Mandango ye e mveni aleke e ti lingbi kue tongana awafango ye
‘Mo bata ye so kue nzoni; zia bê ti mo kue na ye so, si azo kue alingbi bâ lege so mo yeke kpengba. Sala hange lakue na mo mveni, na mo bata tënë so mo yeke fa.’—1 TIMOTHÉE 4:15, 16.
BIBLE atene na mbeti ti Zo-ti-fa-tene 3:1: “Ngoi ayeke teti ye kue”. Biani, ye so ayeke nga tâ tënë na ndo mandango ye zo mveni. Mingi ti azo abâ so a yeke ngangu na ala ti gbu li nzoni na ndo aye ti yingo, tongana ngoi ni wala place ni alingbi na ni pëpe. Na tapande, tongana mo te kobe awe na lakui na peko ti mbeni ngangu kua so mo sala na lango ni so, fade tele ti mo ayeke nzere ande ti manda ye, mbilimbili tongana mo duti yamba na yâ pendere ngende ti mo na télé na gbele mo? Peut-être pëpe. Tongaso, nzoni lege ti sala ni ayeke so wa? A yeke polele so alingbi e soro ngoi nga na ndo wa e lingbi ti manda ye, ti wara ye ti nzoni mingi na pekoni.
2 Mingi ti azo abâ so nzoni ngoi ti manda ye pendere ayeke na ayanga ti ndapelele, ngoi so li ti ala ayeke ka kpô. Ambeni nde ayeke mû ngoi ti hungo tele ti midi ti manda ye kete. Bâ tongana nyen atapande so aga na gbe ni ge agboto lê na ndo ngoi so alingbi ti soro ni ti sala na akota kusala ti yingo. Gbia David ti Israël ti giriri asû na mbeti: “Sala si mbi mä tënë ti nzobe ti Mo na ndapelele, teti mbi zia bê ti mbi na Mo. Sala si mbi hinga lege so alingbi mbi tambela dä, teti mbi yä âme ti mbi na Mo.” (Psaume 143:8). Prophète Esaïe afa nga mara ti bibe tongaso na mbage ti mandango ye tongana lo tene: “Seigneur L’Eternel amû na Mbi yanga so ahinga ti sala tënë, si Mbi lingbi hinga lege ti sala tënë nzoni na zo so anze; Lo zingo Mbi na ndapelele kue, Lo sala si mê ti Mbi amä tënë tongana adisciple.” Ye so e ye ti bata na li ayeke so alingbi e manda ye, na e sala ye na beoko na Jéhovah tongana li ti e angbâ ti dê nzoni, atâa na l’heure wa na yâ ti lango ni.—Esaïe 50:4, 5; Psaume 5:4; 88:14.
3 Mbeni ye nde so alingbi ti mû lege ti manda ye nzoni ayeke so: a lingbi e soro pëpe ti duti na yâ mbeni ngende so awoko nzoni. So ayeke pëpe lege ti bata bibe ti e kue na ndo ye so e yeke sala. Tongana e yeke manda ye, alingbi e zia bibe ti e kue na ndo ni; me a bâ so dutingo na yâ ngende so awoko nzoni mingi ayeke mû lege pëpe ti sala ni. Nga, ti manda ye na ti gbu li dä, a yeke nzoni ti soro mbeni ngoi so ndo ayeke kamême kpô, na so aye mingi ti gboto lê ayeke dä pëpe. Tongana mo tara ti manda ye, si radio wala télé ayeke na tele ti mo, wala tongana amolenge ayeke gbugburu tele ti duti na tele ti mo, mo yeke wara ande aye ti nzoni pëpe na pekoni. Tongana Jésus aye lani ti gbu li nzoni na ndo aye, lo yeke sigigi ti gue na mbeni ndo so ayeke kpô. Lo fa nga nene ti soro mbeni ndo so zo alingbi ti duti gi lo oko dä ti sambela Nzapa.—Matthieu 6:6; 14:13; Marc 6:30-32.
Mandango ye zo mveni aleke e ti kiri tënë nzoni
4 E yeke wara ngia na yâ mandango ye e mveni tongana e sala kusala na agbakuru nde nde so amû maboko na e ti gbu nda ti Bible ti hasa yâ ti mbeni kota tënë, mbilimbili tongana e yeke sala ni ti kiri tënë na ahundango ndo so mbeni zo so ayeke na nzara ti hinga ye ahunda (1 Timothée 1:4; 2 Timothée 2:23). Ti to nda ni, afini zo mingi ayeke manda brochure Ye Wa Nzapa Ahunda na E?,a so a lingbi ti wara ni fadeso na ayanga 261. Atënë ti yâ ni akpengba pëpe, me a ndu ambilimbili tënë, na mbeti ni kue aluti gi na ndo Bible. A yeke mû maboko na azo so ayeke diko ni ti tene ala gbu hio nda ti aye so Nzapa ahunda teti tâ vorongo. Ye oko, kode so a leke na mbeti ni amû lege pëpe ti sigigi na anzene nzene ye kue so andu kota tënë oko oko. Tongana zo so mo yeke manda Bible na lo ahunda tënë na bê ti lo kue na ndo ambeni kota tënë so ala yeke manda na yâ Bible, tongana nyen mo lingbi ti wara atënë mingi na yâ Bible so alingbi ti mû lege na mo ti kiri tënë nzoni na ahundango tënë so?
5 Ti ala so ayeke na CD-ROM ti Watchtower Library na yanga ti kodoro ti ala, a yeke ngangu pëpe ti wara atënë mingi na salango kusala na ordinateur. Me ala so ayeke na ni pëpe ayeke sala ande tongana nyen? Zia e bâ aye ti manda use na yâ brochure Ahunda ti hinga tongana nyen e lingbi ti kono gbungo nda ti ye ti e, na ti wara lege ti kiri tënë nzoni, mbilimbili tongana mbeni zo asigigi na mara ti ahundango tënë tongana: Nzapa ayeke zo wa? na Jésus ayeke zo wa? —Exode 5:2; Luc 9:18-20; 1 Pierre 3:15.
Nzapa ayeke zo wa?
6 Na yâ Ye ti Manda 2 ti brochure Ahunda, a yeke wara kiringo tënë na kpengba hundango tënë so: Nzapa ayeke zo wa? So ayeke mbeni kpengba tënë ti mabe ngbanga ti so mbeni zo alingbi pëpe ti voro tâ Nzapa tongana lo hinga Lo pëpe, wala peut-être tongana lo dë kite so Nzapa ayeke biani dä pëpe (aRomain 1:19, 20; aHébreu 11:6). Ye oko, na ndo sese, azo ayeke na abango ndo nde nde mingi na ndo mara ti zo wa si Nzapa ayeke (1 aCorinthien 8:4-6). Senda-ndara ti alege ti vorongo oko oko ayeke kiri tënë nde nde tongana a hunda ti hinga Nzapa ayeke zo wa. Na yâ Chrétienté, mingi ti alege ti vorongo ni amä na bê na Nzapa ti li ota. Mbeni kota mokonzi ti lege ti vorongo na Amerika amû mbeni diskur na ndo li ti tene so: “Mo hinga Nzapa?” Me na yâ diskur ni, lo di même fani oko pëpe iri ti Nzapa, atâa so lo diko aversê mingi na yâ mbage ti Mbeti ti Nzapa so a sû na yanga ti Hébreu. Biani, lo diko aversê ni gi na yâ mbeni Bible so a sala kusala gi na iri “Seigneur”, so afa mbeni mbilimbili zo wala iri ti zo pëpe, ahon ti sala kusala na iri “Jéhovah” wala “Yahweh”.
7 So tâ mbeni kpengba tënë si mokonzi ti lege ti vorongo so ahon na tele ni tongana lo diko Jérémie 31:33, 34 so atene: “Fade ala fa nda ti tënë na azo so ayeke ndulu na ala mbeni pëpe, na fade ala tene na aita ti ala pëpe, A lingbi mo hinga L’Eternel [na Hébreu a tene: “A lingbi mo hinga Jéhovah”]; teti fade azo kue ahinga Mbi, a komanse na akete zo juska na akota zo, L’Eternel [Jéhovah na Hébreu] atene”. Na yâ Bible so lo sala na kusala, a lungula tâ iri so amû lege ti hinga Nzapa, so ayeke Jéhovah.—Genèse 22:14.
8 Psaume 8:9 (NW) afa ngbanga ti nyen a yeke tâ kota ye mingi ti sala kusala na iri ti Jéhovah; versê ni atene: “O Jéhovah Seigneur ti e, iri ti mo ayeke tâ kota mingi na ndo sese kue!” Ye oko, na yâ King James Version, nga na yâ ambeni Bible ti yanga ti Anglais nde, e diko tongaso: “O SEIGNEUR, Seigneur ti e, iri ti Mo ayeke nzoni mingi na sese kue!”Me, tongana ti so a fa ni na yâ article so ahon, e lingbi ti wara lege “ti hinga Nzapa” gi tongana e zia si Tënë ti lo afa lege na e. Me mbeti wa, so amû maboko ti manda Bible, alingbi ti kiri tënë hio na ahundango tënë na ndo nene ti iri ti Nzapa?—aProverbe 2:1-6.
9 E lingbi ti sala kusala na brochure Iri ti Nzapa sô angbâ kpunakpu, so a sû pekoni na ayanga 69.b Mbage so a tene: “Iri ti Nzapa aye ti tene nyen na a di ni tongana nyen?” (alembeti 6-11) afa polele Tétragramme ti Hébreu (so aye ti tene “agere ti mbeti osio” na yanga ti Grec) asigigi ndulu na fani 7 000 na yâ ambeti ti Bible ti giriri na yanga ti Hébreu. Ye oko, amokonzi na awasungo peko ti Bible ti lege ti vorongo ti Judaïsme na ti Chrétienté azi ni na yâ ti mingi ti aBible ti ala.c Tongana nyen ala lingbi ti tene so ala hinga Nzapa, na ala yeke na nzoni songo na lo, tongana ala ke tâ ti hiri lo na iri ti lo? Tâ iri ti Nzapa amû lege na zo ti gbu nda ti aye so lo leke ti sala, nga ti hinga zo wa lo yeke. Na ndo ni, ngbanga ti nyen Jésus atene na yâ sambela ti lo “Babâ ti e so ayeke na yayu, e ye iri ti Mo aga nzoni-kue”, tongana a sala même pëpe kusala na iri ti Nzapa ni?—Matthieu 6:9; Jean 5:43; 17:6.
Jésus Christ ayeke zo wa?
10 Li ti tënë ti Ye ti Manda 3 ti brochure Ahunda atene: “Jésus Christ ayeke zo wa?”. Gi na yâ aparagraphe omene senge, a fa tënë hio na ndo Jésus: ndo so lo londo dä, na ye so apusu lo ti ga na sese. Ye oko, tongana mo ye ti hinga tënë kue na ndo mbaï ti fini ti lo, nde na tondo ti aÉvangile mveni, mbeni nzoni buku ti hon buku Koli so ahon tanga ti azo kue ayeke dä pëpe; a lingbi ti wara ni na ayanga 111.d Buku so afa, na molongo ti singo ti aye ni, tondo kue na ndo fini nga na afango ye ti Christ, na a luti na ndo aÉvangile osio. Achapitre 133 ni kue afa atënë so andu fini na kusala ti Jésus. Ti hinga na mbeni lege nde atënë oko oko kue na ndo Jésus, mo lingbi ti bâ buku Étude perspicace des Écritures, Volume 2, na li ti tënë “Jésus Christ”.
11 Na yâ ti Chrétienté, dengo gaba so andu Jésus ayeke ti hinga wala lo yeke “Molenge ti Nzapa” na nga “Nzapa Molenge”; ti tene ni na mbeni lege nde, dengo gaba ni ayeke na ndo ye so buku Catéchisme ti Église Catholique (Angl.) ahiri ni “kota tënë ti mabe ti aChrétien, so zo alingbi gbu nda ni kue pëpe”, so ayeke tënë ti Nzapa ti li ota. Me nde na alege ti vorongo ti Chrétienté, aTémoin ti Jéhovah amä na bê so Jésus ayeke créature ti maboko ti Nzapa, me lo yeke Nzapa pëpe. A yeke wara pendere tënë mingi na ndo kota tënë so na yâ brochure Doit-on croire à la Trinité? so a sû pekoni na ayanga 95.e Na popo ti gbâ ti aversê so brochure ni asala na kusala ti fa so tënë ti Nzapa ti li ota ayeke wataka, a lingbi ti wara aversê ti Marc 13:32 na 1 aCorinthien 15:24, 28.
12 Alisoro so e bâ na nduzu ge na ndo Nzapa nga na Jésus Christ afa alege so na yâ ni e lingbi ti manda ye e mveni ti gi ti mû maboko na ala so ahinga tâ tënë nzoni pëpe ti wara tâ hingango ye (Jean 17:3). Ye oko, ti ala so asala angu mingi awe na yâ kongregation ti aChrétien, ye ni ayeke tongana nyen? Na ahingango ndo ti Bible so ala yeke na ni fadeso, ala yeke biani na bezoin mbeni ti manda Tënë ti Jéhovah ala mveni?
Ngbanga ti nyen ti ‘sala hange lakue’?
13 Ambeni zo so aga aita na yâ ti kongregation a sala fadeso angu mingi awe alingbi peut-être fadeso ti zia bê gi na ndo hingango ye so ala wara lani na yâ akozo ngu so ala sala tongana aTémoin ti Jéhovah. A yeke ngangu pëpe na mbeni zo ti tene: “Mbi bezoin pëpe ti manda ye ngangu tongana ti so afini zo so aga ayeke sala. Teti biani, bâ gi angoi mingi so mbi mû ti diko Bible na ambeti ti Nzapa na yâ angu so ahon.” A yeke tongana ti so lo yeke tene fade: “Mbi bezoin pëpe ti sala hange na akobe so mbi yeke te fadeso, teti bâ akobe kue so mbi te ni kozo awe.” E hinga so tele ti e ayeke lakue na nzara ti wara nzoni kobe so a to ni pendere, ti sala si a ngbâ lakue na seni, nga ti tene a ngbâ lakue ti sala kusala nzoni. Bâ tongana nyen ayeke nga biani tâ tënë teti ti e ti sala ngangu mingi ahon so ti bata seni nga na ngangu ti e na lege ti yingo nzoni!—aHébreu 5:12-14.
14 Tongaso, e kue, atâa e yeke azo so amanda Bible aninga mingi awe wala pëpe, a lingbi e bata wango so Paul amû na Timothée so na ngoi ni lani kâ ayeke mbeni surveillant biazo awe; Paul atene: ‘Sala hange lakue na mo mveni, na mo bata tënë so mo yeke fa. Mo sala ye so lakue; teti na yâ kusala so, fade mo sö mo mveni na ala so amä mo.’ (1 Timothée 4:15, 16). Ngbanga ti nyen alingbi e bata wango ti Paul so nzoni? Dabe mo so Paul atene nga so e yeke tiri na “mayele ti Zabolo [“aye so Zabolo ayeke sala ti handa na azo”, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki]”, na e yeke tiri nga “na ayingo sioni ti yayu.” Nga, bazengele Pierre agboto mê so Zabolo ayeke “gi zo so lo lingbi te lo,” na “zo” ni so alingbi ti duti e oko oko kue. Tongana e pensé so e yeke na bezoin ti mbeni ye nde pëpe, a lingbi ti duti biani mbeni dû so e zi na Zabolo, dû so lo yeke gi.—aEphésien 6:11, 12; 1 Pierre 5:8.
15 Tongaso, ye nyen e yeke na ni ti bata na tele ti e? Bazengele Paul adabe ti e tongaso: “I kamata ye ti bira ti Nzapa kue, si i lingbi luti ti gbu ngangu na lâ ti sioni, na tongana i sala ye kue awe, i luti.” (aEphésien 6:13). Tongana zo aye si agbakuru ti bira ti yingo so atambela nzoni, a ndu pëpe gi lege so a leke na agbakuru ni na tongo nda ni, me a hunda nga na lo ti bata ni lakue nzoni. Tongaso, aye kue ti bira ti Nzapa so ahunda na mbage ti e ti ngbâ na peko pëpe na yâ hingango ye ti e ti Tënë ti Nzapa. Ye so afa na gigi nene ti ngbâ lakue ti hinga hio afini ye so andu tâ tënë, tongana ti so Jéhovah ayeke fa na lege ti Tënë ti lo, nga na ti bungbi ti ngbâa be-ta-zo na ti ndara. Tongana e ye ti bata aye ti bira ti e na lege ti yingo nzoni, a yeke kota ye mingi ti manda lakue Bible nga na ambeti so aluti na ndo ni.—Matthieu 24:45-47; aEphésien 6:14, 15.
16 Paul agboto lê na ndo mbeni kpengba mbage ti ye ti bira ti e: a yeke “vala ti mabe”, so na lege ni e lingbi ti pusu yongoro, nga ti mingo akondoro ti wâ ti Satan, so ti tene atënë ti wataka so lo yeke bi na ndo e nga na afango ye ti a-apostat (aEphésien 6:16). Ni la, a yeke kota ye mingi teti e ti bâ wala vala ti e ti mabe akpengba ngangu, na ti bâ aye wa e yeke sala ti bata ni nzoni na ti kpengba ni. Mo lingbi ti hunda tele ti mo na tapande: ‘Tongana nyen mbi yeke leke tele ti mbi teti mandango Bible yenga oko oko na lege ti Tour ti Ba Ndo? Mbi manda ye alingbi nzoni awe ti wara lege ti ‘wa azo ti ndoye tele na popo ti ala na ti sala kusala nzoni’ na lege ti anzoni kiringo tënë ti mbi na bungbi? Aversê so a zia ni na mbeti, me so a fa atënë ti yâ ni pëpe, mbi yeke zi Bible ti mbi ti diko ni? Mbi yeke wa ambeni zo na lege ti mungo mbage ti e na wâ na abungbi?’ Kobe ti e ti yingo akpengba; tongaso, a hunda na mbage ti e ti neka yâ ni nzoni si e gboto aye ti nzoni dä.—aHébreu 5:14; 10:24.
17 Satan ahinga awokongo ti mitele ti azo ti siokpari, na a yeke tâ ngangu mingi na zo ti hinga amayele ti lo. Mbeni oko ti alege so lo yeke mû ti sala sioni ngangu na ndo azo ayeke ti zia si a duti ngangu pëpe ti bâ aye ti porno na télé, Internet, avidéo, nga na ambeti so azo asigigi na ni. Ambeni Chrétien azia lege na asioni yorö so ti lï na popo ti aye ti bira ti ala so awoko awe, na ye so asala si ala girisa amatabisi na yâ kongregation, wala même ala wara ye ti sioni mingi ahon so na pekoni (aEphésien 4:17-19). Yorö wa alingbi ti bata e na gbele sioni ngangu na lege ti yingo so Satan ayeke tokua ni tongana ngu ti yanga ti ngbo? A lingbi e sala ngia pëpe na mandango ye e mveni lakue, abungbi ti e ti Chrétien, nga na aye kue ti bira ti e so alondo na Nzapa. Aye so kue amû lege na e ti hinga popo ti ye ti nzoni na ti sioni, na ti ke ye so Nzapa ake.—Psaume 97:10; aRomain 12:9.
18 Tongana e ngbâ lakue ti bata nzoni programme ti mandango Bible ti e mveni, e yeke wara ande, pëpe gi aye so tâ hingango ye ti Tënë ti Nzapa ayeke mû ti luti ngangu na yâ bira ni, me e lingbi sala kusala na “épée ti Yingo, so ayeke Tënë ti Nzapa”, ti gue na bira ni e mveni nzoni. Tënë ti Nzapa “[a]za ahon épée kue ti yanga use, na a kpo si a kangbi âme na yingo, na a kangbi kutu na mafuta ti bio, na a fa nda ti bibe na a fa nda ti ye so bê aye.” (aEphésien 6:17; aHébreu 4:12). Tongana e wara kode mingi awe ti sala kusala nzoni na “épée” so, na ngoi so e yeke tingbi na atara, e yeke gi ti bâ ande polele ye kue so akpa gi aye so alingbi pëpe ti sala sioni na zo, wala même so a gboto zo, na ti fa polele so a yeke gi mbeni gbanda ti kuâ, so wato sioni aleke. Gbâ ti aye so e hinga na e gbu nda ni na ndo Bible ayeke mû ande maboko na e ti ke ye ti sioni na ti sala ye ti nzoni. Ni la, e kue e yeke na bezoin ti hunda tele ti e: ‘Yanga ti épée ti mbi ni aza nzoni wala pëpe? Mbi yeke na kpale ti dabe mbi na aversê ti Bible so alingbi ti kpengba mbi ti gue na li ni na yâ bira ni?’ Zia e bata anzoni kode ti mandango Bible ti e mveni, na tongaso ti ke Zabolo.—aEphésien 4:22-24.
19 Paul asû na mbeti: “Tënë kue ti Mbeti ti Nzapa alondo na yanga ti Nzapa, na a yeke nzoni ti fa nda ti tënë, ti zingo na zo, ti kiri zo na lege ni, na ti fa na zo lege ti sala ye mbilimbili, si zo ti Nzapa alingbi kue, na lo wara ye kue alingbi teti nzo kusala kue.” Tongana e bata atënë ti Paul na Timothée nzoni, e lingbi ti kpengba dutingo ti e mveni na lege ti yingo, na e lingbi ti sala si kusala ti e ti fango tënë atambela nzoni ahon ti kozo. A-ancien na aserviteur ti mungo maboko so akpengba na lege ti yingo alingbi ti sala nzoni mingi teti kongregation, na e kue e lingbi ti luti ngangu na yâ mabe.—2 Timothée 3:16, 17; Matthieu 7:24-27.
[Akete Tene]
a Mingi ni, a yeke hunda na mbeni fini zo so ayeke manda brochure Ahunda ti manda na pekoni buku Hingango Ye So Ague na Fini ti Lakue Lakue, so aTémoin ti Jéhovah asigigi na ni. Awango so a mû dä ayeke mû ande maboko ti lungula ambeni ye so ayeke kanga lege na guengo na li ni ti zo ni na lege ti yingo.
b A yeke aTémoin ti Jéhovah si asigigi na ni. Azo so ayeke na buku Étude perspicace des Écritures na yanga ti kodoro ti ala alingbi ti mû mbage ni so andu li ti tënë “Jéhovah” na yâ Volume 1.
c A-Bible mingi na yanga ti Espagnole na ti Catalan ayeke nde mingi na ndo lege so ala sû peko ti agere ti Tétragramme ti Hébreu, teti ala sala kusala na iri “Yavé,” “Yahveh,” “Jahvè,” na “Jehová.”
d A yeke aTémoin ti Jéhovah si asigigi na ni.
e A yeke aTémoin ti Jéhovah si asigigi na ni.
Mo dabe mo na ni?
• Aye wa amû lege na zo ti manda ye lo mveni nzoni?
• Ye wa so ayeke na lege ni pëpe aBible mingi asala na ndo iri ti Nzapa?
• Aversê ti Bible wa mo lingbi ti sala na kusala ti fa so tënë ti Nzapa ti li ota ayeke wataka?
• Ye wa a lingbi e sala ti bata tele ti e na gbele amayele ti Satan, atâa tongana a sala angu mingi awe si e yeke Chrétien?
[Ahundango Tene ti Manda na Ye]
1. Ye nyen ayeke tâ tënë na ndo tënë ti ngoi nga na mandango ye zo mveni?
2. Mingi ni, nzoni ngoi teti mandango ye ayeke na l’heure wa?
3. Aye wa amû lege na zo ti manda ye nzoni?
4, 5. Na alege wa brochure Ahunda alingbi ti mû maboko nzoni?
6, 7. (a) Tënë wa a hunda na ndo Nzapa? (b) Tongana lo yeke mû diskur, kpengba ye wa mbeni mokonzi ti vorongo agirisa ti sala ni?
8. Ye wa afa nene ti salango kusala na iri ti Nzapa?
9. (a) Mbeti wa alingbi ti mû maboko na e ti fa nene ti salango kusala na iri ti Nzapa? (b) Tongana nyen mingi ti azo so akiri na peko ti Bible na ayanga nde ayekia pëpe iri ti Nzapa?
10. Fa tongana nyen e lingbi ti wara atënë kue so andu fini nga na kusala ti Jésus.
11. (a) Na ndo tënë ti mabe na Jésus, ye nyen a sala si aTémoin ti Jéhovah ayeke nde? (b) Ambeni versê wa ti Bible afa polele so tënë ti Nzapa ti li ota ayeke wataka? Mbeti wa amû maboko mingi na ndo tënë so?
12. Mbeni hundango tënë wa nga alingbi e bi bê dä?
13. Bango ndo wa so ayeke na lege ni pëpe ambeni zo alingbi ti wara na ndo mandango Bible zo mveni?
14. Ngbanga ti nyen alingbi e sala hange lakue na e mveni?
15. Ye nyen e yeke na ni ti bata na tele ti e na lege ti yingo? Tongana nyen e lingbi ti bata ni nzoni?
16. Ye nyen e lingbi ti sala ti hinga biani so “vala ti mabe” ti e ayeke tambela nzoni?
17. (a) Sioni yorö wa Satan ayeke tokua ni tongana ngu ti yanga ti ngbo ti tara ti futi e na lege ti yingo? (b) Yorö wa alingbi ti bata e na gbele sioni ngangu ti Satan so?
18. Tongana nyen “épée ti Yingo” alingbi ti mû maboko na e na yâ bira ti e ti yingo?
19. Aye ti nzoni wa e lingbi ti wara tongana e sala kue ti manda ye e mveni nzoni?
[Afoto na lembeti 19]
Ti manda ye mo mveni nzoni, mo yeke na bezoin ti duti na nzoni place, so aye mingi agboto lê ti mo pëpe
[Afoto na lembeti 23]
Yanga ti “épée” ti mo aza nzoni wala pëpe?