LISAUN ESTUDU 45
KNANANUK 111 Iha razaun barak atu haksolok
Mantein ksolok nuʼudar Ita tau matan ba ema neʼebé Ita hadomi
“Ema sira neʼebé kuda fini ho matan-been sei koʼa ho haklalak haksolok nian.”—SAL 126:5.
OBJETIVU
Buka-hatene oinsá mak ema neʼebé tau matan ba ema moras ka ferik-katuas bele tahan hasoru susar no mantein sira-nia ksolok.
1-2. Jeová sente oinsá kona-ba ema neʼebé tau matan ba ema moras ka ferik-katuas sira? (Provérbios 19:17) (Haree mós foto.)
IRMAUN Jin-yeol husi Koreia hatete: “Haʼu no haʼu-nia feen kaben tinan 32 ona. Nia moras Parkinson no susar tebes atu book an. Haʼu tau matan ba nia tinan lima ona. Haʼu hadomi haʼu-nia feen no kontente atu tau matan ba nia. Kalan-kalan nia presiza toba iha kama ba ema moras nian. Haʼu toba iha ninia sorin no kaer ninia liman.”
2 Ita mós tau matan daudauk ba ema neʼebé Ita hadomi hanesan Ita-nia kaben, inan-aman, oan, ka belun ka lae? Karik Ita kontente atu tau matan ba sira tanba Ita hadomi sira no mós hadomi Jeová. (1 Tim 5:4, 8; Tgo 1:27) Maibé Ita mós hasoru susar neʼebé ema seluk la haree. Dala ruma Ita sente katak ema ida la komprende Ita. Karik Ita hatudu oin-midar iha ema nia oin, maibé tanis kuandu mesak. (Sal 6:6) Maski nuneʼe, Jeová haree no komprende Ita-nia susar. (Kompara ho Éxodo 3:7.) Jeová hafolin Ita-nia sakrifísiu no matan-been. (Sal 56:8; 126:5) Kuandu Ita tau matan ba ema neʼebé Ita hadomi, Jeová haree ida-neʼe nuʼudar sakrifísiu neʼebé Ita halo ba Nia, no Nia promete atu selu fali Ita.—Lee Provérbios 19:17.
Ita tau matan daudauk ba ema neʼebé Ita hadomi ka lae? (Haree parágrafu 2)
3. Tanbasá karik susar ba Abraão no Sara atu tau matan ba Tera?
3 Bíblia fó sai istória barak kona-ba feto no mane neʼebé tau matan ba ema neʼebé idade ka moras. Ezemplu ida mak Abraão no Sara. Bainhira sira sai husi sidade Ur, sira-nia aman Tera neʼebé idade maizumenus 200 mós halo viajen hamutuk ho sira, no sira bá Haran neʼebé dook maizumenus kilómetru 960. (Gén 11:31, 32) Abraão no Sara hadomi Tera, maibé ita fiar katak la fasil ba sira atu tau matan ba Tera, liuliu durante viajen. Karik susar tebes ba Tera atu saʼe kuda-kamelu ka kuda-burru atu halo viajen naruk. Tan neʼe ita bele imajina katak dala ruma Abraão no Sara sente kole tebes. Maski nuneʼe, Jeová fó forsa ba sira. Jeová mós bele fó forsa ba Ita hanesan nia fó forsa ba Abraão no Sara.—Sal 55:22.
4. Iha lisaun neʼe, ita sei koʼalia kona-ba saida?
4 Kuandu Ita mantein Ita-nia ksolok, neʼe bele ajuda Ita atu tau matan ba ema neʼebé Ita hadomi. (Prov 15:13) Tuir loloos, Ita bele duni mantein Ita-nia ksolok maski hasoru susar. (Tgo 1:2, 3) Oinsá? Dalan ida mak hodi sadere ba Jeová liuhusi orasaun no husu ninia ajuda atu bele kontinua iha hanoin pozitivu. Iha lisaun neʼe, ita sei koʼalia kona-ba buat seluk tan neʼebé ita bele halo atu mantein ksolok no oinsá ema seluk bele ajuda. Maibé ulukliu, mai ita koʼalia kona-ba tanbasá ita presiza mantein ksolok no tanbasá susar atu halo nuneʼe.
TANBASÁ SUSAR ATU MANTEIN KSOLOK
5. Tanbasá ita presiza mantein ita-nia ksolok?
5 Se ita fokus liu ba susar sira, ita-nia forsa sai menus. (Prov 24:10) No bainhira ita la iha forsa, neʼe sei halo susar ba ita atu hatudu laran-diʼak. Saida deʼit mak bele halakon ksolok bainhira tau matan ba ema neʼebé moras ka ferik-katuas?
6. Tanbasá ema balu sente kole tebetebes?
6 Karik Ita sente kole tebetebes. Irmán ida naran Leah hatete: “Tau matan ba ema bele halo ita estrese maski buat hotu laʼo ho diʼak. Iha kalan, haʼu sente kole tebes toʼo la iha forsa atu hatán mensajen.” Ema balu susar atu toba ka deskansa maski neʼe importante. Irmán ida naran Inés hatete: “Haʼu labele toba ho diʼak iha kalan. Dala barak kada oras rua haʼu tenke hadeer atu tau matan ba haʼu-nia banin-feto. Haʼu no haʼu-nia laʼen labele bá feriadu tinan barak ona.” Ema balu labele ransu ho belun sira no labele simu knaar ruma iha Jeová nia organizasaun tanba presiza uza tempu hotu atu tau matan ba ema neʼebé sira hadomi. Neʼe bele halo sira sente mesamesak no triste.
7. Tanbasá ema balu fó sala ba sira-nia an ka triste?
7 Karik Ita fó sala ba Ita-nia an ka triste. Irmán ida naran Jessica hatete: “Dala barak haʼu sente presiza halo buat barak liután atu ajuda haʼu-nia apá. No haʼu sente la diʼak kuandu haʼu uza tempu atu deskansa.” Ema balu sente katak buat neʼebé sira halo mak la toʼo, ka labele ona tau matan ba ema neʼebé sira hadomi. Ka kuandu sira kole, sira sai hirus tanba sira-nia situasaun ka koʼalia liafuan neʼebé hakanek ema neʼebé sira tau matan. (Tgo 3:2) Buat sira-neʼe hotu bele halo sira fó sala ba sira-nia an. Ema balu fali sente triste bainhira haree ema neʼebé sira hadomi nia kondisaun sai aat ba beibeik. Irmán ida naran Barbara hatete: “Buat neʼebé halo haʼu triste tebes mak bainhira haree haʼu-nia belun nia moras sai aat liután loron ba loron.”
8. Ema balu sente oinsá bainhira ema seluk fó agradese ba sira?
8 Karik Ita sente ema la hafolin Ita. Tanbasá? Karik tanba ema la fó agradese ka gaba kona-ba Ita-nia serbisu makaʼas no sakrifísiu. Tan neʼe kuandu ema ruma hatoʼo agradese, neʼe halo Ita hetan fali forsa. (1 Tes 5:18) Irmán ida naran Melissa hatete: “Dala ruma haʼu tanis tanba laran-kraik. Bainhira ema neʼebé haʼu tau matan hatete: ‘Obrigadu ba buat hotu neʼebé ó halo ba haʼu’, neʼe halo haʼu kontente tebes! Liafuan hanesan neʼe fó forsa liután no motiva haʼu atu kontinua tau matan ba sira.” Irmaun ida naran Ahmadu no ninia feen tau matan ba sira-nia sobriña neʼebé moras todan. Nia hatete: “Maski ami-nia sobriña la komprende didiʼak sakrifísiu boot neʼebé ami halo atu tau matan ba nia, maibé haʼu sente kontente tebes bainhira nia fó agradese ka hakerek liafuan: ‘Haʼu hadomi imi.’”
OINSÁ ATU MANTEIN KSOLOK
9. Oinsá mak Ita bele hatudu haraik an?
9 Haraik an. (Prov 11:2) Ita presiza rekoñese katak Ita-nia tempu no enerjia mak limitadu. Tan neʼe, Ita presiza deside saida mak Ita bele ka labele halo, no dala ruma presiza dehan lae kuandu ema husu Ita atu halo buat ruma. Neʼe la sala tanba hatudu katak Ita rekoñese Ita-nia limitasaun. Se ema ruma oferese atu ajuda Ita, diʼak atu simu. Irmaun ida naran Jay hatete: “Ita bele halo deʼit buat neʼebé tuir Ita-nia kbiit no tempu. Se Ita halo liu fali ida-neʼe, Ita sei lakon Ita-nia ksolok.”
10. Tanbasá importante atu komprende ema neʼebé Ita tau matan? (Provérbios 19:11)
10 Koko atu komprende. (Lee Provérbios 19:11.) Kuandu Ita komprende tanbasá ema ida koʼalia ka halo buat neʼebé hakanek Ita-nia laran, neʼe ajuda Ita atu kalma nafatin. Tuir loloos, moras balu bele afeta ema ida atu halo buat neʼebé uluk nia nunka halo. (Ecle 7:7) Porezemplu, ema neʼebé uluk laran-diʼak no hanoin ema, karik komesa muramura beibeik, haksesuk malu, ka sai hirus lalais. Se Ita tau matan ba ema neʼebé iha moras sériu, diʼak atu buka-hatene kona-ba moras neʼe. Bainhira Ita hatene ona ninia moras, neʼe sei ajuda Ita atu komprende katak ninia hahalok troka laʼós tanba nia mak hakarak maibé tanba moras.—Prov 14:29.
11. Ita presiza fahe tempu atu halo buat importante saida? (Salmo 132:4, 5)
11 Fahe tempu atu hametin Ita-nia relasaun ho Jeová. Ita presiza tetu didiʼak Ita-nia tempu hodi bele halo “buat sira neʼebé importante liu”. (Flp 1:10) Buat ida neʼebé importante liu mak atu hametin Ita-nia relasaun ho Jeová. Liurai David tau uluk ninia adorasaun ba Jeová maski nia okupadu. (Lee Salmo 132:4, 5.) Nuneʼe mós, maski Ita okupadu, Ita presiza fahe tempu atu lee Bíblia no halo orasaun loroloron. Irmán ida naran Elisha hatete: “Hodi halo orasaun, lee Salmo, no hanoin kona-ba liafuan furak sira-neʼe, bele ajuda haʼu atu mantein haksolok. Orasaun sempre ajuda haʼu. Haʼu halo orasaun dala barak iha loron ida nia laran atu husu Jeová ajuda haʼu sente kalma.”
12. Tanbasá Ita presiza fahe tempu atu tau matan ba Ita-nia saúde?
12 Fahe tempu atu tau matan ba Ita-nia saúde. Kuandu Ita okupadu, karik susar atu fahe tempu atu halo buat neʼebé diʼak ba Ita-nia saúde. Maski nuneʼe, han ai-han neʼebé saudavel no halo ezersísiu beibeik mak importante ba Ita-nia saúde fíziku no mentál. Tan neʼe, diʼak atu fahe tempu hodi halo buat sira-neʼe. (Éf 5:15, 16) Importante mós atu toba. (Ecle 4:6) Matenek-naʼin sira esplika katak toba bele ajuda ita-nia kakutak atu hadiʼa an rasik. Informasaun kona-ba médiku hatete katak bainhira ita toba natoon, neʼe sei ajuda ita atu la laran-taridu demais no sente kalma iha situasaun susar. Ita mós presiza tempu atu halimar. (Ecle 8:15) Irmán ida esplika kona-ba buat neʼebé ajuda nia atu kontente nafatin: “Bainhira klima diʼak, haʼu koko atu laʼo halimar iha liʼur. Haʼu mós planu fulan ida dala ida atu goza tempu hamutuk ho belun ida.”
13. Tanbasá diʼak atu hamnasa? (Provérbios 17:22)
13 Keta haluha atu hamnasa. (Lee Provérbios 17:22; Ecle 3:1, 4) Hamnasa mak diʼak ba Ita-nia saúde fíziku no mentál. Kuandu Ita tau matan ba ema ruma, buat neʼebé Ita la espera akontese derrepente. Maibé bainhira Ita bele hamnasa iha situasaun susar, neʼe halo fasil ba Ita atu tahan. No kuandu hamnasa hamutuk ho ema neʼebé Ita tau matan, Ita-nia relasaun ho ema neʼe sei sai metin liután.
14. Tanbasá diʼak atu koʼalia ho belun neʼebé Ita tau fiar?
14 Koʼalia ho belun neʼebé Ita tau fiar. Maski Ita hakaʼas an atu mantein Ita-nia ksolok, maibé dala ruma Ita sente estrese. Kuandu neʼe akontese, Ita bele fó sai Ita-nia sentimentu ba belun neʼebé sei rona ho didiʼak no la tesi-lia ba Ita. (Prov 17:17) Bainhira sira rona no anima Ita, karik neʼe bele ajuda Ita atu sente kontente fali.—Prov 12:25.
15. Oinsá mak hodi koʼalia kona-ba Paraízu halo Ita kontente?
15 Imajina Ita moris hamutuk ho ema neʼebé Ita hadomi iha Paraízu. Hanoin-hetan katak Ita-nia knaar atu tau matan mak temporáriu deʼit, no neʼe laʼós Jeová nia hakarak horiuluk kedas. (2 Kor 4:16-18) Iha futuru, ita sei hetan “moris neʼebé loloos”. (1 Tim 6:19) Bainhira Ita no ema neʼebé Ita hadomi koʼalia kona-ba buat neʼebé imi sei halo hamutuk iha Paraízu, neʼe sei halo imi kontente tebes. (Isa 33:24; 65:21) Irmán ida naran Heather dehan: “Dala barak haʼu hatete ba ema neʼebé haʼu tau matan katak lakleur tan ami sei suku hamutuk, halai hamutuk, no saʼe bisikleta hamutuk. Ami sei tunu paun no teʼin ba ami-nia família no belun sira neʼebé moris hiʼas. Ami rua fó agradese ba Jeová tanba esperansa neʼe.”
OINSÁ MAK IRMAUN-IRMÁN BELE AJUDA
16. Oinsá ita bele ajuda sira neʼebé tau matan ba ema neʼebé sira hadomi? (Haree mós foto.)
16 Sira bele ajuda Ita atu deskansa uitoan. Sira bele oferese atu gasta tempu hamutuk ho ema neʼebé Ita tau matan. Neʼe bele fó tempu ba Ita atu deskansa ka halo buat neʼebé Ita presiza. (Gal 6:2) Irmaun-irmán balu halo oráriu atu bele ajuda. Irmán ida naran Natalya neʼebé tau matan ba ninia laʼen neʼebé labele laʼo, hatete: “Semana-semana, irmaun ida mai dala ida ka rua atu gasta tempu ho haʼu-nia laʼen. Sira haklaken, dada lia, no haree filme hamutuk. Haʼu-nia laʼen hafolin tebes ida-neʼe, no neʼe fó tempu mai haʼu atu deskansa no halo buat neʼebé haʼu hakarak, hanesan laʼo halimar.” Ema balu iha kongregasaun oferese atu tau matan iha kalan atu ema neʼebé tau matan bele toba ho didiʼak.
Oinsá Ita bele ajuda sira neʼebé tau matan ba ema neʼebé sira hadomi? (Haree parágrafu 16)a
17. Oinsá ita bele ajuda sira neʼebé tau matan ba ema moras ka ferik-katuas durante reuniaun?
17 Sira bele ajuda Ita durante reuniaun. Karik Ita sente susar atu rona buat hotu durante reuniaun, asembleia, no reuniaun boot tanba okupadu atu tau matan ba ema neʼebé Ita hadomi. Irmaun-irmán sira bele oferese atu tuur hamutuk ho ema neʼebé moras ka ferik-katuas durante reuniaun tomak ka parte balu. Se ema neʼe labele sai husi uma, irmaun-irmán sira bele oferese atu tau matan ba nia iha uma atu Ita bele bá tuir reuniaun.
18. Saida tan mak ita bele halo ba sira neʼebé tau matan ba ema moras ka ferik-katuas?
18 Sira bele anima no halo orasaun kona-ba Ita. Katuas sira presiza anima beibeik sira neʼebé tau matan ba ema moras ka ferik-katuas. (Prov 27:23) Ita hotu bele kontinua fó sai ba sira katak ita hadomi no hafolin buat neʼebé sira halo. Ita mós bele husu Jeová atu kontinua hametin sira no ajuda sira mantein sira-nia ksolok.—2 Kor 1:11.
19. Ita hein namanas ba saida?
19 Lakleur tan, Jeová sei halakon buat hotu neʼebé halo ema terus no tanis. Moras no mate sei la iha tan. (Apok 21:3, 4) “Ema ain-kudeʼik sei haksoit hanesan bibi-rusa.” (Isa 35:5, 6) Iha tempu neʼebá, ita sei la sente tan terus tanba sai ferik-katuas, ka haree ema neʼebé ita hadomi sai moras ka idade, no ita “sei la hanoin tan buat uluk nian”. (Isa 65:17) Nuʼudar ita hein ba Jeová atu kumpre ninia promesa, ita bele fiar metin katak nia sei nunka husik ita. Se ita kontinua sadere ba Jeová atu hetan forsa, nia sei ajuda ita atu “tahan buat hotu ho pasiénsia no ksolok”.—Kol 1:11.
KNANANUK 155 Haksolok nafatin
a ESPLIKASAUN BA DEZEÑU: Irmán naʼin-rua vizita irmán neʼebé idade ona atu nuneʼe irmán neʼebé tau matan nia bele iha tempu atu laʼo halimar.