Jéhovah ayeke bâ e teti nzoni ti e

“Lê ti [Jéhovah] akpe na ndo nde nde na lê ti sese kue ti fa ngangu ti Lo teti ala so bê ti ala ayeke mbilimbili na Lo.”​—2 CHRON. 16:9.

1. Ngbanga ti nyen Jéhovah ayeke bâ e nzoni?

JÉHOVAH ayeke Babâ so ayeke mbilimbili-kue. Teti so lo hinga e nzoni mingi asara si lo hinga même “bibe [ti e] kue.” (1 Chron. 28:9). Ye oko, lo bâ e nzoni ti gi gi afaute ti e pëpe (Ps. 11:4; 130:3). Me na ndoye, lo ye ti bata e si mbeni ye abuba songo ti e na lo pëpe wala akanga lege na e pëpe ti wara ande fini ti lakue lakue.​—Ps. 25:8-10, 12, 13.

2. Jéhovah ayeke mû ngangu ti lo ti mû maboko na azo wa?

² Jéhovah ayeke na ngangu so ahon atanga ni kue nga lo bâ ye kue. Ye so asara si lo lingbi ti mû maboko na awakua ti lo so ayeke be-ta-zo na ngoi kue so ala toto na lo, na lo lingbi ti mû maboko na ala na ngoi so ala yeke na yâ ti akpale. Use mbeti ti Chronique 16:9 atene so “lê ti [Jéhovah] akpe na ndo nde nde na lê ti sese kue ti fa ngangu ti Lo teti ala so bê ti ala ayeke mbilimbili na Lo.” Bâ so Jéhovah ayeke mû ngangu ti lo ti mû maboko na azo so nzoni bibe apusu ala ti sara na lo na bê ti ala kue. Lo yeke sara tongaso pëpe na mbage ti azo so ayeke sara ye na handa wala na bê use.​—Jos. 7:1, 20, 21, 25; aProv. 1:23-33.

Tambela na Nzapa

3, 4. Ti ‘tambela na Nzapa’ aye ti tene nyen? Atapande wa na yâ ti Bible afa so zo alingbi ti tambela na Nzapa?

³ Wasarango dunia kue azia lege na azo ti tene ala tambela legeoko na lo na lege ti yingo. Me ti azo mingi, mara ti ye tongaso alingbi lâ oko pëpe ti si. Ye oko, a yeke biani ye so Jéhovah aye e sara la. Na ngoi ti giriri, Hénoc na Noé “atambela na Nzapa.” (Gen. 5:24; 6:9). Moïse ‘agbu ngangu legeoko tongana lo yeke bâ Lo so zo abâ Lo pëpe.’ (aHéb. 11:27). Na tâ be-ti-molenge, Gbia David atambela na Babâ ti lo ti yayu. Lo tene: “Teti [Jéhovah ayeke] na koti ti mbi, ye alingbi yengi mbi pëpe.”​—Ps. 16:8.

⁴ Ti tâ tënë ni, e lingbi pëpe ti gbu tâ maboko ti Jéhovah na ti tambela legeoko na lo. Me e lingbi ti sara ni na mbeni lege nde. Na lege wa? Asaph so ayeke mbeni zo ti sungo psaume atene: “Mbi ngbâ na Mo lakue; Mo gbu maboko ti mbi ti koti. Fade Mo fa lege na mbi na tënë ti wango ti Mo.” (Ps. 73:23, 24). E yeke tambela na Jéhovah na ngoi so e yeke sara ye alingbi na awango ti lo, so e yeke wara ni kozoni kue na yâ ti Mbeti ti lo nga na lege ti “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”.​—Mat. 24:45, MN; 2 Tim. 3:16.

5. Na lege wa Jéhovah ayeke bâ awakua ti lo so ayeke be-ta-zo tongana ti mbeni babâ ti nzobe? A lingbi e bâ lo tongana nyen?

⁵ So Jéhovah aye mingi azo so ayeke tambela na lo asara si lo yeke bâ ala tongana ti so mbeni babâ ti nzobe ayeke bâ na amolenge ti lo, lo yeke bâ lege ti ala, lo yeke bata ala nga lo yeke fa ye na ala. Nzapa atene: “Fade Mbi wa mo, na Mbi fa na mo lege so a lingbi mo tambela dä; fade Mbi wa mo, na lê ti Mbi angbâ na ndo mo.” (Ps. 32:8). Hunda tere ti mo: ‘Mbi bâ so mbi yeke tambela legeoko na Jéhovah na mbi yeke mä atënë ti ndara so lo yeke tene? Nga, mbi hinga so, na ndoye, lê ti lo ayeke na ndo ti mbi? Aye so mbi yeke gbu li ti mbi na ndo ni, atënë so mbi yeke tene nga aye so mbi yeke sara afa so mbi hinga so Jéhovah ayeke bâ mbi? Nga tongana mbi sara mbeni faute, mbi yeke bâ Jéhovah tongana mbeni Nzapa so ayeke bâ mawa ti zo pëpe na so ayeke so ka na ndo ti zo mingi? Wala mbi yeke bâ lo tongana mbeni Babâ ti nzobe so aye ti mû maboko na azo so achangé bê ti ala si ala kiri na mbage ti lo?’​—Ps. 51:19.

6. Nyen la ababâ na amama alingbi ti sara pëpe, me so Jéhovah alingbi ti sara ni?

⁶ Ngoi na ngoi, Jéhovah alingbi ti gi ti mû maboko na e même kozoni si e mû mbeni lege so ayeke sioni. Na tapande, lo lingbi ti bâ so bê ti e, so ayeke nduru ti handa e, ato nda ti pusu e ti sara nzara ti aye so ayeke na lege ni pëpe (Jér. 17:9). Na yâ ti mara ti ye tongaso, lo lingbi ti sara ye même hio ahon ti so ababâ na amama ayeke sara, ndali ti so “lê ti lo so aza zango” ayeke bâ ye so ayeke na yâ ti bê ti e na lo hinga aye so e yeke gbu li ti e na ndo ni (Ps. 11:4, MN; 139:4; Jér. 17:10). Bâ lege so Nzapa asara ye na ngoi so mbeni ye ato nda ti maï na yâ ti fini ti Baruc, so ayeke wakuasu ti prophète Jérémie nga kota kamarade ti lo.

Lo yeke tâ Babâ ndali ti Baruc

7, 8. (a) Baruc ayeke zo wa? Asioni nzara wa ato nda ti maï peut-être lani na bê ti lo? (b) Na lege wa Jéhovah afa so lo yeke mbeni babâ so aye nzoni ti Baruc?

⁷ Baruc ayeke mbeni kpengba scribe so asara kua na tere ti Jérémie, mbeni kua so na pekoni aga ngangu: kua ti fango tënë ti ngbanga ti Jéhovah na ndo ti azo ti Juda (Jér. 1:18, 19). A si na mbeni ngoi, Baruc, so peut-être afami ti lo ayeke lani akota zo, ato nda ti gi ‘akota ye’ teti lo wani. Peut-être lo to nda ti sara nzara ti wara kota ndo wala ti wara gbâ ti akungba. Atâa ye ni ayeke tongana nyen, Jéhovah abâ sioni nzara so ato nda ti maï na yâ ti bê ti Baruc. Ti bâ lege ti kpale so hio, Jéhovah atene na Baruc na lege ti Jérémie, lo tene: “Mo tene, Vundu ayeke na mbi fadeso! teti L’Eternel azia vundu na ndo ye so aso mbi; mbi nze na bimango ti mbi, na mbi lingbi wu tere pëpe.” Na pekoni, Nzapa atene: “Mo yeke gi kota ye teti mo mveni? Mo gi ye so pëpe.”​—Jér. 45:1-5.

⁸ Atâa so Jéhovah amû kpengba wango na Baruc, lo sara tënë na ngonzo pëpe, me tongana ti mbeni babâ so aye nzoni ti molenge ti lo. A yeke polele so Nzapa abâ so atâa so aye so Baruc asara nzara ti wara ni alingbi ti sara sioni na lo, Baruc ayeke sioni zo pëpe. Jéhovah ahinga nga so Jérusalem na Juda ayeke na yâ ti lâ ti nda ni ti ala, na lo ye pëpe si Baruc atï na ngoi ni so. Ni la, ti sara si Baruc akiri abâ aye nzoni, Nzapa adabe ti Baruc so lo Nzapa lo yeke “sara si sioye aga na ndo mi kue”. Nzapa akiri atene so tongana Baruc asara ye na ndara, lo yeke sö fini ti lo (Jér. 45:5). A yeke tongana ti so Nzapa atene na lo: ‘Baruc, girisa pëpe aye so aga nduru awe ti si na azo ti Juda na ti Jérusalem so asara sioni mingi. Ngbâ ti duti be-ta-zo na mo ngbâ na fini. Fade mbi yeke bata mo.’ Atënë ti Jéhovah andu biani bê ti Baruc ndali ti so lo mä wango ti Jéhovah na lo sö fini ti lo ngu 17 na pekoni na ngoi so a futi Jérusalem.

9. Mo yeke kiri tënë tongana nyen na ahundango tënë ti yâ ti paragraphe so?

⁹ Na ngoi so mo yeke gbu li ti mo na ndo ti aye so asi na Baruc, gbu li na ndo ti ahundango tënë so nga na aversê so: Lege so Nzapa asara ye na mbage ti Baruc afa nyen na ndo ti Jéhovah nga na bibe so lo yeke na ni na mbage ti awakua ti lo? (Diko aHébreu 12:9.) Na bango ngoi ti aye ti ngangu so e yeke na yâ ni so, wango so Nzapa amû na Baruc nga na sarango ye ti Baruc na mbage ti wango ni afa nyen na e? (Diko Luc 21:34-36.) Na lege wa, na tapande ti Jérémie, a-​ancien alingbi ti fa so ala yeke sara ye tongana ti Jéhovah so aye nzoni ti awakua ti lo?​—Diko aGalate 6:1.

Molenge ni andoye azo tâ gi tongana ti Babâ ti lo

10. Nyen la asara si Jésus alingbi biani ti sara kua ti lo ti Li ti kongregation ti aChrétien?

¹⁰ Kozoni si Christ aga na sese, Jéhovah afa ndoye so lo yeke na ni na mbage ti awakua ti lo na lege ti aprophète ti lo nga na awakua ti lo so ayeke be-ta-zo. Laso nga, a yeke bâ kozoni kue ndoye ti Jéhovah na lege ti Jésus Christ so ayeke Li ti kongregation ti aChrétien (aÉph. 1:22, 23). Ni la, mbeti ti Apocalypse afa Jésus tongana mbeni molenge ti ngasangbaga so ayeke na “lê mbasambala, so ayeke aYingo mbasambala ti Nzapa so A to ala na ndo sese kue.” (Apoc. 5:6). So Jésus ayeke na yingo vulu ti Nzapa kue asara si lo yeke bâ yâ ti aye tâ nzoni mingi. Lo nga kue lo yeke bâ aye so ayeke na yâ ti bê ti e, na mbeni ye ti hon lê ti lo ayeke dä oko pëpe.

11. Kusala wa Christ ayeke sara ni? Na lege wa bango ndo ti lo na mbage ti e ague oko na ti Babâ ti lo?

¹¹ Ye oko, legeoko tongana ti Jéhovah, Jésus ayeke tongana mbeni zo ti lapolice ti yayu pëpe. Ndoye la apusu lo ti bâ e nzoni. Mbeni iri so a mû na Jésus ayeke “Babâ Ti Lakue Lakue,” na iri so adabe ti e na ye so lo yeke sara ande ti tene azo so amä na bê na lo awara fini ti lakue lakue (Es. 9:5). Na ndo ni, teti so Christ ayeke Li ti kongregation ti aChrétien, lo lingbi ti sara si aChrétien so akpengba na lege ti yingo na so ayeke na nzara ti mû maboko na azo adë bê ti azo so ayeke na bezoin ni nga ala mû wango na azo so ayeke na bezoin ni. Mingi ni, a-ancien ayeke sara ni.​—1 aThes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2.

12. (a) Alettre so Jésus atokua na akongregation mbasambala ti Asie Mineure afa nyen na ndo ti lo? (b) A-ancien ayeke fa tongana nyen so ala yeke na bango ndo ti Christ na ndo ti aita?

¹² Alettre so Christ atokua na a-ancien ti akongregation mbasambala so ayeke na sese ti Asie Mineure afa so lo yeke bi bê ti lo mingi na kundu ti Nzapa (Apoc. 2:1–3:22). Na yâ ti alettre so, Jésus afa so lo hinga aye so ayeke si na yâ ti kongregation oko oko nga lo fa so lo yeke bi bê ti lo mingi na adisciple ti lo. Jésus ayeke bi bê ti lo nga na e laso, na lo yeke sara ni mingi ahon ti kozo ndali ti so aye so Jean abâ tongana suma na mbeti ti Apocalypse ayeke ga tâ tënë na “lâ ti Seigneur”.a (Apoc. 1:10). Christ ayeke fa ka ndoye ti lo na lege ti a-ancien so ayeke fa lege na aita na yâ ti kongregation. Lo lingbi ti sara si akoli so lo mû ala ‘tongana matabisi’ adë bê ti aita, ala kpengba ala nga ala mû wango na ala tongana a hunda ti sara ni. (aÉph. 4:8; Kus. 20:28; diko Esaïe 32:1, 2.) Mo yeke bâ ngangu so a-ancien ayeke sara tongana mbeni ye so afa so Christ ayeke bi bê ti lo na mo?

Mungo maboko so asi tâ na ngoi ni

13-15. Nzapa alingbi ti kiri tënë na asambela ti e na lege wa? Mû atapande.

¹³ A si na mo awe ti sambela mingi ti tene a mû maboko na mo nga na pekoni Nzapa akiri tënë na sambela ti mo na lege so mbeni Chrétien so akpengba na lege ti yingo aga abâ mo na lo kpengba mo? (Jacq. 5:14-16). Wala Nzapa akiri tënë peut-être na sambela ti mo na lege ti mbeni diskur so mo mä na ngoi ti abungbi wala na lege ti mbeni tënë so mo diko na yâ ti mbeni mbeti ti e. Fani mingi, Jéhovah ayeke kiri tënë na asambela ti azo na alege so. Na tapande, a sara mbeni ye so ayeke na lege ni pëpe na mbage ti mbeni ita-wali. Ambeni yenga na pekoni, mbeni ancien amû mbeni diskur. Ita-wali so aga abâ ancien ni na pekoni. Ahon ti dema tere ndali ti ye so a sara na lo, ita-wali ni afa so lo kiri singila mingi ndali ti ambeni wango ti Bible so lo mû na yâ ti diskur ti lo. Awango ni andu aye so asi na lo nga adë bê ti lo mingi. Lo yeke tâ na ngia mingi so lo ga na bungbi na lango ni so.

¹⁴ Na ndo ti mungo maboko so zo alingbi ti wara tongana lo sambela, bâ tapande ti azo ti kanga ota, so amanda tâ tënë na ngoi so ala yeke na da ti kanga na so na pekoni ala ga awafango tënë so ade ti wara batême pëpe. Ndali ti mbeni ye ti ngangu so ambeni zo ti kanga ni asara, a kanga lege na ala kue ti sara ambeni ye so ala sara ka kozo. Ye so asara si ala londo ti sara kpengba-li. Ti fa so tënë ni aso bê ti ala, azo ti kanga ni amä tere ti tene na lango ti peko ala ke ti kiri na akungba ti kawa so ala nyon. Awafango tënë ota so ahinga pëpe ye so a lingbi ala sara. Tongana ala mû mbage na yâ ti sarango kpengba-li ni, ala yeke ke wango ti Jéhovah so ayeke na aRomain 13:1. Tongana ala ke ti mû mbage dä, amba ti ala azo ti kanga ni ayeke sara mbeni ye na tere ti ala.

¹⁵ So awafango tënë ota so alingbi pëpe ti sara lisoro na popo ti ala, ala sambela Nzapa ti mû na ala ndara. Na ndade na ndapre ni, ala ota kue abâ so desizion so ala mû ayeke tâ gi oko: ala ke ti ala ti nyon kawa ni. Na ngoi so agarde ni aga ti mû akungba ti nyongo na kawa ni, awafango tënë ota so ayeke na mbeni kungba ti kiri na ni pëpe. Ala yeke na ngia so ‘Lo so Lo mä sambela’ ayeke nduru na ala.​—Ps. 65:3.

Bango kekereke na mbeto pëpe

16. Na lege wa kua ti fango tënë afa so Jéhovah ayeke bi bê ti lo na azo so ayeke tongana angasangbaga?

¹⁶ Fango tënë so a yeke sara ni na ndo ti sese kue ayeke nga mbeni ye so afa so Jéhovah ayeke bi bê ti lo na azo so bê ti ala ayeke mbilimbili, atâa ndo wa ala yeke dä (Gen. 18:25). Fani mingi, Jéhovah ayeke sara kua na a-ange ti lo ti sara si awakua ti lo awara azo so ayeke tongana angasangbaga, atâa tongana azo ni so ayeke na ando so ade ti fa nzo tënë dä pëpe (Apoc. 14:6, 7). Na tapande, Nzapa asara kua na mbeni ange ti fa lege na Philippe, mbeni évangéliste ti ngoi ti akozo Chrétien, ti wara mbeni kota zo ti Ethiopie na ti zi nda ti Mbeti ti Nzapa na lo. Ye ti pekoni ayeke so koli so ayeda na nzo tënë na lo ga mbeni disciple ti Jésus so awara batême.b​—Jean 10:14; Kus. 8:26-39.

17. Ngbanga ti nyen a lingbi e gi bê ti e ahon ndo ni pëpe na ndo ti gigi ti e ti kekereke?

¹⁷ Na ngoi so aye ti ngoi ti laso ayeke gue ti hunzi, “gua”, wala aye ti vundu so a sara tënë ni kozoni awe ayeke ngbâ ande ti gue (Mat. 24:8). Na tapande, ngere ti kobe alingbi ti ga ngangu mingi ndali ti so azo mingi ayeke na bezoin ni, ndali ti so buru asara ahon ndo ni wala ngu apika ahon ndo ni wala ndali ti so konomi ti kodoro aluti nzoni pëpe. Warango kua ti nginza alingbi ti ga ngangu, na a lingbi ti sara si awakua abâ so a lingbi ala sara kua angbonga mingi ahon ti so ala yeke sara ka. Atâa ye wa asi, azo so azia aye ti yingo na kozo ndo nga aduti na ‘lê so ayeke nzoni’, ala yeke na bezoin pëpe ti gi bê ti ala ahon ndo ni. Ala hinga so Nzapa aye ala mingi na lo yeke bâ lege ti ala (Mat. 6:22-34). Na tapande, bâ tongana nyen Jéhovah amû na Jérémie aye so lo yeke na bezoin ni na ngoi so a ga nduru ti futi Jérusalem na ngu 607 kozo ti Christ, mbeni ngoi so aye aga lani ngangu mingi.

18. Na lege wa Jéhovah afa ndoye ti lo na mbage ti Jérémie na ngoi so a se kando na tere ti gbagba ti Jérusalem?

¹⁸ Na ngoi so aturugu ti Babylone aga nduru ti mû Jérusalem, a kanga Jérémie na yâ ti gbagba ti agarde. Lo yeke wara ande kobe tongana nyen? Tongana a zi lo fade, ka lo wani lo gi kobe ti yanga ti lo. Ye oko, a lingbi azo so angoro lo la amû na lo aye so lo yeke na bezoin ni, me mingi ti ala aye tënë ti lo pëpe. Atâa so kue, Jérémie azia bê ti lo pëpe na azo me lo zia bê ti lo kue na Nzapa so amû zendo ti bâ lege ti lo. Jéhovah asara ye lani alingbi na zendo so lo mû? En, lo sara ye alingbi na ni. Lo sara kue si lâ oko oko Jérémie awara “mapa oko . . . juska mapa awe kue na yâ kodoro ni.” (Jér. 37:21). Jérémie, Baruc, Ebed-Mélec nga na ambeni zo nde asigigi na yâ ti kota nzara, kobela nga na lê ti kuâ.​—Jér. 38:2; 39:15-18.

19. Na ngoi so e gbu li na ndo ti kekereke ti e, a lingbi e leke na bê ti e ti sara nyen?

¹⁹ Biani, “lê ti [Jéhovah] ayeke na ndo azo ti mbilimbili, na mê ti Lo ayeke mä sambela ti ala”. (1 Pi. 3:12). A nzere na mo so Babâ ti mo ti yayu ayeke bâ mo? Ti hinga so lê ti lo ayeke na ndo ti mo teti nzoni ti mo asara si mo duti nzoni? Tongaso, leke na bê ti mo ti ngbâ ti tambela na Nzapa, atâa ye wa alingbi ti si ande. Zia e hinga na bê ti e kue so, tongana mbeni babâ ti nzobe, Jéhovah ayeke ngbâ ande lakue ti bâ awakua ti lo so ayeke be-ta-zo.​—Ps. 32:8; diko Esaïe 41:13.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti fa nda ni?

• E yeke fa tongana nyen so e yeke ‘tambela na Nzapa’?

• Na lege wa Jéhovah afa so lo ye Baruc?

• Na lege wa Jésus so ayeke Li ti kongregation afa so sarango ye ti lo ayeke tongana ti Babâ ti lo?

• Na alege wa e lingbi ti fa so e zia bê ti e kue na Nzapa na ngoi ti aye ti ngangu so e yeke dä?

[Afoto na lembeti 13]

Tongana ti so Jérémie asara na Baruc, laso a-ancien ayeke bi bê na azo tongana ti Jéhovah

[Foto na lembeti 15]

Na lege wa Jéhovah alingbi ti mû maboko na e na tâ na ngoi ni?