Ngbâ lakue ti mä yanga na ngoi so nda ni aga ndulu

“Fade azo amä yanga ti lo [Schilo].”​—GENÈSE 49:10.

FANI mingi, ti mä yanga ti Jéhovah ahunda nga ti mä yanga ti ala so asala kusala na iri ti lo. Azo so alingbi ti duti a-ange, ababâ ti sewa ti giriri, ajuge, aprêtre, aprophète, na agbia. A hiri même trône ti agbia ti Israël, trône wala ngende ti gbia ti Jéhovah (1 Chronique 29:23). Me mawa ni ayeke so, mingi ti agbia ti Israël ake yanga ti Nzapa, na ye so aga na kota vundu na ndo ala mveni nga na ndo azo ti gbe ti ala. Me Jéhovah azia abe-ta-zo ti lo gi senge tongaso pëpe; lo dë bê ti ala na mungo zendo ti zia mbeni Gbia so a lingbi ti futi lege ti lo pëpe, na so azo ti mbilimbili ayeke wara ngia ti mä yanga ti lo (Esaïe 9:5, 6). Jacob, babâ ti sewa giriri, amû lani mbeni prophétie na ndo gbia so na ngoi so lo yeke ndulu ti kui; lo tene: “Fade sceptre azia Juda pëpe, na fade keke ti zo ti lu ndia asigigi na popo ti gere ti lo pëpe, juska Schilo aga; fade azo amä yanga ti lo.”​—Genèse 49:10.

² “Schilo” ayeke mbeni tënë ti yanga ti Hébreu so nda ni ayeke: “Lo so ye ni ayeke ti lo.” Biani, Schilo ayeke wara tongana ye ti héritier ngangu kue ti komande, so a fa ni na lege ti sceptre ni; na nga lo yeke wara ngangu ti fa lege, tongana ti so keke ti zo ti lu ndia ni aduti fä ni. Na ndo ni, komandema ti lo tongana gbia ayeke duti gi pëpe na ndo ahale ti Jacob, me nga na ndo “azo” kue. Ye so ague oko na zendo so Jéhovah amû na Abraham: “Fade ahale ti mo akamata yanga ti kodoro ti awato ti ala. Na yâ ahale ti mo fade amara kue ti sese awara tënë nzoni”. (Genèse 22:17, 18). Na ngu 29 N.E. Jéhovah afa zo wa si ayeke duti “hale” so tongana lo sa yingo ti lo na ndo Jésus ti Nazareth.​—Luc 3:21-23, 34; aGalate 3:16.

Kozo Royaume ti Jésus

³ Tongana Jésus akiri na yayu, a mû na lo fade fade pëpe sceptre ti komandema na ndo azo ti sese (Psaume 110:1). Ye oko, lo wara mbeni “royaume” nga azo so amä yanga ti lo. Bazengele Paul asala tënë ti royaume so tongana lo sû na mbeti: “[Nzapa] so alungula e [aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala] na gbe ti ngangu ti bingo, na Lo zia e na yâ royaume ti Molenge ti ndoye ti Lo”. (aColossien 1:13). A to nda ti lungula ala na Pentecôte ti ngu 33 N.E. tongana a to yingo vulu na ndo adisciple be-ta-zo ti Jésus.​—Kusala 2:1-4; 1 Pierre 2:9.

⁴ Teti so ala “sala kua ti lembe na iri ti Christ”, adisciple so a sa yingo na ndo ti ala amä yanga ti gue ti bungbi ambeni zo nde so ayeke duti nga ‘azo ti kodoro ni legeoko na ala’ na yâ royaume ti yingo so (2 aCorinthien 5:20, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki; aEphésien 2:19; Kusala 1:8). Na ndo ni, a lingbi azo so aduti “na bibe oko [nga] na tënë oko” si Gbia ti ala Jésus Christ alingbi ti yeda na ala (1 aCorinthien 1:10). A yeke bungbi ti ala kue si a hiri ni “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”, wala bungbi ti wabatango ye so ayeke be-ta-zo.​—Matthieu 24:45, NW; Luc 12:42.

Ala wara deba nzoni teti so ala mä yanga ti “wabatango ye” ti Nzapa

⁵ Jéhovah amû lakue awafango ye teti azo ti lo. Na tapande, na pekoni so aJuif asigigi na Babylone na akiri na ndo ti ala, Esdras na ambeni koli biazo nde adiko gi pëpe Ndia ti Nzapa na azo ni, me ala “fa nda” ti ndia ni ‘si azo ahinga nda’ ti Mbeti ti Nzapa.​—Néhémie 8:8.

⁶ Na kozo siècle, tongana tënë ti fango ganza alondo na ngu 49 N.E., wabatango bungbi ti kozo bungbi ti ngbâa so agbu li na ndo tënë ni na yâ sambela na lo leke ni na nda ni na lege ti Mbeti ti Nzapa. Tongana ala fa desizion ti ala na lege ti mbeni mbeti, akongregation ni ayeda na fango lege so a mû, na ala wara gbâ ti deba nzoni so alondo na Nzapa (Kusala 15:6-15, 22-29; 16:4, 5). Legeoko nga na ngoi ti laso, ngbâa be-ta-zo, na lege ti Wabatango Bungbi ti lo, azi polele nda ti akota tënë tongana tënë ti dutingo nde ti aChrétien na sese so, bango mênë na nene ni, nga salango kusala na mbangi nga na manga (Esaïe 2:4; Kusala 21:25; 2 aCorinthien 7:1). Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo azo ti lo teti so ala mä Tënë ti lo nga na ti ngbâa be-ta-zo ni.

⁷ Na mango yanga ti bungbi ti ngbâa ni, azo ti Nzapa ayeke mä nga yanga ti Maître ni, Jésus Christ. Mango yanga so akiri andu aye mingi ahon na ngoi ti laso teti so a kono yâ ti ngangu ti komande ti Jésus awe, tongana ti so Jacob afa tënë ni giriri tongana lo yeke ndulu ti kui.

Schilo awara ngangu ti komande na ndo sese kue

⁸ Prophétie ti Jacob afa so fade Schilo ayeke ku ti tene “azo amä yanga ti lo.” A ye ti fa so komandema ti Christ ayeke ngbâ ande pëpe gi na ndo Israël ti yingo. A yeke ndu nga azo wa? Apocalypse 11:15 akiri tënë: “Royaume ti sese so aga royaume ti Seigneur ti e awe, na ti Christ ti Lo, na fade Lo komande lakue lakue.” Bible afa so Jésus awara ngangu ti komande so na hunzingo ti “angoi mbasambala” so a sala tënë ni na yâ prophétie, wala “angoi so a diko teti amara” so ahunzi na ngu 1914a (Daniel 4:16, 17; Luc 21:24). Na ngu ni so, “singo” ti Christ tongana Gbia na Messie so lê abâ pëpe ato nda ni; na oko ngoi ni so, lo londo nga ti “komande na popo ti awato ti [lo]”.​—Matthieu 24:3; Psaume 110:2.

⁹ Tongana Jésus awara komandema ti ga gbia awe, kozo ye so lo sala ayeke ti bi “na sese” lo so azo ahinga lo ahon atanga ni kue na kengo yanga ti lo, so ti tene Satan, nga na ayingo sioni ti lo. Ti londo na ngoi ni so, ayingo sioni so amaï na mbage ti azo aye ti vundu so asi lâ oko pëpe; na tele ni nga, ala maï mbeni dutingo na ndo sese so asala si a yeke ngangu ti mä yanga ti Jéhovah (Apocalypse 12:7-12; 2 Timothée 3:1-5). Biani, azo so Satan aye mingi ti sala bira ti yingo na ala ayeke azo so Jéhovah asa yingo na ndo ti ala, ‘so abata komandema ti Nzapa, na tënë ti témoin ti Jésus’; nga lo sala bira na afon ala “ambeni ngasangbaga”.​—Apocalypse 12:17; Jean 10:16.

¹⁰ Me Satan ayeke gue ti tï biaku ngbanga ti so a yeke “lâ ti Seigneur”, na ye oko pëpe alingbi ti kanga lege na Jésus ti ‘gue ti hon na ngangu biaku’ (Apocalypse 1:10; 6:2). Na tapande, lo yeke bata biani si a zia ande ndangba sceau na ndo azo 144 000 ti Israël ti yingo. Lo yeke bata nga ande “azo mingi so asi singo, so zo oko alingbi diko ala pëpe, ala yeke ti amara kue, ti azo nde nde kue, na ti yanga nde nde kue”. (Apocalypse 7:1-4, 9, 14-16). Me nde na afon ala so a sa yingo na ndo ti ala, azo mingi mingi so ayeke ga ande azo so aduti na gbe ti Jésus na sese ge (Daniel 7:13, 14). Ala yeke dä laso awe na ndo ti sese, na ye so afa polele so Schilo ayeke biani Gbia na ndo “royaume ti sese”.​—Apocalypse 11:15.

A yeke fadeso ngoi ti ‘mä nzo tënë’

¹¹ A lingbi ala so kue aye ti wara fini ti lakue lakue amanda ti mä yanga, teti Bible afa polele so ‘ala so ahinga Nzapa pëpe, na ake ti mä nzo tënë ti Seigneur ti e Jésus’ ayeke sö fini ti ala ande pëpe na lâ ti futango kula ti Nzapa (2 aThessalonicien 1:8). Ye oko, dutingo ti sese na yâ sioni laso, nga na bibe ti lo ti kengo andia nga na akpengba-ndia ti Bible asala si a yeke tâ ngangu ti mä nzo tënë.

¹² Bible afa peko ti bibe ti kengo Nzapa so tongana “yingo ti sese”. (1 aCorinthien 2:12). Na salango tënë ti ngangu so yingo ni ayeke sala na ndo azo, bazengele Paul asû mbeti na aChrétien ti Ephèse ti giriri, lo tene: “I tambela . . . giriri na lege ti sese so, na lege ti mokonzi ti angangu ti nduzu, yingo so ayeke sala na yâ amolenge ti azo so ake tënë. Giriri, na lege ti nzara ti mitele ti e, e kue e duti na popo ti ala so nga, e sala ye so mitele na bibe aye; na lege ti dungo ti e, e yeke amolenge ti ngonzo, legeoko tongana atanga ni.”​—aEphésien 2:2, 3.

¹³ Ye ti nzoni ayeke so aChrétien ti Ephèse angbâ pëpe ngbâa ti yingo ti kengo tënë so. Nde na so, ala ga amolenge ti Nzapa so amä yanga na lege so ala yeda na yingo ti lo na ala lë gbâ ti alengo ti lo so ayeke nzoni (aGalate 5:22, 23). Legeoko nga laso, yingo ti Nzapa, so ngangu ni ahon ye kue na yâ ndagigi, ayeke mû maboko na azo kutu mingi ti manda ti mä yanga ti Jéhovah, na ala lingbi ti ku na pekoni ti “hinga tënë kue ti beku . . . juska na nda ni”.​—aHébreu 6:11; Zacharie 4:6.

¹⁴ Na nga, e girisa pëpe so Schilo ayeke mû maboko ngangu na e, lo so na tele ti Babâ ti lo ayeke zia lâ oko pëpe mbeni wato, atâa ayingo sioni wala azo, ti tara mango yanga ti e ahon ti so e lingbi ti gbu ngangu na gbele ni (1 aCorinthien 10:13). Biani, ti mû maboko na e na yâ bira ti yingo so e yeke sala, Jésus afa ambeni kpale oko na oko so e lingbi ti tingbi na ni na lâ ti nda ni so. Lo sala ni na lege ti ambeti mbasambala so lo mû na yâ mbeni suma na bazengele Jean (Apocalypse 1:10, 11). Tâ tënë, a yeke wara dä akpengba wango teti aChrétien ti ngoi ni kâ, me ala ndu mbilimbili “lâ ti Seigneur” so ato nda ni na ngu 1914. Tongaso, a yeke nzoni ti tene e bâ atënë ti yâ ti ambeti so!b

Kpe salango ye na dede ni, ye ti pitan nga tombango peko ti mosoro

¹⁵ Kozo mbeti so Jésus atokua ayeke ti kongregation ti Ephèse. Na pekoni so lo gonda kongregation ni teti gbungo ngangu ti lo, Jésus atene: “Me ye so Mbi ke ayeke so: mo zia kozo ndoye ti mo.” (Apocalypse 2:1-4). Laso nga, ambeni Chrétien so ayeke giriri na wâ mingi azia si kpengba ndoye so ala yeke na ni lani teti Nzapa agirisa. Girisango ndoye so alingbi ti woko songo ti mbeni zo na Nzapa, na a lingbi a leke tënë ni hio. Tongana nyen a lingbi ti kiri ti mû wâ na mara ti ndoye so? A yeke na lege ti mandango Bible, guengo na abungbi, sambela, nga na gbungo li na ndo ye ti manda ni; na a hunda ti sala aye so lakue (1 Jean 5:3). Tâ tënë, ye so ahunda ‘ti sala na bê kue’, me ngangu so e yeke mû ti sala na ni alingbi biani (2 Pierre 1:5-8). Tongana, na lege ti gbungo li na ndo mo mveni, mo bâ so ndoye ti mo adë awe, tara ti leke ye ni hio legeoko na wango so ti Jésus: “Mo dabe mo na ndo so mo yeke dä si mo tï, mo changé bê ti mo, mo sala kusala so mo sala kozoni”.​—Apocalypse 2:5.

¹⁶ A gonda lani aChrétien ti Pergame na ti Thyatire teti be-biani, bê so azia pëpe, nga wâ so ala yeke na ni (Apocalypse 2:12, 13, 18, 19). Ye oko, ambeni zo so ayeke fa lani na gigi sioni bibe ti Balaam na Jézabel ayeke sala ngangu na ndo aChrétien so; Balaam na Jézabel ayeke lani azo so na lege ti pitan nga na vorongo Baal asala sioni ngangu na ndo tambela ti azo ti Israël ti giriri (Nombre 31:16; 1 aGbia 16:30, 31; Apocalypse 2:14, 16, 20-23). Me ti ngoi ti e, so ayeke “lâ ti Seigneur”, aye ni ayeke tongana nyen? Mara ti asioni ngangu tongaso ayeke nga dä? A yeke dä teti so salango pitan ayeke biani tâ kozo nda ti tënë ti bingo azo na gigi ti bungbi ti Nzapa. Tongaso, a yeke tâ kota ye mingi ti tene e kpe ti sala kamarade na azo kue so alingbi ti futi tambela ti e, atâa ala yeke na yâ bungbi wala na gigi ni! (1 aCorinthien 5:9-11; 15:33). Ala so aye ti duti na gbe ti Schilo na ti mä yanga ti lo ayeke gi nga ti kpe asalango ngia kue so ala yeke na kite na ndo ni nga ti kpe porno so a maï ni na lege ti ambeti na ti Internet.​—Amos 5:15; Matthieu 5:28, 29.

¹⁷ Nde na ambeni zo ti lo oko oko, a gonda kongregation ti Sardes oko pëpe. ‘A tene’ wala a bâ so lo yeke na fini, me salango ye na dede ni na lege ti yingo alï na yâ tele ti lo ngangu, a sala si Jésus atene so lo “kui awe.” A bâ même so ala yeke mä nzo tënë gi senge tongaso, na bê ti ala kue pëpe. So tâ ngbanga si a fâ na ndo ala! (Apocalypse 3:1-3). Kongregation ti Laodicée ayeke tongaso nga. Lo pika kate ti lo so lo yeke na mosoro na lege ti mitele na tenengo: “Mbi yeke na mosoro”; ye oko, na lê ti Christ, lo yeke ‘zo ti vundu, zo ti pono, wanzinga, waziba, zo so tele ti lo ayeke senge.’​—Apocalypse 3:14-17.

¹⁸ Laso, ambeni Chrétien so ayeke giriri be-ta-zo atï nga na yâ oko tapande ti kengo yanga so. Peut-être ala zia lege na yingo ti sese ti mingo wâ ti ala ti ngbâ na donzi; na lege so, ala duti gi na wâ so ayeke kete kete teti mandango Bible, sambela, abungbi ti aChrétien, nga na fango tënë (2 Pierre 3:3, 4, 11, 12). A yeke tâ kota ye mingi ti tene azo tongaso amä yanga ti Christ na bingo tele ti ala ti gi mosoro ti yingo; biani, “ti vo na tïtî [Christ] lor so a tö lo na yâ wâ”! (Apocalypse 3:18). Tâ mosoro so ahunda ti ‘wu na nzo kusala, ti mû ye mingi na azo na ti kangbi ye na azo’. Na bingo tele ti e ti gi amosoro ti ngele ngangu so, e yeke ‘leke teti e mveni nzo gere teti lâ ni so ayeke ga, si e lingbi gbu fini so ayeke tâ fini biani.’​—1 Timothée 6:17-19.

A gonda ala teti so ala mä yanga

¹⁹ Na ndo tënë ti mango yanga, akongregation ti Smyrne na ti Philadelphie azia pendere tapande, teti so na yâ ambeti so Jésus ato na ala, lo zingo na ala pëpe teti mbeni siokpari. Lo tene na ala so ayeke na Smyrne: “Mbi hinga ye ti vundu ti mo, na nzinga ti mo (me mo yeke na mosoro)”. (Apocalypse 2:9). So tâ kota kangbi si ayeke dä na popo ti ala na aChrétien ti Laodicée so apika kate teti mosoro ti ala ti mitele me so ayeke biani tâ na yâ nzinga! Tâ tënë, a nzere na Diable pëpe ti bâ mbeni zo so ayeke fa be-biani nga mango yanga na mbage ti Christ. Ni la, Jésus amû gbotongo mê so: “Zia mbito asala mo pëpe tënë ti pono so fade a si na mo; bâ, fade zabolo abi ambeni oko oko ti i na da ti kanga, si a lingbi tara i; na fade ye ti vundu asala i lâ bale-oko. Duti be-ta-zo juska na kui, na fade Mbi mû na mo couronne ti fini ti lakue lakue.” (Apocalypse 2:10). Legeoko nga, Jésus agonda ala ti Philadelphie, lo tene: “Mo bata tënë ti Mbi [wala, mo mä yanga ti mbi], na mo ke iri ti Mbi pëpe. Mbi yeke ga fade. Ye so ayeke na mo, mo gbu ngangu, si mbeni zo akamata couronne ti mo pëpe.”​—Apocalypse 3:8, 11.

²⁰ Na “lâ ti Seigneur”, ti londo na ngu 1914, mbeni tanga ni so ayeke be-ta-zo nga na afon ala ambeni ngasangbaga, so wungo ti ala asi fadeso kutu mingi, abata nga atënë ti Jésus na fango tënë na wâ nga na batango be-biani ti ala. Legeoko na aita ti ala ti kozo siècle, ambeni zo abâ pasi teti so ala mä yanga ti Christ, na a bi même ala na da ti kanga nga na yâ akando ti pasi. Ambeni zo nde asala ye alingbi na tënë ti Jésus na batango ‘lê so ayeke nzoni’ wala so aluti gi na ndo ye oko, atâa so mosoro na kota bê ti wara ye angoro tele ti ala (Matthieu 6:22, 23). Biani, na yâ aye kue, atâ Chrétien na lege ti mango yanga ti ala angbâ lakue ti zia ngia na bê ti Jéhovah.​—aProverbe 27:11.

²¹ Na ngoi so e yeke pusu ndulu na kota ye ti vundu, “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” ayeke sala kue ti ngbâ ti mä yanga ti Maître ni, Christ. Ye so andu lekengo kobe ti yingo na ngoi ni teti azo ti da ti Nzapa. Teti ye so, zia e ngbâ lakue ti yekia pendere bungbi so Jéhovah afa lege na ni, nga na ye so lo mû. Na lege so, e yeke fa so e mä yanga ti Schilo, lo so ayeke mû ande fini ti lakue lakue na azo kue so amä yanga ti lo.​—Matthieu 24:45-47, NW; 25:40; Jean 5:22-24.

[Akete Tene na Gbe Ni]

Mo dabe mo na ni?

• Tongana ti so Jacob afa na prophétie tongana lo yeke ndulu ti kui, kusala wa a yeke ku ti tene Jésus asala?

• Tongana nyen e yeke yeda na Jésus tongana Schilo? Na bibe wa a lingbi e kpe?

• Wango wa so andu nga ngoi ti e, e yeke wara na yâ ambeti so a tokua na akongregation mbasambala ti Apocalypse?

• Na yâ alege wa e lingbi ti mû tapande ti ala so ayeke na yâ akongregation ti Smyrne na Philadelphie ti giriri?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1. (a) Giriri, fani mingi, ti mä yanga ti Jéhovah ahunda nga nyen? (b) Prophétie wa so andu tënë ti mango yanga Jacob amû lani?

2. “Schilo” aye ti tene nyen? Na komandema ti lo ti gbia ayeke duti na ndo azo wa?

3. Komandema wa Jésus awara tongana lo kiri na yayu?

4. Na yâ alege wa akozo disciple ti Jésus afa so ala mä yanga? Na tongana nyen Jésus ahiri bungbi ti ala kue?

5. Ngbele ye giriri, tongana nyen Jéhovah ayeke fa ye na azo ti lo?

6, 7. Tongana nyen bungbi ti ngbâa ni amû kobe ti yingo na ngoi ni na lege ti Wabatango Bungbi ti lo? Na ngbanga ti nyen a yeke na lege ni ti mä yanga ti bungbi ti ngbâa so?

8. Lawa na tongana nyen si a kono yâ ti ngangu ti komande ti Christ?

9. Tongana Jésus awara Royaume ti lo, kozo ye so lo sala ayeke nyen? Me ye wa asi na pekoni na azo, mbilimbili na adisciple ti lo?

10. Gango tâ tënë ti aprophétie ti Bible wa amû lege ti yeda biani so Satan ayeke hon na ngangu pëpe na yâ tiri so lo yeke sala na atâ Chrétien?

11, 12. (a) Gi azo wa si ayeke sö kuâ ande na hunzingo ti aye ti sese so? (b) Ala so ayeda na “yingo ti sese” ayeke maï asalango ye wa?

13. Tongana nyen aChrétien alingbi ti hon ndo ti yingo ti sese? Na aye ti nzoni wa ala yeke wara na pekoni?

14. Tongana nyen Jésus agboto lê ti aChrétien kue so ayeke na fini na lâ ti nda ni na ndo akpale oko na oko so alingbi ti tara mango yanga ti ala?

15. Ngbanga ti nyen a lingbi e kpe ti wara kpale so ayeke sala lani ngangu na ndo kongregation ti Ephèse? Na e yeke sala tongana nyen ti kpe ni? (2 Pierre 1:5-8)

16. Aye ti sioni wa na lege ti yingo ayeke lani na yâ akongregation ti Pergame na Thyatire? Na ngbanga ti nyen atënë so Jésus atene na ala alingbi na ngoi ti laso?

17. Tongana nyen bango ndo na salango ye ti ala so ayeke na Sardes nga na Laodicée ague nde na dutingo ti ala na lege ti yingo?

18. Tongana nyen mbeni zo alingbi ti kpe ti duti gi na wâ kete kete na lege ti yingo na lê ti Nzapa?

19. Gondango ndo nga wango wa Jésus amû na aChrétien ti Smyrne na Philadelphie?

20. Tongana nyen azo kutu mingi laso ayeke bata tënë ti Jésus? Na ala yeke sala ni atâa aye wa so asi?

21. (a) Fade bungbi ti ngbâa ni ayeke ngbâ lakue ti sala ye wa so a hunda na lo? (b) Tongana nyen e lingbi ti fa so e ye biani ti mä Schilo?

[Afoto na lembeti 18]

Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo azo ti lo teti ala mä yanga ti “wabatango ye” so ayeke be-ta-zo

[Foto na lembeti 19]

Ngangu so Satan ayeke sala na ndo zo asala si mango yanga ti Nzapa aga ngangu

[Afoto na lembeti 21]

Tongana songo ti e na Jéhovah akpengba, a yeke mû maboko na e ti mä yanga ti lo