‘Zo ti nzoni anzere na lê ti Nzapa’

FINI kue alondo na Jéhovah Nzapa (Psaume 36:10). Biani, “na yâ Lo, e yeke na fini, e yeke tambela, na e yeke”. (Kusala 17:28). Tongana e bâ aye ti nzoni so lo tuku na ndo azo so alë kota songo na lo, bê ti e asi na singila pëpe? A yeke biani tongaso, teti “matabisi ti Nzapa ayeke fini ti lakue lakue”. (aRomain 6:23). Biani, a yeke kota ye mingi ti tene e gi ti nzere na lê ti Jéhovah!

Wasungo psaume atene na e so “L’Eternel amû grâce [“nzobe”, NW]”. (Psaume 84:12). Me lo yeke mû nzobe ni so na zo wa? Laso, ti tene zo asala nzobe na mba ti lo zo, lo yeke bâ mingi ni ndo so zo ni alondo dä, mosoro ti lo, nzoroko ti tele ti lo, mara ti lo, nga na ambeni ye tongaso. Me ti Nzapa, lo yeke sala nzobe na zo wa? Salomon, gbia ti Israël ti giriri, amû kiringo tënë ni, lo tene: “Zo ti nzoni anzere na lê ti Jéhovah, me lo fâ ngbanga na li ti zo so ayeke na asioni ye na li ti lo.”​—aProverbe 12:2, NW.

Biani, bê ti Jéhovah anzere na tele ti zo ti nzoni. Zo ti nzoni ayeke zo so asala ye na lege ni. Ambeni ye ti nzoni so a wara na yâ lo ayeke so: Lo yeke kanga nzara ti tele ti lo, lo yeke sala kangbi pëpe na popo ti azo, lo yeke sala tele ti lo kete, lo sala be-nzoni, nga lo yeke sala hange. Atënë ti bê ti lo ayeke na lege ni, atënë ti yanga ti lo ayeke kpengba zo, aye so lo sala ayeke mbilimbili na asala nzoni na azo. Kozo mbage ti chapitre 12 ti buku ti aProverbe ayeke fa na e tongana nyen a lingbi salango nzoni na azo asala ngangu mingi na ndo fini ti e ti lâ oko oko. A yeke fa nga aye ti nzoni so e yeke wara tongana e sala nzoni na azo. Tongana e bâ tënë so a tene ge, a yeke mû ande na e ‘ndara ti sala nzoni.’ (Psaume 36:4). Tongana e sala ye alingbi na wango ti ndara so, a yeke mû ande maboko na e ti nzere na lê ti Nzapa.

Wango-tene, tâ kota ye

Salomon atene: “Zo so aye wango-tene, lo ye ti hinga ye, me zo so aye zo ti zingo na lo pëpe, lo yeke tongana nyama.” (aProverbe 12:1). Teti so lo ye mingi ti sala ye nzoni ahon ti kozo, bê ti zo ti nzoni aye ti wara sengo ndo. Awango so lo yeke mä na abungbi ti aChrétien wala atënë so lo na ambeni zo ayeke tene, lo yeke gi ti bata ni hio. Atënë so ayeke na yâ Mbeti ti Nzapa nga na yâ ambeti so a luti na ndo Bible ayeke tongana keke so akpo lo ti fa nzoni lege so a lingbi lo tambela dä. Lo yeke gi ti wara hingango ye. Na lege ti hingango ye ni so, lo yeke sala si lege ti lo aga mbilimbili. Biani, zo so aye si a se lo aye nga ti wara hingango ye.

Biani, sengo ndo, so andu mbilimbili kangango nzara ti tele, ayeke kota ye mingi ndali ti atâ wavorongo Jéhovah! Na yâ bê ti e, e ye peut-être ti hinga ye mingi na ndo Tënë ti Nzapa. E ye peut-être ti lë lengo mingi na yâ kusala ti aChrétien ahon ti kozo, na ti fa Tënë ti Nzapa na azo nzoni mingi (Matthieu 24:14; 28:19, 20). Me ti sala si a ga tâ ye, a hunda ti tene e kanga nzara ti tele ti e. A hunda nga lengo so na yâ ambeni mbage nde ti fini. Na tapande, laso e yeke wara gbâ ti aye (akasete, ambeti) so a leke ni ti zingo asioni nzara na yâ bê ti zo. Na yâ ye tongaso, a hunda ti fa lege na lê ti e si a bâ pëpe mara ti asioni ye tongaso? Nga, teti so “suma ti bibe ti bê ti zo ayeke sioni, a komanse tongana lo de pendere”, e lingbi ti to nda ti pensé na gbe bê ti e ambeni ye so ayeke na lege ni pëpe (Genèse 8:21). Ti zia si li ti e angbâ na ndo mara ti pensé tongaso pëpe, a lingbi e kanga nzara ti tele ti e.

Me ti zo so aye ka si a suku na lo pëpe, lo ye nga pëpe ti wara hingango ye nga si a se lo. Teti so a dü lo na siokpari, zo aye ka pëpe ti tene a suku na lo. Me tongana lo zia si bibe so asala ngangu na ndo ti lo, lo hon tele pëpe na nyama so ahinga ndo pëpe, nga so ahinga ye so ayeke nzoni wala sioni pëpe. Ni la, a lingbi e ke na kuru go bibe so.

“Gere ti keke so ayengi pëpe”

Zo ti nzoni alingbi pëpe ti sala ye kirikiri. Tongaso, ti tene lo nzere na lê ti Jéhovah, a lingbi zo asala nga ye ti mbilimbili. Gbia David ahe bia, lo tene: “Mo hiri tënë nzoni na ndo azo ti mbilimbili; O L’Eternel, Mo ngoro ala na nzobe tongana vala.” (Psaume 5:13). Na fango kangbi so ayeke na popo ti dutingo ti zo ti mbilimbili na ti zo ti sioni, Salomon atene: “Fade zo aga nzoni na lege ti salango sioye pëpe, me fade zo ti mbilimbili ayeke legeoko tongana gere ti keke so ayengi pëpe.”​—aProverbe 12:3.

Tongana a bâ dutingo ti zo ti sioni, a kpa mbeni ye so ayeke gue ti ga gi nzoni. Bâ ye so asi na wasungo psaume Asaph. Lo tene: “Me mbi, gere ti mbi aye ti zene; a ngbâ kete, tambela ti mbi ague kirikiri.” Ngbanga ti nyen? Asaph akiri tënë ni, lo tene: “Bê asala mbi tënë ti azo ti fandara, tongana mbi bâ ye ti azo ti sioni awu mingi.” (Psaume 73:2, 3). Me tongana lo lï na yâ temple ti Nzapa, lo ga ti bâ so ndo so Jéhovah azia azo ti sioni dä, gere ti ala agbu sese nzoni pëpe (Psaume 73:17, 18). E lingbi ti bâ so mbeni ye ti zo ti sioni amaï, me a yeke gi teti kete ngoi. Tongaso, mbeni ye ti ala ti tene e sala kota bê ni ayeke dä?

Me zo so anzere na lê ti Jéhovah, gere ti lo aluti nzoni. Na mungo mbeni ngangu gere ti keke tongana tapande, Salomon atene: “Zo ti mbilimbili ayeke legeoko tongana gere ti keke so ayengi pëpe.” (aProverbe 12:3). E mû tapande ti agere ti mbeni kota keke so alï mingi na gbe ti sese na amû kota ndo. Tongana kota pupu asala wala tongana ngu asuku, agere ni so asala si keke ni atï pëpe. Même tongana sese ayengi ngangu, lo yeke ngbâ lakue na nduzu.

Legeoko tongana ti so agere ti keke ni alï mingi na yâ sese ti wara aye so keke ni ayeke na bezoin ni ti maï, a lingbi bibe nga na bê ti e agi nga ti hinga ye mingi na ndo Tënë ti Nzapa, na ti gboto na yâ ni atënë so ayeke tongana ngu so amû fini. A yeke sala si gere ti mabe ti e alï sese ngangu na a kpengba, nga si beku ti e aga tâ ye na a luti ngangu (aHébreu 6:19). ‘Pupu ti tënë [ti wataka] nde nde kue ayeke yengi e pëpe, na a yeke hon na e kirikiri tongana ye na lê ti ngu pëpe’. (aEphésien 4:14). Biani, aye ti peko ti atara so e yeke bâ na ndo ti e ayeke legeoko tongana aye ti peko ti ngu so apika na kota pupu, nga bê ti e alingbi même ti dö na mbito tongana mbeni kpale asi na e. Me e yeke duti “legeoko tongana gere ti keke so ayengi pëpe.”

“Wali so alingbi, lo yeke couronne ti koli ti lo”

Na ambeni kodoro, azo mingi ahinga tënë so, “Koli kue so aye ti lo amaï nzoni ayeke koli so ayeke na nzoni wali.” Salomon afa nene ni ti wara mbeni wali so amû maboko na koli ti lo, lo tene: “Wali so alingbi, lo yeke couronne ti koli ti lo, me wali so asala ye ti kamene, lo yeke tongana ye ti futi na yâ bio ti koli ti lo.” (aProverbe 12:4). Tënë ‘lingbi’ afa gbâ ti aye so andu salango nzoni. Anzoni ye so a wara na yâ mbeni nzoni wali, tongana ti so afa mbilimbili na aProverbe chapitre 31, andu salango kua ngangu, batango tele, nga ndara. Wali so ayeke na mara ti alengo tongaso ayeke couronne ti koli ti lo, ngbanga ti so nzoni tambela ti lo ane koli ti lo ni, nga azo ayeke gonda lo. Wali ni ayeke gi lâ oko pëpe ti hon ndo ti koli ti lo wala ti gbugburu tele na lo si azo abâ lo. Nde na so, lo yeke wamungo maboko so alingbi teti koli ti lo.

Tongana nyen wali alingbi ti sala mbeni ye ti kamene? Nga aye wa alingbi ti si na pekoni? A lingbi ti ndu aye mingi, na tapande, yanga ti lo alingbi ti za wala lo lingbi ti gi koli ti mba ti lo (aProverbe 7:10-23; 19:13). Tongana wali asala ye tongaso, lo yeke buba gi iri ti koli ti lo. Lo yeke tongana “ye ti futi na yâ bio ti koli ti lo”. Mbeni buku atene: “Legeoko tongana mbeni kobela asala mbeni zo, si awoko zo ni kue, wali ni ayeke futi koli ti lo.” Mbeni buku nde atene: “A lingbi ti haka ni laso na ‘cancer’, kobela so ayeke sala si ngangu ti zo ni ayeke hunzi yeke yeke.” Zia si awali Chrétien so ayeke sala kue ti nzere na lê ti Nzapa afa na gigi anzoni ye so a wara na yâ mbeni wali so alingbi.

Atënë ti bê, akusala ni, nga na afuta ni

Atënë ti bê ayeke pusu zo na kusala, nga akusala ni awara futa ni. Na fango kangbi so ayeke na popo ti zo ti mbilimbili na zo ti sioni, Salomon afa na pekoni tongana nyen tënë ti bê ayeke pusu zo ti sala aye. Lo tene: “Bibe ti zo ti mbilimbili ayeke na lege ni, me wango ti azo ti sioni ayeke ye ti handa. Azo ti sioni asala gi tënë ti ku na lingo ti sa mênë, me fade tënë ti yanga ti azo ti mbilimbili azi ala.”​—aProverbe 12:5, 6.

Atënë même ti bê ti azo ti nzoni ayeke nzoni, a sala kangbi pëpe, nga a yeke mbilimbili. Teti so azo ti mbilimbili aye Nzapa nga aye amba ti ala azo, a sala si aye so ala ye ti sala ayeke nzoni. Me ti azo ti sioni, bibe ti kion si ayeke pusu ala ti sala ye. Ni la, aye so ala leke na yâ li ti ala ti wara na ye so ala zia na gbele ala ayeke na lege ni pëpe. Ala yeke sala aye ti mayele. Ala yeke lakue ndulu ti zia gbanda si zo so tënë ayeke na li ti lo pëpe atï na yâ ni. Ala yeke sala ni na tenengo atënë ti mvene na tele ti lo, peut-être na gbele ngbanga. Tënë ti yanga ti ala ayeke ‘ku na lingo ti sa mênë’, ngbanga ti so ala ye ti sala sioni na azo so tënë ayeke na li ti ala pëpe. Azo ti mbilimbili ahinga asioni tënë ti lingo ti ala ni, nga ala yeke na ndara so amû lege na ala ti duti na hange. Ye so asala si ala tï pëpe na yâ gbanda so. Ala lingbi nga peut-être ti gboto mê ti azo so lê ti ala azi pëpe, na ti zi ala na yâ aye ti mayele so azo ti sioni aleke ti handa na ala.

Ye nyen ayeke si na zo ti mbilimbili nga na zo ti sioni? Salomon amû kiringo tënë ni: “A kinda azo ti sioni, na ala yeke mbeni pëpe, me fade da ti azo ti mbilimbili angbâ.” (aProverbe 12:7). Mbeni buku atene so da ni ayeke “fä ti aye kue so ayeke na yâ ti da ni, nga aye kue so lo ye ni mingi. Aye ni so amû lege na lo ti duti biani nzoni na yâ fini.” A lingbi nga ti duti sewa ti zo ti mbilimbili nga na amolenge ti lo. Me atâa ye wa, tënë ti aproverbe so ayeke polele: Zo ti mbilimbili ayeke luti ngangu na gbele kpale.

Zo so asala tele ti lo kete aduti nzoni

Na fango nene ti hinga nda ti ye, gbia ti Israël ni atene: “Fade azo asala tënë nzoni ti zo na lege so lo hinga nda ti ye, me fade a ke zo so ayeke na bê ti kirikiri.” (aProverbe 12:8). Zo so ahinga nda ti ye ayeke dö tele ti lo pëpe ti zi yanga. Lo yeke gbu li ti lo kozoni si lo sala tënë. Lo yeke na nzoni songo na azo ngbanga ti so ‘hingango nda ti ye ti lo’ apusu lo ti zi yanga kirikiri pëpe. Tongana a hunda na lo ambeni tënë ti buba wala asenge tënë, zo so ahinga nda ti ye “asala tënë mingi pëpe”. (aProverbe 17:27). Azo ayeke gonda mara ti zo tongaso, na lo nzere na lê ti Jéhovah. Lo yeke tâ nde mingi na zo so ayeke na “bê ti kirikiri” si atënë ti yanga ti lo ayeke kirikiri nga!

Biani, azo ayeke gonda zo so ahinga nda ti ye, me aproverbe so aga na pekoni afa na e nene ti sala tele kete. A tene: “Zo so azo abâ lo tongana kete zo, na lo yeke na boi, lo yeke nzoni ahon zo so ayä iri ti lo mveni, na lo manke kobe.” (aProverbe 12:9). Tongana a bâ ni nzoni, Salomon aye ti tene so a yeke nzoni ti duti zo so asala tele ti lo kete, si lo yeke na mosoro mingi pëpe, zo so ayeke gi na zo ti kua oko; me pëpe zo so ayeke mû anginza ti lo ti vo gi na aye si azo alingbi ti bâ lo, andâ lo lingbi fade ti mû nginza ni ti vo na aye so lo yeke na bezoin ni biani. So tâ pendere wango! A hunda na e ti duti na fini alingbi na ngangu ti e.

Kua ti yaka afa na e aye na ndo salango nzoni

Na mungo kua ti yaka tongana tapande, Salomon afa aye use so e lingbi ti manda na ndo salango nzoni. Lo tene: “Zo ti mbilimbili abata anyama ti lo nzoni, me nzobe ti zo ti sioni ayeke gi sioni.” (aProverbe 12:10). Zo ti mbilimbili ayeke bata anyama ti lo na nzobe. Lo hinga abezoin ti ala, na lo ye nzoni ti ala. Zo ti sioni alingbi ti tene so lo ye nzoni ti anyama ti lo, me ti hinga abezoin ti ala, ngbanga ti lo ayeke dä pëpe. Bê ti kion si ayeke pusu lo ti sala ye. Ti lo, lo yeke gi ti bâ tongana nyen lo lingbi ti wara nginza na lege ti ala. Ye so mara ti zo tongaso abâ ayeke nzoni ndali ti anyama ti lo, aye ni so alingbi ti duti biani sioni mingi.

Tënë ti batango anyama nzoni abâ nga anyama ti kodoro tongana ambo nga na anyau. A yeke duti ye ti sioni mingi ti mû mara ti anyama tongaso na da ti e, na ti bata ala nzoni pëpe, wala ti sala sioni na ala! Tongana tele ti mbeni nyama ni aso lo ngangu, wala lo wara kota kä, e lingbi ti sala nzoni na lo na hunzingo gigi ti lo.

Salomon agboto lê na ndo mbeni ye nde ti kusala ti yaka: dengo yaka. Lo tene: “Zo so afâ yaka ti lo, fade kobe ti lo alingbi na lo”. Biani, tongana zo asala kua ngangu, lo yeke wara anzoni ye na pekoni. “Me zo so ague na peko ti ye ti senge senge ahinga ye pëpe.” (aProverbe 12:11). Teti so lo hinga nda ti ye nzoni pëpe, wala lo hinga ndo pëpe, zo so “ahinga ye pëpe” abi tele ti lo na yâ ti adengo buze so ayeke ga na ye oko pëpe na pekoni. Aye so e lingbi ti manda na yâ aversê use so ayeke polele: E bâ mawa ti anyama ti e, nga e sala kua ngangu.

Zo ti mbilimbili amaï

Gbia ti ndara atene: “Zo ti sioni aye ye so azo ti sioni agbu”. (aProverbe 12:12a). Zo ti sioni ayeke sala ye so tongana nyen? A lingbi ti tene so lo yeke sala tongaso na salango nzara ti aye so a wara na lege ti ye ti sioni.

Me ti zo ti nzoni, a yeke tongana nyen? Mara ti zo tongaso aye ti mä wango, na mabe ti lo aluti ngangu. Lo yeke sala ye ti mbilimbili, na ndara, nga lo yeke sala tele ti lo kete. Lo yeke bâ mawa ti zo wala ti anyama ti lo na lo yeke sala kua ngangu. Salomon akiri atene: “Azo ti mbilimbili ayeke tongana gere ti keke so alë lengo.” (aProverbe 12:12b). Mbeni bible nde (An American Translation) atene: “Gere ti zo ti mbilimbili ayeke ngbâ lakue lakue.” Gere ti mara ti zo tongaso aluti ngangu, nga lo duti nzoni. Biani, ‘zo ti nzoni anzere na lê ti Nzapa’. Tongaso, a yeke nzoni e ‘zia bê ti e na Jéhovah, na e sala nzoni’.​—Psaume 37:3.

[Afoto na lembeti 31]

Tongana mbeni keke so amaï nzoni, mabe ti zo ti mbilimbili aluti ngangu