Mbeni ‘ngbâa’ so ayeke be-ta-zo nga na ndara
“Zo wa biani ayeke ngbâa be-ta-zo na ti ndara so mveni ti lo azia lo na ndo ti azo ti da ti lo?”—MATTHIEU 24:45, NW.
NA MARDI lango 11 ti Nisan ti ngu 33 na peko ti midi, adisciple ti Jésus ahunda mbeni tënë so aye ti tene ye mingi teti e laso. Ala hunda lo: ‘Fade ye so aga lâ nyen, na fade fä ti singo ti Mo, na ti nda ti ngoi so, ayeke nyen?’ Na yâ kiringo tënë ti lo, Jésus amû mbeni kpengba prophétie. Lo sala tënë ti mbeni ngoi ti wusuwusu so a yeke bâ abira, kota nzara, yengingo ti sese na akobela. Na lo tene so a yeke duti gi “komansema ti gua ni.” Fade aye ni ayeke ga tâ sioni mingi. So tâ ye ti mungo mbito si a yeke si ande!—Matthieu 24:3, 7, 8, 15-22; Luc 21:10, 11.
2 Ti londo na ngu 1914, mingi ti ambage ti prophétie ti Jésus ni aga tâ tënë. “Gua” ni wala aye ti vundu ni ayeke na ndo azo na mbeni lege so ayeke ngangu mingi. Ye oko, a lingbi atâ Chrétien aduti na mbito pëpe. Jésus amû zendo so fade lo yeke bata ala na lege ti mbeni kobe ti yingo so akpengba zo. Teti so Jésus ayeke fadeso na yayu awe, tongana nyen lo leke ye teti e laso na sese ti tene e wara kobe ti e ti yingo?
3 Jésus mveni amû kiringo tënë na hundango tënë so. Tongana lo yeke fa kota prophétie ti lo so, lo hunda: “Zo wa biani ayeke ngbâa be-ta-zo na ti ndara so mveni ti lo azia lo na ndo ti azo ti da ti Lo, ti mû na ala kobe ti ala na tâ ngoi ni?” Lo tene na pekoni: “Ngia ayeke na ngbâa so tongana mveni ti lo asi na Lo bâ lo yeke sala tongaso. Biani, mbi tene na i, fade Lo zia lo na ndo aye ti Lo kue.” (Matthieu 24:45-47, NW ). Biani, fade a yeke wara mbeni “ngbâa” so a yeke zia lo ti mû kobe ti yingo, na a yeke mbeni “ngbâa” so ayeke duti ande be-ta-zo nga na ndara. Me ngbâa so ayeke gi mbeni zo oko? Mbeni molongo ti azo so amû place ti mba na peko ti tele? Wala ngbâa ni ayeke mbeni ye nde? Teti so ngbâa be-ta-zo ni ayeke mû gbâ ti kobe ti yingo so a yeke ku ni kungo, a yeke nzoni e gi ti wara kiringo tënë na atënë so.
A yeke gi zo oko wala mbeni bungbi ti azo?
4 “Ngbâa be-ta-zo na ti ndara” alingbi ti duti gi mbeni zo oko pëpe. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so ngbâa ni ato nda ti mû kobe ti yingo ngbele ye ti londo na kozo siècle, na tongana ti so Jésus atene, ngbâa ni ayeke ngbâ ande lakue ti sala tongaso juska na singo ti Maître ti lo na ngu 1914. Ye so ayeke duti ande angu 1 900 ti kusala ti be-biani gi teti mbeni zo oko. Même Métusélah kue asala angu mingi tongaso pëpe!—Genèse 5:27.
5 Tongaso, tënë “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” aye ti sala tënë gi ti aChrétien oko oko? A yeke tâ tënë so a lingbi aChrétien kue aduti be-ta-zo nga na ndara; ye oko, a yeke polele so Jésus ayeke bi bê ti lo lani na mbeni ye nde tongana lo sala tënë ti “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”. E hinga ni tongana nyen? Ngbanga ti so lo tene so tongana ‘mveni ni asi’, lo yeke zia ngbâa ni na ndo ‘aye ti lo kue’. Tongana ngbâa ni ayeke fade aChrétien oko oko kue, tongana nyen a lingbi ti zia ala oko oko na ndo ye “kue” so ayeke ti Seigneur? A lingbi ti duti tongaso pëpe!
6 Gi oko kiringo tënë so alingbi tâ na ni ayeke so Jésus aye fade ti sala tënë ti mbeni bungbi ti aChrétien tongana lo di iri ti “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”. A lingbi ti tene so a ye ti sala tënë ti mbeni ngbâa so ayeke fä ti mbeni bungbi ti azo? A yeke ni la. Angu 700 kozoni na Christ, Jéhovah asala tënë ti mara kue ti Israël tongana ‘atémoin ti ni’, nga “boi” wala ‘ngbâa ti Ni so Ni soro’. (Esaïe 43:10). Zo oko oko ti mara ti Israël ayeke lani na yâ bungbi ti ngbâa so, a londo na ngu 1513 kozoni na ngoi ti e tongana a mû Ndia ti Moïse, juska ti si na Pentecôte ti ngu 33 ti ngoi ti e. Mingi ti azo ti Israël giriri amû mbage tâ tongaso pëpe na fango lege so a mû na mara ni, wala na lekengo programme ti fango ye ti yingo ti mara ni. Jéhovah asala lani kusala na agbia, ajuge, aprophète, aprêtre na aLévite ti sala aye so. Ye oko, a ku lani na mbage ti mara ti Israël ni kue ti sala tënë na iri ti kota yanga-ti-komande ti Jéhovah na ti sepela lo na popo ti amara, na a lingbi azo ti Israël oko oko aduti témoin ti Jéhovah.—Deutéronome 26:19; Esaïe 43:21; Malachie 2:7; aRomain 3:1, 2.
A zi mbeni ‘wakua’ na kusala ti lo
7 Teti so Israël ayeke ‘wakua’ ti Nzapa ândö, lo yeke nga lani ngbâa so Jésus asala tënë ti lo? Oko pëpe, teti ye ti mawa so asi ayeke so, Israël ti giriri aduti be-ta-zo pëpe nga lo sala ye na ndara pëpe. Paul afa ye so na ndulu tënë tongana lo mû peko ti tënë so Jéhovah atene na Israël: “Ala zonga iri ti Nzapa na popo ti aGentil ngbanga ti i.” (aRomain 2:24). Biani, Israël andu tâ kota kengo yanga ti lo ni na yâ mbaï ti lo na kengo Jésus, na ye so asala si Jéhovah nga kue ake ala.—Matthieu 21:42, 43.
8 Tâ tënë, ‘wakua’ Israël aduti be-ta-zo pëpe; me so aye ti tene pëpe so awavorongo Nzapa so angbâ lani be-ta-zo ayeke wara mbeni pëpe kobe ti yingo mbeni lâ. Na Pentecôte ti ngu 33, so ti tene lango 50 na peko ti londongo ti Jésus na popo ti akuâ, a sa yingo vulu na ndo ti azo 120 na popo ti adisciple ti lo na yâ mbeni da-nduzu na Jérusalem. Na ngoi ni so, mbeni fini mara abâ gigi. A yeke na lege ni ti tene so a to nda ti fa tënë ti dungo mara so na ngoi so ala so ayeke ti mara ni alondo ti fa na mbito pëpe na azo ti Jérusalem ‘akota kusala ti Nzapa’, so ti tene apendere kusala ti lo (Kusala 2:11). Na lege so, fini mara so, so ayeke mbeni mara na lege ti yingo, aga ‘wakua’ so ayeke fa gloire ti Jéhovah na amara na so ayeke mû kobe na tâ ngoi ni (1 Pierre 2:9). A yeke tâ na lege ni so a hiri ‘wakua’ ni “Israël ti Nzapa”.—aGalate 6:16.
9 Zo oko oko ti “Israël ti Nzapa” ayeke mbeni Chrétien so amû tele ti lo na Nzapa na awara batême awe, so a sa yingo vulu na ndo ti ala na so ayeke na beku ti wara fini na yayu. Tongaso, tënë “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” aye ti sala tënë ti bungbi ti azo kue so a sa yingo na ndo ti ala, so ayeke na yâ mara ti yingo so, na so ayeke na fini na sese ge na ngoi nde nde ti londo na ngu 33 ti si na laso. A yeke nga tongaso ândö na azo ti Israël oko oko kue a londo na ngu 1513 kozoni na ngoi ti e ti si na Pentecôte ti ngu 33 ti ngoi ti e; ala kue na ngoi nde nde ayeke lani na yâ bungbi ti wakua so aga kozoni na aChrétien. Fadeso, “azo ti da” ni so awara akobe ti yingo na mbage ti ngbâa ni ayeke azo wa? Na kozo siècle lani, aChrétien ni kue ayeke na beku ti wara fini na yayu. Tongaso, azo ti da ni alingbi gi ti duti a-oko Chrétien ni so tongana a bâ ala oko oko, me pëpe bungbi ti ala ni kue. Ala kue, so na popo ti ala ambeni ayeke na kota kungba na yâ kongregation, ayeke ku ti wara kobe ti yingo na mbage ti ngbâa ni.—1 aCorinthien 12:12, 19-27; aHébreu 5:11-13; 2 Pierre 3:15, 16.
“Lo mû kusala na ala oko oko kue”
10 Tâ tënë, “Israël ti Nzapa” ayeke bungbi ti ngbâa be-ta-zo na ti ndara so a mû na ala mbeni kusala ti sala; me zo oko oko ti bungbi so ayeke nga na akungba ti lo mveni ti yô. Atënë ti Jésus so a sû ni na Marc 13:34 afa tënë so polele. Lo tene: ‘A yeke tongana mbeni zo so azia da ti lo, lo gue ti duti na mbeni kodoro, na lo mû na aboi ti lo ngangu ti komande, lo mû kusala na ala oko oko kue, na lo komande sinziri ti bata da ni.’ Tongaso, zo oko oko ti bungbi ti ngbâa ni awara mbeni kusala ti sala, so ayeke ti maï aye ti Christ na ndo ti sese. Lo yeke sala kusala so alingbi na ngangu ti lo.—Matthieu 25:14, 15.
11 Na ndo ni, bazengele Pierre atene na aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala ti ngoi ti lo: ‘Legeoko tongana A mû matabisi nde nde na i oko oko kue, i kangbi yâ ni na popo ti i tongana awabatango-ye so abata grâce nde nde ti Nzapa nzoni.’ (1 Pierre 4:10). Tongaso, aChrétien so, so a sa yingo na ndo ti ala, ayeke na kungba ti kangbi na popo ti ala amatabisi so ala wara na tïtî Nzapa, so ti tene a lingbi ala sala na amba ti ala. Na ndo ni, tënë ti Pierre afa so angangu, akungba nga amatabisi ti kusala ti aChrétien ni kue ayeke duti ande oko pëpe. Me atâa so kue, zo oko oko ti bungbi ti ngbâa ni alingbi ti mû mbage ti lo na mbeni lege na maïngo ti mara ni kue. Tongana nyen?
12 Kozoni kue, zo oko oko ayeke na kungba ti duti témoin ti Jéhovah, ti fa nzo tënë ti Royaume (Esaïe 43:10-12; Matthieu 24:14). Ngoi kete kozoni si lo ma na yayu, Jésus amû yanga na adisciple ti lo be-ta-zo kue, atâa koli wala wali, ti duti awafango ye. Lo tene: “Tongaso i gue, i fa tënë na amara kue si ala ga adisciple, i batize ala na iri ti Babâ, na ti Molenge, na ti Yingo Vulu; i fa na ala ti bata ye kue so Mbi komande i. Na bâ, Mbi yeke na i lakue, même juska na nda ti ngoi so.”—Matthieu 28:19, 20.
13 Tongana a wara lani afini disciple, a yeke gi ti fa na ala nzoni ti bata aye kue so Christ akomande adisciple ti lo ti sala. Tongana ngoi ayeke hon, azo so asala aye so a fa na ala alingbi lani ti fa nga ye na ambeni zo.Na yâ amara mingi, a mû lege na azo so ayeke gue ti lï na yâ bungbi ti ngbâa ni, ti wara nzoni kobe ti yingo. A yeke lani aChrétien kue, akoli na awali, si ayeke mû mbage ti ala ti sala si azo aga adisciple (Kusala 2:17, 18). A lingbi kusala ni aninga, a londo na ngoi so ngbâa ni ato nda ti kua ti lo juska na hunzingo ti aye ti sese so.
14 Afini Chrétien so awara batême na so a sa yingo na ndo ti ala aga lani mbage ti ngbâa ni, na atâa zo wa afa ye na ala kozoni, ala yeke gue ti wara fango ye so alondo na azo ti kongregation so alë alengo so Mbeti ti Nzapa ahunda ni ti sala kusala tongana a-ancien (1 Timothée 3:1-7; Tite 1:6-9). Tongaso, akoli so a soro ala ti yô akungba so, awara matabisi ti mû mbage na maïngo ti mara ni na mbeni kpengba lege. So a mû kungba ti fango ye gi na aChrétien so ayeke akoli aso pëpe bê ti awali Chrétien be-ta-zo so a sa yingo na ndo ti ala (1 aCorinthien 14:34, 35). Nde na so, ala yeke lani na ngia ti wara nzoni na lege ti ngangu kusala ti akoli ti kongregation ni, na ala wara ngia teti amatabisi ti kusala so a mû na awali, so andu matabisi ti fa nzo tënë na ambeni zo. Aita-wali so a sa yingo na ndo ti ala laso na so asala kusala na wâ, ayeke na mara ti oko bango ndo ti tâ be-ti-molenge so, atâa a-ancien ni ayeke azo so a sa yingo na ndo ti ala wala pëpe.
15 Kpengba kobe ti yingo so a mû ni na kozo siècle aga tâ na lege ti ambeti so abazengele na ambeni disciple so amû li ni lani, asû ni. A yeke hon lani na yâ akongregation na ambeti so ala sû, mbilimbili ambeti so ayeke na popo ti abuku 27 so aChrétien asû ni na gbe ti yingo na yanga ti Grec. Kite ayeke dä pëpe so ambeti ni aduti lani na gunda ti fango ye so a-ancien ti akongregation ayeke mû. Na lege so, ala so ayeke sala ye na iri ti ngbâa so aduti be-ta-zo ti kangbi gbâ ti kobe ti yingo na aChrétien ti bê ti mbilimbili. Bungbi ti ngbâa ni na kozo siècle aduti be-ta-zo na kungba ti lo.
“Ngbâa” ni, angu 1 900 na pekoni
16 Ka ti laso a yeke tongana nyen? Tongana Jésus asi na ngu 1914, lo wara lani mbeni bungbi ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala na so ayeke be-ta-zo ti kangbi kobe tâ na ngoi ni? Lo wara biani mara ti bungbi so. A lingbi lani ti hinga polele bungbi so ngbanga ti anzoni lengo so lo yeke fa (Matthieu 7:20). Mbaï ti azo ngbele ye na ngoi ni kâ afa so a yeke biani bungbi so.
17 Na ngoi so Jésus asi lani, a yeke azo ti da 5 000 tongaso si abi tele ti ala ti fa na azo tâ tënë ti Bible. Wungo ti awakua so ayeke kete, me ngbâa ni asala kusala na apendere kode nde nde ti fa nzo tënë (Matthieu 9:38). Na tapande, a leke aye ti tene a zia na yâ ambeti-sango 2 000 tongaso adiskur so andu ambeni tënë na yâ Bible. Na lege so, tâ tënë ti Mbeti ti Nzapa alingbi ti ndu azo saki mingi na ngoi oko. Na ndo ni, a leke mbeni film na lege ti diapo so fango ni amû angbonga miombe na so afa tënë ti Bible a londo na tongo nda ni so Nzapa aleke aye kue juska na Komandema ti Ngu Saki Oko ti Christ. Azo ahon kutu gumbaya na ndo ni na ambage nde nde ti sese awara lege ti mä tënë so. Ambeti so a pete ni na masini ayeke nga mbeni lege so a sala na kusala. Na tapande, na ngu 1914, a kangbi a-Tour ti Ba Ndo 50 000 tongaso.
18 Biani, tongana Mveni ni asi, lo wara ngbâa be-ta-zo ti lo so ayeke mû na bê kue kobe na azo ti da ni nga so ayeke fa nzo tënë. Fadeso, akungba ayeke ku ngbâa ni, so ahon ti so lo wara awe. Jésus atene: “Biani, Mbi tene na i, fade lo zia lo na ndo ye ti lo kue.” (Matthieu 24:47). Jésus asala ye so na ngu 1919 na pekoni so ngbâa ni ahon na yâ mbeni ngoi ti tara. Ye oko, ngbanga ti nyen “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” ni awara akota kungba ahon ti so lo yeke na ni kozo? Ngbanga ti so aye ti Mveni ti lo akiri aga mingi. A mû na Jésus komandema na ngu 1914.
19 Aye so Mveni ni so aga Gbia fini fini azia ngbâa be-ta-zo ti lo dä ayeke so wa? A yeke aye ti yingo kue so ayeke ti Lo na so ayeke na sese ge. Na tapande, angu 20 tongaso na pekoni so a zia Christ tongana Gbia na ngu 1914, a sigigi na tënë na ndo “azo mingi so asi singo” ti “ambeni ngasangbaga”. (Apocalypse 7:9; Jean 10:16). Ala yeke lani pëpe azo ti “Israël ti Nzapa” so a sa yingo na ndo ti ala, me akoli na awali ti nzoni bê so ayeke na beku ti wara fini na sese, so andoye Jéhovah na so aye ti sala na lo tongana ti so ala so a sa yingo na ndo ti ala asala. Teti biani ala tene na “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” ni: “Fade e gue na mo, teti e mä so Nzapa ayeke na i.” (Zacharie 8:23). Afini Chrétien so awara batême so, ayeke te oko pendere kobe ti yingo so azo ti da ni so a sa yingo na ndo ti ala ayeke te. Ti londo na ngoi ni so, abungbi ni use kue ayeke te oko kobe ti yingo. So tâ deba nzoni si ye so aduti teti ala so ayeke ti “azo so asi singo”!
20 Ala ti “azo mingi so asi singo” awara ngia ti sala kua na tele ti azo so a sa yingo na ndo ti ala ti bungbi ti ngbâa so, ti fa nzo tënë. Tongana ala yeke fa tënë ni, aye ti Mveni ni na sese ge ayeke kono, na ye so akiri amû akungba na “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”. Na ngoi so wungo ti awagingo tâ tënë ni ayeke gue na li ni, a bâ nene ti duti na akota ndokua ti petengo ambeti so amû lege ti wara wungo ti ambeti na ndo Bible so alingbi na ni. A zia afiliale ti aTémoin ti Jéhovah na yâ akodoro nde nde na peko ti tele. A tokua amissionnaire “juska na nda ti sese kue.” (Kusala 1:8). Na ngu 1914, wungo ti ala so a sa yingo na ndo ti ala ayeke 5 000 tongaso. Me laso, wungo ti azo so asepela Nzapa ahon kutu omene, na mingi ti ala ayeke ti “azo mingi so asi singo”. Biani, aye ti Mveni ni ague na li ni ngangu ngbele ye na ngoi so a zia lo Gbia na ngu 1914!
21 Aye so kue afa so ngbâa ni ayeke biani “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”. Ngoi kete na pekoni so lo sala tënë ti “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” ni, Jésus amû aparabole use so agboto lê na ndo alengo so: parabole ti amasia ti ndara na ti buba, nga ti atalent (Matthieu 25:1-30). E ye ti hinga tënë mingi na ndo ni. Aparabole so aye ti tene nyen teti e laso? Fade e yeke bâ kiringo tënë ni na yâ article ti peko.
Fade mo kiri tënë tongana nyen?
• Azo wa ayeke “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”?
• “Azo ti da” ni ayeke azo wa?
• Lawa si a zia lani ngbâa be-ta-zo na ndo aye ti Seigneur kue? Na ngbanga ti nyen a yeke na ngoi ni so?
• Azo wa amû maboko ti maï aye ti Seigneur ni na yâ angu so ahon ade ti ninga pëpe? Na tongana nyen?
[Ahundango tënë ti manda na ye]
1, 2. Ngbanga ti nyen a yeke tâ kota ye mingi ti tene e wara lakue kobe ti yingo laso?
3. Aye wa Jésus aleke teti e ti tene e wara ‘kobe tâ na ngoi ni’?
4. E hinga tongana nyen so “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” alingbi ti duti gi pëpe mbeni zo oko?
5. Fa ngbanga ti nyen tënë “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” aye pëpe ti sala tënë ti aChrétien oko oko kue.
6. Tongana nyen a leke lani mara ti Israël ti sala kusala tongana ‘wakua’ wala ‘ngbâa’?
7. Ngbanga ti nyen a zi mara ti Israël ti giriri na kusala ti lo ti ‘wakua’ ti Nzapa?
8. Lawa si a zia mbeni ‘wakua’ nde na place ti Israël? Na ye ni asi tongana nyen?
9. (a) Azo wa ayeke na yâ bungbi ti “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”? (b) Azo wa ayeke “azo ti da” ni?
10, 11. E hinga tongana nyen so akusala so a yeke mû na azo kue ti bungbi ti ngbâa ni ayeke duti oko pëpe?
12. Tongana nyen zo oko oko na popo ti bungbi ti ngbâa so, atâa koli wala wali, ayeke mû mbage na maïngo ti bungbi ni kue?
13. Matabisi wa aChrétien kue so a sa yingo na ndo ti ala ayeke na ni?
14. Matabisi ti fango ye na yâ ti kongregation angbâ gi na azo wa? Na aita-wali be-ta-zo so a sa yingo na ndo ala abâ ti ala ni tongana nyen?
15. Oko ti akota lege ti wara kobe ti yingo na kozo siècle ayeke nyen? Na azo wa amû li ni ti kangbi kobe so?
16, 17. Tongana nyen bungbi ti ngbâa so afa lani so lo yeke be-ta-zo na salango kusala ti lo na yâ angu mingi juska ti si na ngu 1914?
18. Lawa si Jésus azia ngbâa ni na ndo aye ti lo kue? Na ngbanga ti nyen?
19. Fa tongana nyen a bata na lege ti yingo “azo so asi singo”.
20. Kusala wa “azo mingi so asi singo” asala ti mû lege na aye ti Seigneur ti maï?
21. Aparabole use wa e yeke bâ tënë na ndo ni na yâ article ti peko?
[Afoto na lembeti 10]
Bungbi ti ngbâa ni na kozo siècle aduti be-ta-zo na tokua so a mû na lo