Wara ye ti nzoni tongana mo yeke manda Tënë ti Nzapa

“Fade mbi gi bê ti mbi na kusala ti Mo kue, na mbi bi bê ti mbi tënë ti ye so Mo sala.”​—PSAUME 77:13.

TETI so e yeke adisciple ti Jésus Christ, a lingbi ye so agbu bê ti e ahon tanga ti aye kue aduti songo ti e na Nzapa nga na araison so apusu e ti sala na Lo. Ye oko, laso fini ti azo mingi ayeke gue gi na loro, na a sala si ala leke même ngoi kete pëpe ti gbu li nzoni. Ala mû ngoi ti ala kue ti tomba gi peko ti amosoro ti mitele, ti bi bê mingi gi na ndo ti vongo akungba, na ti tombango peko ti angia gi tongaso, so tâ nda ni ayeke pëpe. Tongana nyen e lingbi ti kpe mara ti bango pasi senge senge tongaso? Legeoko tongana ti so e yeke zia ka mbeni ngoi nde lâ oko oko teti akota kusala tongana tengo kobe na lango, alingbi e zia nga mbeni ngoi nde lâ na lâ ti gbu li na ndo akusala nga na asalango ye ti Jéhovah.​—Deutéronome 8:3; Matthieu 4:4.

² A yeke si ka na mo ti luti kete ti gbu li nzoni? Ti gbu li nzoni aye ti tene nyen? Mbeni bakari afa so tënë ni aye ti tene ti zia abibe ti mo kue na ndo mbeni ye: ti bi bê yeke yeke juska na gbe ti atënë ni. Ye so aye ti tene nyen teti e?

³ Kozoni kue, a lingbi ye so adabe ti e na tënë so bazengele Paul asû na Timothée so ayeke fon lo na yâ kusala; lo tene: “Juska mbi ga, mo zia bê ti mo na tënë ti diko mbeti na azo, ti wa ala, na ti fa nda ti tënë na ala. . . . Mo bata ye so kue nzoni [wala “gbu li nzoni na ndo aye so”, NW]; zia bê ti mo kue na ye so, si azo kue alingbi bâ lege so mo yeke kpengba [wala “guengo na li ni ti mo”, NW].” Biani, a yeke ku ti tene lo gue na li ni, na atënë ti Paul afa so tâ kamba ayeke biani na popo ti gbungo li nzoni na ndo aye ti yingo na guengo na li ni ti zo. A yeke nga tâ tënë laso. Ti wara ngia so aga na lege ti guengo na li ni ti zo na lege ti yingo, a lingbi e ngbâ lakue ti ‘gbu li nzoni na ndo’ aye so andu Tënë ti Nzapa, nga ti ‘zia bê ti e kue na ndo ni’.​—1 Timothée 4:13-15.

⁴ Tâ ngoi ti gbu li nzoni abâ gi mo na akusala ti sewa ti mo. Mingi ti azo ayeke gbu li na ndo mbeni versê ti Bible hio na ndapelele tongana ala yeke diko brochure Gingo Nda ti Tene ti Nzapa Lâ Oko Oko. Biani, awakua ndulu na 20 000 so ayeke sala kua na yâ aBéthel na ndo sese kue ayeke komanse lango ti ala na gbungo li na ndo mbeni versê ti Bible teti apenze-ngbonga 15 lâ oko oko. Atâa so a yeke azo mingi pëpe na yâ sewa ti Béthel ni si ayeke sala commentaire na andapelele oko oko, tanga ti azo ni ayeke gbu li na ndo ye so ayeke tene na ayeke diko. Ambeni Témoin nde ayeke gbu li na ndo Tënë ti Jéhovah na ngoi so ala yeke na lege ti gue na kua. Ala yeke mä akasete na ndo Bible, nga akasete ti Tour ti Ba Ndo na Réveillez-vous! tongana a yeke dä na ambeni yanga ti kodoro. Mingi ti awali ti da ayeke sala ni na ngoi so ala yeke sala akua nde nde na da. Biani, ala yeke mû tapande ti wasungo psaume Asaph, so asû na mbeti: “Fade mbi dabe mbi na kusala ti L’Eternel; biani, mbi dabe mbi na ye ti kpene ti Mo ti giriri. Fade mbi gi bê ti mbi na kusala ti Mo kue, na mbi bi bê ti mbi tënë ti ye so Mo sala.”​—Psaume 77:12, 13.

Nzoni bango ndo ayeke ga na aye ti nzoni

⁵ Na ngoi ti e laso, so ayeke ngoi ti télé, vidéo, na ti ordinateur, azo mingi, tongana ala lungula biaku pëpe na bê ti ala nzara ti dikongo mbeti, ala yeke diko mbeti mingi pëpe. Me alingbi a duti tongaso pëpe na popo ti aTémoin ti Jéhovah. Teti biani, dikongo Bible ayeke tongana kamba ti batango zo na fini, so atingbi e na Jéhovah. A sala fadeso angu saki mingi awe, Josué amû lani place ti Moïse tongana mokonzi ti Israël. Ti wara deba nzoni ti Jéhovah, alingbi lani Josué adiko Tënë ti Nzapa teti lo mveni (Josué 1:8; Psaume 1:1, 2). A yeke lakue ye so a hunda laso. Ye oko, teti so ala manda mbeti ague yongoro pëpe, ambeni zo alingbi ti bâ so a yeke ngangu ti diko mbeti, wala ala bâ dikongo mbeti tongana mbeni ye so anze zo. Tongaso, ye wa alingbi ti mû maboko na e ti ye dikongo nga na mandango Tënë ti Nzapa? A lingbi ti wara kiringo tënë ni na yâ ti atënë ti gbia Salomon, so a sû pekoni na aProverbe 2:1-6. E hunda mo ti zi Bible ti mo na ti diko aversê so. Na pekoni, fade e yeke sala lisoro na ndo ni legeoko.

⁶ Ti to nda ni, e wara wango so: “Molenge ti mbi, tongana mo mä tënë ti mbi, na mo bata komandema ti mbi na bê ti mo, si mo zia mê ti mo amä ndara, na mo zia bê ti mo ahinga nda ti ye . . . ”. (aProverbe 2:1, 2). Ye nyen e manda na lege ti atënë so? E manda so kungba ti e oko oko kue ayeke ti manda Tënë ti Nzapa. Bâ atënë so ge, so ahunda ti sala mbeni ye: “tongana mo mä tënë ti mbi”. Tënë “tongana” so ge ane mingi, ngbanga ti so mingi ti azo ayeke bi bê oko pëpe na Tënë ti Nzapa. Ti tene e wara ngia na mandango Tënë ti Nzapa, alingbi e duti ndulu ti mä tënë ti Jéhovah, na ti bâ ni tongana mbeni mosoro so e ye ti girisa ni pëpe. A lingbi e zia lege lâ oko pëpe na akusala ti e ti lâ oko oko ti mû ngoi ti e kue, wala ti gboto lê ti e na mbeni ndo nde, si nzara ti Tënë ti Nzapa akomanse pëpe ti sigigi na yâ ti e, wala si e komanse même ti duti na akite na ndo ni.​—aRomain 3:3, 4.

⁷ E yeke ‘dengi mê’ biani, na e yeke mä ndo nzoni tongana a yeke zi nda ti Tënë ti Nzapa na ngoi ti abungbi ti e? (aEphésien 4:20, 21). E yeke ‘zia bê ti e’ ti hinga nda ti ye? Peut-être ita so ayeke mû diskur ayeke na kode mingi pëpe. Me tongana lo yeke fa peko ti Tënë ti Nzapa, lo lingbi biani ti tene e dengi mê ti e kue na ye so lo yeke fa. Biani, ti dengi mê na ndara ti Jéhovah, alingbi e duti dä na abungbi ti aChrétien, na ngoi kue so lege a zi na e (aProverbe 18:1). Tara ti bâ vundu so alingbi lani ti gbu bê ti mbeni zo so peut-être amanke lani bungbi so a sala na da-nduzu na Jérusalem na Pentecôte ti ngu 33 N.E.! Atâa so abungbi ti e ayeke na aye ti dongo bê pëpe tongana ti so, a yeke sala lisoro dä na ndo Bible so ayeke kota buku ti e. Na lege so, bungbi oko oko alingbi ti ga na e ye ti nzoni tongana e dengi mê, na e diko na yâ Bible ti e legeoko na wafango ye ni.​— Kusala 2:1-4; aHébreu 10:24, 25.

⁸ Atënë so gbia ti ndara ni atene na pekoni ayeke so: “Tongana mo toto ti hinga ye, na mo toto ngangu ti hinga nda ti ye . . . ”. (aProverbe 2:3). Bango ndo wala bibe wa atënë so afa na e? Biani, a ye ti fa na e ti lë kota nzara ti gbu nda ti Tënë ti Jéhovah. Atënë so aye ti fa bibe ti dutingo ndulu ti manda ye na dutingo na bibe ti wara gbungo nda ti ye, ti hinga ye so bê ti Jéhovah aye. Ye so ahunda biani ti sala ngangu, na ague na e ti bâ atënë nga na tapande so Salomon amû na pekoni.​—aEphésien 5:15-17.

⁹ Lo tene: “Tongana mo gi ndara [wala gbungo nda ti ye] legeoko tongana zo agi argent, na mo gi lo ngangu tongana mosoro so a honde . . . ”. (aProverbe 2:4). Ye so adabe ti e na akpengba ye so azo asala teti angu ngbangbo mingi ti gi argent na lor so a bâ ala tongana amosoro ti ngele ngangu. Azo afâ amba ti ala ndali ti lor. Ambeni amû fini ti ala kue gi ti tara ti wara ni. Ye oko, tâ ngele wa lor ayeke na ni? Tongana mo girisa lege na yâ ti mbeni yando na mo kui nzara ti ngu, mo yeke hunda ande nyen: barre ti lor wala kopo ti ngu? Me bâ tongana nyen azo ayeke gi lor na wâ mingi, atâa so ngele ti lo ayeke handa gi lê ti zo, na so ngele ti lo ayeke changé lakue!a Tongaso, a lingbi e gi nga ndara, hingango nda ti ye, na gbungo nda ti ye ti Nzapa nga na ye so bê ti lo aye na wâ mingi ahon atanga ni kue! Me aye ti nzoni wa mara ti gingo ye tongaso ayeke ga na ni?​—Psaume 19:8-11; aProverbe 3:13-18.

¹⁰ Salomon angbâ ti fa nda ti atënë: “Tongaso fade mo hinga nda ti kpengo mbito ti L’Eternel, na fade mo wara lege ti hinga Nzapa.” (aProverbe 2:5). So tâ tënë ti dongo bê! E so e yeke awasiokpari, e lingbi ti wara “lege ti hinga Nzapa”, Jéhovah, Gbia ti ndagigi kue! (Psaume 73:28; Kusala 4:24). Teti asiècle mingi, awasenda-ndara, na ala so a bâ ala tongana awandara ti sese so, atara ti hinga nda ti aye ti fini na ti ndagigi so ayeke ngangu ti gbu nda ni. Ye oko, ala wara pëpe “lege ti hinga Nzapa.” Ngbanga ti nyen? Atâa so teti angu saki mingi alingbi fade ti wara ni na yâ Tënë ti Nzapa, Bible, azo ake ni, na tenengo so akpengba mingi pëpe. Tongaso ala wara lege pëpe ti yeda na ni, na ti gbu nda ni.​—1 aCorinthien 1:18-21.

¹¹ Salomon agboto lê nga na ndo mbeni ye nde so alingbi ti pusu zo ti sala ye, lo tene: “L’Eternel amû ndara, hingango ye na hingango nda ti ye asigigi na yanga ti Lo.” (aProverbe 2:6). Na bê ti lo kue nga na nzobe, Jéhovah ayeke mû ndara, hingango ye, na gbungo nda ti ye na zo kue so aye ti wara ni. Biani, e yeke na nda ti tënë kue ti yekia mandango Tënë ti Nzapa e mveni, même tongana a hunda ti sala ngangu, ti gbanzi ye na tele, na ti zia ambeni ye. Kamême e yeke na Bible awe so a sigigi na ni na lege ti masini, tongaso a hunda e pëpe ti sû pekoni kue na mbeti teti e, tongana ti so ambeni zo asala giriri!​—Deutéronome 17:18, 19.

Ti tambela na lege so alingbi na Jéhovah

¹² A lingbi ye nyen apusu e ti manda Bible? E ye ti fa so e hon amba ti e? Ti fa so hingango ye ti e ahon ti ala? Ti ga mbeni bakari ti Bible na ndo kue? Oko pëpe. Ye so e yeke gi ayeke ti duti aChrétien so afa na asala kusala ti mabe ti ala, na dutingo lakue ndulu ti mû maboko na ambeni zo na lege ti bibe ti Christ, so ayeke ti mû hungo tele na zo (Matthieu 11:28-30). Bazengele Paul amû gbotongo mê so: “Hingango ye asala si bê ti zo aga kota, me ndoye asala si zo akpengba.” (1 aCorinthien 8:1). Ni la, alingbi e duti na bibe ti tâ be-ti-molenge so Moïse afa na gigi tongana lo tene na Jéhovah: “Mbi voro Mo . . . fa na mbi lege ti Mo fadeso, si mbi lingbi hinga Mo, na mbi lingbi ga nzoni na lê ti Mo.” (Exode 33:13). Biani, alingbi e duti na nzara ti wara hingango ye ti tene e nzere na lê ti Nzapa, me pëpe ti gi ti pika bê ti azo. E ye ti duti awakua ti Nzapa so atambela na lege so alingbi na Lo, na so ayeke na tâ be-ti-molenge. E lingbi ti sala tongana nyen ti ga tongaso?

¹³ Paul amû wango na Timothée na ndo lege ti nzere na Nzapa, lo tene: “Mo gi lege ngangu ti mû tele ti mo na Nzapa tongana zo so alingbi na lê ti Lo, zo so ahinga kusala ni si kamene asala lo pëpe, zo so afa nda ti tene-biani na lege ni.” (2 Timothée 2:15). Tënë ‘fa nda ti [mbeni ye] na lege ni’ alondo na mbeni bungbi ti atënë ti Grec so giriri aye ti tene: “ti fâ yâ ti mbeni ye tâ na lege ni” wala ‘ti fâ ye ni droit’. (Kingdom Interlinear). Ambeni wandara atene so aye ti sala tënë ti mbeni zo ti fungo bongo so ayeke fâ yâ ti mbeni bongo alingbi na mara ti bongo so lo ye ti wara, wala mbeni wafango yaka, so ayeke suru alege na yâ mbeni yaka, nga ambeni ye nde tongaso. Na yâ ti ye oko oko kue, alingbi ye so a sala aba bango pëpe, alingbi aduti droit. Tënë ni ge ayeke so, ti duti mbeni wakua so alingbi na lê ti Nzapa, na so Nzapa ayeda na lo, a hunda na Timothée ti “gi lege ngangu” ti sala si fango ye, nga na tambela ti lo ague oko na tâ tënë.​—1 Timothée 4:16.

¹⁴ Paul afa oko tënë so tongana lo wa aita ti lo Chrétien na Colosses ti “tambela na lege so alingbi na Seigneur, ti mû ngia na Lo na yâ ye kue” na ‘lengo na kusala ti nzoni kue, nga na wungo na lege ti hinga Nzapa.’ (aColossien 1:10). Na ndo so, Paul azia kamba na popo ti lingbingo na lê ti Jéhovah nga na tënë ti ‘lë lengo na yâ nzoni kusala kue’, nga na ‘ti wu na hingango ye ti Nzapa’. Ti tene ni na mbeni lege nde, ye so agbu bê ti Jéhovah ayeke pëpe gi tongana nyen si e bâ hingango ye na ngele ngangu, me nga na lege wa e bata Tënë ti Nzapa ngangu na yâ ye so e yeke sala, na so e yeke tene (aRomain 2:21, 22). A ye ti tene so alingbi mandango ye e mveni asala ngangu na ndo bibe nga na tambela ti e tongana e ye ti nzere na lê ti Nzapa.

¹⁵ Laso, Satan aye na bê ti lo kue ti futi dutingo ti e na lege ti yingo na salango bira ti bibe (aRomain 7:14-25). Ni la, a lingbi e bata abibe ti e na e fa lege na ni nzoni, si e tambela na lege so alingbi na Nzapa ti e, Jéhovah. Ye ti bira ti e ayeke “hingango ye ti Nzapa”, so alingbi ti “sala si bibe kue ti zo aga ngbâa ti mä Christ”. Ye so ayeke mbeni kpengba raison teti e ti dengi mê nzoni na mandango Bible ti e ti lâ na lâ, tongana e ye ti lungula abibe ti kion, na ti mitele so ayeke na yâ li ti e.​—2 aCorinthien 10:5.

Agbakuru so amû maboko ti gbu nda ti ye

¹⁶ Fango ye ti Jéhovah ayeke ga na aye ti nzoni na lege ti yingo nga na ti mitele. A yeke pëpe mbeni fango ye so adë dengo, na so alingbi pëpe ti bâ tâ ngele ni na yâ fini. Na lege so, e diko: “Mbi yeke L’Eternel Nzapa ti mo, Lo so awa mo si mo ga nzoni, Lo so afa na mo lege so a lingbi mo tambela dä.” (Esaïe 48:17). Tongana nyen Jéhovah ayeke fa na e nzoni lege ti lo so a lingbi e tambela dä? Kozoni kue, e yeke na Tënë ti lo so a sû na gbe ti yingo, Bible ti Nzoni-kue. Ye so ayeke kota buku ti e, so e yeke gue lakue ti gboto atënë dä. Nda ni la, a yeke nzoni ti tene e dengi mê nzoni na ye so a yeke fa na ngoi ti abungbi na batango Bible ti e na zingo ni. A lingbi ti bâ nzoni lengo ti salango tongaso na bingo bê na tondo ti eunuque ti Éthiopie, so a sû na yâ buku ti Kusala ti abazengele chapitre 8.

¹⁷ Eunuque ti Éthiopie ayeke lani mbeni zo so akamata lege ti vorongo ti aJuif. Lo mä na bê kue lani na Nzapa, na lo manda Mbeti ti Nzapa. Tongana lo yeke hon na yâ puse ti mbarata ti lo, lo yeke diko mbeti ti Esaïe. Philippe ague na tele ti lo, na ahunda na lo: “Mo hinga nda ti ye so mo yeke diko?” Eunuque ni akiri tënë tongana nyen? “ ‘Mbi lingbi hinga tongana nyen tongana zo afa lege ni na mbi pëpe?’ Na lo hunda Philippe ti ma na yâ puse ni ti duti na lo.” Na pekoni, yingo vulu afa lege na Philippe ti mû maboko na eunuque ni ti gbu nda ti prophétie ti Esaïe (Kusala 8:27-35). Ye so aye ti fa nyen? A ye ti fa so gi ti diko Bible e mveni alingbi pëpe. Na lege ti yingo ti lo, Jéhovah asala kusala na ngbâa be-ta-zo na ti ndara ti mû maboko na e ti gbu nda ti Tënë ti lo na ngoi so alingbi. A yeke sala ni tongana nyen?​—Matthieu 24:45-47; Luc 12:42.

¹⁸ Atâa a fa bungbi ti ngbâa so tongana “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”, Jésus atene pëpe so ngbâa ni alingbi lâ oko pëpe ti girisa lege. Bungbi ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, na so ayeke be-ta-zo, ayeke lakue mbilimbili-kue pëpe. Atâa a yeke na nzoni bê kue si ala ye ti sala ye, ala lingbi ti girisa lege legeoko na ala ti kozo siècle, so ngoi na ngoi agirisa lege (Kusala 10:9-15; aGalate 2:8, 11-14). Ye oko, a yeke na nzoni bibe kue si ala ye ti sala kusala, na Jéhovah ayeke sala kusala na ala ti mû na e agbakuru ti mandango Bible ti tene e kpengba na mabe ti e na yâ Tënë ti lo, nga na yâ ti azendo ti lo. Kpengba gbakuru teti mandango Bible so ngbâa ni amû na e ayeke Les Saintes Écritures — Traduction du monde nouveau. A lingbi ti wara ngbongboro ni kue wala gi mbage ni, na ayanga ti kodoro 42, na a sigigi na wungo ti aBible ni nde nde kutu 114 awe. Tongana nyen e lingbi ti sala kusala na ni nzoni ti manda ye?​—2 Timothée 3:14-17.

¹⁹ Mû na tapande kota Bible na yanga ti français Les Saintes Écritures — Traduction du monde nouveau — avec notes et références. A yeke wara molongo ti atënë so a zia na popo ti alembeti, na so ayeke tokua zo na ambeni versê nde; a yeke wara nga akete tënë na gbe ni, na mbeni ndulu concordance ti sala na kusala tongana “Index des mots bibliques”, na “Index des note”, nga na mbeni Appendice so abâ akota tënë 43, na so andu nga acarte na ambeni tableau. A yeke wara nga mbage so a hiri ni “Introduction”, so a fa gbâ ti akota buku so a sala na kusala ti sigigi na Bible so. Tongana mo lingbi ti wara ni na mbeni yanga ti kodoro so mo gbu nda ni nzoni, gi lege kue ti hinga atënë ti yâ ni nzoni, na sala kusala na ala. Na yâ ti aye kue, a yeke na ndo Bible si programme ti mandango ye ato nda ni. Nga, Traduction du monde nouveau ayeke mbeni Bible so agboto lê nzoni na ndo iri ti Nzapa, na ngoi so lo yeke fa tënë ti komandema ti Royaume ti Nzapa.​—Psaume 149:1-9; Daniel 2:44; Matthieu 6:9, 10.

²⁰ Fadeso, e lingbi ti hunda tele ti e: ‘Mungo maboko wa e yeke na bezoin ni ti gbu nda ti Bible? Tongana nyen e lingbi ti wara ngoi teti mandango ye e mveni? Tongana nyen e lingbi ti sala si mandango ye ti e akiri aga nzoni ahon ti kozo? Na lege wa a lingbi mandango ye ti e andu ambeni zo?’ Fade article ti peko ayeke sala lisoro na ndo ti akpengba mbage so ti guengo na li ni ti e ti Chrétien.

[Kete Tene na Gbe Ni]

Mo dabe mo na ni?

• Ti “gbu li nzoni” aye ti tene nyen?

• A lingbi e duti na bango ndo wa na mbage ti mandango Tënë ti Nzapa?

• A lingbi a duti ye wa si apusu e ti manda ye e mveni?

• Agbakuru wa e yeke na ni so amû maboko na e ti gbu nda ti Bible?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1, 2. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e zia ngoi nde ti gbu li nzoni? (b) Ti ‘gbu li nzoni’ aye ti tene nyen?

3. Guengo na li ni ti zo na lege ti yingo ague oko na ye wa?

4. Aye wa mo lingbi ti sala na kusala ti mû maboko na mo ti gbu li nzoni na ndo Tënë ti Jéhovah lakue?

5. Ngbanga ti nyen alingbi e bâ na nene ni mingi mandango ye e mveni?

6. A lingbi e duti na bango ndo wa na mbage ti hingango ye ti Nzapa?

7. Ngoi kue so lege azi, ngbanga ti nyen alingbi e duti dä na abungbi kue ti aChrétien, na e dengi mê nzoni?

8, 9. (a) Ti manda Bible e mveni, a hunda nyen na mbage ti e? (b) Tongana nyen mo lingbi ti haka ngele ti lor na gbungo nda ti hingango ye ti Nzapa?

10. Ye nyen e lingbi ti wara tongana e manda Tënë ti Nzapa?

11. Ambeni ye ti nzoni wa e lingbi ti wara tongana e manda Tënë ti Nzapa?

12. A lingbi ye so e zia na gbele e ti wara aduti ye nyen tongana e yeke gi hingango ye ti Nzapa?

13. Ye wa a hunda na zo ti tene lo ga mbeni wakua so alingbi na lê ti Nzapa?

14. Tongana nyen alingbi mandango ye e mveni asala ngangu na ndo ye so e yeke sala, na so e yeke tene?

15. Tongana nyen e lingbi ti bata abibe ti e na ti fa lege na ni nzoni?

16. Tongana nyen e lingbi ti wara ye ti nzoni tongana Jéhovah afa ye na e?

17. Ye nyen asi lani na eunuque ti Éthiopie? Na a ye ti fa nyen?

18. Na lege wa bungbi ti ngbâa be-ta-zo na ti ndara amû maboko na e?

19. Ambeni ye wa na yâ Traduction du monde nouveau — avec notes et références alingbi ti mû maboko na ngoi ti mandango ye zo mveni?

20. Ahundango tënë wa na ndo mandango ye e mveni alingbi e kiri tënë na ni?

[Foto na lembeti 15]

Aita ti sewa ti Béthel ayeke wara ngangu na lege ti yingo tongana ala to nda ti lango oko oko na gbungo li na ndo mbeni versê ti Bible

[Afoto na lembeti 15]

E lingbi ti sala kusala nzoni na ngoi ti e na mango akasete ti Bible na ngoi so e yeke na mbeni tambela

[Foto na lembeti 16]

Azo asala lani kusala ngangu nga teti angoi mingi ti wara lor. Ngangu wa mo yeke sala ti manda Tënë ti Nzapa?

[Lingu ti foto]

Ndali ti nzobe ti California State Parks, 2002

[Afoto na lembeti 17]

Bible ayeke mbeni mosoro so alingbi ti gue na zo na fini ti lakue lakue