ASAWO WƆTƆNƐ L’ƆTƐ A DUI WA LO LOHOSO | ONDE TEKƆ L’OHOMBA WA NZAMBI?
Ɛkɔkɔ wɛnya dia tekɔ l’ohomba wa Nzambi?
Asaki wa tomanamana wa hemɔ ya l’ɛtɛ totɛka ɔnɛ di’onto monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ, nde pombaka mbeya Nzambi. Dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ akɔ, anto amɔtshi nangaka nsala dui dimɔtshi diele l’oyango, nkotsha oyango ɔmɔtshi kana kambɛka anto akina waleki. Dia nkotsha nsaki kɛsɔ, amɔtshi mbetshaka wenya awɔ lo tɔkɛnyɔ, mpokamɛ mishiki ndo lo awui akina. Koko, anto vɔ ndjɛnaka dia ndjasha l’akambo asɔ hela ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ.
Nzambi nangaka di’anto monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kakianɛ ndo pondjo pondjo
Ambadi wa Bible koka nshihodia ɔnɛ sho mbotɔka la nsaki ka mbeya Nzambi. Totshapita ta ntondo ta Etatelu mɛnyaka dia l’ɔkɔngɔ wa Nzambi ntonga atshukanyi wa ntondo, nde akasawolaka la wɔ mbala la mbala dia mbasha diaaso dia monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde. (Etatelu 3:8-10) Nzambi kotonga anto dia vɔ sɛnaka aha l’ɛlɔmbwɛlɔ kande. Vɔ wekɔ l’ohomba wa sawolaka la Otungi awɔ. Diakɔ diele Bible tɛkɛtaka di’ohomba ɔsɔ mbala la mbala.
Ɛnyɛlɔ, Yeso akate ate: “Ɔngɛnɔngɛnɔ le wanɛ weya dia wekɔ l’ohomba wa mbeya akambo waki Nzambi.” (Mateo 5:3) Ɛtɛkɛta ɛsɔ mɛnyaka ɔnɛ dui dimɔtshi di’ohomba diakoka tokimanyiya dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la lɔsɛnɔ l’oshika, ele nkotsha nsaki kotɔ la so ka mbeya Nzambi. Ngande wakokaso nsala dui sɔ? Yeso akasha okadimwelo etena kakandate ate: “Onto hayala la lɔsɛnɔ oma lo mbo ya ndɛ tsho, koko ndjalaka la lɔ oma lo ɔtɛkɛta tshɛ watomba oma l’onyɔ wa Jehowa.” (Mateo 4:4) Lo toho takɔna tatokimanyiya ɛtɛkɛta ndo ɛlɛmbɛ waki Nzambi wele lo Bible dia monga la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo lele l’oyango? Nyɛsɔ tɔsɛdingole toho tosato t’ohomba.
Tekɔ l’ohomba w’ɛlɔmbwɛlɔ k’ɔlɔlɔ
Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ la tomanamana ndo tomanyi efula takoka mbisha alako wendana la diɔtɔnganelo dia lam’asa anto, ngandji, lɔsɛnɔ la lo nkumbo, woho wa nkandola ewanu, ɔngɛnɔngɛnɔ ndo woho wa monga la lɔsɛnɔ lele l’oyango. Oko le yɛ, onto akɔna lakoka tosha ɛlɔmbwɛlɔ ka dimɛna ndo kele la wɛdimo lo akambo asɔ tshɛ naka aha Jehowa Nzambi, Otungi aso?
L’ɛnyɛlɔ ka biukubuku yalembetshiya woho wa nkamba l’ehomɔ kɛmɔtshi, Bible nɔmbɔlaka nsɛnɔ yaso
Tɔshi ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Naka wɛ ambosomba ɛngɔ kɛmɔtshi k’oyoyo, ɛnyɛlɔ, kamɛra kana ɔrdinatɛrɛ, kete wɛ nongamɛka dia tɔ ndja la biukubuku yalembetshiya woho wa nkamba la tɔ dimɛna ndo nkondja wahɔ oma lɔkɔ. Bible koka mbɛdikama la biukubuku shɔ. Tɔ kekɔ dibuku di’oma le Nzambi diendana la nsɛnɔ y’anto diakandatosha ɔnɛ lakatonge lɔsɛnɔ dia sho mbeya nkamba la lɔ. “Biukubuku shɔ” nembetshiyaka oyango w’ɛngɔ kakɔ ndo woho wahombaso nkamba la tɔ dia sho nkondja wahɔ.
L’ɛnyɛlɔ k’abuku akina wele l’ɛlɔmbwɛlɔ, Bible mbewolaka ambadi atɔ oma lo ditshelo tshɛ diakoka mbidja “nsɛnɔ” yawɔ lo waale. Anto akina koka tosha alako wɛnama wɔdu ndjela. Shi ekɔ dui dia lomba dia sho mbetawɔ ɔnɛ tayotana etombelo w’amɛna ndo mbewɔ ekakatanu naka sho ndjela ɛlɔmbwɛlɔ k’Otungi aso?
“Dimi leli [Jehowa, Nzambi k]aye, Latuketshaka dia we nduwana. Ndu latukolombolaka lu mbuka kahumbaye ntsho. Utunduyala we akalungi elembe ami, tshiki ki kaye kutuyala utamanya, la sambu kaye k’ololo kutuluwana otekoya.”—Isaya 48:17, 18
Lo Bible, sho koka ntana ɛlɔmbwɛlɔ ndo ekimanyielo kele la so ohomba
Jehowa Nzambi toshaka ɛlɔmbwɛlɔ ndo alako ndo nde hatotshutshuya dia sho mbakitanyiya. Koko, oko watokande ngandji, nde totɛka la wangasanu tshɛ ate: “Dimi leli [Jehowa, Nzambi k]aye, Latuketshaka dia we nduwana. Ndu latukolombolaka lu mbuka kahumbaye ntsho. Utunduyala we akalungi elembe ami, tshiki ki kaye kutuyala utamanya, la sambu kaye k’ololo kutuluwana otekoya.” (Isaya 48:17, 18) Lo tshena pe, naka sho ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka Nzambi, kete tayonga la lɔsɛnɔ la dimɛna. L’ɛtɛkɛta ekina, dia sho monga la lɔsɛnɔ la dimɛna ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ, tekɔ l’ohomba wa Nzambi.
Tekɔ l’ohomba di’ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ kandɔma
Anto amɔtshi fɔnyaka dia vɔ bu l’ohomba wa Nzambi l’ɔtɛ wahomanawɔ l’ekakatanu efula wahɔtɔnɛ la dietawɔ di’ɔnɛ Nzambi ka ngandji ekɔ. Ɛnyɛlɔ, vɔ ndjambolaka ɔnɛ: ‘Lande na kasowa anto w’ɛlɔlɔ?’ ‘Lande na kele ana amɔtshi wele keema l’onongo mbotɔka la dikɔmɔ?’ ‘Lande na kasalema awui wa wɛngiya?’ Ambola asɔ wekɔ ohomba ndo naka sho nkondja ekadimwelo w’eshika, kete dui sɔ diayoyala la shɛngiya lo nsɛnɔ yaso. Koko, lo dihole dia mɛndja Nzambi onongo w’ekakatanu ɛsɔ, nyɛsɔ tɔsɛdingole elembetshiyelo wokɛma hwe washa Bible, Ɔtɛkɛta wa Nzambi lo dui sɔ.
Lo tshapita ya sato ya Etatelu, sho tanaka ɔkɔndɔ wendana la Satana, lakahembe atshukanyi wa ntondo lo tshimbo y’oloyi dia vɔ mɔnyɔla ɔlɛmbɛ wakawadjɛ Jehowa Nzambi waha ndɛ olua w’oma l’otamba w’ewo k’akambo w’ɛlɔlɔ ndo k’akambo wa kɔlɔ. Satana akatɛ Eva ate: “Yaa! Nyu hanyuvo mete. Paka ne dia [Nzambi] mbeyaka ati: lushi layunyole, ashu anyu wayudiho, ku nyayuyala uku dimi [Nzambi], nyayeya akambu w’ololo ndu akambu wa kolo.”—Etatelu 2:16, 17; 3:4, 5.
Lo mbuta ngasɔ, Satana kɔmɛnya tsho dia Nzambi ekɔ kanga kashi, koko nde akate nto dia yoho ya Nzambi ya nɔmbɔla yekɔ kɔlɔ. Diabolo akasɛmɛ dia naka anto mboyela, kete vɔ wayoleka monga la lɔsɛnɔ la dimɛna. Ngande wakakoke awui asɔ kandɔma? Jehowa akɔshi yɛdikɔ ya ntshika di’etena kɛmɔtshi mbeta l’oyango wa nkimanyiya anto tshɛ dia mbeya ɔnɛ kɛnɛ kakate Satana lo dikambo dia Nzambi kaki mɛtɛ kana kashi. Nzambi akasha Satana ndo wanɛ wakete lo wedi ande diaaso dia mɛnya kana anto koka nsɛna dimɛna aha l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Nzambi.
Oko le yɛ, okadimwelo akɔna wakahombe mbishama lo ɛsɛmɔ waki Satana? Onde anto koka nsɛna dimɛna ndo ndjalɔmbɔla dimɛna aha l’ekimanyielo ka Nzambi? Asui, wɛngiya, hemɔ, nyɔi, diakatanelo, olanelo wa nkɛwɔ y’anto, ata, lomanu l’anto ndo ɛhɛnyɔhɛnyɔ ekina wambokomɛ anto l’edja ka ntambe efula mɛnyaka mɛtɛ dia woho wahemba anto dia ndjalɔmbɔla aha l’ekimanyielo ka Nzambi ambokita tatala. Lo dihole dia mɛndja Nzambi onongo w’ekakatanu wakomɛ anto, Bible mɛnyaka kiɔkɔ ya woke y’awui asɔ lo mbuta ɔnɛ: “Untu mbulela[ka] unyandi dia mbusuya.”—Undaki 8:9.
Shi ɛtɛkɛta ɛsɔ mbokiyaka hwe dia tekɔ l’ohomba wa Nzambi aha tsho dia nkondja ekadimwelo lo ambola watotshindja wɔɔngɔ, koko ndo dia ekakatanu aso kandɔma? Kakɔna kayosala Nzambi?
Tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo ka Nzambi
Aya edja efula kakombola anto ntshungɔ oma lo hemɔ, lotshundu ndo oma lo nyɔi. Vɔ wamboshisha wenya efula, welo ndo ekondjelo kawɔ dia nshidiya awui asɔ, koko dui sɔ mongaka l’etombelo ɛmɔtshi eto kana bu. L’edja ka lɔsɛnɔ lawɔ, anto amɔtshi fɔnyaka ɔnɛ naka vɔ ndɛ dikatɛkatɛ dimɔtshi kana nnɔ weho ɛmɔtshi w’ashi, kete wayotshikalaka akɛnda ato. Koko, awui asɔ tshɛ honge l’etombelo w’amɛna.
Nzambi kombolaka di’anto nsɛna dimɛna ndo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɔsɔ mbele sangwelo diande di’oma k’etatelo ndo nde hadiohɛki pondjo. (Etatelu 1:27, 28; Isaya 45:18) Tekɔ l’eshikikelo ɔnɛ ndooko onyake, sangwelo diaki Jehowa Nzambi diayokotshama. (Isaya 55:10, 11) Bible tɛkɛtaka dia sangwelo diaki Nzambi dia nkonya nkɛtɛ paradiso kakashisha ambutshi aso wa ntondo. Lo dibuku di’ekomelo dia Bible, sho tanaka ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Nde [Jehowa Nzambi] ayokitola asɔyi tshɛ oma lo washo awɔ, ndo nyɔi hatoyala nto, delo hadiotoyala nto, kaanga ndjawi kaanga kandji hatoyala nto. Akambo wa ntondo wamboshila.” (Ɛnyɛlɔ 21:4) Ngande wayokotsha Nzambi alaka wa diambo asɔ ndo ngande wakokaso nkondja wahɔ oma lɔkɔ?
Yeso Kristo Ɔna Nzambi akatɛ ambeki ande dia vɔ nɔmbaka dia lolango laki Nzambi salema. Anto efula wambekesanɛ la dɔmbɛlɔ sɔ dielɛ amɔtshi ɔnɛ dɔmbɛlɔ dia Shɛso ndo vɔ dikalolɛka mbala la mbala. Diɔ tatɛka nganɛ: “Shɛso lele l’olongo, lokombo layɛ lakidiame. Diolelo diayɛ diaye. Lolango layɛ latshame la nkɛtɛ oko watshamalɔ l’olongo.” (Mateo 6:9, 10) Lo mɛtɛ, Diolelo diaki Nzambi mbele ehomɔ kayokamba la Jehowa Nzambi dia minya etombelo wa kɔlɔ woye oma l’ɛlɔmbwɛlɔ k’anto ndo diayotela andja w’oyoyo wa losembwe watolakande.a (Danyele 2:44; 2 Petero 3:13) Ahombaso nsala dia nkondja wahɔ oma lo daka diaki Nzambi sɔ?
Yeso Kristo akatɛnya kɛnɛ kahombaso nsala lo mbuta ɔnɛ: “Dia vɔ nkondja lɔsɛnɔ la pondjo, vɔ pombaka keya wɛ Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ, la Yeso Kristo lakayatome.” (Joani 17:3) Lo mɛtɛ, paka l’ekimanyielo ka Nzambi mbakokaso nkondja lɔsɛnɔ lahakomɛ lo andja w’oyoyo wakalakema. Shi ɔsɔ ekɔ ɔkɔkɔ okina wakoka kotshutshuya dia wɛ nkadimola ɔnɛ eelo lo dimbola di’ɔnɛ: Onde tekɔ l’ohomba wa Nzambi?
Ɔnɛ ekɔ etena ka mendɛ le Nzambi
Ambeta ɛnɔnyi nunu pende wele ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatɛ ase Atɛna akambo wendana la Nzambi etena kakinde la Areɔpangɔ kana dikona dia Malasɛ, l’Atɛna ɔnɛ: “Ndamɛ kasha anto tshɛ lɔsɛnɔ, lomu ndo diangɔ tshɛ. Nɛ dia oma le nde mbeso la lɔsɛnɔ, mbakɛndakɛndaso ndo mbeso lo andja ɔnɛ, oko wakate nomb’ewo yanyu mɔtshi ɔnɛ: ‘Nɛ dia ndo sho mbele anande.’”—Etsha 17:25, 28.
Kɛnɛ kakatɛ Pɔɔlɔ ase Atɛna kekɔ mɛtɛ polo ɛlɔ kɛnɛ. Otungi aso mbatosha hiɛlɛlɛ yahɛngaso, mbo ya ndɛ yalɛso ndo ashi wanɔso. Lo mɛtɛ, hatokoke monga la lɔsɛnɔ naka sho bu la diangɔ di’amɛna diatosha Jehowa sɔ. Ko, lande na katetemala Nzambi mbisha anto tshɛ diangɔ sɔ oyadi wanɛ wendɛ le nde kana bu? Pɔɔlɔ akate ɔnɛ l’oyango wa “vɔ nyanga Nzambi, watamamba dia mbotana, kaanga mbele lo mɛtɛ nde bu etale oma le ɔmɔmɔ la l’atei aso.”—Etsha 17:27.
Onde wɛ kombolaka mbeya Nzambi dimɛna, mbeka akambo wendana la sangwelo diande ndo ndjela alako ande dia wɛ monga la lɔsɛnɔ la dimɛna oma ko kakianɛ ndo pondjo pondjo? Naka eelo, kete wɛ keketshamaka dia nsawola l’onto lakakosha periodikɛ kɛnɛ kana mfundɛ afundji atɔ. Vɔ wayɔngɛnangɛna kokimanyiya.
a Dia mbeya awui akina wendana la woho wayosala Diolelo dia lolango laki Nzambi salema la nkɛtɛ, enda tshapita 8 ya dibuku Bible etshatɔ mɛtɛ? diakatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa diele l’Ɛtɛrnɛtɛ ndo diakokayɛ telesharjɛ lo www.jw.org.