E duti na fini teti e mveni mbeni pëpe

“[Christ akui] awe teti azo kue, tongaso a lingbi ala so ayeke na fini aduti teti ala mveni mbeni pëpe.”​—2 ACORINTHIEN 5:15.

A YEKE lani tanga ti bï so Jésus ayeke sala na ndo sese. Gi na yâ ti angbonga kete tongaso, lo yeke mû fini ti lo ndali ti azo kue so ayeke fa na gigi mabe na mbage ti lo. Na bï ni so, Jésus atene akota tënë mingi na abazengele ti lo so angbâ be-ta-zo. Na yâ akota tënë so, a yeke wara komandema so lo mû na ndo mbeni nzoni salango ye so a yeke hinga na adisciple ti lo. Lo tene: “Mbi mû na i fini komandema, i ndoye tele ti i na popo ti i; legeoko tongana Mbi ndoye i, a lingbi i ndoye tele ti i na popo ti i nga. Na lege so, fade azo kue ahinga i yeke adisciple ti Mbi, tongana i ndoye tele ti i na popo ti i.”​—Jean 13:34, 35.

² A lingbi atâ Chrétien afa na popo ti ala ndoye so apusu zo ti gbanzi ye na tele ti lo, nga ala bi bê kozoni kue na aye so atia amba ti ala. A lingbi ala duti ndulu même ti ‘mû fini ti ala teti andeko ti ala’ wala akamarade ti ala (Jean 15:13). Salango ye ti akozo Chrétien na ndo fini komandema so ayeke tongana nyen? Buku Apologétique, so Tertullien mbeni wasungo mbeti so aduti na fini na popo ti ngu 100 ti ga na ngu 199 asû, ayeke mbeni buku so azo ahinga ni mingi. Na yâ ni, lo fa ye so ambeni wasungo mbeti atene na ndo aChrétien: ‘Bâ tongana nyen ala ye tele na popo ti ala; ala yeke même ndulu ti kui ndali ti mba.’

³ E nga a lingbi e ngbâ ti ‘yô kungba ti ambeni zo na popo ti e, na tongaso e bata ndia ti Christ kue.’ (aGalate 6:2). Ye oko, bibe ti kion ayeke mbeni oko ti akota ye so alingbi ti kanga lege na e ti bata ndia ti Christ na ti ndoye Jéhovah ‘Nzapa ti e na bê ti e kue, na âme ti e kue, na bibe ti e kue’, nga ti ‘ndoye zo so ayeke ndulu na e tongana e ndoye e mveni.’ (Matthieu 22:37-39). E yeke mbilimbili-kue pëpe, na tongaso bê ti e ayeke pusu e ti duti azo ti kion. Na ndo ni, akpale ti lâ oko oko, bibe ti salango mandako na ekole wala na place ti kua, pikango li ti wara aye so atia e asala pëpe si bibe ti kion so a dü e na ni akiri na peko. Nde na so, a ngbâ gi ti gue na li ni. Bazengele Paul atene polele: “Na lango ti ndani, . . . fade azo ayeke ga azo ti kion.”​—2 Timothée 3:1, 2, Fini Mbuki, 2001.

⁴ Na hunzingo ti kusala ti lo ge na sese, Jésus afa na adisciple ti lo aye ota so alingbi ti mû maboko na ala ti ke bibe ti kion. A yeke aye wa? Na tongana nyen e lingbi ti wara nzoni na lege ti aye so Jésus afa?

Tâ nzoni lege ti ke bibe ti kion!

⁵ Jésus ayeke fa tënë ndulu na Césarée ti Philippe na banga ti Galilée. Teti so ndo ni kâ adë kpô, a yeke peut-être pendere mingi ti tene zo asala angia so lo ye ahon ti manda ye na ndo dutingo zo ti kion pëpe. Ye oko, na ngoi so ala yeke kâ, Jésus ato nda ti fa na adisciple ti lo so “a yeke ngbanga ti Lo ti gue na Jérusalem, na ti hu pono ti ye mingi na tïtî a-ancien na akota sacrificateur na amaître ti ndia. Fade azo afâ Lo, na lâ ota ni, fade A yä Lo na popo ti awakinda.” (Matthieu 16:21). Fango na ala ye so asala si li ti adisciple ti Jésus akpe ngangu, ndali ti so ti si na ngoi ni so ala yeke ku lani ti tene Mokonzi ti ala aleke gere ti Royaume ti lo na sese ge.​—Luc 19:11; Kusala 1:6.

⁶ Hio Pierre “ague na [Jésus] na mbeni ndo, lo komanse ti zingo na Lo, lo tene, [Seigneur, mo sala nzoni na tele ti mo mveni, NW ], fade ye so aga na Mo lâ oko pëpe.” Jésus asala ye tongana nyen? Lo zia peko ti lo na Pierre na “Lo tene na Pierre, Mo zia lege ti Mbi, Satan; mo yeke tongana son na lege ti Mbi, teti mo bi bê ti mo na ye ti Nzapa pëpe, me na ye ti azo.” So kota kangbi si ayeke na popo ti bango ndo ti Jésus na ti Pierre! Jésus aduti ndulu ti yeda na kusala so Nzapa amû na lo so ahunda ti gbanzi ye na tele; na kusala so ayeke gue na lo ti kui na ndo keke ti pasi na yâ ti anze so ayeke ga. Pierre aye ti fa na Jésus ye ti sala ti kpe kpale ni. Lo tene: “Mo sala nzoni na tele ti mo mveni.” Bibe so apusu Pierre ti sala tënë ayeke nzoni. Ye oko, Jésus asuku na lo ngbanga ti so lo zia si Satan asala ngangu na ndo ti lo. Na tongana ti so Tene ti Nzapa, Fini Mbuki, 1989 akiri pekoni, ‘tënë ti bê ti Pierre ayeke ti Nzapa pëpe, me gi ti azo.’​—Matthieu 16:22, 23.

⁷ Laso, e lingbi ti mä mara ti atënë so Pierre atene ni na Jésus. Mingi ni, sese so ayeke pusu zo ti ‘sala nzoni na tele ti lo mveni’ wala ‘ti mû lege so a hunda na lo pëpe ti sala ngangu.’ Me Jésus ahunda na e ti duti na mbeni bango ndo so ayeke tâ nde na ti azo. Lo tene na adisciple ti lo: “Tongana mbeni zo aye ti ga na peko ti Mbi, a lingbi lo ke tele ti lo mveni, lo yô [keke ti pasi, NW ] ti lo, na lo ga na peko ti Mbi.” (Matthieu 16:24). Mbeni bakari (The New Interpreter’s Bible) atene: “Atënë so ayeke pëpe tisango azo ti ga adisciple, me hundango na azo so aga adisciple ti Christ awe ti gbu li ti ala na ndo ye so dutingo disciple ni aye ti tene.” Tongana ti so a fa pekoni na yâ ti versê so, a lingbi aChrétien amû peko ti aye ota so Jésus afa. Zia e bâ aye so oko na oko.

⁸ Kozoni, a lingbi e ke tele ti e mveni. Na yanga ti Grec tënë “ti ke tele ti mo mveni” afa dutingo ndulu ti ke abibe ti kion wala aye so alingbi kozoni kue na mo. Kengo tele ti e ni ayeke pëpe ti so ngoi na ngoi e yeke ke ambeni ye so anzere na e mingi; wala a yeke nga pëpe gbanzingo ye kue na tele ti e wala salango sioni na tele ti e mveni. ‘E yeke ti e mveni mbeni pëpe’ na lege so e yeke ndulu ti mû fini ti e kue nga na aye kue so ayeke na yâ ni ti zia na yâ ti maboko ti Jéhovah (1 aCorinthien 6:19, 20). Ahon ti tene e sala gi ye ti bê ti e mveni, fini ti e angoro na ndo salango kusala ti Nzapa. Kengo tele ti e mveni andu lekengo na bê ti sala ye so Nzapa aye atâa so aye ni alingbi ti gue nde na ti so e ye. E yeke fa so e yeke gi ti Nzapa lo oko na ngoi so e mû tele ti e na lo na e wara batême. A to nda ni na ngoi ni so, e yeke sala ngangu ti sala ye alingbi na mungo tele ti e na lo na tanga ti fini ti e kue.

⁹ Use ye ni ayeke so a lingbi e yô keke ti pasi ti e. Na ngoi ti Jésus, keke ti pasi ayeke lani fä ti pasi, kamene na kuâ. Mingi ni, a yeke gi asioni zo si a yeke fâ ala wala a yeke kanga lani kuâ ti ala na ndo keke ti pasi. Na lege ti atënë so, Jésus aye ti fa so a lingbi mbeni Chrétien aleke tele ti lo ti yeda na ye ti ngangu, kengo ndo wala même kuâ, ngbanga ti so lo yeke ti sese so pëpe (Jean 15:18-20). Salango ye ti e ti Chrétien asala si e yeke nde na azo ti sese so, na tongaso ala “zonga” e wala ala diko asioni tënë na li ti e (1 Pierre 4:4). Ye so alingbi ti si na ekole, na place ti kua wala même na yâ sewa ti e (Luc 9:23). Ye oko, e yeke ndulu ti gbu ngangu na gbele kengo ndo ti azo ti sese ndali ti so e yeke duti na fini teti e mveni mbeni pëpe. Jésus atene: “Ngia ayeke na i, tongana azo azonga i, na ala sala ngangu na i, na ala sala tënë ti mvene sioni nde nde na li ti i, ngbanga ti Mbi. I sala ngia, i duti na ngia mingi, teti futa ti i ayeke kota na yayu.” (Matthieu 5:11, 12). Biani, dutingo azo so Nzapa ayeda na ala ayeke tâ kota mingi.

¹⁰ Ota ni, Jésus atene a lingbi e ga na peko ti lo wala e mû peko ti lo lakue. Na lege ti bakari ti William Vine (An Expository Dictionary of New Testament Words), ti mû peko ti mbeni zo aye ti tene ti gue legeoko na lo, ti “mû gi oko lege so zo ni amû.” Kozo mbeti ti Jean 2:6 atene: “Zo so atene lo duti na yâ [Nzapa], a yeke ngbanga ti zo so ti tambela legeoko tongana [Christ atambela] giriri.” Jésus atambela tongana nyen? Kion ayeke pëpe na yâ ndoye so Jésus ayeke na ni na mbage ti Babâ ti lo nga na adisciple ti lo. Paul asû na mbeti: “Christ amû ngia na Lo mveni pëpe.” (aRomain 15:3). Même tongana ngangu ti lo ahunzi wala nzara asala lo, Jésus ayeke bâ lege ti azo kozoni awe si lo ga ti bi bê na lo mveni (Marc 6:31-34). Jésus asala nga kusala ti fango tënë ti Royaume nga na ti fango ye na wâ. E yeke mû tapande ti lo tongana e yeke sala na wâ kusala so amû na e so ayeke ti “fa tënë na amara kue si ala ga adisciple,” na ti “fa na ala ti bata ye kue so [Jésus] akomande”. (Matthieu 28:19, 20). Na yâ ti aye so kue, Christ azia mbeni tapande na e, na a yeke ti e ti “tambela na senda ti Lo.”​—1 Pierre 2:21.

¹¹ A yeke kota ye ti tene e ke tele ti e mveni, e yô keke ti pasi ti e na e mû peko ti lo so ayeke Tapande ti e lakue. Ti sala tongaso ayeke mû maboko na e ti ke bibe ti kion so ayeke kanga lege na fango na gigi ndoye so apusu zo ti gbanzi ye na tele ti lo. Na ndo ni, Jésus atene: “Zo so aye ti sö fini ti lo, fade lo girisa fini ti lo; na zo so agirisa fini ti lo teti Mbi, fade lo wara fini ti lo. Teti tongana mbeni zo awara ye ti sese so kue, na lo girisa fini ti lo, fade lo wara faïda ti nyen? wala zo alingbi mû nyen ti [bata] na fini ti lo?”​—Matthieu 16:25, 26.

E lingbi pëpe ti duti zo ti kua ti azo use

¹² Anze kete na peko ti so Jésus agboto lê ti adisciple ti lo na ndo nene ti tene ala ke tele ti ala mveni, mbeni mokonzi so lo yeke zo ti mosoro nga so lo de maseka aga na Jésus na lo tene: “Maître, fade mbi sala ye nyen ti nzoni, si mbi wara fini ti lakue lakue?” Jésus atene na lo ti ngbâ ti bata akomandema nga lo fa na lo ambeni komandema ni. Maseka-koli so atene: “Mbi bata tënë so kue lakue.” Ti bâ ni mbilimbili, koli so ayeke tene tâ tënë nga lo sala kue ti bata akomandema so ayeke na yâ ti Ndia ni. Ni la lo hunda: “Ye nyen amanke mbi?” Ti kiri tënë, Jésus amû mbeni tisango ndo so ayeke nde na maseka-koli so. Lo tene: “Tongana mo ye ti ga zo so alingbi kue, mo gue mo kä ye ti mo kue, mo mû nginza ni na awanzinga, na fade mo yeke na mosoro na yayu. Na mo ga mo tambela na peko ti Mbi.”​—Matthieu 19:16-21.

¹³ Ti Jésus, ti tene maseka-koli so asala na Jéhovah na âme ti lo kue, a lingbi lo zi kota ye so ayeke gboto lo kirikiri so: mosoro so lo yeke na ni. Tâ disciple ti Christ alingbi pëpe ti duti zo ti kua ti azo use. Lo “lingbi ga boi ti Nzapa na ti Mosoro legeoko pëpe.” (Matthieu 6:24). A lingbi lo duti na mbeni ‘lê so ayeke nzoni’ na so aluti gi na ndo aye ti yingo (Matthieu 6:22). Ti mû mosoro ti lo na azo ti mawa ayeke fa bibe ti lo ti gbanzingo ye na tele. Na place ti amosoro so lo kangbi na azo, Jésus ayeke mû lani na maseka mokonzi so matabisi ti bungbingo mosoro na yayu so mbeni ye ti lingbi na ni ayeke pëpe: mosoro so ayeke gue na zo na fini ti lakue lakue nga ayeke zi lege na lo ti komande legeoko na Christ na yayu. Me maseka-koli so ayeke lani ndulu pëpe ti ke tele ti lo mveni. “Lo gue na vundu, teti lo yeke zo so ayeke na mosoro mingi.” (Matthieu 19:22). Ye oko, salango ye ti ambeni disciple ti Jésus ayeke nde na ti maseka so.

¹⁴ Na yâ ti angu use so ahon kozoni, Jésus amû mara ti tisango ndo so na awagingo susu osio so iri ti ala ayeke Pierre, André, Jacques na Jean. Use na popo ti ala ayeke gi lani asusu na ngoi ni so, na ambeni use ayeke leke agbanda ti ala. Jésus atënë na ala: “I ga na peko ti Mbi, na fade Mbi sala si i ga azo ti gi azo.” Na nda ni, ala osio kue azia kua ti ala ti gingo susu ni na ala mû peko ti Jésus na tanga ti fini ti ala kue.​—Matthieu 4:18-22.

¹⁵ A-Chrétien mingi laso amû tapande ti awagingo susu osio so; ala mû pëpe tapande ti maseka mokonzi so lo yeke na mosoro mingi. Ala ke mosoro nga na yango-iri na yâ sese so ti wara lege ti sala na Jéhovah. Déborah atene: “Tongana mbi yeke lani na ngu 22, a lingbi mbi mû mbeni kota desizion.” Lo fa nda ni: “Mbi manda lani Bible a sala nze omene tongaso na mbi ye ti mû tele ti mbi na Jéhovah, me azo ti sewa ti mbi akanga lege na mbi ngangu. Ala yeke lani akota wamosoro. Ti ala, tongana mbi ga Témoin, iri ti ala si ayeke buba. Ala mû na mbi lango oko ti soro ye so mbi ye: mosoro wala tâ tënë. Tongana mbi ngbâ ti mû peko ti aTémoin, mbi yeke wara ye oko pëpe na yâ ti mosoro so sewa ti mbi ayeke na ni. Jéhovah amû maboko na mbi ti mû nzoni desizion nga lo mû na mbi ngangu ti sala ye alingbi na ni. Mbi sala kusala ti ngoi kue na yâ ti ngu 42 so aga na pekoni, na bê ti mbi aso nga lâ oko pëpe. Na kengo mara ti dutingo so aluti na ndo kion nga na tombango peko ti ngia, mbi sigigi yamba na yâ ti akpale so mbi bâ ni na popo ti azo ti sewa ti mbi. Akpale tongana dutingo na mbeni fini so ayeke gi tongaso nga so tâ ngia ayeke dä pëpe. Mbi na koli ti mbi, e mû maboko na azo ahon 100 ti hinga tâ tënë. Amolenge ti e ti yingo so ayeke na ngele mingi ahon amosoro kue ti mitele.” A-Témoin ti Jéhovah kutu mingi ayeke gi na mara ti bibe so. Ka ti mo, a yeke tongana nyen?

¹⁶ Nzara ti duti na fini ndali ti ala mveni mbeni pëpe apusu aTémoin ti Jéhovah saki mingi ti sala kusala ti pionnier (awafango tënë ti Royaume ti ngoi kue). Ti ambeni, so dutingo ti ala amû lege na ala pëpe ti sala kusala ti ngoi kue, ala fa na gigi so ala sala ye tongana apionnier na ala mû maboko na kusala ti fango tënë ti Royaume alingbi tâ na ngangu ti ala. Ababâ na mama afa nga mara bibe so tongana ala mû mingi ti ngoi ti ala nga ala gbanzi tele ti ala na ambeni ye so ala ye ti wara ti fa ye na lege ti yingo na amolenge ti ala. Na yâ alege nde nde, e kue e lingbi ti fa so aye ti Royaume ayeke na kozo ndo na yâ fini ti e.​—Matthieu 6:33.

Ndoye ti zo wa apusu e ti sala ye?

¹⁷ Ti duti zo so ndoye apusu lo ti gbanzi ye na tele ayeke kete ye pëpe. Me bâ ye so ayeke pusu e ti sala ni. Paul asû na mbeti: “Ndoye ti Christ akomande bê ti e, e hinga biani, Zo oko akui awe teti azo kue . . . Lo kui awe teti azo kue, tongaso a lingbi ala so ayeke na fini aduti teti ala mveni mbeni pëpe, me ala duti teti Lo so akui na alondo teti ala.” (2 aCorinthien 5:14, 15). A yeke ndoye ti Christ si akomande bê ti e ti duti na fini teti e mveni mbeni pëpe. Biani, ndoye ti Christ ayeke pusu e ti sala ye! Ti hinga so Christ akui teti e alingbi ti fa na e so a yeke ti e ti duti na fini teti lo, ni la pëpe? Biani, bê ti kiri singila ndali ti kota ndoye so Nzapa na Christ afa na mbage ti e apusu e ti mû tele ti e na Nzapa na ti ga adisciple ti Christ.​—Jean 3:16; 1 Jean 4:10, 11.

¹⁸ Ti duti na fini teti e mveni mbeni pëpe ayeke ga na ye ti nzoni? Na peko ti so maseka mokonzi so lo yeke wamosoro ake tisango ndo ti Christ si lo hon, Pierre atene na Jésus: “Bâ, e zia ye kue, na e tambela na peko ti Mo. Tongaso fade e wara nyen?” (Matthieu 19:27). Pierre na ambeni bazengele ake tele ti ala biani. Futa ti ala ayeke nyen? Kozoni, Jésus asala tënë ti matabisi so ala yeke na ni ti komande legeoko na lo na yayu (Matthieu 19:28). Na oko ngoi ni, Jésus asala nga tënë ti aye ti nzoni so adisciple ti lo kue alingbi ande ti wara. Lo tene: “Zo so azia da ti lo, wala aita-koli, wala aita-wali, wala mama, wala babâ, wala amolenge, wala yaka, teti Mbi na teti Tene-nzoni, na ngoi ti fadeso fade lo wara da, na aita-koli, na aita-wali, na mama, na amolenge na yaka; fade lo wara ye so kue lege ngbangbo oko . . . Na fade lo wara fini ti lakue lakue na ngoi so ayeke ga.” (Marc 10:29, 30). E yeke wara aye mingi ahon ala so e zia. Ababâ, amama, aita-koli, aita-wali na amolenge ti e na lege ti yingo ayeke ye ti ngele ngangu mingi ahon ye kue so e zia ndali ti Royaume. Zo wa si awara futa ti fini ahon mba ti lo? Pierre wala maseka mokonzi so lo yeke wamosoro?

¹⁹ Na lege ti atënë nga na asalango ye ti lo, Jésus afa so tâ ngia ayeke ga na lege ti mungo ye nga na salango na azo, pëpe na lege ti bibe ti kion (Matthieu 20:28; Kusala 20:35). Tongana e yeke duti na fini ndali ti e mveni mbeni pëpe me e mû peko ti Christ lakue, laso e yeke wara kota ngia na yâ fini ti e nga na ngoi so ayeke ga e yeke na beku ti fini ti lakue lakue. Biani, na ngoi so e yeke ke tele ti e, Jéhovah ayeke ga Mveni ti e. Na tongaso e ga angbâa ti Nzapa. Ngbanga ti nyen dutingo ngbâa ti Nzapa ayeke ga na futa? Tongana nyen dutingo ngbâa ti Nzapa ayeke ndu adesizion so e yeke mû na yâ ti fini ti e? Article ti peko ayeke sala ande tënë na ndo ahundango tënë so.

Mo dabe mo na ni?

• Ngbanga ti nyen a lingbi e ke abibe ti e ti kion?

• Ti ke tele ti e mveni, ti yô keke ti pasi ti e na ti mû peko ti Jésus lakue aye ti tene nyen?

• Ye wa ayeke pusu e ti duti na fini teti e mveni mbeni pëpe?

• Ngbanga ti nyen ti gbanzi ye na tele ayeke ga na aye ti nzoni?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. Komandema wa ti Mbeti ti Nzapa apusu akozo disciple ti Jésus ti ke bibe ti kion?

3, 4. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e ke bibe ti kion? (b) Ye wa e yeke bâ ande na yâ article so?

5. Na ngoi so lo yeke fa tënë na banga ti Galilée, ye nyen Jésus afa na adisciple ti lo? Na ngbanga ti nyen ye ni asala si li ti ala akpe?

6. Ngbanga ti nyen Jésus asuku na Pierre ngangu?

7. Tongana ti so a fa pekoni na Matthieu 16:24, ye wa Jésus afa na adisciple ti lo ti sala?

8. Ti ke tele ti mo mveni aye ti tene nyen?

9. (a) Na ngoi so Jésus ayeke lani na ndo sese, keke ti pasi aduti fä ti nyen? (b) Na lege wa e yeke yô keke ti pasi ti e?

10. Mungo peko ti Jésus lakue andu aye wa?

11. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene e ke tele ti e mveni, e yô keke ti pasi ti e na e mû peko ti Jésus Christ lakue?

12, 13. (a) Kota tënë so agbu bê ti maseka mokonzi so ahunda wango na Jésus ayeke so wa? (b) Wango wa Jésus amû na maseka-koli so, na ngbanga ti nyen?

14. Tongana nyen ambeni wagingo susu osio asala ye na ngoi so Jésus atisa ala ti mû peko ti lo?

15. Tongana nyen mbeni Témoin ti Jéhovah ti laso agbanzi tele ti lo na ambeni ye ti mû peko ti Jésus?

16. Tongana nyen e lingbi ti fa so e duti na fini teti e mveni mbeni pëpe?

17. Ye wa ayeke pusu e ti gbanzi ye na tele ti e?

18. Ngbanga ti nyen ti gbanzi ye na tele ayeke ga na ye ti nzoni?

19. (a) Tâ ngia ayeke ga na lege ti nyen? (b) Ye wa e yeke bâ ni ande na yâ article ti peko?

[Foto na lembeti 11]

“Seigneur, mo sala nzoni na tele ti mo mveni”

[Foto na lembeti 13]

Ye wa akanga lege lani na maseka mokonzi so ti mû peko ti Jésus?

[Afoto na lembeti 15]

Ndoye apusu aTémoin ti Jéhovah ti sala kusala tongana awafango tënë so ayeke na wâ