Harana aki dihole diakakambemaka olimu efula

LE WANƐ weya Afundelo dimɛna, etena kokawɔ tsho tshɛkɛta Harana, vɔ mbohɔka mbala kakɔ ɔtɔi Abarahama, owandji wa nkumbo wa kɔlamelo. Lo lɔkɛndɔ lakandande oma la Ura otsha lo nkɛtɛ ya Kanana, nde la Sara ka wadɛnde la Tɛra ka she, la Lɔta l’ɔnaki ɔnango, vɔ wakahange la Harana. Lɛkɔ Abarahama akakondja diangɔ dia l’emunyi efula. L’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka she, Abarahama akatetemala la lɔkɛndɔ lande otsha lo nkɛtɛ yakolake Nzambi ka mɛtɛ. (Etat. 11:31, 32; 12:4, 5; Etsha 7:2-4) L’ɔkɔngɔ diko, Abarahama akayotomaka okambi ande wakaleke opalanga otsha la Harana kana lo ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ kaki suke la wɔ dia toyangɛ Isaka wadi. Jakɔbɔ y’okana waki Abarahama akadjasɛ lɛkɔ l’edja k’ɛnɔnyi efula.—Etat. 24:1-4, 10; 27:42-45; 28:1, 2, 10.

Etena kakanemɛ Hɛzɛkiya nkumekanga k’ase Juda oma le Senakeribɛ, nkumekanga k’ase Asuriya, Harana aki l’atei wa “wedja” wakahombe nɛndjama oma le nkumi ya dikanga y’ase Asuriya. Lanɛ, tshɛkɛta “Harana” hendana tsho l’osomba, koko ndo la bɛtshi dia nkɛtɛ diakadinge osomba akɔ. (2 Khum. 19:11, 12) Prɔfɛsiya k’Ezekiyɛlɛ mbutaka dia Harana aki tshɔi mɔtshi l’atei w’esomba wakasalaka awui w’okanda kâmɛ la osomba wa Tura, lo nshikikɛ dia Harana aki ngelo ka woke k’awui w’okanda.—Ezek. 27:1, 2, 23.

Nshi nyɛ Harana aya tsho osomba wa tshitshɛ wele suke la Şanlıurfa, lo ɛstɛ ka Turquie. Koko l’etena kɛmɔtshi, osomba w’edjedja wa Harana waki mɛtɛ dihole diakakambemaka olimu efula. Harana ekɔ ɔtɔi ɔmɔtshi l’atei wa tongelongelo teke la nkombo yofundami lo Bible. Yoho yafundama Harana lo ɔtɛkɛta w’ase Asuriya ɔnɛ Harranu koka nembetshiya “mboka” kana “mboka k’amundji w’okanda” dia mɛnya ɔnɛ Harana aki lo mboka ka woke k’amundji w’okanda ka lam’asa esomba wa weke. Lo ndjela efundelo ɛmɔtshi wakashɔma la Harana, nyango nkumekanga Nabɔnidɛ ka la Babilɔna aki ɔlɔmbɛdi wa lâdiko wa womoto wa tɛmpɛlɔ ka Sin, nzambi-ngɔndɔ ka la Harana. Anto amɔtshi mbutaka dia Nabɔnidɛ akayôlola tɛmpɛlɔ kɛsɔ. L’ɔkɔngɔ diko, waolelo efula wakatombe ndo wakakɔ, koko wodja wa Harana wakatshikala.

Ɛlɔ kɛnɛ, Harana ntshikitana efula la woho wakiwɔ lo nshi y’edjedja. Osomba w’edjedja wa Harana wakahame efula ndo waki osomba w’ohomba efula, djekoleko lo tena dimɔtshi dia l’ɔkɔndɔ. Koko nshi nyɛ Harana aya tsho ngelo kele la mvudu yomamatanyi yele la totshoto t’ebolonga. Vɔ ningama la atɔngɔ wa ngelo y’edjedja. Lo andja w’oyoyo waki Nzambi, efula k’anto wakasɛnaka l’osomba wa Harana, mbidja ndo Abarahama, Sara ndo Lɔta wayolɔ. Aha la tâmu, vɔ wayonga l’akoka wa totɛ akambo efula wendana la Harana, osomba w’edjedja, lɛnɛ akakambemaka olimu efula.

[Osato wa lo lɛkɛ 20]

Atɔngɔ wa la Harana

[Osato wa lo lɛkɛ 20]

Mvudu yele la totshoto t’ebolonga

[Osato wa lo lɛkɛ 20]

Yoho yele Harana ɛlɔ kɛnɛ