Christ Afa Lege na Kongregation ti Lo
“Bâ! Mbi yeke na i lakue juska na ngoi ti hunzingo ti aye ti fadeso.”—Matthieu 28:20, NW.
KOZONI si lo ma na yayu, Jésus Christ, Wafango Lege ti e so a zingo lo na popo ti awakinda, asi na adisciple ti lo na lo tene: “A mû na Mbi ngangu kue na yayu na sese. Tongaso i gue, i sala si azo na popo ti amara kue aga adisciple, i batize ala na iri ti Babâ na ti Molenge na ti yingo ti nzoni-kue, i fa na ala ti bata ye kue so mbi komande na i. Na bâ! Mbi yeke na i lakue juska na ngoi ti hunzingo ti aye ti fadeso.”—Matthieu 23:10; 28:18-20, NW.
2 Jésus amû gi pëpe na adisciple ti lo kusala so ayeke mû fini, so ayeke ti salango adisciple mingi ahon, me nga lo mû zendo so fade lo yeke duti na ala. Mbaï ti lege ti vorongo ti aChrétien ti kozo siècle, so a sû ni na yâ Bible na yâ buku ti Kusala, afa biani so Christ asala lani kusala na ngangu so a mû na lo ti fa lege na fini kongregation so a bâ gigi. Lo tokua “wamungo maboko” so lo mû zendo ni, yingo ti nzoni-kue, ti kpengba adisciple ti lo, na ti fa lege na angangu so ala yeke sala. (Jean 16:7; Kusala 2:4, 33; 13:2-4; 16:6-10) Jésus, so a zingo lo na popo ti awakinda, asala lani kusala na a-ange so ayeke na gbe ti lo ti mû maboko na adisciple ti lo. (Kusala 5:19; 8:26; 10:3-8, 22; 12:7-11; 27:23, 24; 1 Pierre 3:22) Na ndo ni, Wafango Lege ti e amû lani fango lege na kongregation na lekengo ye ti tene akoli so alingbi asala kusala tongana mbeni wabatango bungbi.—Kusala 1:20, 24-26; 6:1-6; 8:5, 14-17.
3 Ye oko, ye ni ayeke tongana nyen na ngoi ti e, so ayeke “hunzingo ti aye ti fadeso”? Tongana nyen Jésus Christ ayeke fa lege na kongregation ti aChrétien laso? Nga, tongana nyen e lingbi ti fa so e yeda na fango lege so?
Maître Ni Ayeke na Mbeni Ngbâa ti Be-ta-zo
4 Tongana lo yeke mû prophétie na ndo fä ti singo ti lo, Jésus atene: “Zo wa biani ayeke ngbâa ti be-ta-zo na ti ndara so mveni ti lo azia lo na ndo ti azo ti da ti lo, ti mû na ala kobe ti ala na tâ ngoi ni? Ngia ayeke na ngbâa so tongana mveni ti lo asi na lo bâ lo yeke sala tongaso. Biani, mbi tene na i, fade lo zia lo na ndo aye ti lo kue.” (Matthieu 24:45-47, NW) “Mveni” ni ayeke Wafango Lege ti e, Jésus Christ, na lo soro “ngbâa ti be-ta-zo na ti ndara,” bungbi ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala na so ade na sese, ti bâ lege ti aye ti lo kue na sese.
5 Buku ti Apocalypse, so ayeke na yâ Bible, afa so ngbâa ti be-ta-zo na ti ndara ayeke tâ na gbe ti fango lege ti Jésus Christ. Na yâ mbeni ye so lo bâ tongana suma ti “Lâ ti Seigneur,” bazengele Jean abâ “afotoforo mbasambala ti lor; na popo ti afotoforo so, mbi bâ mbeni Zo tongana Molenge Ti Zo” so ‘ayeke na atongoro mbasambala na maboko ti Lo ti koti.’ Na fango na Jean nda ti ye so akpa suma, Jésus atene: “Tënë ti ndagigi ti atongoro mbasambala so mo bâ na maboko ti Mbi ti koti, na ti afotoforo mbasambala ti lor ayeke so: atongoro mbasambala ayeke a-ange ti a-église [“kongregation,” NW] mbasambala, na afotoforo mbasambala ayeke a-église mbasambala.”—Apocalypse 1:1, 10-20.
6 “Afotoforo mbasambala ti lor” ayeke fä ti atâ kongregation ti aChrétien kue so ayeke dä na “Lâ ti Seigneur,” so ato nda ni na ngu 1914. Me ka ti “atongoro mbasambala” ni? Kozoni kue, ala yeke fä ti asurveillant kue so a sa yingo na ndo ti ala so ayeke bâ lege ti akongregation ti kozo siècle.a A-surveillant ayeke lani na yâ maboko ti Jésus ti koti, so ti tene na gbe ti fango lege ti lo. Biani, Christ Jésus afa lege lani na azo so abungbi oko ti ga ngbâa so. Ye oko, laso asurveillant so a sa yingo na ndo ti ala ayeke mingi pëpe. Tongana nyen fango lege ti Christ ayeke sala kusala na yâ akongregation ahon 93 000 ti aTémoin ti Jéhovah ti ndo lê sese kue?
7 Legeoko tongana ti kozo siècle, mbeni kete wungo ti akoli so alingbi, so ayeke na popo ti asurveillant so a sa yingo na ndo ti ala, ayeke sala kusala fadeso tongana Wabatango Bungbi, so ayeke sala kusala na iri ti ngbâa ti be-ta-zo na ti ndara, mbeni bungbi ti azo mingi. Wafango Lege ti e ayeke sala kusala na Wabatango Bungbi so, ti hiri na kusala akoli so alingbi, atâa a sa yingo na ndo ti ala wala pëpe, ti ga a-ancien na yâ ti akongregation na ndo so ala yeke dä. Na ndo tënë so, yingo ti nzoni-kue, so Jéhovah amû ngangu na Jésus ti sala kusala na ni, ayeke sala mbeni kpengba kua. (Kusala 2:32, 33) Kozoni kue, a lingbi asurveillant so alingbi na aye so ahunda na mbage ti ala, so a sû ni na yâ Mbeti ti Nzapa, na gbe ti yingo ti nzoni-kue. (1 Timothée 3:1-7; Tite 1:5-9; 2 Pierre 1:20, 21) A yeke na peko ti sambela nga na gbe ti fango lege ti yingo ti nzoni-kue si a yeke soro na a yeke hiri na kusala azo so. Na ndo ni, azo so a yeke hiri ala na kusala ayeke fa na gigi polele so ala yeke lë alengo ti yingo so. (aGalate 5:22, 23) Tongaso, wango ti Paul alingbi legeoko na a-ancien kue, atâa a sa yingo na ndo ti ala wala pëpe: “I bata tele ti i mveni nga na kundu ni kue, so na popo ni yingo ti nzoni-kue azia i asurveillant na ndo ni.” (Kusala 20:28, NW) Akoli so a hiri na kusala awara fango lege so alondo na Wabatango Bungbi, na ala yeke bata kongregation na bê ti ala kue. Na lege so, Christ ayeke na e fadeso, na lo yeke sala kua ti fa lege na kongregation.
8 Jésus ayeke sala kusala nga na atâ ange ti fa lege na adisciple ti lo laso. Na lege ti tapande ti blé na sioni pele, ngoi ti kongo le-kobe ni ayeke si na “hunzingo ti aye ti fadeso.” Mveni ni ayeke sala kusala ande na azo wa ti ko le-kobe ni? Christ atene: “Azo ti fango le-kobe ni ayeke a-ange.” Lo tene na ndo ni: “Fade Molenge Ti Zo ato a-ange ti Lo, na fade ala lungula na yâ royaume ti Lo ye kue so a sala si azo atï, na ala so asala siokpari.” (Matthieu 13:37-41) Nga, legeoko tongana ti so mbeni ange afa lege giriri na Philippe ti tingbi na eunuque ti Éthiopie, legeoko nga aye mingi laso afa so Christ ayeke sala kusala na a-ange ti lo ti fa lege na kusala ti atâ Chrétien na gingo azo ti bê ti mbilimbili.—Kusala 8:26, 27; Apocalypse 14:6.
9 A yeke ye ti dengo bê ti hinga so laso Jésus Christ ayeke fa lege na adisciple ti lo na lege ti Wabatango Bungbi, yingo ti nzoni-kue, nga na a-ange! Même tongana a si so a kangbi popo ti ambeni wavorongo Jéhovah na Wabatango Bungbi ngbanga ti salango ngangu wala mbeni ye nde tongaso, Christ ayeke ngbâ ande lakue ti mû fango lege na ala na lege ti yingo ti nzoni-kue nga na ti a-ange. Ye oko, e yeke wara ye ti nzoni na peko ti fango lege ti lo gi tongana e yeda na ni. Tongana nyen e lingbi ti fa so e yeda na fango lege ti Christ?
“I Mä Tënë . . . I Yeda na Tënë ti Yanga ti Ala”
10 Wafango Lege ti e amû “amatabisi ti azo” na akongregation: “ambeni tongana awafango nzo tënë, ambeni tongana aberger na awafango ye.” (aÉphésien 4:8, 11, 12, NW) Bango ndo ti e na salango ye ti e na mbage ti ala ayeke fa polele wala e yeda na fango lege ti Christ. A yeke biani na lege ni ti tene e “kiri singila” teti akoli so alingbi na lege ti yingo, so Christ amû. (aColossien 3:15, NW) Ala lingbi nga na yekiango ndo ti e. Bazengele Paul asû na mbeti: “A lingbi a yekia mingi ahon a-ancien so amû li ni nzoni.” (1 Timothée 5:17) Tongana nyen e lingbi ti fa bê ti kiri singila na yekiango ndo ti e teti a-ancien wala asurveillant so ayeke na yâ kongregation? Paul akiri tënë: “I mä tënë ti ala so afa lege na i, na i yeda na tënë ti yanga ti ala.” (aHébreu 13:17) Biani, a lingbi e mä tënë ti ala, na e yeda na tënë ti yanga ti ala.
11 Wafango Lege ti e ayeke mbilimbili-kue. Me azo so lo mû ala tongana amatabisi ayeke mbilimbili-kue pëpe. Tongaso ala lingbi, ngoi na ngoi, ti sala ye na lege ni pëpe. Ye oko, a yeke kota ye mingi ti tene e ngbâ lakue be-ta-zo na ye so Christ aleke. Biani, ti sala ye alingbi na mungo tele ti e na Nzapa nga na batême ti e aye ti tene so e yeda so a yeke tâ na lege ni ti tene azo so yingo ti nzoni-kue ahiri na kusala aduti dä ti fa lege na yâ kongregation, na e duti ndulu ti yeda na ni. Batême ti e ‘na iri ti yingo ti nzoni-kue’ afa polele na gbele azo, so e hinga ye so yingo ti nzoni-kue ayeke na kusala so lo yeke sala na yâ aye so Jéhovah aleke ti sala. (Matthieu 28:19) Mara ti batême tongaso ahunda e nga ti sala kusala maboko na maboko na yingo ni, na ti sala ye oko pëpe ti kanga lege na kusala so lo yeke sala na popo ti adisciple ti Christ. Teti so yingo ti nzoni-kue ayeke sala kota kusala na yâ sorongo na hiringo na kusala a-ancien, e lingbi biani ti duti be-ta-zo na mungo tele ti e na Nzapa tongana e ke ti sala kusala maboko na maboko na azo so a zia ala tongana a-ancien na yâ kongregation?
12 A yeke wara na yâ Mbeti ti Nzapa atapande so afa na e ngele ti mango yanga na ti yengo dä na tënë. Na salango tënë ti ala so ayeke kasa akoli so a hiri na kusala na yâ kongregation, disciple Jude afa atapande ti gbotongo mê ota, lo tene: “Vundu aga na ala! Teti ala gue na lege ti Caïn, ala kpe fade fade na lege ti tënë ti kirikiri ti Balaam ti wara futa, na ala kui na lege ti dengo kite tongana ti Koré.” (Jude 11) Caïn ake lani ti mä wango so Jéhovah amû na lo na ndoye, na lo mû na bê ti lo kue lege ti kengo ndo so ague na lo ti fâ zo. (Genèse 4:4-8) Atâa so lo wara fani mingi agbotongo mê ti Nzapa, Balaam atara ti hiri deba sioni na ndo azo ti Nzapa ti wara futa ti nginza. (Nombre 22:5-28, 32-34; Deutéronome 23:5) Qorah ayeke lani na mbeni nzoni ndo na popo ti azo ti Israël, me a lingbi na lê ti lo pëpe. Lo pusu azo ti sala kpengba-li na wakua ti Nzapa Moïse, lo so ayeke na tâ be-ti-molenge ahon tanga ti azo kue na sese. (Nombre 12:3; 16:1-3, 32, 33) Ye ti vundu asi na Caïn, Balaam, na Qorah. Atapande so afa na e polele nene ti mä wango ti ala so Jéhovah asoro ti yô kungba, na ti yekia ala.
13 Zo wa aye ande pëpe ti wara nzoni na lege ti kota lekengo ye teti fango lege so Wafango Lege ti e azia na yâ kongregation ti aChrétien? Prophète Isaïe afa aye ti nzoni so ayeke ga na pekoni tongana lo tene: “Bâ! Fade mbeni gbia ayeke komande teti ye so ayeke na lege ni; nga âdu ti amokonzi, fade ala komande tongana amokonzi teti mbilimbili. Na a lingbi ala oko oko aduti tongana mbeni ndo ti honde tele dä teti pupu nga ndo ti kpe dä teti ngu so apika na pupu, tongana akete ngu so asua na kuru sese, tongana gbede ti mbeni kota tênë na yâ sese so ahule.” (Esaïe 32:1, 2, NW) A lingbi ancien oko oko kue aduti mara ti “ndo” ti batango tele na ti nzoni duti tongaso. Même tongana yengo dä na yanga ti komande ayeke ngangu teti e, zia si na lege ti sambela e sala ngangu ti mä tënë na ti yeda na tënë ti ala so Nzapa azia ti mû li ni na yâ kongregation.
Tongana Nyen A-Ancien Ayeda na Fango Lege ti Christ
14 A lingbi Chrétien oko oko kue, na mbilimbili a-ancien, amû peko ti fango lege ti Christ. A-surveillant, wala a-ancien, ayeke kamême na mbeni ngangu ti komande na yâ kongregation. Me ala yeke gi pëpe ti ‘komande na ndo mabe ti afon ala na yâ vorongo,’ na tarango ti fa lege na ye kue na yâ fini ti ala. (2 aCorinthien 1:24) A-ancien abata na bê atënë so ti Jésus: “I hinga so amokonzi ti amara akomande na ndo ti ala tongana amaître, na akota zo ayeke na ngangu ti komande na ndo ala. A yeke tambela tongaso pëpe na popo ti i.” (Matthieu 20:25-27, NW) Na ngoi so a-ancien ayeke yô kungba ti ala, ala yeke tara na bê kue ti sala na ambeni zo.
15 A wa aChrétien tongaso: “I dabe i na ala so afa lege na i, . . . i bi bê ti i na nda ti lege ti ala, na i sala tongana ala sala na lege ti mabe.” (aHébreu 13:7) A hunda ye so pëpe ngbanga ti so a-ancien ayeke awafango lege. Jésus atene: “Oko ayeke Maître [“Wafango Lege,” NW] ti i, Christ mveni.” (Matthieu 23:10) A yeke mabe ti a-ancien si a lingbi a mû tapande ni ngbanga ti so ala yeke mû tapande ti tâ Wafango Lege ti e, Christ. (1 aCorinthien 11:1) Bi bê na ambeni lege so a-ancien ayeke sala ngangu ti duti tongana Christ na yâ songo ti ala na ambeni zo na yâ kongregation.
16 Atâa so, na yâ ye kue, Jésus ayeke kota ahon azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe, na lo wara na tïtî Babâ ti lo ngangu ti komande so ahon ti tanga ti azo kue, lo sala ye lani na baba pëpe na mbage ti adisciple ti lo. Lo gi pëpe ti fa na fandara na azo so ayeke mä lo gbâ ti hingango ye so ahon ngangu ti ala. Jésus afa na gigi tâ bingo bê nga na be-nzoni na mbage ti adisciple ti lo, na bango na nene ni aye ti mitele so atia ala. (Matthieu 15:32; 26:40, 41; Marc 6:31) Lo hunda lâ oko pëpe na adisciple ti lo ye so ahon ngangu ti ala, na lo zia na ndo ala lâ oko pëpe ye so ala lingbi pëpe ti yô ni. (Jean 16:12) Jésus ‘asala ye lani na ngangu pëpe na lo yeke na be-ti-molenge.’ Tongaso, a yeke ye ti dongo bê pëpe so azo mingi abâ so lo yeke dê bê ti ala.—Matthieu 11:28-30.
17 Tongana Christ Wafango Lege asala lani tele ti lo kete, a lingbi azo so amû li ni na yâ kongregation asala tongaso nga mingi ahon! Biani, ala yeke sala hange ti sala kusala ahon ndo ni pëpe na ngangu ti komande kue so a mû na ala. Nga, ala ‘ga pëpe na lege ti atënë ti baba,’ ti tara ti sala si bê ti ambeni zo apika. (1 aCorinthien 2:1, 2) Nde na so, ala yeke gi ti sala atënë so andu tâ tënë ti Mbeti ti Nzapa na bê kue nga na lege ti atënë so a yeke ngangu pëpe ti gbu nda ni. Na ndo ni, a-ancien ayeke sala ngangu ti sala ye na lege ni na yâ aye so ala yeke ku na mbage ti ambeni zo, na ti bi bê na aye so atia ala. (aPhilippien 4:5) Teti ala hinga so zo oko oko kue ayeke na akatikati ti lo, ala yeke bi bê na nzobe na akatikati so na yâ salango ye ti ala na mbage ti aita ti ala. (1 Pierre 4:8) Mo yeda pëpe so a-ancien so ayeke na be-ti-molenge nga asala ye na ngangu pëpe aga na tâ hungo tele? Biani.
18 A yeke lani ngangu pëpe, même teti asenge zo, ti ga ndulu na Jésus. Bi bê na salango ye ti lo tongana adisciple ti lo azingo na azo so “aga na akete molenge na Lo.” Jésus atene: “I zia akete molenge aga na Mbi, i gbanzi ala pëpe.” Na pekoni, “Lo kamata amolenge ni na tïtî Lo, Lo hiri tënë nzoni na ndo ala, na Lo zia maboko ti Lo na ndo ala.” (Marc 10:13-16) Jésus ayeke lani na be-ti-ndoye nga na nzobe, na bê ti ambeni zo apusu ala ti ga ndulu na lo. Azo asala lani mbito ti Jésus pëpe. Même amolenge ayeke lani na ngia na tele ti lo. Azo alingbi nga ti ga ndulu na a-ancien, na tongana ala yeke fa ndoye na nzobe na be-ti-ndoye, ambeni zo nde, même amolenge, ayeke duti na ngia na tele ti ala.
19 Kota ni ti lege so a-ancien alingbi ti mû tapande ti Christ Jésus ague oko na kota ni ti hingango ye so ala yeke na ni na ndo lo. Paul ahunda tënë so: “Zo wa aga ti hinga bibe ti Jéhovah si lo lingbi fa ye na Lo?” Na pekoni, lo tene: “Me e yeke na bibe ti Christ.” (1 aCorinthien 2:16, NW) Ti duti na bibe ti Christ aye ti tene nga ti hinga lege so lo yeke bi bê na ye, nga ti bâ ambage kue ti asalango ye ti lo, si e hinga ye so lo lingbi ti sala na yâ mbeni ye so asi. Bi bê kete na matabisi ti hinga Wafango Lege ti e nzoni mingi! Biani, ye so ahunda zo ti bi bê nzoni na ndo atondo ti Évangile, na ti yôro lakue na yâ bibe ti e tâ hingango ye na ndo fini na tapande ti Jésus. Tongana a-ancien asala ngangu ti mû peko ti fango lege ti Christ tongaso, ala so ayeke na yâ kongregation ayeke duti ndulu mingi ahon ti mû tapande ti mabe ti ala. Nga, a-ancien ayeke duti na ngia ti bâ ambeni zo so ayeke tambela na ngia na ndo senda ti Wafango Lege ni.
Ngbâ Lakue na Gbe ti Fango Lege ti Christ
20 A yeke kota ye mingi ti tene e kue e ngbâ na gbe ti fango lege ti Christ. Na ngoi so e yeke pusu ndulu na nda ti aye ti fadeso, a lingbi ti haka dutingo ti e na ti azo ti Israël na Popo-hoto ti Moab na ngu 1473 K.N.E. Ala yeke lani ndulu mingi ti lï na yâ Sese ti Zendo, na Nzapa atene na ala na lege ti prophète Moïse: “Fade mo [Josué] gue na azo so na sese so L’Eternel adeba na akotara ti ala ti mû na ala.” (Deutéronome 31:7, 8) Josué ayeke lani Wafango Lege so Nzapa asoro lo. Ti lï na yâ Sese ti Zendo, a lingbi azo ti Israël ayeda na fango lege ti Josué.
21 Bible atene na e: “Oko ayeke Maître [“Wafango Lege,” NW] ti i, Christ mveni.” Gi Christ oko si ayeke gue ande na e na yâ fini sese ti zendo so mbilimbili ayeke duti dä. (2 Pierre 3:13) Tongaso, zia e leke na bê ti e ti yeda na fango lege ti lo na yâ ambage kue ti fini ti e.
[Kete Tene na Gbe Ni]
a “Atongoro” so a sala tënë ni ge ayeke fä ti atâ ange pëpe. A yeke duti fade ngangu ti tene Jésus asala kusala na mbeni zo ti sû na mbeti atënë so ayeke teti nzoni ti acréature ti yingo so lê abâ pëpe. Tongaso, “atongoro” alingbi gi ti duti fä ti asurveillant so ayeke azo, wala a-ancien, ti akongregation, so a bâ ala tongana awatokua ti Jésus. Wungo ti ala so ayeke mbasambala aye ti fa ye so a lingbi kue na lê ti Nzapa.
Mo Dabe Mo na Ni?
• Tongana nyen Christ ayeke fa lege na
kongregation ti kozo siècle?
• Tongana nyen Christ ayeke fa lege na
kongregation ti lo laso?
• Ngbanga ti nyen a lingbi e yeda na tënë ti ala so ayeke mû li ni na yâ
kongregation?
• Na yâ alege wa a-ancien alingbi ti fa so Christ ayeke Wafango Lege ti ala?
[Ahundango Tene ti Manda na Ye]
1, 2. (a) Tongana Jésus amû yanga ti gue ti sala adisciple, lo mû nga zendo wa na adisciple ti lo? (b) Tongana nyen Jésus afa lege na kozo kongregation ti aChrétien?
3. E yeke bâ ahundango tënë wa na yâ article so?
4. (a) Azo wa ayeke “ngbâa ti be-ta-zo na ti ndara”? (b) Ye nyen Mveni ni ahunda ngbâa ti bâ lege ni?
5, 6. (a) Na yâ mbeni ye tongana suma so bazengele Jean awara, “afotoforo mbasambala ti lor” na “atongoro mbasambala” aduti fä ti nyen? (b) So “atongoro mbasambala” ayeke na maboko ti Jésus ti koti, a ye ti tene nyen?
7. (a) Na lege wa Jésus ayeke sala kusala na Wabatango Bungbi ti fa lege na akongregation na ndo lê sese kue? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi ti tene so a yeke yingo ti nzoni-kue si ahiri na kusala asurveillant Chrétien?
8. Tongana nyen Christ ayeke sala kusala na a-ange ti fa lege na adisciple ti lo?
9. (a) Na lege ti aye wa Christ ayeke fa lege na kongregation ti aChrétien laso? (b) A lingbi e bi bê na hundango tënë wa tongana e ye ti wara nzoni na lege ti fango lege ti Christ?
10. Tongana nyen e lingbi ti fa yekiango ndo teti a-ancien na yâ kongregation?
11. Ngbanga ti nyen yekiango a-ancien ague oko na salango ye alingbi na zendo ti batême ti e?
12. Atapande wa Jude adiko ti azo so ayekia pëpe yanga ti komande? Atapande so afa nyen na e?
13. Prophète Isaïe afa giriri so ala so amä yanga ti a-ancien ayeke wara aye ti nzoni wa?
14, 15. Tongana nyen awafango lege na yâ kongregation afa so ala yeda na fango lege ti Christ?
16. Atâa ngangu so lo yeke giriri na ni, Jésus asala ye tongana nyen na mbage ti adisciple ti lo?
17. Tongana nyen a lingbi a-ancien afa na gigi so, legeoko tongana Christ, ala bâ tele ti ala kete na yâ songo ti ala na ambeni zo na yâ kongregation?
18. Ye nyen a-ancien alingbi ti manda na ndo lege so Jésus asala na ye na amolenge?
19. Ti duti na “bibe ti Christ” ahunda ye wa, na ye so ahunda ti sala ngangu wa?
20, 21. Tongana e ku fini sese ti zendo ni, a lingbi e leke na bê ti e ti sala nyen?
[Foto na lembeti 15]
Christ ayeke fa lege na kongregation ti lo na lo yeke na asurveillant na yâ maboko ti lo ti koti
[Afoto na lembeti 16]
“I mä tënë ti ala so afa lege na i, na i yeda na tënë ti yanga ti ala”
[Foto na lembeti 18]
Jésus ayeke lani na be-ti-ndoye na a yeke ngangu pëpe na azo ti ga ndulu na lo. A-ancien ayeke sala ngangu ti duti tongana lo