Pendere ti aye so Jéhovah aleke

“Gbâ ti mosoro ti kota ngu ti ingo”

NA LAKUI na lindango ti lâ, pupu so ayeke yä yeke yeke na lê ti kota ngu ti ingo ayeke pusu mapo ti ngu ni ti gue na ni na yanga ni. Pendere totongo ti ngu ni so ayeke gboto lê ti azo mingi so ayeke gue ti hu tele ti ala na ayanga ti ngu.a

Na ndo sese kue, a yeke wara asese ti yanga ti ngu so ayo akilomètre saki mingi. Na ye so azia biani mbeni katikati na popo ti akota ngu ti ingo nga na kuru sese ti tene ngu ni asua ti mû ndo kue pëpe. A yeke ye so Wasalango ye kue si aleke ni. Na salango tënë na ndo ti lo mveni, Nzapa atene so lo “zia mbutu na tele ti ngu ti ingo ti bata ngu na place ni”. Na lo kiri lo tene: “Kamême mapo apika tele ni, a lingbi hon pëpe; kamême mapo atoto ngangu, a lingbi hon na ndo ni pëpe.”​—Jérémie 5:22; Job 38:8; Psaume 33:7.

Nde na tanga ti aye kue na dunia, sese ayeke biani na yâ ngu. Ngu amene même kota mbage ti sese so e yeke na ndo ni. Tongana Jéhovah ayeke leke lani sese ti ga ndo ti duti ti azo, lo mû yanga so: “Zia ngu so ayeke na gbe ayayu abungbi na ndo oko, na zia kuru sese asi.” Na ye ni ‘ayeke tongaso.’ Mbaï ni atene nga: “Nzapa adi iri ti kuru sese so Sese; na bungbi ti ngu nde nde, Lo di iri ni aKota Ngu ti Ingo. Na Nzapa abâ, a yeke nzoni.” (Genèse 1:9, 10). A leke gbâ ti akota ngu ti ingo ti sala nyen?

Na ambeni lege so adö bê, a leke akota ngu ti ingo ti tene abata fini ti aye kue. Na tapande, ngu ayeke na ngangu ti bata ndowa. Tongaso, akota ngu ti ingo ayeke tongana mbeni kota dû so ayeke bata ndowa, na so ayeke sala si ndo adë mingi ahon ndo ni pëpe.

Ngu ayeke bata aye kue na fini na mbeni lege nde. Nde na aye tongana pétrole na essence, ngu ayeke na ngangu ti sala si mbeni ye so akpengba akiri awoko wala aga ngu. Kozoni si aye ti tele ti zo wala ti nyama atambela nzoni, a hunda ambeni gbiango ye na yâ ti akete kete ye ti tele ti ala so a hiri ni cellule ti tele ti ala. Ni la ngu ayeke sala kota kua ti tene aye so akpengba na yâ ti acellule so awoko na amû lege na ala ti bungbi tele na ndo oko. A yeke wara ngu na yâ ti akete kete ye so ayeke na yâ ti acellule. Buku Kota ngu ti ingo (Angl.) atene: “Aye kue so ayeke na fini (akugbe, akeke nga na anyama) ayeke na bezoin ti ngu ti tene ala ngbâ na fini. Na ngu ni so alondo gi na kota ngu ti ingo.”

Akota ngu ti ingo ayeke sala nga kota kusala ti tene pupu so angoro tele ti sese aduti na saleté pëpe. Ambeni kete kete kugbe so ayeke na yâ kota ngu ti ingo ayeke gboto apupu so alingbi ti sala sioni na zo, na ala tuku na gigi anzoni pupu so e yeke hu ni. Mbeni wagingo nda ti aye atene so kota mbage ti pupu so e yeke hu ni alondo na akete kete kugbe so ayeke na gbe ti angu ti ingo.

A yeke wara nga na gbe ti akota ngu ti ingo ambeni yorö so alingbi ti sava na kobela. Teti angu ngbangbo mingi, a yeke sala kusala na ambeni susu so a gboto ambeni ye na yâ ti ala ti leke na ambeni yorö ti kaï na akobela. Azo ayeke mû mafuta ti bê ti mbeni susu ti kota ngu ti ingo ti kaï na kobela. Ade ti ninga pëpe, a mû ambeni ye so a wara na tele ti ambeni nyama nga na asusu ti kota ngu ti ingo ti sava na kobela ti asthme, ti fâ na ambeni sioni makongo so alingbi ti mû kobela na zo nga ti kaï na kobela ti cancer.

Azo asala angangu ti tara ti diko wungo ti nginza so ayeke wara na lege ti aye ti mosoro ti yâ ti akota ngu ti ingo ti sala kusala na ni. Atâa so a lingbi pëpe ti fa tâ nda ti tënë kue na ndo ni, ambeni wagingo nda ti aye ni atene so kota mbage ti amosoro ti dunia mobimba alondo na yâ ti akota ngu ti ingo. Ye so afa polele so a leke lani akota ngu ti ingo ti tene a mû na aye kue so ayeke na fini aye so alingbi ti bata fini ti ala. Biani, ye so ague tâ legeoko na ye so Bible ahiri ni “gbâ ti mosoro ti kota ngu ti ingo”!​—Deutéronome 33:19, NW.

A mû gloire na Jéhovah tongana Kota Wasalango ye nga Lo so aleke amosoro so. Bê ti Néhémie apusu lo lani ti mû gonda na Jéhovah na lege ti atënë so: “Mo yeke L’Eternel, gi Mo oko; Mo sala yayu, . . . akota ngu ti ingo na ye kue so ayeke na yâ ni, na Mo bata ye so kue.”​—Néhémie 9:6.

[Kete tënë na gbe ni]

[Kete tënë/Afoto na lembeti 9]

Ngu, pupu nga na amapo

A yeke ngu na pupu si ayeke sala akota mapo so ayeke pika tele ti atênë ti yanga ti akota ngu ti ingo na ayeke toto ngangu mingi, tongana ti so a yeke na kodoro ti Californie na Amerika. Amapo ayeke nga mbeni mbage ti apendere ye ti yâ ti akota ngu ti ingo so ayeke fa na gigi ngangu ti lo so adö bê. A yeke nga ambeni ye so ayeke dabe ti zo na kota ngangu so Wasalango ye kue ayeke na ni. Jéhovah ayeke lo so “[a]tambela na ndo mapo ti kota ngu ti ingo” na lo so “Lo sala si kota ngu ti ingo alondo na ngangu ti Lo, na lege ti ndara ti Lo, Lo pika Rahab” wala mbeni sioni nyama ti kota ngu ti ingo (Job 9:8; 26:12). Biani, “L’Eternel so ayeke na nduzu ayeke na ngangu; Lo yeke na nduzu ahon toto ti angu mingi, ahon mapo ti kota ngu ti ingo.”​—Psaume 93:4.

Astatue ti mbutu

Ngoi na ngoi, mo yeke wara na yanga ti ngu ambutu so abungbi tele ti ala na ndo oko na so akpa gi astatue. A yeke legeoko tongana koto ti ambutu na yâ foto so ge, so a yeke wara ni na mbage ti ayanga ti ngu ti Namibie, na mbongo ti Afrika. A yeke pupu si ayeke leke tele ti ambutu so ti tene akpa statue. Atâa so ambeni koto ti ambutu so ayeke gi tongana akete koto ti akange, ambeni ayo na nduzu juska ti lingbi na mètre 400. Gbâ ti ambutu so amû maboko na e ti gbu nda ti atënë ti Bible so asala tënë ti “mbutu so ayeke na tele ti kota ngu ti ingo”. A sala kusala na tënë so ti fa tënë ti mbeni ye so a lingbi ti diko wungo ni pëpe (Genèse 22:17). Bê ti e apika mingi tongana e gbu li na ndo ye so Wasalango ye kue asala, so lo mû na e mara ti mbeni pendere gbagba so abata zo na gbele akota pupu ti ngu so alondo na akota ngu ti ingo.

[Foto na lembeti 9]

Lindango ti lâ na mbage ti yanga ti ngu ti Biafra, Cameroun