Faalavelave Faafuaseʻi—Iʻuga Tuupoina po o Tulaga?

AO SAVALI atu Cristina, o se teine talavou aulelei o lē na te faaalia faataʻitaʻiga o ofu eseese, i le isi itu o le auala pisi i Nove de Julho Avenue i São Paulo, i Pasili, na te leʻi iloa atu le pasi o loo sau. Sa taumafai ma le leai o se faaamoemoe le avepasi e taofi lana taavale, ae ua matuā tuai lava. Na solia ai Cristina ma maliu ai.

O lenei faalavelave faafuaseʻi mataʻutia na faatomua ai se lipoti i le itulau muamua lava o le nusipepa Pasili o le O Estado de S. Paulo. (Iulai 29, 1990) Ae ua na o se tasi lea o iʻuga o le 50,000 o faalavelave faafuaseʻi tau taavale e tutupu i Pasili i tausaga taitasi. Ma a o lē atoatoa le malosi o le sili atu i le faitau afe tagata ona o na faalavelave faafuaseʻi, a o isi na sao mai e aunoa ma le afaina ai. Aiseā la na lē sao mai ai lenei teine talavou? Pe sa tuupoina o ia e oti i lena aso?

E lē mafaitaulia tagata o le a finau mai faapea o le tulaga lena. E talitonu i latou i iʻuga tuupoina, faapea o mea ogaoga e tutupu, e pei o le taimi e oti ai se tasi, ua uma ona muaʻi filifilia po ua tuupoina. O lenei talitonuga na mafua ai faaupuga e pei o le, “E leai se isi e mafai ona tetee atu i le iʻuga ua uma ona tuupoina,” “Ua oo lava i lona taimi,” po o “O le mea lava o le a oo i ai, o lena lava.” Pe o iai se upu moni i na faaupuga masani? Pe o i tatou ea ua na ona faapei o ni ē ua puʻea faamanu i ofaga ua faaaogā ma aauina ese atu e iʻuga tuupoina i le mea e manao i ai?

O iʻuga tuupoina, po o le manatu faapea o mea uma lava e tutupu ua uma ona muaʻi filifilia, sa tele ina talitonu i ai tagata Eleni ma Roma anamua. E oo lava i aso nei, o loo tumau pea ona malosi lea manatu i le tele o lotu. Mo se faaaʻoaʻoga o le lotu Isalame, e taofi i upu i le Koran faapea: “E lē mafai ona oti le solu seʻi vaganā ua faatagaina e Allah ma se taimi ua uma ona atofaina.” E taatele foi i Kerisinetoma le talitonuga i iʻuga tuupoina ma sa faaolaolaina e ala i le aʻoaʻoga o iʻuga ua uma ona filifilia, na aʻoaʻoina e John Calvin. O le mea la lea, e masani ai lava ona taʻu atu e faifeau i aiga faanoanoa faapea o sea faalavelave faafuaseʻi sa o le “finagalo o le Atua.”

Ae peitai, o le manatu faapea o faalavelave faafuaseʻi o fua ia o iʻuga tuupoina, e feteenai ma le mafaufau, mea na tutupu, ma mea moni. Mo le tasi o mea, e lē mafai ona avea faalavelave faafuaseʻi tau taavale ma iʻuga o le faalaa tauatua, talu ai e masani lava ona faaalia i sailiiliga maeʻaeʻa se pogai moni lelei atoatoa. E lē gata i lea, ua faaalia manino i fuainumera faamaumauina, faapea o le faia o laasaga maufaatuatuaina—e pei o le fusi o se fusipaʻu i nofoa o se taavale mo le saogalemu—e matuā faaitiitia ai le faaono iʻu ina tupu mai o se faalavelave faafuaseʻi mataʻutia e ono oo ai i le oti. Pe mafai e le uluai faia o ni fuafuaga mo le saogalemu ona taofia le finagalo ua uma ona tuupoina o le Atua?

E ui i lea, o le talitonu i iʻuga tuupoina e matuā aafia ai lē o talitonu i ai. Pe ua lē faamalosia ai ea e lea talitonuga gaoioiga valea, e pei o le lē amanaia o tapulaa e gata ai le saosaoa o taavale ma faailoilo tau taavale, po o le ave o le taavale a o onā pe sa tagofia vailaau oona? Ua matuā sili atu ona matuiā na i lo muamua, o le talitonu i iʻuga tuupoina, ua mafua ai ona tuuaʻia e nisi tagata le Atua pe a oo ina aafia i latou i se faalavelave faafuaseʻi. O le a oo ina ita ma lē mafesoasoania, ma manatu ai faapea ua lē manatu mai le Atua, ma oo ai lava ina leiloa lo latou faatuatua. Maeu le fetaui lelei o le faapea mai o le tusi solo o Ralph Waldo Emerson: “O le mea mataʻutia aupito ogoogo i le olaga, o le talitonuga sauā i se Iʻuga Tuupoina po o Taunuuga.”

Ae o le ā ua fai mai ai le Tusi Paia e uiga i nai mea iti e tutupu ma faalavelave faafuaseʻi? Po o ia aʻoaʻo moni mai ea faapea o nei mea o galuega a iʻuga tuupoina? E faaopoopo atu i ai, o le ā o fai mai ai le aʻoaʻoga e uiga i o tatou faamoemoe mo le faaolataga? Pe o iai ea sa tatou filifiliga e uiga i le mataupu?

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 4]

“O le mea mataʻutia aupito ogoogo i le olaga, o le talitonuga sauā i se Iʻuga Tuupoina po o Taunuuga.”—Ralph Waldo Emerson