Мавод барои дафтари вохӯрии «Ҳаёт ва хизмати мо»
4–10 ИЮН
ГАНҶҲОИ КАЛОМИ ХУДО | МАРҚӮС 15, 16
«Пешгӯйиҳо дар Исо иҷро шуданд»
(Марқӯс 15:24) Ӯро ба сутун мехкӯб карданд ва қуръа партофта, либосашро байни худ тақсим намуданд.
(Марқӯс 15:29) Роҳгузарон сарашонро ҷунбонда ба ӯ суханони таҳқиромез мегуфтанд: «Эй, ту, ки мехостӣ маъбадро вайрон карда, дар давоми се рӯз онро аз нав созӣ,
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Мқ 15:24, 29
либосашро байни худ тақсим намуданд: Воқеае, ки дар Юҳ 19:23, 24, омадааст, тафсилоти иловагие дорад, ки дар китобҳои Матто, Марқӯс ва Луқо вонамехӯрад: сарбозони румӣ барои либосҳои Исо қуръа партофтанд; либоси болоии ӯро «чор тақсим карданд ва ба ҳар сарбоз якҳиссагӣ расид»; куртаи ӯро пора кардан нахостанд, аз ин рӯ барои он қуръа партофтанд. Ҳамчунин Юҳанно қайд кард, ки пешгӯйӣ оиди қуръапартоӣ, ки дар Зб 21:19 навишта шудааст, иҷро шуд. Одатан сарбозон либосҳои ҷинояткоронро пеш аз ҷазо додан кашида мегирифтанд, ки ин сабаби бештар шарманда шудани ҷинояткорон мегашт.
сарашонро ҷунбонда: Одатан сар ҷунбонда шахсро мазоҳу масхара мекарданд ва паст мезаданд. Бо ин амал роҳгузарон худашон нафаҳмида пешгӯйии дар Зб 21:8 навишташударо иҷро карданд.
(Марқӯс 15:43) Юсуф ном шахсе аз шаҳри Аромот ҷуръат карда, ба пеши Пилотус рафт ва аз ӯ иҷозат пурсид, ки ҷасади Исоро гирад. Юсуф яке аз аъзоёни обрӯманди Шӯрои олии яҳудиён буд ва омадани Подшоҳии Худоро интизорӣ мекашид.
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Мқ 15:43
Юсуф: Ҳар як нависандаи Хушхабар дар бораи Юсуф аз нуқтаи назари худ маълумот додааст. Матто, ки ҷамъкунандаи андоз буд, Юсуфро «марди бое» гуфтааст, Марқӯс, ки асосан барои румиён навиштааст, Юсуфро чун «яке аз аъзоёни обрӯманди Шӯрои олии яҳудиён» шинос мекунад, Луқо, табиби ҳамдард, Юсуфро «марди нек ва росткоре» номидааст, ки аз тарафи Шӯрои яҳудиён маҳкум шудани Исоро тарафдорӣ намекард. Танҳо Юҳанно қайд кардааст, ки Юсуф «шогирди Исо буду аз тарси яҳудиён инро пинҳон мекард» (Мт 27:57–60; Мқ 15:43–46; Лқ 23:50–53; Юҳ 19:38–42).
Ҷустуҷӯйи ганҷҳои Калом
(Марқӯс 15:25) Вақте ки Исо ба сутун мехкӯб карда шуд, соат тақрибан нӯҳи саҳар буд.
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Мқ 15:25
соат тақрибан нӯҳи саҳар буд: Дар матни аслӣ «тақрибан соати сеюм». Баъзеҳо мегӯянд, ки ин суханони Марқӯс бо гапҳои Юҳанно мувофиқат намекунанд, зеро дар Юҳ 19:14–16 навишта шудааст, ки Пилотус Исоро тақрибан соати «дувоздаҳи рӯз» барои куштан ба дасти сарбозон супорид. Ҳарчанд дар Навиштаҳо фаҳмонида нашудааст, ки чаро ин оятҳо гуногунанд, баъзе маълумот ба ин чиз равшанӣ меандозад. Вақти рӯй додани воқеаҳои охири ҳаёти Исо дар Хушхабарҳо қариб ки як хел аст. Дар ҳар чор Хушхабар гуфта шудааст, ки коҳинон ва шариатдонон саҳарии барвақт Исоро ба дасти ҳокими Рум — Понтиюс Пилотус, супориданд (Мт 27:1, 2; Мқ 15:1; Лқ 22:66–23:1; Юҳ 18:28). Мувофиқи суханони Матто, Марқӯс ва Луқо ҳангоми дар сутун будани Исо торикӣ тамоми заминро аз «соатҳои дувоздаҳи рӯз» то «соатҳои се» фаро гирифт (Мт 27:45, 46; Мқ 15:33, 34; Лқ 23:44). Бояд ба назар гирем, ки ба қатл расондан қамчинкориро ҳам дар бар гирифта метавонист. Баъзан шахсро чунон бераҳмона қамчинкорӣ мекарданд, ки ӯ ҷо ба ҷо мемурд. Исоро низ сахт азоб доданд, барои ҳамин ӯ сутуни азобу шиканҷаи худро то ҷойи қатл бурда натавонист ва ба ҷойи ӯ ин корро дигар кас кард (Лқ 23:26; Юҳ 19:17). Дар Мт 27:26 ва Мқ 15:15 гуфта шудааст, ки Пилотус Исоро ба қамчинкорӣ ва мехкӯб кардан супорид. Агар қамчинкориро саршавии ба қатл расондан ҳисоб кунем, пас, гуфтан мумкин аст, ки то ба сутун мехкӯб кардани ӯ вақти муайян гузашт. Азбаски ҳар кас вақти саршавии қатли Исоро аз диди худаш ҳисоб кардааст, он гуногун аст. Шояд барои ҳамин Пилотус тез мурдани Исоро фаҳмида ҳайрон шуд, чунки фикр кард, ки қатл нав сар шуда буд (Мқ 15:44). Илова бар ин, нависандагони Китоби Муқаддас дар бораи вақт тавре навиштанд, ки ба яҳудиён одатӣ буд. Онҳо рӯзро ба чор қисм ҷудо мекарданд, ки ҳар кадоме аз се соат иборат буд (шабро низ ҳамин тавр тақсим мекарданд). Барои ҳамин нависандагони Китоби Муқаддас инро ба назар гирифта маротибаҳои зиёд соати сеюм, шашум ва нӯҳум гуфтаанд. Онҳо вақтро аз баромадани офтоб, тахминан соати шаш, ҳисоб мекарданд (Мт 20:1–5; Юҳ 4:6; Ам 2:15; 3:1; 10:3, 9, 30, эзоҳҳо). Ҳамчунин бисёр одамон вақти аниқро муайян карда наметавонистанд, барои ҳамин, онро «тақрибан» мегуфтанд, чи хеле ки дар Юҳ 19:14 оварда шудааст (Мт 27:46; Лқ 23:44; Юҳ 4:6; Ам 10:3, 9). Хулоса, Марқӯс қамчинкорӣ ва мехкӯб кардани Исо, Юҳанно бошад, танҳо мехкӯб кардани Исоро дар назар дошт. Марқӯс дар бораи чоряки аввали рӯз ва Юҳанно бошад, дар бораи чоряки дуюми рӯз гап зада, эҳтимол, вақтро тақрибан гуфтанд. Ҳамин тавр фаҳмондан мумкин аст, ки барои чӣ нависандагони Хушхабар ба вақтҳои гуногун ишора карданд. Ғайр аз ин, бояд қайд кард, ки Юҳанно даҳсолаҳо пас аз Марқӯс дар Хушхабари худ вақти дигарро ишора карда, нишон дод, ки ӯ суханони Марқӯсро рӯбардор накардааст.
(Марқӯс 16:8) Онҳо сахт ба ҳаяҷон афтода, тарсону ларзон аз ғор баромаданд ва давида рафтанд. Ва ба ҳеҷ кас чизе нагуфтанд, зеро тарсида буданд.
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Мқ 16:8
зеро тарсида буданд: Мувофиқи дастнависҳои қадимтарин Хушхабари Марқӯс бо суханони ояти 8 тамом мешавад. Баъзеҳо мегӯянд, ки ин суханони хотимавӣ канда шудаанд ва давомро талаб мекунанд. Лекин, агар услуби кӯтоҳ навиштани Марқӯсро ба назар гирем, чунин суханон беасос метобанд. Ҳамчунин мувофиқи суханони олимони дини асри чорум, Иероним ва Евсевий, дар нусхаи аслӣ ин боб бо суханони «зеро онҳо тарсида буданд» тамом мешавад.
Дар бисёр дастнависҳои юнонӣ ва тарҷумаи онҳо баъди ояти 8 хулосаи кӯтоҳ ё хулосаи дароз омадааст. Хулосаи дароз (аз 12 оят иборат аст) дар кодекси Искандариягӣ, кодекси Ефрем ва кодекси Беза вомехӯрад, ки ба асри панҷуми милодӣ тааллуқ доранд. Ҳамчунин дар Вулгатаи лотинӣ, дастнависи Кюртони сурёнӣ ва Пешиттаи сурёнӣ ба назар мерасад. Лекин дар ду дастнависи қадимтари юнонӣ, кодекси Сино ва кодекси Ватикан, инчунин дар дастнависи сурёнии кодекси Сино, ки ба асри чор ё панҷ дахл дорад ва дар дастнависи қадимаи китоби Марқӯс, ки бо лаҳҷаи саидии забони коптӣ асту ба асри панҷум тааллуқ дорад, вонамехӯрад. Ҳамчунин дар дастнависҳои аз ҳама қадимаи Хушхабари Марқӯс ба забони арманӣ ва грузинӣ ин боб бо ояти ҳашт тамом мешавад.
Дастнависҳои юнонӣ ва тарҷумаҳои он, ки дертар навишта шуданд, хулосаи кӯтоҳ доранд, ки аз ду ҷумла иборат аст. Дар кодекси Шоҳона (Codex Regius), ки дар асри 8-ум тартиб дода шудааст, аввал хулосаи кӯтоҳ, баъд хулосаи дароз омадааст. Пеш аз ҳар як хотима қайд карда шудааст, ки он танҳо дар баъзе сарчашмаҳо вомехӯрад, лекин гуфта нашудааст, ки ягонтои онҳо бовариноканд. Дар яке аз тарҷумаҳои Китоби Муқаддас бо забони тоҷикӣ оятҳои аз 9 то 20 илова шудаанд, ки чунинанд:
9 Саҳарии рӯзи якшанбе эҳё шуда, аввал ба Марями Маҷдалия, ки аз вай ҳафт девро берун карда буд, зоҳир шуд. 10 Вай рафта, ба ҳамроҳони Ӯ, ки гирёну нолон буданд, хабар дод; 11 Лекин онҳо, чун шуниданд, ки Ӯ зинда аст ва Ӯро вай дидааст,— бовар накарданд. 12 Баъд аз он ба сурати дигар ба ду нафари онҳо, ки ба деҳа мерафтанд, дар роҳ зоҳир шуд. 13 Ва онҳо баргашта, ба дигарон хабар доданд; лекин ба онҳо низ бовар накарданд. 14 Ниҳоят ба он ёздаҳ, ки дар сари суфра нишаста буданд, зоҳир шуд ва онҳоро ба сабаби беимонӣ ва дилсахтиашон сарзаниш кард, зеро ба онҳое ки Ӯро эҳёшуда дида буданд, бовар накардаанд. 15 Ва ба онҳо гуфт: «Ба тамоми олам биравед ва Инҷилро ба ҳамаи махлуқот мавъиза кунед. 16 Ҳар кӣ имон оварда, таъмид ёбад, наҷот хоҳад ёфт; лекин ҳар кӣ имон наоварад, маҳкум хоҳад шуд. 17 Ва ин аломот ҳамроҳи имондорон хоҳад буд: ба исми Ман девҳоро берун кунанд ва ба забонҳои нав сухан гӯянд; 18 Ва морҳоро гиранд; ва агар заҳри қотиле бихӯранд, ба онҳо осеб нарасонад; ва даст бар беморон ниҳанд, онҳо шифо ёбанд». 19 Ва Худованд, пас аз он ки ба онҳо сухан гуфт, ба осмон сууд карда, ба ямини Худо нишаст. 20 Ва онҳо берун рафта, дар ҳар ҷо мавъиза мекарданд ва Худованд ба онҳо мадад мерасонд ва бо аломоти баъдина каломро собит мегардонд.
11–17 ИЮН
ГАНҶҲОИ КАЛОМИ ХУДО | ЛУҚО 1
«Ба фурӯтании Марям пайравӣ кунед»
ia саҳ. 149, сарх. 12
«Ман канизи Яҳува ҳастам»
12 Суханони Марям, ки фурӯтан ва итоаткор буданашро нишон медиҳанд, ҳозир ҳам ба ҳамаи имондорон таъсир мекунад. Ӯ ба Ҷабраил гуфт: «Ман канизи Яҳува ҳастам. Бигзор бо ман аз рӯйи гуфти ту шавад» (Луқо 1:38). Ҳаёти канизон дар дасти хӯҷаинашон буд. Марям низ медонист, ки ҳаёташ дар ихтиёри Хӯҷаинаш, яъне Яҳува, аст. Вай боварӣ дошт, ки ҳаёташ дар дасти Яҳува дар бехатарӣ аст, зеро Ӯ ба ходимони вафодораш содиқ аст. Марям дилпур буд, ки аз ӯҳдаи ин кор бо ёрдами Худо баромада метавонад (Зб 17:26).
ia саҳ. 150, 151, сарх. 15, 16
«Ман канизи Яҳува ҳастам»
15 Суханоне, ки Марям дар ҷавоб мегӯяд, дар Китоби Муқаддас як ба як навишта шудаанд. (Луқо 1:46–55-ро хонед.) Аз ҳама суханҳои Марям, ки дар Китоби Муқаддас оварда шудааст, ин порчаи дарозтарин аст ва аз он мо дар борааш бисёр чизҳоро мефаҳмем. Маълум аст, ки ӯ аз Яҳува миннатдор аст ва Ӯро ҳамд мегӯяд, зеро Яҳува ӯро сазовори модари Масеҳ шудан донист. Марям мегӯяд, ки Яҳува одамони ҳавобаланд ва пурқудратро паст мекунад, вале ходимони камбағалу назарногирашро дастгирӣ мекунад. Аён аст, ки имони Марям мустаҳкам буд ва ӯ Навиштаҳоро хуб медонист. Чуноне ки дар як тадқиқот гуфта шудааст, Марям зиёда аз 20 ҷойи Навиштаҳои иброниро иқтибос меорад.
16 Марям бар суханони Навиштаҳо чуқур мулоҳиза меронд. Ӯ фурӯтанӣ зоҳир карда, на аз фикрҳои худаш, балки аз Навиштаҳо иқтибос овард. Писаре, ки баъдтар дар батнаш пайдо шуд, ба воя расида, мисли ӯ фурӯтану хоксор буд ва ин аз суханони зеринаш маълум аст: «Он чӣ ман таълим медиҳам, аз они ман нест, балки аз они Фиристандаи ман аст» (Юҳанно 7:16). Барои ба онҳо пайравӣ кардан хуб мебуд, ки мо аз худ пурсем: «Оё ман Навиштаҳои Муқаддасро қадр мекунам ва ба он боварӣ дорам? Ё ман бештар ба фикру ақидаи худ такя мекунам?» Бешубҳа, Марям ба мо намунаи хуб аст.
Ҷустуҷӯйи ганҷҳои Калом
(Луқо 1:69) Ӯ барои мо дар хонадони бандаи Худ Довуд шохи наҷотро баланд кардааст,
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Лқ 1:69
шохи наҷотро: Ё «наҷотдиҳандаи пурқудратро». Дар Китоби Муқаддас шохи ҳайвонот одатан чун рамзи қувват, забт кардан ва ғолиб шудан омадааст (1Пш 2:1; Зб 74:5, 6, 11; 148:14). Ғайр аз ин, шохҳо подшоҳон ё сулолаҳои ҳукмронро, новобаста аз он ки бад буданд ё нек, тасвир мекунанд. Тохтутозу истилои онҳо низ ба шох задан монанд карда мешавад (ТкШ 33:17; Дн 7:24; 8:2–10, 20–24). Дар ин оят ин ибора ба Масеҳ чун ба наҷотдиҳандаи тавоно, ба шахсе, ки барои наҷот додан қувват дорад, ишора мекунад.
(Луқо 1:76) Ту бошӣ, эй писар, пайғамбари Худои Таоло номида мешавӣ, зеро Яҳува туро пешопеши Худ мефиристад, то роҳҳои Ӯро тайёр кунӣ,
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Лқ 1:76
Яҳува: Қисми дуюми ин оят, ки дар он суханони Закарё дар бораи ояндаи писараш оварда шудаанд, ба суханони Иш 40:3 ва Мл 3:1 монанд аст. Дар ин оятҳо номи Худо бо чор ҳарфи ҳамсадои ибрӣ (ЙҲВҲ) омадааст ва он дар матни аслии ибронӣ вомехӯрад. Гарчанд дар дастнависҳои Навиштаҳои юнонӣ, ки ҳоло мавҷуданд, ба ҷойи номи Худо калимаи «Ки́риос» («Kýrios», аксар вақт «Худованд» тарҷума шудааст) истифода шудааст, гуфтан мумкин аст, ки номи Худо дар матни аслӣ вомехӯрд, зеро Навиштаҳои юнонӣ бо Навиштаҳои ибронӣ сахт алоқаманданд. (Лқ 1:6, 16, 17; 3:4; ба sgd саҳ. 6 «Номи Худо дар Навиштаҳои юнонӣ» нигаред.) Илова бар ин, дар ин оят, чун дар дигар ҷойҳои боби яки китоби Луқо, пеш аз калимаи «Ки́риос» артикли муайянӣ гузошта нашудааст. Агар он чун ном меомад, мувофиқи грамматикаи юнонӣ бояд артикли муайянӣ медошт. Дар бисёр тарҷумаҳои Китоби Муқаддас ин калима дар матни асосӣ ё шарҳу эзоҳҳо Яҳува, Яҳво, יהוה (ЙҲВҲ), Худованд, Адонай тарҷума шудааст ва ба Яҳува Худо ишора мекунад. Бисёр тафсирҳову луғатҳо ин тарҷумаҳоро дуруст меҳисобанд.
Яҳува туро пешопеши Худ мефиристад: Яҳёи Таъмиддиҳанда ба он маъно пешопеши Худо фиристода мешавад, ки ӯ барои Исо, ки намояндаи Падараш асту аз номи Падараш меояд, роҳро тайёр мекунад (Юҳ 5:43; 8:29).
18–24 ИЮН
ГАНҶҲОИ КАЛОМИ ХУДО | ЛУҚО 2, 3
«Наврасон, оё дӯстиатонро бо Яҳува мустаҳкам мекунед?»
(Луқо 2:41) Падару модари Исо ҳар сол барои ҷашн гирифтани Иди раҳоӣ ба Ерусалим мерафтанд.
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Лқ 2:41
Падару модари Исо ҳар сол... мерафтанд: Дар Шариат аз занон талаб карда намешуд, ки ба иди Раҳоӣ раванд. Вале Марям ҳар сол ҳамроҳи Юсуф барои ҷашн гирифтани ид ба Ерусалим мерафт (Хр 23:17; 34:23). Барои ба он ҷо рафта омадан ин оила, ки сол ба сол зиёд мешуд, тақрибан 300 км роҳро тай мекард.
(Луқо 2:46, 47) Пас аз се рӯз Марям ва Юсуф Исоро дар маъбад ёфтанд, ки дар байни устодон нишаста онҳоро гӯш мекард ва саволҳо медод. 47 Ҳамаи шунавандагон аз фаҳмиш ва ҷавобҳои Исо ҳайрон мешуданд.
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Лқ 2:46, 47
саволҳо медод: Одамон саволҳои Исоро шунида ба ҳайрат меомаданд, чунки саволдиҳии ӯ кунҷкобии кӯдакона набуд (Лқ 2:47). Калимаи юноние, ки «саволҳо медод» тарҷума шудааст, инчунин пурсуҷӯеро, ки ҳангоми мурофиаи судӣ карда мешавад, дар назар дошта метавонад (Мт 27:11; Мқ 14:60, 61; 15:2, 4; Ам 5:27). Мувофиқи гуфтаҳои таърихчиён баъзе роҳбарони намоёни дин одатан баъди идҳо дар маъбад меистоданд ва одамонро дар яке аз саҳнҳои кушоди он таълим медоданд. Одамон дар пеши пойи онҳо нишаста, гӯш мекарданду саволҳо медоданд.
ҳайрон мешуданд: Дар ин ҷо шакли давомноки феъли юнонӣ истифода шудааст ва он дурудароз ё гаштаю баргашта ба ҳайрат омадан, қоил шуданро дар назар дорад.
(Луқо 2:51, 52) Баъди ин ӯ ҳамроҳи волидонаш ба Носира баргашт ва дар итоати онҳо буд. Модараш бошад, ҳамаи ин суханонро дар дили худ нигоҳ медошт. 52 Исо рӯз аз рӯз калон мешуд, хирадаш торафт зиёд мегашт ва ба Худову одамон бештар маъқул мешуд.
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Лқ 2:51, 52
дар итоати онҳо буд: Ё «итоаткор мемонд, минбаъд низ гӯш мекард». Шакли давомноки феъли юнонӣ нишон медиҳад, ки Исо баъд аз он ки муаллимонро дар маъбад бо дониши аз Каломи Худо доштааш ба ҳайрат овард, ба хона баргашта, фурӯтанона ба падару модараш итоат мекард. Итоаткории Исо аз итоаткор будани дигар кӯдакон фарқ мекард, чунки ӯ бо ин рафтораш Шариати Мӯсоро пурра иҷро кард (Хр 20:12; Ғл 4:4).
Ҷустуҷӯйи ганҷҳои Калом
(Луқо 2:14) «Худоро дар осмонҳо ҷалол бод ва бар рӯйи замин осоиштагӣ дар миёни одамоне, ки Худо аз онҳо розист!»
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Лқ 2:14
бар рӯйи замин осоиштагӣ дар миёни одамоне, ки Худо аз онҳо розист: Дар баъзе дастнависҳо ин суханон чун «осоиштагӣ бар замин ва ҳусни таваҷҷӯҳ ба одамон» омадааст, ки дар як қатор тарҷумаҳои Китоби Муқаддас низ вомехӯранд. Вале суханоне, ки дар «Тарҷумаи дунёи нав» омадааст, ба дастхатҳое асос меёбад, ки қадимтар ва сазовори боварии бештаранд. Суханони фариштагон маънои онро надорад, ки Худо аз ҳамаи одамон, новобаста аз гуфтору рафторашон, розӣ аст. Ин танҳо ба онҳое равона карда шудааст, ки ба Худо аз таҳти дил имон меоранду пайрави Исо мегарданд.
одамоне, ки Худо аз онҳо розист: Ин суханон аз рӯйи калимаи юнонии «eudokía» тарҷума шудаанд. Ҳамчунин ин калимаро «илтифот; маъқул будан» тарҷума кардан мумкин аст. Феъли ба ин монанд «eudokío» дар Мт 3:17, Мқ 1:11 ва Лқ 3:22 (ба mwbr18.04, ба маълумоти омӯзишӣ оиди Мқ 1:11, нигаред) вомехӯрад, ки дар онҳо суханоне, ки Худо баъд аз таъмид гирифтани Исо гуфта буд, оварда шудааст. Маънои асосии ин калима илтифот ёфтан, маъқул кардан, мамнун гаштан, хурсанд шудан мебошад. Ин суханони фариштагон на ба ҳамаи одамон, балки танҳо ба онҳое дахл дорад, ки ба Худо писанданд, зеро онҳо ба Ӯ имон доранд ва пайрави Исо гаштаанд. Ҳарчанд дар баъзе ҷойҳои Китоби Муқаддас калимаи юнонии «eudokía» ба нияти хуби одамон ишора мекунад (Рм 10:1; Фп 1:15), он аксар вақт розигии Худо ё ба Ӯ писанд буданро дар назар дорад (Мт 11:26; Лқ 10:21; Эф 1:5, 9; Фп 2:13; 2Тс 1:11). Дар Септуагинта, дар Забур 50:20, низ ин калима ба илтифоти Худо ишора мекунад.
wp16.3 саҳ. 9, сарх. 1–3
Оё шумо медонед?
Падари Юсуф кӣ буд?
Юсуф, дуредгари носирӣ, падархонди Исо буд. Лекин падари худи Юсуф кӣ буд? Дар Хушхабари Матто навишта шудааст, ки падари Юсуф Яъқуб буд, Луқо бошад, Юсуфро «писари Элӣ» гуфтааст. Оё ин гуфтаҳо ба якдигар зидданд? (Луқо 3:23; Матто 1:16).
Дар китоби Матто омадааст: «Яъқуб падари... Юсуф буд». Ибораи юноние, ки дар ин ҷо истифода шудааст аниқ нишон медиҳад, ки Яъқуб падари аслии Юсуф буд. Матто насабномаи Юсуфро навишта, нишон дод, ки ӯ аз насли шоҳ Довуд аст ва барои ҳамин писархонди Юсуф, Исо, ҳуқуқи ба тахт нишастанро дорад.
Аз тарафи дигар, Луқо навишт, ки Юсуф «писари Элӣ» мебошад. Калимае, ки ин ҷо чун «писари» тарҷума шудааст, маънои домодро низ дошта метавонад. Мисоли ба ин монанд дар Луқо 3:27 оварда шудааст. Дар он гуфта мешавад, ки «Шаалтиил писари Нерӣ» мебошад, лекин падари аслии Шаалтиил Еконё буд (1 Вақоеънома 3:17; Матто 1:12). Шаалтиил ба он маъно писари Нерӣ ҳисоб мешавад, ки ӯ духтари Нериро ба занӣ гирифтааст, яъне домодаш мебошад. Ба ин монанд, Юсуф низ писари Элӣ ба ҳисоб меравад, чунки духтари ӯ, Марямро ба занӣ гирифта буд. Ҳамин тавр, Луқо насабномаи Исоро аз тарафи модараш, Марям навиштааст (Румиён 1:3). Дар Китоби Муқаддас ду насабномаи гуногун оварда шудааст, ки дар бораи Исо маълумоти муҳим дорад.
25 ИЮН — 1 ИЮЛ
ГАНҶҲОИ КАЛОМИ ХУДО | МАРҚӮС 9, 10
«Мисли Исо ба васвасаҳо муқобилат кунед»
Шумо бояд чӣ гуна шахс бошед
8 Шайтон чунин тарзро истифода бурда, Исоро ҳангоми дар биёбон буданаш ба васваса андохтан мехост. Баъди он ки Исо 40 шабу 40 рӯз чизе нахӯрда гурусна монда буд, Шайтон кӯшиш кард, ки ба воситаи хоҳиши табиии хӯрок хӯрдан ӯро ба васваса андозад. «Агар Ту Писари Худо бошӣ, ба ин санг бигӯй, ки нон шавад» — гуфт Шайтон (Луқ. 4:1–3). Исо ду роҳи интихоб дошт. Ӯ метавонист: 1) қудрати мӯъҷизакуниашро барои қонеъ кардани гуруснагии худ истифода барад ё 2) истифода бурдани онро рад кунад. Исо медонист, ки ӯ набояд аз ин қудраташ сӯиистифода барад. Ҳарчанд ӯ гурусна буд, муносибати бо Яҳува доштаашро аз хоҳиши хӯрок хӯрдан болотар гузошт. Исо ҷавоб дод: «Навишта шудааст, ки одамизод на танҳо бо нон зиндагӣ мекунад, балки бо ҳар каломи Худо» (Луқ. 4:4).
Шумо бояд чӣ гуна шахс бошед
10 Чӣ тавр Шайтон барои васваса кардани Исо «ҳаваси чашмон»-ро истифода бурд? Вай «ҳамаи мамлакатҳои ҷаҳонро дар лаҳзае ба [Исо] нишон дод» ва ба ӯ гуфт: «Тамоми салтанат ва ҷалоли онҳоро ба Ту медиҳам» (Луқ. 4:5, 6). Он чизе ки Исо дид, дар асл ҳамаи мамлакатҳои ҷаҳон набуданд, Шайтон ба вай ҷалоли онҳоро дар рӯъё нишон дод. Шайтон шарм накарда, ба Исо пешниҳод кард: «Агар Ту ба ман саҷда кунӣ, ҳамааш аз они Ту мешавад» (Луқ. 4:7). Исо ҳаргиз намехост, шахсе бошад, ки Шайтон онро мехост. Исо ҳатто оиди ин пешниҳод фикр накарда, дарҳол чунин ҷавоб дод: «Навишта шудааст, ки: “Ба Худованд Худои худ саҷда кун ва танҳо Ӯро ибодат намо”» (Луқ. 4:8).
(Луқо 4:9) Пас аз он Иблис Исоро ба Ерусалим бурд ва бар девори маъбад гузошта, гуфт: «Агар писари Худо бошӣ, худатро аз ин ҷо ба поён парто,
nwtsty видео
Девори маъбад
Шайтон Исоро шояд дар асл ба девори баланди маъбад бурд ва ба ӯ гуфт, ки худро ба поён партояд, лекин аниқ дар куҷо истодани Исо маълум нест. Дар ин ҷо калимаи «маъбад» ба тамоми ҷойи маъбад ишора мекунад. Шояд Исо дар тарафи ҷанубу шарқӣ 1) ё дар дигар кунҷи маъбад истода буд. Аз ин ҷойҳои баланд афтидан, агар Яҳува дахолат накунад, бешубҳа, сабаби марг мешуд.
Шумо бояд чӣ гуна шахс бошед
12 Баръакси Ҳавво, Исо дар фурӯтанӣ намунаи олиҷаноб гузошт! Шайтон Исоро боз бо роҳи дигаре ба васваса андохтанӣ шуд, то ӯ кори ғайриоддие карда, бо ин Худоро озмояд. Ин амали мағрурона мебуд! Ба ҷойи чунин рафтор кардан, Исо рӯирост ва ба таври қатъӣ ҷавоб дод: «Гуфта шудааст, ки “Худованд Худои худро наозмой”». (Луқо 4:9–12-ро бихонед.)
Ҷустуҷӯйи ганҷҳои Калом
(Луқо 4:17) Он гоҳ ба вай навиштаҳои Ишаъё-пайғамбарро доданд ва ӯ онро кушода, ҷоеро ёфт, ки дар он чунин навишта шуда буд:
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Лқ 4:17
навиштаҳои Ишаъё-пайғамбарро: Яке аз дастнависҳои баҳри Мурда, дастнависи Ишаъё, лӯлапече мебошад, ки аз 17 порчаи чармии бо ҳам пайваст иборат аст. Дарозии ин дастнавис 7,3 метр буда, он 54 сутунча дорад. Шояд дарозии дастнависе, ки Исо дар ибодатгоҳи Носира истифода бурд, чунин буд. Он вақт матн ҳоло ба бобҳо ва оятҳо тақсим нашуда буд ва барои хондани ҷойи даркорӣ онро кофтан лозим меомад. Исо ҷойи даркориро ёфт ва аз ин маълум мешавад, ки ӯ бо Каломи Худо хуб шинос буд.
(Луқо 4:25) Масалан, дар рӯзҳои пайғамбар Илёс, вақте ки се солу шаш моҳ борон наборид ва дар тамоми он сарзамин гуруснагии сахте рӯй дод, дар Исроил бевазанони бисёре буданд.
nwtsty маълумоти омӯзишӣ оиди Лқ 4:25
се солу шаш моҳ: Мувофиқи 3Пш 18:1, Илёс ба охир расидани хушксолиро «дар соли сеюм» эълон намуд. Барои ҳамин баъзеҳо мегӯянд, ки суханони Исо бо он чизе, ки дар 3-ум Подшоҳон омадааст, мувофиқат намекунад. Лекин Навиштаҳои ибронӣ намегӯяд, ки хушксолӣ аз се сол камтар давом кард. Ибораи «дар соли сеюм» нишон медиҳад, ки ин муддати вақт баъд аз якум бор хушксолиро ба Аҳъоб эълон кардани Илёс сар шуд (3Пш 17:1). Он суханон эҳтимол аллакай пас аз сар шудани мавсими хушкӣ, ки одатан то шаш моҳ давом мекарду он сол шояд бештар тӯл кашид, гуфта шуданд. Беш аз ин, вақте ки Илёс «дар соли сеюм» боз ба назди Аҳъоб омад, хушксолӣ дарҳол тамом нашуд. Он танҳо пас аз воқеаи дар кӯҳи Кармил рӯйдода ба охир расид (3Пш 18:18–45). Аз ин рӯ гуфтан мумкин аст, ки суханони Исо дар бораи хушксолӣ ва ҳамчунин суханони бародараш, ки дар Яқ 5:17 оварда шудааст, бо 3Пш 18:1 мувофиқат мекунанд.