BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w12 1/15 lk. 4-8
  • Akristo wa mɛtɛ nɛmiyaka Ɔtɛkɛta waki Nzambi

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Akristo wa mɛtɛ nɛmiyaka Ɔtɛkɛta waki Nzambi
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2012
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • WOHO WAKAKANDƆMA OKAKATANU ƆMƆTSHI
  • OTSHIKITANU WA WOKE WAKASALEMA
  • NYOTSHIKE “EPUNGA” LA “KANGAKA” YÔLE KÂMƐ
  • “DIUI DIA [NZAMBI] HADIUKELEKAMA”
  • Akristo wa ntondo ndo ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2003
  • Wakelamɛ oma lo wodjima
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2016
  • ‘L’ɔkɔngɔ wa mbidjana taamu ta wolo’
    ‘Sambisha dimɛna dimɛna’ akambo wendana la Diolelo dia Nzambi
  • Ɔtɛmwɛlɔ ɔtɔi w’Akristo ekɔ dikambo dia mɛtɛ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2003
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2012
w12 1/15 lk. 4-8

Akristo wa mɛtɛ nɛmiyaka Ɔtɛkɛta waki Nzambi

‘Ɔtɛkɛta ayɛ wekɔ mɛtɛ.’—JOA. 17:17.

KADIMOLA AMBOLA ANƐ:

Lo woho akɔna wotshikitanyi losanganya lakasalema la Jerusalɛma lo 49 T.D. la nsanganya yasalema l’ɛtɛmwɛlɔ ekina?

Naa anto amɔtshi wakâmɛ Ɔtɛkɛta waki Nzambi lo nshi y’edjedja?

Ngande wakekaka djui y’Akristo wa kɔlamelo Bible otsha l’ekomelo k’ɛnɔnyi 1800, ndo etombelo akɔna waki la dui sɔ?

1. Ta dui dimɔtshi dieyayɛ diatshikitanya Ɛmɛnyi wa Jehowa l’ɛtɛmwɛlɔ ekina.

OHOKANYIYA yema mbala ka ntondo kakayasawola l’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Onde wɛ âkohɔ kɛnɛ kakanyasawola? Anto efula mbeyaka nkadimola ɔnɛ: ‘Kɛnɛ kakaleke mambiyami ele woho wakakambe Ɛmɛnyi wa Jehowa la Bible dia nkadimola ambola tshɛ.’ Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wakonge la so etena kakateye sangwelo diaki Nzambi lo dikambo dia nkɛtɛ, woho wônga anto etena kavɔwɔ ndo elongamelo ka diambo kele la so lo dikambo dia wakiso wa ngandji wakavu lee!

2. Naa ɛkɔkɔ ɛmɔtshi wakotshutshuya dia ngɛnangɛna Bible?

2 Koko etena katatatetemala mbeka Bible, tamboyɛna dia tɔ kekɔ l’akambo efula lâdiko dia nkadimola ambola wendana la lɔsɛnɔ, nyɔi ndo nshi yayaye. Tamboyɛna nto dia Bible kele dibuku dioleki dimɛna l’andja w’otondo. Alako wa lɔkɔ hawetaka loowe ndo anto wakamba la wɔ la yambalo tshɛ mongaka la lɔsɛnɔ la dimɛna. (Adia Osambu 1:1-3.) Akristo wa mɛtɛ mbɔsaka Bible nshi tshɛ “[aha] uku diui di’antu, keli uku diui dia mete, dia [Nzambi].” (1 Tes. 2:13) Ɔsɛdingwelo wa lo tshena pe w’ɔkɔndɔ w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wayanga tɛnya otshikitanu wele lam’asa wanɛ walɛmiya Ɔtɛkɛta waki Nzambi ndo wanɛ wahasale dui sɔ.

WOHO WAKAKANDƆMA OKAKATANU ƆMƆTSHI

3. Dui diakɔna diakadje kâmɛ k’etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo lo wâle?

3 Ɛnɔnyi 13 l’ɔkɔngɔ w’ose Wodja la ntondo lakawelɛka Kɔnɛliyo laki kombahema ohekele nkoma Okristo w’okitami, dui dimɔtshi diakadje kâmɛ k’etshumanelo k’Akristo lo wâle. Ase Wedja efula waketawɔ akambo wa mɛtɛ. Koko dimbola diambɔma ele, onde apami w’ase Wedja wakahombe mbahema ohekele lo ndjela mbekelo y’ase Juda la ntondo ka vɔ batizama? Ɔsɔ komonga dimbola dia wɔdu di’ose Juda nkadimola. Ase Juda wakakitanyiyaka Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ takawahombaka mbɔtɔ lo mvudu y’ase Wedja kana ntɛmɔla la wɔ kâmɛ. L’etena kɛsɔ, Akristo w’ase Juda wakahɛnyahɛnyamaka efula l’ɔtɛ wakawatombe oma l’ɔtɛmwɛlɔ awɔ. Otowokoma polo ndo lo nongola Akristo w’ase Wedja waki kombahema ohekele, tshike dui sɔ diototondja ewanu w’efula lam’asawɔ la wanɛ wakatɛmɔlaka l’ɔtɛmwɛlɔ w’ase Juda ndo wotoleka ndjosoyama l’ɔkɔngɔ.—Ngal. 2:11-14.

4. Waa na wakahombe nkandola okakatanu wakatombe, ndo ambola akɔna wambɔma?

4 Lo 49 T.D., apɔstɔlɔ ndo dikumanyi dia la Jerusalɛma diakashile mbahema ohekele “wakasangana kame dia mumbwana dikambu diako.” (Etsha 15:6) Lo losanganya lɔsɔ, vɔ kɔkɛtshanya akambo wele bu ohomba, koko wakakɛtshanya lo kɛnɛ kendana la wetshelo wa l’Afundelo. Onto l’onto akasha tokanyi tande lo diaaso sɔ. Ko onde wakahombe nkandola okakatanu ɔsɔ lo ndjela tokanyi tawɔ hita? Onde dikumanyi diakalɔmbɔlaka diakahombe ntaloya yɛdikɔ yakahombe mbɔsama polo ndo l’etena kakahombe mfunge yaki l’ɛtɛmwɛlɔ w’ase Juda nshila? Kana onde vɔ wotohomba ntona dia ndjela kɛnɛ kakataka Afundelo ko wedi la wedi ndjela tokanyi ta wanɛ wakâsukɛka edja ndo wambosanga lolemi?

5. Ngande wakatshikitana losanganya lakasalema la Jerusalɛma lo 49 T.D. la nsanganya yasala ase ɛtɛmwɛlɔ?

5 Kɔta mishiko ndo awui wa vɔtɛ mbaleka salema l’ɛtɛmwɛlɔ wa nshi nyɛ. Koko lo losanganya lakasalema la Jerusalɛma, awui wa kɔta mishiko ndo wa vɔtɛ komonga. Ndo nto, yɛdikɔ yakɔsama lo lolango l’anto tshɛ. Ngande wakasalema dui sɔ? Etena kakawakɛtshanyaka ndo kakashaka onto l’onto kanyi yande, vɔ tshɛ wakalɛmiya Ɔtɛkɛta waki Nzambi ndo kɛnɛ kakafundama lɔkɔ mbakakimanyiya dia nkandola okakatanu ɔsɔ.—Adia Osambu 119:97-101.

6, 7. Ngande wakakambe ase Juda l’Afundelo dia nkandola okakatanu wendana la wahemelo w’ohekele?

6 Divɛsa diakakimanyiya di’okakatanu ɔsɔ kandɔma, ele Amose 9:11, 12. Etsha 15:16, 17 mbutaka ɔnɛ: “L’okongo w’akambu aso, dimi layukalula. Dimi layuhika etumbu ka Davidi ntu, kakanyuko. Layolongosola diango diato diakalana, layukieme. Ne dia antu wutshikadi, wayangi Khumadiondjo, ndu asi wedja tshe wetama lukumbu lami.”

7 Anto amɔtshi mbeyaka mbuta ɔnɛ: ‘Divɛsa nɛ hɛnya dia komonga ohomba di’ase Wedja wakakome ambetawudi mbahenyama ohekele.’ Koko kɛnɛ kele mɛtɛ ele, Akristo w’ase Juda wakahombe mbetawɔ dui sɔ. Vɔ kɔmbɔsaka ase Wedja wakahenyama ohekele oko ‘apanganu,’ koko wakawaɔsaka oko anangɛwɔ. (Etum. 12:48, 49) Ɛnyɛlɔ, lo ndjela ekadimwelo ka Bible kelɛwɔ ɔnɛ La Septante, Esta 8:17 mbutaka ɔnɛ: “Ase Wedja efula wakahenyama ohekele ndo wakakome ase Juda.” Ɔnkɔnɛ oko wakadite Afundelo, atshikadi w’Isariyɛlɛ, mbuta ate, ase Juda ndo ambetawudi w’ase Juda wakahombe monga kâmɛ l’anto wa lo “wedja tshe,” mbuta ate, ase Wedja waki kombahenyama ohekele ndo monga wodja ɔtɔi welamɛ lo lokombo laki Nzambi. Ɔnkɔnɛ Jehowa kɔnɔmbaka dia paka ase Wedja mbahenyama ohekele ko vɔ nkoma Akristo.

8. Shɛngiya yakɔna yaki la dihonga le ase Juda lo yɛdikɔ yakɔsama oma le dikumanyi?

8 Ɔtɛkɛta waki Nzambi ndo nyuma kande kakalɔmbɔla Akristo wa mɛtɛ dia vɔ ‘mbɔsa yɛdikɔ kâmɛ.’ (Etsha 15:25) Kânga mbele ondo yɛdikɔ y’oma l’Afundelo shɔ yotokonya di’Akristo w’ase Juda ndeka soyama, wanɛ waki la kɔlamelo wakayisukɛ.—Etsha 16:4, 5.

OTSHIKITANU WA WOKE WAKASALEMA

9. Kakɔna kakakonya ase Juda efula dia mimɔ l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, ndo naa wetshelo wakalekaka anto nsukɛ l’etena kɛsɔ?

9 Ɔpɔstɔlɔ Paulo akatatshi ɔnɛ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ, wetshelo wa kashi wayoyɔsɔsɔmɛ l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. (Adia 2 Tesalonika 2:3, 7.) L’atei w’anto wakatone ‘wetshelo w’akambo wa mɛtɛ’ mbaki ndo anto waki lo ahole wa lâdiko. (2 Tim. 4:3) Paulo akewola dikumanyi dia lo nshi yande ate: “Antu wayunela uma l’atei anyu nyame, wayutela antu akambu waha mete, dia nkutula ambeki l’okongo awo.” (Etsha 20:30) Dibuku dimɔtshi (The New Encyclopædia Britannica) mɛnyaka dui diakakonya anto dia monga l’ekanelo ka kɔlɔ ka ngasɔ: “Akristo wakalowanyema lo filozofi y’ase Grɛkɛ wakatatɛ mfɔnya diekɔ dimɛna mɛnya dia wekɔ la mbetawɔ lo filozofi yakɔ dia vɔ mbɔsama oko ambewi wa mukanda ndo dia vɔ nkonya apanganu wakeyaka mukanda Akristo.” Wetshelo ɔmɔtshi wakawɔtɔnganyiya la wetshelo w’apanganu wakendanaka la l’onto laki Yeso Kristo. Bible mɛnyaka dia nde ekɔ Ɔna Nzambi, koko wanɛ wakayashaka lo filozofi y’ase Grɛkɛ wakatɛtɛka ɔnɛ nde mbele Nzambi.

10. Ngande wakakoke ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ mbeya dihole diele la Yeso?

10 Wetshelo w’ɔnɛ Yeso mbele Nzambi wakakɛtshanyema oma le ewandji efula w’ɛtɛmwɛlɔ. Otondonga vɔ wakakambe l’Afundelo, tshike dui sɔ diotokandɔma esadi eto. La ntondo ka kânga vɔ mpomana dia nkɛtshanya dui sɔ, onto l’onto akatɔshi yɛdikɔ yande hita ndo akatshininalaka paka lo kanyi yande. Ndo nto, vɔ kokamba l’Afundelo kânga yema lo tɛdikɔ tshɛ takawɔshi lo losanganya lɔsɔ.

11. Nɛmɔ diakɔna diakawashaka wanɛ wakayataka ɔnɛ ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ mbewɔ, ndo lande na?

11 Lande na kakiwɔ kokamba l’Afundelo? Nomb’ewo kelɛwɔ Charles Freeman mbutaka dia wanɛ waketawɔka ɔnɛ Yeso mbele Nzambi “kombetawɔka ɛtɛkɛta waki Yeso wɛnya dia Nzambi Papa mboleka.” Etombelo waki la dui sɔ ele, anto waketawɔka wetshelo ndo tokanyi t’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ lo dihole dia mbetawɔ kɛnɛ kata Evanjiliɔ lo dikambo dia Yeso. Edja ndo ɛlɔ kɛnɛ, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ efula mbishaka ɛtɛkɛta w’andjashi Nzambi nɛmɔ dioleki nɛ diashawɔ Ɔtɛkɛta waki Nzambi. Naka wɛ ambôsawolaka la wanɛ wetawɔ wetshelo wa Losato l’osanto wakalowanyema lo kalasa y’ase ɛtɛmwɛlɔ, kete ondo wɛ amboshikikɛka dui sɔ.

12. Shɛngiya yakɔna ya kɔlɔ yaki la nkumi ya dikanga y’ase Rɔma?

12 Nkumi ya dikanga y’ase Rɔma waki la shɛngiya ya wolo efula lo tɛdikɔ tshɛ takɔsamaka lo nsanganya shɔ. Ɛnyɛlɔ, prɔfɛsɛrɛ ka lo kalasa y’adidi kelɛwɔ Richard Rubenstein akate dia losanganya lakasalema l’osomba wa Nicée ate: “Constantin akalɛmiya ndo akangɔnya [waa evɛkɛ] oleki ndo woho wakawafɔnyaka. La ntondo k’ɔnɔnyi nkoka, nde akanyomahikɛ mvudu yawɔ y’ɛtɛmwɛlɔ suke la tshɛ, akâyangɛ elimu nto ndo akakaloyɛ nɛmɔ diaki la wɔ ntondo . . . Nde akasha andjashi Nzambi wa lo Lokristokristo waɛsɛ waki l’asasɛrdɔsɛ w’apanganu.” Etombelo waki la dui sɔ ele, “Constantin akayonga la shɛngiya ya wolo ondo polo lo fundɛ wanɛ wakɔtɔ lo losanganya lakasalema la Nicée kɛnɛ kakawahombe nsala.” Charles Freeman kotshaka ate: “L’etena kɛsɔ mbakatatɛ nkumi ya dikanga [y’ase Rɔma] monga la shɛngiya ya wolo l’ɔtɛmwɛlɔ w’Akristo ndo dia mbaɛnya wetshelo wahombawɔ mbetawɔ.”—Adia Jakoba 4:4.

13. Awui akɔna wakatshutshuya ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ dia ntona wetshelo wa lo Bible?

13 Kânga mbele ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ waki l’okakatanu dia mbeya dihole shikaa diele la Yeso Kristo, anto k’anto efula komonga l’okakatanu ɔsɔ. Lam’ele vɔ konangaka dia nongola paonyi kana ntetemala monga l’ahole wa weke l’ɔtɛmwɛlɔ, vɔ waki l’akoka wa mɛna akambo lo ndjela Afundelo. Ombewi w’awui wa lo Bible wa l’etena kɛsɔ wakawelɛka Grégoire de Nysse akasha elembetshiyelo washa tɔɔla lo kɛnɛ kendana l’anto k’anto wa lo nshi yande ate: “Wanɛ wasondja ahɔndɔ, wengola falanga ndo wasondja diangɔ dialɔngɔsɔla supu tshɛ wekɔ ambewi w’awui wa lo Bible. Naka wɛ ekɔ lo nanga mbeya nɛmɔ diele la falanga, kete ambewi wa filozofi wayokolembetshiya otshikitanu wele lam’asa Papa la Ɔna. Naka wɛ mimbola oshinga wa mapa, kete wayokokadimola ɔnɛ Papa ndeka Ɔna. Naka wɛ ekɔ lo nanga mbeya dia kana wambokɔtɔlɛ ashi dia tɔka, kete wayokotɛ ɔnɛ Ɔna akatongama.” Otshikitanyi l’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ, anto k’anto efula wakasukɛ tokanyi tawɔ lo nkamba l’Ɔtɛkɛta waki Nzambi. Grégoire nde l’asekande wakahombe mɛtɛ mpokamɛ anto asɔ.

NYOTSHIKE “EPUNGA” LA “KANGAKA” YÔLE KÂMƐ

14. Lande na kakokaso mbuta ɔnɛ oma ko ntambe ka ntondo polo ndo ɛlɔ kɛnɛ Akristo w’akitami wôkongaka la nkɛtɛ?

14 Lo wɛɛla ande ɔmɔtshi, Yeso akɛnya dia oma ko ntambe ka ntondo polo ndo ɛlɔ kɛnɛ, Akristo wa mɛtɛ w’akitami wôkongaka la nkɛtɛ. Nde akawaɛdika la “epunga” watôle kâmɛ la “kangaka.” (Mat. 13:30) Ɔnkɔnɛ, sho kema l’akoka wa mbeya wanɛ tshɛ wakakengaka olui w’akitami l’etena kɛsɔ, koko sho mbeyaka di’amɔtshi l’atei awɔ wakasukɛ Ɔtɛkɛta waki Nzambi la dihonga tshɛ ndo wakatondja wetshelo wa kashi sɛkɛ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ dingana to.

15, 16. Shila anto amɔtshi wakamɛ Ɔtɛkɛta waki Nzambi?

15 Evɛkɛ Agobard de Lyon waki la France (779-840 T.D.), akânya ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi, w’asanto, sɛlɛmɔnyi ndo mbekelo ya kɔlɔ y’ase ɛtɛmwɛlɔ. Onto okina lakasukɛ Ɔtɛkɛta waki Nzambi ele yɔnɛ Claudius. Nde akatone mbekelo ya kɔlɔ y’ase ɛtɛmwɛlɔ, ɔtɛmwɛlɔ w’asanto ndo w’edo. Lo ntambe 11, Bérenger de Tours ka la France laki osambisha akatshanyema oma l’ɔtɛmwɛlɔ l’ɔtɛ wakandatone wetshelo wa kashi w’aseka Mupɛ w’ɔnɛ mapa ndo vinyɔ kadimɔka demba ndo dikila diaki Yeso lo yoho ya dihindo. Ndo nto, nde akasukɛ kanyi y’ɔnɛ Bible ndeka mbekelo ya l’ɔtɛmwɛlɔ ɔsɔ nɛmɔ.

16 Lo ntambe 12, Pierre de Bruys nde la Henri de Lausanne wakangɛnangɛnaka akambo wa mɛtɛ wa lo Bible. Pierre de Bruys akatshike olimu w’osasɛrdɔsɛ l’ɔtɛ wakandatone nɔmba lo dikambo di’anto wambovɔ, ntɛmɔla kurusɛ, batismu k’ana w’ashashi ndo wetshelo w’ɔnɛ mapa la vinyɔ kadimɔka demba ndo dikila dia Yeso lo yoho ya dihindo waketshaka aseka Mupɛ. Lo 1140, Pierre akatshumbama asɛna l’ɔtɛ wa dietawɔ diande. Henri laki ondjashi Nzambi nde lawɔ akânya mbekelo ya kɔta mishiko ndo sɛlɛmɔnyi ya kɔlɔ yakasalemaka l’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ. Lo 1148, nde akandama ndo akatɔlama lo lokanu.

17. Awui akɔna w’amɛna wakasale Waldo nde l’asekande?

17 Oya l’etena kakatshumbama Pierre de Bruys asɛna l’ɔtɛ wakandɔnyɔla ɔtɛmwɛlɔ awɔ, onto okina lakayotɔka akayodianganyaka akambo wa mɛtɛ wa lo Bible lo yɛdikɔ y’efula. Lokombo lande Valdès kana Waldo. Otshikitanyi la Pierre de Bruys nde la Henri de Lausanne, nde komonga ondjashi Nzambi, koko akɔsaka Ɔtɛkɛta waki Nzambi la nɛmɔ di’efula polo ndo lo nde nkimɔ ekundji ande dia tenyi dimɔtshi dia Bible kadimɔma l’ɔtɛkɛta wakeyaka anto efula wakadjasɛka lo sidɛ-ɛstɛ ka France. Anto amɔtshi wakangɛnangɛna efula dia mboka losango la lo Bible l’ɔtɛkɛta awɔ wa lôtɔ, diakɔ diakawasha anto akina diangɔ diawɔ dia ndjasha dia mbewoya anto akina akambo wa mɛtɛ wa lo Bible. Dui sɔ diakomadia ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ, diakɔ mbele lo 1184 apami ndo wamato waki l’ohetoheto asɔ wakatshanyema oma l’esomba awɔ. Dui sɔ diakawasha diaaso dia dianganya akambo wa mɛtɛ wa lo Bible l’esomba ekina. Mɛnamaka di’ambeki waki Waldo, Pierre de Bruys ndo Henri de Lausanne kâmɛ l’anto akina wakayokokanɛka lo wedja efula wa l’Erɔpɛ. Anto akina wakamɛ akambo wa mɛtɛ wa lo Bible lo ntambe yakayele vɔanɛ: John Wycliffe (1330-1384), William Tyndale (1494-1536), Henry Grew (1781-1862) ndo George Storrs (1796-1879).

“DIUI DIA [NZAMBI] HADIUKELEKAMA”

18. Lembetshiya woho wakekaka ambeki wa Bible wakasɛnɛ lo ntambe 19 Bible ndo etombelo waki la dui sɔ.

18 Oyadi kɛnɛ tshɛ kakokawɔ nsala, atunyi w’akambo wa mɛtɛ bu l’akoka wa nshimba odianganyelo awɔ. 2 Timote 2:9 mbutaka ɔnɛ: “Diui dia [Nzambi] hadiukelekama.” Lo 1870, djui mɔtshi y’ambeki wa Bible wakatatɛ nyangiayangia akambo wa mɛtɛ. Ngande wakawekaka? Onto ɔmɔtshi l’atei awɔ akokaka dimbola, oma lâsɔ ko vɔ dikɛtshanya. Wakayangaka avɛsa tshɛ wɔtɔnɛ la dimbola diakɔ. L’ɔkɔngɔ wa vɔ mɛna di’ekadimwelo washa avɛsa akɔ mbɔtɔnɛka, vɔ wakɔsaka yɛdikɔ y’ekomelo ndo ndjifunda. Shi dui sɔ koshikikɛka dia mbeya ɔnɛ l’ɛnyɛlɔ k’apɔstɔlɔ ndo dikumanyi dia lo ntambe ka ntondo, apami wa kɔlamelo wakasɛnɛ otsha l’ekomelo k’ɛnɔnyi 1800 asɔ wakɔshi yɛdikɔ ya nkeketsha mbetawɔ kawɔ l’ekimanyielo k’Ɔtɛkɛta waki Nzambi?

19. Divɛsa di’ɔnɔnyi ɔnɛ mbɔsama lende, ndo lande kediɔ ohomba?

19 Lam’ele dietawɔ diaso ntomba oma lo Bible, Olui-walɔmbɔla w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wakasɔnɛ dia divɛsa diaso dia l’ɔnɔnyi 2012 mbɔsama oma l’ɛtɛkɛta waki Yeso wata ɔnɛ: ‘Ɔtɛkɛta ayɛ wekɔ mɛtɛ.’ (Joa. 17:17) Lam’ele onto tshɛ lakombola mbetawɔma le Nzambi pombaka nkɛndakɛnda lo mɛtɛ, nyɛsɔ sho tshɛ totetemale nsala la wolo dia nɔmbwama l’Ɔtɛkɛta waki Nzambi.

[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 8]

Divɛsa di’ɔnɔnyi ɔnɛ mbutaka ɔnɛ: ‘Ɔtɛkɛta ayɛ wekɔ mɛtɛ.’—Joa. 17:17

[Osato wa lo lɛkɛ 7]

Waldo

[Osato wa lo lɛkɛ 7]

Wycliffe

[Osato wa lo lɛkɛ 7]

Tyndale

[Osato wa lo lɛkɛ 7]

Grew

[Osato wa lo lɛkɛ 7]

Storrs

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto