara ngia na yâ fini ti ala kue sân ti tene azo ti sioni so “andoye nzoye pëpe” asala ngangu na ala.​—2 Timothée 3:1-3, NW.

Manda Tapande ti Nzoye ti Jéhovah

²¹ E yeke biani na anda ti tënë mingi ti sepela na ti kiri singila na Jéhovah teti nzoye ti lo. E so e yeke awakua ti lo, a lingbi e sala ngangu ti e kue pëpe ti fa na gigi lengo so? Biani, teti bazengele Paul awa na ngangu afon lo Chrétien: “I ga azo so amû tapande ti Nzapa, tongana amolenge so a ndoye ala mingi.” (aÉphésien 5:1, NW) Babâ ti e ti yayu ayeke fa lakue nzoye, na a lingbi e sala tongaso nga.

²² Tongana e mû tele ti e na Jéhovah na bê kue, kite ayeke pëpe so e yeke na kota nzala ti manda tapande ti nzoye ti lo. Teti e yeke ahale ti wasiokpari Adam, a yeke kete ye pëpe na e ti sala ye so ayeke nzoni. Ye oko, na yâ article so ayeke ga, e yeke bâ ande ngbanga ti nyen lege ayeke dä teti e ti fa na gigi nzoye. E yeke bâ nga alege nde nde so e lingbi na a lingbi e manda tapande ti Jéhovah, kota tapande ahon ti nzoye.

Mo Yeke Kiri Tënë Tongana Nyen?

• Nzoye ayeke nyen?

• Tënë wa ti Mbeti ti Nzapa agboto lê na ndo nzoye ti Nzapa?

• Ambeni fä ti nzoye ti Jéhovah ayeke so wa?

• Ngbanga ti nyen a lingbi e manda tapande ti nzoye ti Jéhovah?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1. Ngbanga ti nyen bê ti e apusu e ti sepela Nzapa teti nzoye ti lo?

2. Mo yeke fa nda ti nzoye tongana nyen?

3. Genèse 2:16, 17 afa nyen na ndo kpengba-ndia ti nzoye?

4. Ye nyen Nzapa asala teti azo ngbele ye na ngoi so Adam asala siokpari?

5. Atâa so e wara sioni bibe ti bê tongana ye ti héritier, ngbanga ti nyen e lingbi ti fa na gigi mbeni nzoye?

6. Na peko ti so Gbia David amû yanga ti tene a ga na arche ti mbele ni na Jérusalem, tënë wa ayeke na yâ bia so azo ti mara ti Lévi ahe?

7. Ye nyen asi na peko ti so a lï na Arche ni na yâ Ndo ti Nzoni Ahon Kue nga na peko ti sambela so Salomon asala ti mû temple ni na Nzapa?

8, 9. (a) Atâa so azo ti Israël asepela Jéhovah teti nzoye ti lo, ye nyen ala sala na nda ni? (b) Ye nyen Jérémie atene kozoni na ndo Jérusalem, na tongana nyen prophétie so aga tâ tënë?

10. Psaume 118 ato nda ni na ahunzi na akpengba-tene wa?

11, 12. Tongana Moïse abâ kete mbage ti gloire ti Nzapa, tënë wa lo mä?

13. Na yâ tënë ti nzoye ti Nzapa, lengo wa a sala tënë ni fani use, na ngbanga ti nyen a lingbi na ni?

14. Azo wa mbilimbili awara nzoye na nzobe ti Nzapa?

15. (a) Tënë so Moïse amä na ndo Hoto ti Sinaï ato nda ni na tënë wa? (b) Be-nzoni andu nyen?

16. Ngbanga ti nyen a lingbi ti tene so Jéhovah ayeke na grâce?

17. Ngbanga ti nyen e kiri singila so ‘ngonzo ti Jéhovah alondo fade fade pëpe’?

18. Tongana a ndu tâ tënë, kangbi wa ayeke na popo ti Jéhovah na azo so amû li ni?

19. Na yâ kota lege wa Jéhovah afa nzoye ti lo na awasiokpari so agbian bê ti ala?

20. Fä wa e yeke na ni so Nzapa akanga lê pëpe na ndo sioye?

21. Ngbanga ti nyen a lingbi e fa na gigi nzoye?

22. Fade e yeke bâ nyen na yâ article ti peko?

[Foto na lembeti 12]

Jéhovah ase azo ti lo ti giriri teti ala duti pëpe na fini alingbi na atënë ti sepela ti ala

[Foto na lembeti 12]

Mbeni tanga ni so ayeke be-ta-zo akiri na Jérusalem

[Foto na lembeti 13]

Moïse amä mbeni pendere tënë ti nzoye ti Nzapa

[Foto na lembeti 15]

A yeke bâ nzoye ti Jéhovah na lege so lo yeke gboto e na lege ti Bible