Bibe wa mo yeke na ni?

“Zia kota nzobe ti Seigneur ti e Jésus Christ aduti na bibe so ala yeke na ni so.”​—PHM. 25.

KIRINGO TËNË TI MO AYEKE SO WA?

Ngbanga ti nyen e ye ti gbu li na ndo ti bibe so e yeke na ni?

Abango ndo wa e ye ti kpe ni? E yeke kpe ni tongana nyen?

Nyen la e lingbi ti sara ti duti na nzoni bango ndo na yâ ti congrégation?

1. Nyen la Paul aye lani na ngoi so lo sû mbeti na amba ti lo aChrétien?

NA YÂ ti ambeti so bazengele Paul asû lani na akozo Chrétien, fani mingi lo tene so lo ye si Nzapa na Christ ayeda na bibe so acongrégation ayeke na ni. Na tapande, lo sû mbeti na azo ti Galatie, lo tene: “Aita, kota nzobe ti Seigneur ti e Jésus Christ aduti na bibe so ala yeke na ni so. Amen.” (aGal. 6:18). So Paul atene “bibe so ala yeke na ni so”, lo ye ti tene nyen?

2, 3. (a) Na ambeni ngoi tongana Paul asara kusala na mbupa “bibe”, lo ye ti sara tënë ti nyen? (b) Atënë wa e lingbi ti hunda tere ti e na ni na ndo ti bibe ti e?

² Tënë “bibe” so Paul asara kusala na ni ge aye ti sara tënë ti bango ndo ti e, wala fason so e yeke pensé na ni. A yeke ye so ayeke sara ngangu na ndo ti lege so e yeke sara na tënë wala so e yeke sara na ye. Mbeni zo alingbi ti duti zo so asara ye na nzoni bê na zo, abi bê ti lo na zo, asara ye na ngangu pëpe, amû ye mingi na zo, wala apardone amba ti lo. Bible afa so a yeke nzoni ti duti na “bibe ti dutingo na siriri nga ti sarango ye na ngangu pëpe” nga ti duti zo so “yingo ti lo aduti kpô”. (1 Pi. 3:4; aProv. 17:27). Me, mbeni zo alingbi ti duti zo so tënë ti yanga ti lo ason amba ti lo, zo so ayeke na kota nzara ti akungba, zo so tënë ayeke son bê ti lo hio hio, wala zo so aye ti sara gi ye ti li ti lo. Ambeni zo ayeke même na bibe so ayeke sioni wala bibe ti kengo yanga ti Nzapa.

³ Ni la, tongana Paul asara kusala na atënë tongana “zia kota nzobe ti Seigneur ti e Jésus Christ aduti na bibe so ala yeke na ni so”, lo yeke wa lani aita ti lo ti duti na bibe so ague oko na ye so Nzapa aye nga ti sara ye tongana ti Christ. (aPhil. 4:23; diko aColossien 3:9-12.) Laso, a yeke nzoni e hunda tere ti e: ‘Bibe wa la mbi yeke na ni? Nyen la mbi lingbi ti sara ti tene bibe ti mbi akiri anzere na Nzapa mingi ahon ti kozo? Mbi lingbi ti sara nyen ti wa azo na yâ ti congrégation ti duti na bibe so anzere na Nzapa?’ Na tapande, na mbeni ndo so a lu afleur dä, a yeke fleur oko oko kue la abungbi si asara pendere ti ndo ni. E yeke tongana mbeni oko ti afleur so na yâ ti congrégation? E yeke mû maboko ti tene congrégation aduti pendere? A yeke nzoni e sara ngangu ti sara ni. Zia e bâ fadeso ye so e lingbi ti sara ti duti na bibe so anzere na Nzapa.

KPE BIBE TI DUNIA SO

4. “Yingo ti dunia so” ayeke nyen?

⁴ Bible atene: “E wara yingo ti dunia so pëpe, me yingo so alondo na Nzapa.” (1 aCor. 2:12). “Yingo ti dunia so” ayeke nyen? A yeke oko yingo so a sara tënë ni na aÉphésien 2:2, a tene: ‘Ala tambela ândö alingbi na aye ti dunia so; a lingbi nga na mokonzi so ayeke na ndo ti komandema ti pupu so angoro e, yingo so ayeke sara kua fadeso na yâ ti amolenge ti kengo yanga.’ “Pupu” ni, wala “yingo ti dunia”, ayeke lege so azo ayeke pensé na ni na yâ ti dunia. Na tapande ti tâ pupu so e yeke wu, yingo ti dunia so amû ndo kue. Na tapande, azo mingi laso ayeke tene, ‘Zo la ayeke fa na mbi ye so a lingbi mbi sara ape’ wala, ‘A lingbi mo tiri ndali ti adroit ti mo!’ Azo tongaso ayeke “amolenge ti kengo yanga” ti dunia ti Satan.

5. Sioni bibe wa ambeni zo ti Israël ayeke na ni?

⁵ Mara ti abibe so ayeke fini ye ape. Na ngoi ti Moïse, Koré alondo ti ke yanga ti azo so ayeke lani na komandema na Israël. Lo diko tënë na tere ti Aaron na amolenge ti lo so ayeke sara lani kusala ti aprêtre. Peut-être Koré abâ lani awokongo ti ala. Wala peut-être lo tene so Moïse amû akota kua na ala ndali ti so ala yeke afami ti lo. Atâa ye ni ayeke so wa, a yeke polele so Koré akomanse ti bâ aye ni na lege ti mitele na lo diko tënë na tere ti azo so Jéhovah asoro ala. Na mbeni lege so ane zo pëpe, lo tene na ala: “A lingbi awe . . . Teti nyen i yeke yä iri ti i mveni ahon bungbi ti azo?” (Nom. 16:3). Legeoko nga, Dathan na Abiram adema tere na tere ti Moïse ala tene na lo so lo ‘ye ti ga mokonzi na ndo ti ala’. Tongana a iri ala ti gue na gbele Moïse, baba apusu ala, ala tene: “Fade e ga pëpe.” (Nom. 16:12-14). Jéhovah ayeda pëpe na bibe ti azo ti kengo yanga so na lo fâ ala kue.​—Nom. 16:28-35.

6. Na lege wa ambeni zo na ngoi ti akozo Chrétien afa so ala yeke na sioni bibe? Nyen la asara peut-être si ala wara bibe so?

⁶ Ambeni zo na ngoi ti akozo Chrétien ato nda ti kasa azo so ayeke na komandema na yâ ti congrégation, ala “bâ ala so akomande na ndo ti ala tongana ambumbuse zo.” (Jude 8). Peut-être azo ni so apensé so a lingbi ala wara gbâ ti akua na yâ ti bungbi. Nga ala gi ti pusu ambeni zo ti ne pëpe azo so Nzapa amû na ala komandema nga so ayeke sara ngangu ti sara kua ndali ti congrégation.​—Diko 3 Jean 9, 10.

7. Bango ndo wa a yeke nzoni e sara hange na ni?

⁷ Biani, place ti mara ti bibe so ayeke na yâ ti congrégation ape. A yeke ndani la a lingbi e sara hange na ni. A-ancien ayeke pëpe azo so ayeke sara aye kue mbilimbili legeoko tongana ala ti ngoi ti Moïse nga na ti ngoi ti bazengele Jean. A-ancien alingbi ti sara afaute so ason e. Tongana ye tongaso asi na e, a lingbi e sara ye pëpe tongana ti azo ti dunia so na tenengo atënë tongana: “Mbi ye a fâ ngbanga ti ita so!” wala, “Ita so akpa ti ngbâ ancien ape!” Jéhovah a lingbi ti soro ti hon na ndo ti ambeni kete faute so a-ancien alingbi ti sara. A lingbi e nga e sara tongaso. Ambeni ita so asara akota siokpari ake ti gue na gbele bungbi ti a-ancien so a soro ala ti mû maboko na ala ndali ti so ala ye pëpe ambeni sarango ye ti a-ancien ni so. Ala yeke tongana mbeni zo ti kobela so ake ti mû mbeni yorö so alingbi ti kaï kobela ti lo gi ndali ti so lo ye pëpe ambeni sarango ye ti docteur so afa na lo yorö ni so.

8. Aversê wa alingbi ti mû maboko na e ti ngbâ ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti a-ancien na yâ ti congrégation?

⁸ E lingbi ti kpe mara ti bibe so tongana e dabe ti e so Bible afa Jésus tongana zo so ‘ayeke na atongoro mbasambala na yâ ti maboko ti lo ti koli’. “Atongoro” ni aye ti sara tënë ti a-ancien so ayeke aChrétien so a soro ala ti gue na yayu, me tënë so abâ nga tanga ti a-ancien kue na yâ ti acongrégation. Jésus alingbi ti sara ye kue so lo ye na “atongoro” so ayeke na yâ ti maboko ti lo (Apoc. 1:16, 20). Teti so Jésus ayeke mokonzi ti congrégation, lo hinga mbilimbili ye so ayeke si na popo ti a-ancien. “Lê ti lo ayeke za tongana menga-wa” na lo yeke bâ aye kue. Tongaso, tongana mbeni ancien ayeke na bezoin ti tene a mû na lo wango, Jésus ayeke bâ si a sara ni na ngoi so alingbi nga na mbeni lege so ayeke nzoni (Apoc. 1:14). Ti ku juska na ngoi so Jésus aye, a lingbi e ne a-ancien so a soro ala na gbe ti yingo vulu. Paul atene: “Ala mä yanga ti ala so ayeke mû li ni na popo ti ala na ala woko tere na gbe ti ala, teti azo so ayeke bâ ndo na ndo ti âme ti ala tongana azo so ayeke na tënë ti kiri na ni na Nzapa, si ala sara kua ti ala na ngia me na demango tere pëpe, teti ye ni ayeke sara ande nzoni na ala pëpe.”​—aHéb. 13:17.

9. (a) Bibe wa mbeni Chrétien alingbi ti duti na ni tongana a mû wango na lo? (b) Nyen la ayeke nzoni mingi ti sara tongana a mû wango na e?

⁹ Tongana a-ancien amû wango na mbeni zo wala azi na maboko ti lo akusala so lo yeke sara na yâ ti congrégation, zo ni alingbi ti fa wala lo yeke na nzoni bibe wala pëpe. Na ndara a-ancien amû wango na mbeni ita-koli so ade maseka ndali ti so lo sara angia ti vidéo ti ngangu. Mawa ni ayeke so, lo yeda na wango ni pëpe nga teti so lo sara ye alingbi pëpe na ye so Bible ahunda na awakua ti mungo maboko, lo lingbi pëpe ti ngbâ wakua ti mungo maboko (Ps. 11:5; 1 Tim. 3:8-10). Na peko ti ye so, ita-koli so atene na azo kue so lo yeda pëpe na desizion so a-ancien amû so. Lo tokua même ambeti mingi na filiale na lo tene asioni tënë na ndo ti a-ancien. Lo gi nga ti pusu ambeni zo na yâ ti congrégation ti sû mbeti na filiale. Me ti tâ tënë ni, tongana e gi araison ti kanga na ndo ti aye ti sioni so e sara, e yeke buba siriri ti yâ ti congrégation nga a yeke mû maboko na zo oko ape. Tongana a mû wango na e, a yeke nzoni mingi ti bâ ni tongana lege ti hinga awokongo ti e nga ti yeda na wango ni sân ti diko tënë.​—Diko Toto ti Jérémie 3:28, 29.

10. (a) Jacques 3:16-18 afa nyen na e na ndo ti nzoni bango ndo nga na sioni bango ndo? (b) Ye ti nzoni wa e yeke wara tongana e sara ye alingbi na “ndara so alondo na nduzu”?

¹⁰ Jacques 3:16-18 afa nzoni bango ndo nga na sioni bango ndo so mbeni zo alingbi ti duti na ni na yâ ti congrégation. A tene: “Na ndo so mbanda nga na papa ayeke dä, wusuwusu nga na aye ti sioni kue ayeke dä. Me, kozoni kue, ndara so alondo na nduzu ayeke nzoni-kue; nga a yeke sara ye na siriri, a yeke sara ye na lege ni, a yeke nduru ti mä tënë, a hinga ti sara nzoni bê mingi na zo nga a si singo na anzoni lengo, a yeke sara kangbi na popo ti azo pëpe, a yeke handa lê ti zo pëpe. Nga, a yeke lu ngongoa ti lengo ti ye so ayeke mbilimbili na yâ ti siriri ndali ti ala so ayeke sara si siriri amaï.” Tongana e sara ye alingbi na “ndara so alondo na nduzu”, e yeke mû peko ti asarango ye ti Nzapa nga a yeke mû lege na e ti sara si nzoni bibe amaï na popo ti aita.

FA SO MO NE AZO NA YÂ TI CONGRÉGATION

11. (a) Tongana e yeke na nzoni bibe, nyen la e yeke sara ande pëpe? (b) Nyen la e manda na lege ti tapande ti David?

¹¹ A yeke nzoni e dabe ti e so Jéhovah aye si a-ancien ‘abata congrégation ti Nzapa’. (Kus. 20:28; 1 Pi. 5:2). Tongaso, lege ti ndara ayeke ti bâ na nene ni aye so Nzapa aleke, atâa e yeke ancien wala pëpe. Tongana e yeke na nzoni bango ndo, e yeke bi bê ti e ahon ndo ni pëpe na ndo ti tënë ti komandema. Na ngoi so Saül gbia ti Israël akomanse ti pensé so David alingbi ti ga gbia na place ti lo, Saül “abâ David na ngonzo” lakue (1 Sam. 18:9). Gbia ni amaï sioni bibe na lo ye même ti fâ David. A yeke nzoni mingi ti sara ye tongana David ahon ti sara ye tongana Saül ti bi bê ahon ndo ni na ndo ti komandema. Atâa so David abâ pasi ndali ti aye kue so a sara na lo so ayeke na lege ni pëpe, lo ne lakue azo so Nzapa amû na ala komandema.​—Diko 1 Samuel 26:23.

12. Nyen la e lingbi ti sara ti mû maboko ti bata dutingo beoko ti congrégation?

¹² Teti so e kue e yeke na abango ndo so ayeke nde nde, na ambeni ngoi e lingbi ti son bê ti mba. Ye so alingbi même ti si na popo ti a-ancien. Wango ti Bible so afa na e nzoni bango ndo so a lingbi e duti na ni: “Na ndo ti tënë ti nengo mba na popo ti ala, zia ala duti azo so amû li ni kozo ti sara ni” nga, “ala bâ tere ti ala wani pëpe tongana azo so ayeke sara ye na ndara.” (aRom. 12:10, 16). Ahon ti luti nganganga so e la e yeke na raison, a yeke nzoni e yeda so mingi ni anzoni fason ti bango na mbeni ye ayeke mingi. Tongana e sara ngangu ti hinga lege so azo ayeke pensé na ni, e yeke mû maboko ti bata dutingo beoko ti congrégation.​—aPhil. 4:5.

13. Nyen la a yeke nzoni e sara na pekoni so e fa mbeni bango ndo ti e? Tapande wa ti Bible afa ye so a lingbi e sara?

¹³ Ye so aye ti tene so a yeke sioni ti fa bibe ti e tongana e bâ so na yâ ti congrégation mbeni ye ayeke dä so a lingbi a leke ni? Oko pëpe. Na ngoi ti akozo Chrétien, mbeni tënë alondo na aita adë gaba ngangu na ndo ni. Aita ‘aleke ti tene Paul na Barnabas nga na ambeni zo na popo ti ala amontê ti bâ abazengele nga na a-ancien so ayeke na Jérusalem na ndo ti dengo gaba so.’ (Kus. 15:2). Kite ayeke pëpe so zo oko oko na popo ti aita so ayeke na bango ndo ti lo na ndo ti tënë ni nga lege so a lingbi ti leke na tënë ni. Me na pekoni so zo oko oko afa bibe ti lo nga a mû desizion na ndo ti tënë ni na lege ti mungo maboko ti yingo vulu, aita angbâ pëpe ti sara tënë na ndo ti abango ndo ti ala wani. Na pekoni so lettre ti desizion ni asi na acongrégation, “bê ti ala asi na ngia ndali ti atënë ni so akpengba zo” nga ala “kpengba na yâ ti mabe”. (Kus. 15:31; 16:4, 5). Laso nga kue, tongana e fa mbeni tënë na a-ancien, a yeke nzoni e zia ala ti sambela ndali ni nga ti gbu li na ndo ni nzoni.

DUTI NA NZONI BIBE NA MBAGE TI AMBA TI MO

14. Tongana nyen la e lingbi ti fa so e yeke na nzoni bibe na yâ ti songo ti e na amba ti e?

¹⁴ Na yâ ti songo ti e na amba ti e, e yeke na alege mingi ti fa so e yeke na nzoni bibe. E oko oko kue e lingbi ti sara ye ti nzoni tongana e yeke nduru ti pardone amba ti e na ngoi so ala son bê ti e. Bible atene: “Ala ngbâ ti kanga bê na amba ti ala na popo ti ala, na ti pardone mba na bê ti ala kue, tongana mbeni zo ayeke na tënë ti dema na tere ti mba ti lo. Gi tongana ti so Jéhovah apardone ala na bê ti lo kue, ala nga ala sara tongaso.” (aCol. 3:13). Tënë “tongana mbeni zo ayeke na tënë ti dema” afa so na ambeni ngoi e lingbi ti duti na anzoni raison ti sara ngonzo na tere ti amba ti e. A lingbi e zia lege pëpe na ambeni kete kete ye so anzere na e pëpe na yâ ti sarango ye ti tere ti mbeni zo ti sara si e sara ngonzo. Ye so alingbi ti buba yâ ti siriri ti congrégation. Me, a yeke nzoni e mû tapande ti Jéhovah na dutingo nduru ti pardone aita ti e nga ti ngbâ ti sara na Nzapa legeoko na ala.

15. (a) Nyen la e lingbi ti manda na mbage ti Job na ndo ti tënë ti pardon? (b) Na lege wa sambela alingbi ti mû maboko na e ti duti na nzoni bango ndo?

¹⁵ E lingbi ti manda ye na mbage ti Job na ndo ti tënë ti pardon. Azo ota so alingbi fade ti dë bê ti lo atene gbâ ti asioni tënë na ndo ti lo. Atâa so kue, Job apardone ala lani. Tongana nyen? Lo ‘sambela teti andeko ti lo’. (Job 16:2; 42:10). Ti sambela ndali ti amba ti e alingbi ti changé bango ndo ti e na mbage ti ala. Ti sambela ndali ti aita ti e kue ayeke mû maboko na e ti duti na bibe ti Christ (Jean 13:34, 35). A yeke nga nzoni e sambela Nzapa ti wara yingo vulu ti lo (Luc 11:13). Yingo ti Nzapa ayeke mû maboko na e ti duti na asarango ye ti aChrétien na yâ ti songo ti e na amba ti e.​—Diko aGalate 5:22, 23.

MAÏ NZONI BIBE NA YÂ TI CONGRÉGATION

16, 17. Bibe wa mo ye ti duti na ni?

¹⁶ Tongana e oko oko kue e sara ngangu ti ngbâ ti duti na nzoni bibe, congrégation ni kue ayeke duti na nzoni bibe. Peut-être article so amû maboko na mo ti bâ so mo lingbi ti sara si bibe ti mo akiri aga nzoni mingi ahon ti kozo nga ti kpengba amba ti mo ahon ti kozo na lege ti tënë ti yanga ti mo. Tongana a yeke tongaso, zia lege na Mbeti ti Nzapa ti fa na mo lege so mo lingbi ti changé (aHéb. 4:12). Paul, so aye ti duti mbeni nzoni tapande ndali ti acongrégation, atene: “Mbi hinga ti mbi mbeni ye ti sioni so mbi sara pëpe. Me mbi ye ti tene pëpe so mbi yeke mbilimbili, me a yeke Jéhovah si ayeke bâ tënë ti mbi.”​—1 aCor. 4:4.

¹⁷ E kue e lingbi ti kpengba mba ti ngbâ ti bata nzoni bibe na yâ ti congrégation. E lingbi ti sara ni na mungo peko ti asarango ye ti Nzapa nga na lutingo nganganga pëpe na ndo ti bango ndo ti e wani wala ti pensé so a lingbi a mû na e gbâ ti akusala na yâ ti congrégation. Tongana e yeke nduru ti pardone amba ti e nga e yeke na nzoni bibe na ndo ti ala, e yeke ngbâ ti duti na siriri na aita ti e (aPhil. 4:8). Tongana e sara aye so, e yeke na kite pëpe so ‘bibe so e yeke na ni so’ ayeke nzere na Jéhovah nga na Jésus.​—Phm. 25.

[Foto na lembeti 14]

Na lege wa gbungo li na ndo ti kusala ti Jésus ayeke sara ngangu na ndo ti sarango ye ti e na gbele wango?