Mabe na kpengo mbeto ti Nzapa atomba mbeto

“Gbu ngangu, na bê ti mo akpengba dä; . . . L’Eternel Nzapa ti mo ayeke na mo na ndo kue so mo gue.”​—JOSUÉ 1:9.

NA NGU 1473 kozo ti Christ, mara ti Israël ayeke lani nduru ti lï na Sese ti Zendo. Na ndo akpale so ayeke ku ala, Moïse adabe ti mara ni: “Laso mo yeke hon na mbengu ti Jourdain ti tomba amara so ayeke kota ahon mo, na ngangu ahon mo, ti kamata akota kodoro ti ngangu so gbagba ti bira ti ala ayo juska na le-nduzu, azo so ayeke kota na ala yo mingi, amolenge ti Anak, ala so mo . . . mä tënë ti ala na yanga ti azo, a tene, Zo nyen alingbi luti na gbele amolenge ti Anak?” (Deutéronome 9:1, 2). Tâ tënë, iri ti awalombe so awu lani mingi! Na ndo ni, ambeni mara ti sese ti Canaan ayeke na akpengba turugu, so ayeke na ambarata nga na apuse ti mbarata so agere ni ayeke na wen.​—aJuge 4:13.

² Me Israël ayeke mbeni mara so ayeke lani ngbâa na ala londo ti sara ngu 40 na yando. Tongaso, na bango ndo ti zo, ti tene ala sö benda ayeke ngangu mingi. Ye oko, Moïse ayeke na mabe; mo bâ mo tene lo yeke “bâ” Jéhovah so ayeke fa lege na ala (aHébreu 11:27). Lo tene na mara ni: “L’Eternel Nzapa ti mo ayeke Lo so ague na gbele mo...; fade Lo fâ ala, na Lo sara si ala zuku na gbele mo.” (Deutéronome 9:3; Psaume 33:16, 17). Na peko ti so Moïse akui, Jéhovah adë bê ti Josué so fade ni yeke na lo, lo tene: “Mo londo, mo fâ Ngu ti Jourdain so, mo na azo so kue, i gue na sese so Mbi yeke mû na ala, même na amolenge ti Israël. Fade mbeni zo oko alingbi luti na gbele mo pëpe na lâ ti fini ti mo kue; fade Mbi yeke na mo legeoko tongana Mbi yeke na Moïse giriri.”​—Josué 1:2, 5.

³ Ti tene Jéhovah amû maboko na Josué na lo fa lege na lo, a lingbi Josué adiko na lo gbu li na ndo Ndia ti Nzapa nga lo sara ye alingbi na ni. Jéhovah atene: “Tongaso mo lingbi sara si lege ti mo aga nzoni na ye kue so mo sara aga nzoni. A yeke Mbi so akomande mo pëpe? Gbu ngangu, na bê ti mo akpengba dä; zia mbeto asara mo pëpe, na zia ye ayengi mo pëpe; teti L’Eternel Nzapa ti mo ayeke na mo na ndo kue so mo gue.” (Josué 1:8, 9). Teti lo mä tënë ti Nzapa, Josué asara ye na mbeto pëpe, lo kpengba na ye so lo sara aga nzoni. Ye oko, mingi ti amba ti lo amä tënë pëpe. Ni la ye ti ala aga nzoni pëpe na ala kui na yando.

Mbeto asara Israël so ayeke na mabe pëpe

⁴ Ngu 40 kozoni tongana Israël aga nduru na sese ti Canaan, Moïse atokua awakala 12 ti bembe kodoro ni. Ala bale-oko akiri na mbeto. Ala tene na kongo: “Azo kue so e bâ na yâ ni, tere ti ala ayo mingi. Na e bâ aNéphili, amolenge ti Anak, ti mara ti aNéphili; na lê ti e, e yeke tongana aki na gbele ala.” A yeke tâ tënë so “azo [ni] kue” ayo gi yongo, legeoko na azo ti Anak ni kue? Oko pëpe. Azo ti Anak ayeke biani ahale ti aNéphilim so ayeke kozoni na Kota Moa? Ên-ën! Ye oko, ndali ti atënë kirikiri tongaso, mbeto agbu tanga ti azo ni kue na yâ ti kando ni. Azo ni aye même ti kiri na Egypte, kodoro so ala yeke ngbâa kozoni dä.​—Nombre 13:31–14:4.

⁵ Ye oko, awakala use, Josué na Caleb, aye ti ala ti lï na Sese ti Zendo ni. Ala tene so azo ti Canaan ayeke “kobe teti e, teti ye ti bata ala ayeke mbeni pëpe, me L’Eternel ayeke na e; i kpe mbeto ti ala pëpe.” (Nombre 14:9). Josué na Caleb ayeke na raison ti tene atënë so? Biani ala yeke na ni. Legeoko na tanga ti mara ni, ala bâ tongana nyen Jéhovah azia kamene na lê ti Egypte na anzapa ti lo na lege ti aye ti ngangu bale-oko. Na pekoni, ala bâ tongana nyen Jéhovah afuti Pharaon na aturugu ti lo na yâ Ngu Bengba (Psaume 136:15). A yeke polele so mbeto ti awakala bale-oko so nga na ti azo so ayeda na ala ayeke ye so alingbi na pardon pëpe. Jéhovah afa vundu ti lo, lo tene: “Lawa si fade azo so azia ti ke Mbi? na lâ nyen si fade ala mä na bê na Mbi, tënë ti fä kue so Mbi sara na popo ti ala?”​—Nombre 14:11.

⁶ Jéhovah afa tâ gunda ti kpale ni: mbeto so asara ala afa so ala yeke na mabe pëpe. Biani, mabe na sarango ye na mbeto pëpe ague tâ gi oko, ni la bazengele Jean asû tënë so na ndo kongregation ti aChrétien nga na bira ti ala na lege ti yingo: “Ye so ahon sese so na ngangu ayeke mabe ti e.” (1 Jean 5:4). Laso, aTémoin ti Jéhovah kutu omene na ndo ni ayeke fa mabe tongana ti Josué na Caleb na lege ti fango nzo tënë ti Royaume na ndo sese kue; na popo ti aTémoin so mo yeke wara amaseka na ambakoro, ala so akpengba na ala so ayeke na ngangu mingi pëpe. Ala yeke mbeni ngangu bungbi ti azo so ayeke na mbeto pëpe, na mbeni wato alingbi ti kanga yanga ti ala pëpe.​—aRomain 8:31.

E ‘zia lege ni’ pëpe

⁷ Na mbeto pëpe, laso awakua ti Jéhovah ayeke fa nzo tënë ndali ti so ala yeke na oko bibe ti bazengele Paul, so atene: “Me e yeke ti ala pëpe so azia lege ni ti futi na ndo-ti-wa, me e yeke ti ala so ayeke na mabe ti wara salut ti âme.” (aHébreu 10:39). Tongana ti so Paul atene, ti ‘zia lege ni’ aye ti tene pëpe ti sara mbeto teti kete ngoi, teti ândö ngoi na ngoi mbeto asara mingi ti awakua be-ta-zo ti Nzapa (1 Samuel 21:12; 1 aGbia 19:1-4). Nde na so, tongana ti so mbeni bakari atene, ti ‘zia lege ni’ aye ti tene “ti kiri na peko, ti zi tere na yâ mbeni ye, ti gbu tâ tënë nzoni pëpe”. Mbeti ni akiri atene so ti ‘zia lege ni’ ayeke peut-être mbeni tënë so a mû ni ti haka na zo so asara ye mingi mbeni pëpe na yâ kusala ti Nzapa na mbeni “bateau so ayeke kpe yeke tongana a kiri na voile so a kanga na nduzu na sese”.a Biani, azo so mabe ti ala akpengba abi bê oko pëpe ti “kpe yeke” tongana akpale alondo, atâa a yeke sarango ngangu, kobela wala mbeni kpale nde. Nde na so, ala ngbâ ti sara ye mingi na yâ kusala ti Jéhovah, na ala hinga so lo ndoye ala mingi na lo hinga akatikati ti ala (Psaume 55:23; 103:14). Mo yeke na mara ti mabe tongaso?

⁸ Na mbeni ngoi, abazengele abâ so mabe ti ala awoko, tongaso ala tene na Jésus: “Mo sara si mabe ti e aga kota.” (Luc 17:5). Ala wara ye so ala hunda mbilimbili na Pentecôte ti ngu 33 tongana yingo vulu so a mû zendo ni kozo aga na ndo adisciple na asara si ala hinga nzoni mingi Mbeti ti Nzapa nga na ye so lo leke awe ti sara (Jean 14:26; Kusala 2:1-4). Mabe ti ala akpengba, na adisciple ni ato nda ti mbeni kapa ti fango tënë so asi “na azo kue na gbe ti yayu” atâa so kangango lege ayeke lani dä.​—aColossien 1:23; Kusala 1:8; 28:22.

⁹ Ti kpengba mabe ti e na ti ngbâ lakue na yâ kusala ti e, a lingbi e nga e manda Mbeti ti Nzapa na e gbu li na ndo ni nga e sambela ti wara yingo vulu. Legeoko tongana Josué, Caleb nga na akozo Chrétien, a yeke gi na ngoi so e sara si tâ tënë so alondo na Nzapa andu bê ti e nga na bibe ti e si e yeke duti na mabe so ayeke tomba mbeto na e lingbi ti ngbâ ti tiri bira ti e ti yingo juska e hon na ngangu.​—aRomain 10:17.

Ti mä na bê na Nzapa alingbi pëpe

¹⁰ Tongana ti so abe-ta-zo ti giriri afa, ti duti na mabe so atomba mbeto na so asara si zo agbu ngangu ahunda ye mingi ahon gi ti mä na bê na Nzapa (Jacques 2:19). A hunda ti hinga Jéhovah na ti zia bê kue na lo (Psaume 78:5-8; aProverbe 3:5, 6). A ye ti tene ti mä na bê kue so sarango ye alingbi na andia nga na akpengba-ndia ti Nzapa ayeke nzoni mingi teti e (Esaïe 48:17, 18). Ti duti na mabe aye ti tene nga ti hinga na bê kue so fade Jéhovah ayeke sara si azendo ti lo kue aga tâ tënë na fade lo ga “Zo ti futa ye na ala so agi Lo.”​—aHébreu 11:1, 6; Esaïe 55:11.

¹¹ Mara ti mabe tongaso aluti gi place oko pëpe. Mabe so ayeke kono tongana e yeke sara ye alingbi na tënë ti Nzapa, tongana e yeke “tara” aye ti nzoni so ayeke dä, e yeke “bâ” tongana nyen Jéhovah akiri tënë na asambela ti e, nga na ambeni lege nde, e yeke bâ tongana nyen lo yeke fa lege na e na yâ fini ti e (Psaume 34:9; 1 Jean 5:14, 15). E hinga biani so mabe ti Josué na Caleb akpengba lani tongana ala tara nzobe ti Nzapa (Josué 23:14). Bâ molongo ti atënë so: ala ngbâ na fini na peko ti ngu 40 ti tambela na yando, tongana ti so Nzapa atene kozoni na ala (Nombre 14:27-30; 32:11, 12). Ala sara kua ngangu na yâ ti angu omene so Israël atiri ti mû sese ti Canaan. Na nda ni ala duti na fini a ninga na ala yeke na nzoni seni nga ala wara asese tongana ye ti héritier ti ala. Biani Jéhovah ayeke futa ala so asara na lo be-ta-zo nga na mbeto pëpe!​—Josué 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

¹² Nzobe ti Nzapa na mbage ti Josué na Caleb adabe ti e na atënë ti wasungo psaume so: “Mo yä tënë ti Mo ahon iri ti Mo kue.” (Psaume 138:2). Tongana Jéhovah adeba na iri ti lo na ndo mbeni zendo ti lo, a yeke “yä” ni na lege so gango tâ tënë ti zendo ni ayeke hon ye kue so zo aku tere ti lo na ni (aEphésien 3:20). Ala so ‘agi lege ti wara ngia’ na yâ Jéhovah, biani ala yeke wara vundu dä pëpe.​—Psaume 37:3, 4.

Mbeni koli so ‘alingbi na lê ti Nzapa’

¹³ E lingbi ti manda ye mingi na ndo mabe nga na sarango ye na mbeto pëpe na lege ti tapande ti Hénoc, mbeni témoin ti Jéhovah ti giriri. Même kozoni si lo to nda ti sara kusala ti prophète, Hénoc ahinga so fade a yeke tara mabe ti lo nga na sarango ye ti lo na mbeto pëpe. Ngbanga ti nyen e tene tongaso? Ngbanga ti so Jéhovah atene lani na Eden so fade kengo tere ayeke duti na popo ti ala so asara na Nzapa na ala so asara na Satan Zabolo (Genèse 3:15). Hénoc ahinga nga so kengo tere so abâ gigi hio na lâ ni so Caïn afâ ita ti lo Abel. Biani, Adam, so ayeke babâ ti ala, angbâ na fini ngu 310 tongaso na peko ti so a dü Hénoc.​—Genèse 5:3-18.

¹⁴ Ye oko, atâa aye so kue, na mbeto pëpe Hénoc “atambela na Nzapa” na lo fâ ngbanga na ndo “tënë ti ngangu kue” so azo atene na tere ti Jéhovah (Genèse 5:22; Jude 14, 15). So Hénoc agbu tâ vorongo ngangu asara si lo wara lani awato mingi, na tongaso fini ti lo ayeke na yâ ti kpale. Ni la Jéhovah azi lo na yâ pasi ti kuâ. Na peko ti so lo fa na Hénoc so lo “lingbi na lê ti Nzapa”, Jéhovah “akpala lo” si lo kui, peut-être na ngoi so Nzapa asara si lo bâ mbeni ye tongana suma si lo hinga ye oko pëpe na ndo aye so ayeke tambela na tere ti lo.​—aHébreu 11:5, 13; Genèse 5:24.

¹⁵ Hio na peko ti so lo sara tënë ti Hénoc so Nzapa asara si lo kui, Paul agboto lê na ndo nene ti mabe, lo tene: “Tongana mabe ayeke pëpe, zo alingbi ga nzoni na lê ti Nzapa pëpe.” (aHébreu 11:6). Biani, mabe amû lege na Hénoc ti tambela na Jéhovah na mbeto pëpe na ti fa tënë ti ngbanga ti lo na popo ti azo so ake Nzapa. Na yâ ye so, Hénoc azia mbeni nzoni tapande na e. E yeke nga na mara ti kusala tongana ti lo na yâ mbeni sese so ake tâ vorongo Nzapa na so asi singo na asioye nde nde kue.​—Psaume 92:7; Matthieu 24:14; Apocalypse 12:17.

Kpengo mbeto ti Nzapa azi mbeto

¹⁶ Na tere ti mabe, mbeni ye ti zi mbeto ayeke dä: kpengo mbeto ti Nzapa. Zia e bâ mbeni kpengba tapande ti mbeni koli so akpe mbeto ti Nzapa so aduti lani na ngoi ti prophète Elie na ti Gbia Achab so alë gbia na ndo royaume ti Israël ti banga. Na gbe ti Achab, royaume ti banga abuba mingi ndali ti vorongo Baal na mbeni lege so ade ti si kozo pëpe. Ti tâ tënë ni, aprophète ti Baal 450 na ambeni prophète 400 ti yanda ti Astarté, so ayeke fä ti tere ti koli, ala yeke ‘te kobe na mesa ti Jézabel’, wali ti Achab.​—1 aGbia 16:30-33; 18:19.

¹⁷ Jézabel so ayeke nduru ti sara kue ti buba vorongo ti Jéhovah agi ti hunzi tâ vorongo na yâ ti kodoro ni. Lo fâ ambeni prophète ti Jéhovah na lo gi même ti fâ Elie, so Nzapa atene na lo ti kpe ti fâ Ngu ti Jourdain (1 aGbia 17:1-3; 18:13). Mo bâ so a yeke lani ngangu biani ti voro Jéhovah na yâ royaume ti banga? Ka tongana mo yeke sara kua lani na yangbo ti gbia, ye ni akiri ti ga ngangu na mo pëpe? A yeke lani ye so Abdiasb so akpe mbeto ti Nzapa ayeke na yâ ni, lo so abata da ti Achab.​—1 aGbia 18:3.

¹⁸ Biani, Abdias asara ye na hange nga na ndara na lege so lo yeke voro Jéhovah. Ye oko, lo woko yanga ti lo pëpe. E diko na 1 aGbia 18:3: ‘Abdias akpe mbeto ti L’Eternel mingi.’ Tâ tënë, kpengo mbeto ti Nzapa so lani Abdias ayeke na ni ayeke nde mingi! Teti so lo kpe mbeto ti Nzapa, a pusu lo ti sara ye na mbeto oko pëpe, na lo fa ni hio na peko ti so Jézabel afâ aprophète ti Jéhovah.

¹⁹ E diko: “Tongana Jézabel afâ aprophète ti L’Eternel, Abdias akamata aprophète ngbangbo oko, lo honde bale-oku na yâ gamba oko na bale-oku na yâ mbeni gamba, na lo mû kobe na ngu na ala.” (1 aGbia 18:4). Tongana ti so mo lingbi ti bâ, ti mû kobe na akoli ngbangbo oko na hondengo ni alingbi lani ti ga na zo kuâ. A lingbi lani Abdias asara hange si Achab na Jézabel agbu lo pëpe, me nga si lê ti aprophète ti wataka 850 so ayeke gue lakue na yangbo ti gbia atï na ndo ti lo pëpe. Na mbage, mingi ti azo na Israël so ayeke voro nzapa ti wataka, ti londo na asenge zo ti si na akota zo, tongana ala bâ Abdias lani, ka ala yeke kä lo na gbia nga na wali ti lo tongaso ala ga nzoni na lê ti ala. Ye oko, tâ gi na lê ti awavorongo nzapa ti wataka so, na mbeto pëpe Abdias abata aprophète ti Jéhovah. Biani kpengo mbeto ti Nzapa amû ngangu na zo ti sara ye na mbeto pëpe!

²⁰ Teti so Abdias akpe mbeto ti Nzapa a mû lege na lo ti sara ye na mbeto pëpe, na Jéhovah abata lo si lo tï na yâ maboko ti awato ti lo pëpe. E diko na aProverbe 29:25: “Son ayeke na lege ti kpengo mbeto ti zo, me zo so azia bê ti lo na L’Eternel, fade a bata lo.” Abdias ayeke lani gi zo tongana tanga ti azo; mbeto asara lo ti tene azo agbu lo na afâ lo, legeoko tongana e (1 aGbia 18:7-9, 12). Ye oko, kpengo mbeto ti Nzapa amû na lo ngangu ti hon ndo ti mbeto ti zo so alingbi lani ti sara lo. Abdias ayeke nzoni tapande teti e kue, mbilimbili ala so ayeke voro Jéhovah atâa so fini ti ala ayeke na lê ti kuâ wala so a lingbi ti kanga ala tongana a wara ala (Matthieu 24:9). Zia e kue e sara ngangu ti sara na Jéhovah “na lege ti kpengo mbeto ti Lo na dongo bê”.​—aHébreu 12:28.

²¹ A yeke gi pëpe mabe na kpengo mbeto ti Nzapa si atomba mbeto; ndoye alingbi nga ti mû ngangu na zo ti sara ni ahon aye use so. Paul asû tënë so: “Nzapa amû na e pëpe yingo ti mbeto, me Lo mû na e yingo ti ngangu, ti ndoye, na ti ndara.” (2 Timothée 1:7). Na yâ article ti peko, e yeke bâ ande tongana nyen ndoye alingbi ti mû maboko na e ti sara kusala ti Jéhovah na mbeto pëpe na ngoi ti lâ ti nda ni so aye ayeke ngangu.​—2 Timothée 3:1.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti kiri tënë?

• Ye nyen asara si Josué na Caleb asara ye na mbeto pëpe?

• Tâ mabe andu aye wa?

• Ngbanga ti nyen Hénoc afa tënë ti ngbanga ti Nzapa na mbeto pëpe?

• Tongana nyen kpengo mbeto ti Nzapa apusu zo ti sara ye na mbeto pëpe?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. (a) Na lê ti zo, lege ayeke na azo ti Israël ti sö benda na ndo azo ti Canaan? (b) Dengo bê wa Josué awara?

3. Ye wa asara si Josué aduti na mabe na lo yeke na mbeto pëpe?

4, 5. (a) Tongana nyen bango ndo ti awakala bale-oko ni ayeke nde na ti Josué na Caleb? (b) Jéhovah atene nyen na azo so ayeke na mabe pëpe?

6. Kamba wa ayeke na popo ti mabe na sarango ye na mbeto pëpe? Tongana nyen a yeke bâ ni na ngoi ti e?

7. Ti ‘zia lege ni’ aye ti tene nyen?

8, 9. (a) Tongana nyen Jéhovah akpengba lani mabe ti akozo Chrétien? (b) Ye wa e lingbi ti sara ti kpengba mabe ti e?

10. Tâ mabe aye ti tene nyen?

11. Tongana nyen Josué na Caleb awara deba nzoni ndali ti mabe ti ala na sarango ye ti ala na mbeto pëpe?

12. Na lege wa Jéhovah ‘ayä tënë ti lo’?

13, 14. Ngbanga ti nyen Hénoc ayeke lani na bezoin ti mabe nga ti sara ye na mbeto pëpe?

15. Nzoni tapande wa Hénoc azia teti awakua ti Jéhovah laso?

16, 17. Abdias ayeke lani zo wa? Dutingo ti lo ayeke lani tongana nyen?

18. Ye wa asara si Abdias aduti lani mbeni kpengba wakua ti Jéhovah?

19. Ye wa Abdias asara ti fa so lo sara ye na mbeto pëpe?

20. Tongana nyen kpengo mbeto ti Nzapa amû maboko na Abdias? Tapande ti lo amû maboko na mo tongana nyen?

21. Ye wa fade e yeke bâ na yâ article ti peko?

[Foto na lembeti 18]

Jéhovah atene na Josué: “Gbu ngangu, na bê ti mo akpengba dä”

[Foto na lembeti 20]

Abdias amû kobe na aprophete ti Nzapa na lo bata ala

[Afoto na lembeti 21]

Na mbeto pëpe, Hénoc afa tënë ti Nzapa