Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • w24 Mweshi wa 3 esak. 20-25
  • Suuka mufito: Oshaale muitaata

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Suuka mufito: Oshaale muitaata
  • Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2024
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • KUTUUKA MU MUFITO, NKUTUELA MUITAATA
  • TUUKA MU MUFITO
  • TUTAMBUKIEYI “BU BANA B’ETAATA”
  • Bitshibilo abilesha’shi tui bakulupile Yehowa
    Programe a bisangilo bia Bwina Kidishitu na Mudimo wetu—2023
  • Ikala na kuiyisha nsaa yosh’ouku ingi mianda
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)—2025
  • Oshinguula bia binyibinyi su?
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2024
  • Tulongieleyi ku mayi a nfudiilo a bana balume babaadi na lulamato
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2024
Tala bibungi
Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2024
w24 Mweshi wa 3 esak. 20-25

MUISAMBO WA KULONGA 12

LOONO 77 Etaata mu nsenga i mmufito

Suuka mufito: Oshaale muitaata

“Kala nubaadi mu mufito, anka binobino nui muitaata.”​—EF. 5:8.

KI’ATUISAMBILA

Kiatudi balombene kulongiela ku bino bishima bia Mpoolo, “mufito” na “etaata,” bi mu mukanda wa Bena Efeso 5.

1-2. (a) Mpoolo baadi mu nshalelo e naminyi pa bafundiile bena Efeso mukanda? (b) Nkonko kinyi y’atulaluula mu uno muisambo?

SUNGA mpa baadi mu lukano mu Loma, Mpoolo baadi mukumiine nka kunyingisha bena Nkidishitu naaye. Ta baadi na mushindo wa kuibatembela ku mashibo aabo, anka baadi muibafundile mikanda. Umune wa ku yanka, baadi muiwufunde peepi na kipua 60 sunga kia 61 B.B. mu Efeso.​—Ef. 1:1; 4:1.

2 Bipua bi bungi kumpala, Mpoolo baadi mukishe nsaa i bungi mu Efeso na kulungula mukandu wi buwa na kulongiesha. (Bik. 19:1, 8-10; 20:20, 21) Baadi mufule bakuabo ba mu kikudi ngofu na baadi mukumiine kuibakuasha bua’shi bashale na lulamato kui Yehowa. Biabia, buakinyi baadi mufundile bena Nkidishitu bedibue muimu pabitale mufito n’etaata? Na mmalongiesha kinyi alombene kupeta bena Nkidishitu booso ku dino elango? Tutaluuleyi ngaluulo ya ku ino nkonko yooso.

KUTUUKA MU MUFITO, NKUTUELA MUITAATA

3. Buakinyi Mpoolo baadi mufubishe bino bishima mu mukanda ubaadi mufundile bena Efeso “mufito” na “etaata”?

3 Mpoolo bafundiile bena Efeso mukanda amba’shi: “Kala nubaadi mu mufito, anka binobino nui muitaata.” (Ef. 5:8) Mpoolo baadi mufubishe bino bishima “mufito” na “etaata” bua kulesha mushindo ubaadi bena Nkidishitu ba mu Efeso bashintulukie. Tutaluuleyi buakinyi Mpoolo baadi muakule’shi bena Efeso babaadi “mu mufito.”

4. Mu mushindo kinyi mubaadi bena Efeso mu lulanguilo lua mu mufito?

4 Babaadi mu mufito muanda wa ndanguilo ya madimi. Kumpala kua kulonga bia binyibinyi na kufika bu bena Nkidishitu, bena Efeso babaabadi bafundile mukanda kui Mpoolo, babaadi ba mpika ba bipuilo bia madimi na kupaka kua manga. Mu kibundi kia Efeso mubaadi ntempelo mukata a Artemise efile a bena Greeke, abaabadi abamono bu ntempelo mukata shekeele dingi kuanka kashaa. Bantu babaadi abende ku yawa ntempelo, bua nkalanguila ma nkishi. Bantu babaadi abapu ma nkishi na kuiapaana mu yawa ntempelo, babaadi abapete makuta e bungi. (Bik. 19:23-27) Kukatusha biabia, bantu babaadi baukie kalolo’shi mu kibundi kia Efeso abapakaa manga.​—Bik. 19:19.

5. Mu mushindo kinyi mubaadi muikeelo wa bena Efeso bu wi mu mufito?

5 Babaadi mu mufito muanda wa muikeelo wi butete. Bantu ba mu Efeso babaadi na muikeelo wi butete, na ta babaadi abapusha buufu bua wawa muikeelo wabo. Mu kibundi kia Efeso, bantu babaadi abakitshi ma teatre na mu misangeelo ya mu bipuilo biabo, babaadi abakula mianda i butete. (Ef. 5:3) Bena kibundi booso “babaadi bashimishe bikitshino bioso bibuwa” mu ungi ngakuilo abipushisha’shi: “Ta bibaadi abibenyongosha dingi nya.” (Ef. 4:17-19) Kumpala kua kulonga pabitale mayi a kulonda a Yehowa a ki buwa na ki bubi, kondo kabo k’eshimba ta kabaadi akebakupila pa baabadi abakitshi kintu ki bubi. Na ta babaadi abekalakasha bua abipusha Yehowa bua bikitshino biabo. Ngi buakinyi Mpoolo baadi muibafundile bu bantu be mu “mufito na be kula na muwa aufiki kui Efile Mukulu.”

6. Buakinyi Mpoolo bakuile bua bena Efeso’shi ‘binobino tabadi muitaata’?

6 Anka bangi bena Efeso babatuukile mu mufito. Mpoolo bafundile’shi: “Anka binobino nui muitaata mu kuipushena na Muanana.” (Ef. 5:8) Kubanga paapa bababangile kuikala na nshalelo muipushene n’Eyi dia Yehowa, dibaadi bu etaata adibakunkusha. (Mis. 119:105) Baaba bena Efeso babalekiele bikitshino bia mu ndanguilo ya madimi, na muikeelo wi butete. Babafikile bantu “abambula Efile Mukulu,” na babaadi abakitshi muyile ngobesha yabo bua kulanguila Yehowa na kumusankisha.​—Ef. 5:1.

7. Mu mushindo kinyi muikale nshalelo eetu muipushene na a bena Nkidishitu be bungi ba mu Efeso?

7 Mu mushindo umune, kumpala kua kulonga bia binyibinyi, tubaadi mu ndanguilo ya madimi na i na muikeelo wa mu mufito. Bangi bakuatudi, babaadi abakitshi misangeelo ya ndanguilo ya madimi bu y’efuku dia kishila, bangi namu babaadi na nshalelo e butete. Anka pa batulongo bia binyibinyi pabitale mayi a kulonda a Yehowa a ki buwa na ki bubi, tubashintuluka. Tubabanga kuikala na nshalelo muipushene na kululama kuaye ku’etutekie’shi tuikale nako. P’atukitshi biabia, atupete miabi i bungi. (Yesh. 48:17) Anka, lelo uno tukuete kufumankana na nkalakashi. Abitungu tukatukie muishinda dia mufito dishaale ku mongo, na tubangie “kutambuka bu bana b’etaata.” Tui kuibikita mushindo kinyi?

Bifuatulo biabadi basangie: 1. Mpoolo mutumibua kuete afundu mukanda nsaa yabadi bamuanye ndombo kui musalayi a bena Loma. 2. Mukanda wa kumpala wa Mpoolo kui bena Efeso.

Image digitally reproduced with the permission of the Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0

Elango kinyi dia kifulo dibaadi Mpoolo mufundile bena Efeso, diatudi balombene kutumikila lelo uno (Tala kikoso 7)b


TUUKA MU MUFITO

8. Muyile mukanda wa Bena Efeso 5:3-5, nkinyi kibaadi akitungu’shi bena Efeso balekie?

8 Badika Bena Efeso 5:3-5. Bua kuenda kula na muikeelo wa mu mufito, bena Nkidishitu ba mu Efeso babaadi batungunukie na kuleka kukita mianda ish’ayisankisha Yehowa. Mu yaaya mianda ta mubaadi nka penda muikeelo wa kutambuka lusandi nya, mubaadi mpaa na miisambo i butete. Mpoolo baadi mutentekieshe bena Nkidishitu ba mu Efeso’shi, abitungu balekie biabia bintu su abakumiina nkapeta “bupianyi mu Bufumu bua Nkidishitu na bu’Efile Mukulu.”

9. Buakinyi abitungu tuikale bapasukie bua kupela kukita kintu kia kuitutuala mu kutambuka lusandi?

9 N’atue namu, abitungu tutungunukie na kuikitshisha bua’shi ta tukitanga: “Mifubo ya mu mufito ish’ayitusha bikuba.” (Ef. 5:11) Ke bungi, muyile mianda yabadi bapue kumona kui bantu ayilesha’shi, su muntu akambaa kubandila, kuteemesha, sunga kuakula pabitale mianda i butete, abikalaa bimubofuile buadia kukita mianda i bubi. (Kib. 3:6; Yak. 1:14, 15) Mu kingi kibundi, kisaka kikata kia bakuetu kibaadi kibangie kuitumishena ma mesaje mu internte. Bangi ba kuabadi bababangile kutuma mesaje aakula pabitale mianda ya mu kikudi. Ku kapeela kapeela, bababangile kuakula bintu bish’abisankisha Yehowa. Bababangile kuakula nka penda mianda ya matuka. Be bungi bakuabadi babaadi batundule’shi uno ngakuilo e butete, e kuitutakula mu kutambuka lusandi.

10. Satana akumiina’shi tuikale na binangu kinyi? (Bena Efeso 5:6)

10 Ndumbuluilo a Satana kuete ekitshisha bua kuitudimba, bua’shi tukumiine’shi mianda yooso y’abetanyina kui Yehowa bu i butete, t’ayi bubi nya. (2 Mp. 2:19) Bino t’abitukaanyisha nya! Amune a ku mayele a Diabulu atabafubiishe nga’shi, bantu bapete kabulakanyi, bakutue mushindo wa kutundula ki buwa na ki bubi. (Yesh. 5:20; 2 Ko. 4:4) Ngi buakinyi t’abitukaanyisha muanda ma video e bungi, mianda y’abalesha ku ma televizio, na ku internete, bi na binangu bia kuluisha mayi a kulonda alulame a Yehowa! Satana kuete kuikitshisha bua’shi tuikale na binangu bia’shi kukita mianda i butete, na kuikala na nshalelo a kutambuka lusandi mupalakane mu nsenga lelo uno ta kui bubi nya, mpenda bu kukisha kua kapapi ke buwa.​—Badika Bena Efeso 5:6.

11. Muanda wabadi bamone kui Angela aushimika kasele naminyi pabitale kutumikila kua elango di buwa di mu mukanda wa Bena Efeso 5:7? (Tala dingi kifuatulo.)

11 Satana akumiina’shi tuikale mu bukuuku na bantu abetutakula mu kutupilua mayi a kulonda a Yehowa. Mpoolo baadi mudimushe bena Efeso’shi: “Tanuikalanga nabo mu kipuano” kuamba’shi, baaba booso abakitshi mianda i bubi ku meeso ku’Efile Mukulu. (Ef. 5:7) Abitungu tutentekieshe’shi kuikala mu bukuuku na muntu ta nkuimeene nka penda mu kukisha kua nsaa pamune naye nya. Ngi buakinyi abitungu tuikale badimukie ngofu kukila mpaa na bena Efeso ba kala, muanda lelo uno tukuete kukisha nsaa na bantu kushi nka penda mpala kua mpala, kadi mpaa na ku internete. Angela,a mushaale mu Asie, mmumone mushindo wi masaku a ku internete. Amba’shi: “Ku kapeela kapeela, binangu biande bibashintulukile. Mu kapindi kapeela, tabibaadinyi abinkalakasha bua kuikala na ‘bakuuku’ bash’abaneemeka mayi a kulonda a mu Bible nya. Nfudiilo a bioso, nabangile kunangushena’shi bi buwa kuikala na nshalelo sh’asankisha Yehowa.” Tui na lutumbu lukata bua bano bakulu be na kifulo babaadi bakuashe Angela buadia kushintuluka. Amba’shi: “Binobino, ne muushe binangu biande na mianda ya mu kikudi kushi ya mu internete.”

Bifuatulo biabadi basangie: 1. Mukuetu mukashi ki nsongua atala mianda ibabeele ku internete mu telefone aaye. 2. Yawa mukuetu umune, e na muloo wa kutentekiesha na ungi mukuetu mukashi mu mudimo wa bulungudi.

Ngobesha yeetu ya kutumikila mayi a kulonda a Yehowa, ayinyiisha kutama muyile bi’atusangula bakuuku beetu (Tala kikoso 11)


12. Nkinyi akitukuasha buatudia kulamata ku mayi a kulonda a Yehowa a ki buwa na ki bubi?

12 Abitungu tulue bua kukambila binangu bia ino nsenga bia kumona muikeelo wi butete bu wi buwa. Atuuku’shi bino binangu bi bubi. (Ef. 4:19, 20) Atukitshi bi buwa p’atuiyipusha bino: ‘Nekitshishaa namu buandia kusuuka bakuuku be bubi bu bena mudimo nami, bena kalaasa nami, sunga bangi bantu bash’abaneemeka mayi a kulonda alulame a Yehowa su? Nalondaa namu mayi a kulonda a Yehowa a ki buwa na ki bubi n’eshimba dinyingie sunga bangi bantakula bua kumona’shi kuibikita ta kui bubi?’ Nka bu abilesha mukanda wa 2 Timote 2:20-22, abitungu tuikale badimukie ngofu pa kusangula bakuuku mpaa na munkatshi mua kakongie. Abitungu tulamiine mu binangu bietu’shi, bangi bakuuku ta be bia kuitukuasha buatudia kushaala na lulamato mu mudimo w’atukitshina Yehowa nya.

TUTAMBUKIEYI “BU BANA B’ETAATA”

13. “Kutambuka bu bana b’etaata” akupushisha kinyi? (Bena Efeso 5:7-9)

13 Mpoolo baadi munyingishe bena Nkidishitu ba mu Efeso kushi penda buabadia kutungunuka na kuleka mianda ya mu mufito, kadi batungunukie na “kutambuka bu bana b’etaata.” (Badika Bena Efeso 5:7-9.) Bino abipushisha kinyi? Abipushisha penda’shi, abitungu tuikale na muikeelo wa bu bena Nkidishitu ba binyibinyi nsaa yooso. Mushindo umune watudia kulombasha kano kepatshila, mpa kuibadikila na kuilongiela Bible ngofu pamune na mikanda yetu ayipatuula Bible. Bi na muulo ukata wa kutuula binangu bietu ku kileshesho na ku malongiesha a Yesu Nkidishitu muikale, “etaata dia pa nsenga.”​—Yo. 8:12; Nki. 6:23.

14. Kikudi kiselele ki kuitukuasha naminyi?

14 Dingi, tui na lukalo na bukuashi bua kikudi kiselele ki’Efile Mukulu bua’shi tutungunukie na kuikala na muikeelo wa bu “bana b’etaata.” Buakinyi? Muanda ta mbibofule buatudia kushaala batookane mu ino nsenga muule na mianda i butete. (1 Te. 4:3-5, 7, 8) Kikudi kiselele akitukuasha buatudia kulua na binangu bia uno ndumbuluilo e bubi, muanda bantu ta be na mueneno a mianda bu a Yehowa nya. Kikudi kiselele akitukuasha dingi buatudia kuikala na “buwa bua mishindo yoso na kululama.”​—Ef. 5:9.

15. Mu mishindo kinyi muatudia kupeta kikudi kiselele? (Bena Efeso 5:19, 20)

15 Bua’shi tupete kikudi kiselele, abitungu tutekie. Yesu bakuile’shi Yehowa “apa baaba abamutekie kikudi kiselele.” (Luk. 11:13) Na nsaa y’atutumbisha Yehowa pamune mu bisangilo bia bena Nkidishitu, atupete kikudi kiselele. (Badika Bena Efeso 5:19, 20.) Bukitshishi bui buwa bua kikudi kiselele abuitukuasha buatudia kuikala na nshalelo asankisha Efile Mukulu.

16. Nkinyi akiketukuasha buatudia kuata bitshibilo bi buwa? (Bena Efeso 5:10, 17)

16 P’atukiebe kuata bitshibilo bi na muulo, abitungu tuukie bi kikiebe “ki’eshimba dia Yehowa” na tukite mianda ipushene nakio. (Badika Bena Efeso 5:10, 17.) Nsaa y’atupete mayi a kulonda a kutumikila bua muanda wetu, abitungu tukimbe bi binangu bia Yehowa mu wawa muanda. Na dingi p’atutumikila aa mayi a kulonda, atuata bitshibilo bi buwa.

17. Tui kufubisha nsaa yeetu kalolo mu mushindo kinyi? (Bena Efeso 5:15, 16) (Tala dingi kifuatulo.)

17 Mpoolo baadi mulangie bena Nkidishitu ba mu Efeso buabadia kufubisha nsaa y’abo kalolo. (Badika Bena Efeso 5:15, 16.) “Muntu mubi,” muishikuanyi neetu Satana, akumiina’shi tuipaane mu kukita mianda ya mu ino nsenga, bua’shi tukutue nsaa ya kufubila Efile Mukulu. (1 Yo. 5:19) Bena Nkidishitu be kubanga kutuula binangu nka penda ku nfualanga, mu kulonga, mu midimo ya ku mbidi, na bingi bintu bia ingi mishindo. Su bantu babanga kukita biabia, be kukutua kufubila Yehowa. Mu binyibinyi, kuikala na bino bintu ta kui bubi nya, anka t’abitungu’shi bikale pa mbalo ya kumpala mu muwa wetu nya. Bua “kutambuka bu bana b’etaata” abitungu ‘tufubishe nsaa yeetu kalolo,’ na kutuula binangu bietu ku mianda i na muulo.

Bena Nkidishitu ba kala bakuete kulungula mukandu wi buwa muishinda di bantu be bungi dia mu Efeso.

Bena Nkidishitu ba mu Efeso babaadi bafubishe nsaa yabo kalolo p’abo kulungula mukandu wi buwa (Tala kikoso 17)


18. Donald mmukite mianda kinyi imukuashe buadia kufubisha nsaa yaaye kalolo?

18 Kimba mishindo yooso yodia kufubila Yehowa ngofu. Bino ngi bibakitshine Donald mushaleele mu Afrique du sud. Amba’shi: “Ne munangushene pabitale nshalelo ande, na ami nkuela nteko i bungi bua’shi Yehowa ankuashe, nkite bi bungi mu mudimo wa bulungudi. Naadi muele nteko i bungi, bua’shi mpete mudimo aundekiela nsaa i bungi ya kulungula mukandu wi buwa. Ku bukuashi bua Yehowa, ne mupete mudimo aundekiela nsaa i bungi. Ami na mukashi ande, tui babangie kukita mudimo wa nsaa yooso pamune.”

19. Tui kutungunuka na kutambuka “bu bana b’etaata” naminyi?

19 Mukanda wa Mpoolo kui bena Efeso, ubaadi wibakuashe buabadia kushaala na lulamato kui Yehowa. Na dino elango diyokielue, dikuitukuasha n’atue namu. Anka bu bibatuibilongo, di kuitukuasha bua kusangula mushindo wa kukisha kapapi, na wa kusangula bakuuku be buwa. Di kuitutakula dingi, buatudia kutungunuka na kuipaana atue banabene bua kutambukila muitaata dia bia binyibinyi, pa kuata mpango ya kuibadikila Bible efuku dioso. Na aditushinkamiisha muulo wa kikudi kiselele’shi, nkilombene kuitukuasha buatudia kuikala na ngikashi i buwa. Kutumikila ino mianda yabadi bafunde kui Mpoolo, kuikuitukuasha buatudia kuata bitshibilo bi buwa bipushene na kikiebe ki’eshimba dia Yehowa. Su tubakitshi ino mianda, atuikala na mushindo wa kuleka mianda yooso ya mu mufito ya ino nsenga, na kushaala muitaata!

WE KUALUULA NAMINYI?

  • Nkinyi akilesha “mufito” na “etaata” biabadi bateemune mu Bena Efeso 5:8?

  • Tui kuleka mianda ya mu “mufito” naminyi?

  • Tui “kutambuka bu bana b’etaata” naminyi?

LOONO 95 Etaata adyende na kutama

a Angi mashina mbeashintule.

b KIFUATULO KIABADI BAPATUULE: Kifuatulo ki ku mbangilo akilesha mukanda wa Mpoolo mutumibua kui bena Efeso.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu