Tewoya Lokumu L’ɔlɔlɔ La Sso Di’ɔlɔlɔ
1 Onto tshɛ l’atei aso nangaka ngɛnangɛna ndo mboka ɔlɔ lo kɛnɛ kasalande, djekoleko l’olimu wa mbetɛ anto ambeki. Oma lende aya ɔlɔ ɔsɔ na? Ntondotondo oma lo woho wɛnaso akambo la sso di’ɔlɔlɔ lo ndjashaka l’osalosalo tshɛ—oko ahombamadiɔ—lo kimanyiya akina. (Tuk. 11:25) Yoho yaso ya mbewoya lokumu l’ɔlɔlɔ pombaka mɛnya ɔnɛ mɛtɛ sho mbetawɔka kɛnɛ kataso. Naka sho tɛkɛta l’otema aso tshɛ, kete sɔlɔ kaso ndo dietawɔ diaso shamɛ diayotomba sɛkɛ. (Luka 6:45) Lo nɔngɔsɔlaka kɛnɛ kayotota, tayoleka monga l’eshikikelo lam’ayotomɛ sawola l’anto wa lo mbilo kaso. Dikambo sɔ diayɛnama hwe lo ngɔndɔ ka Kɔlɛkɔlɛ, lam’ayotɔlɛkɛ anto dibuku La vie: comment est-elle apparue? Évolution ou création? Tokanyi tayela tɔnɛ tayotokimanyiya lo sho sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la sso di’ɔlɔlɔ.
2 Lam’alɛkɛso onto dibuku “Création”, sho mbeyaka mbuta mbala ka ntondo kayoteta ɔnɛ:
◼ “Lam’osawodiso l’asukanyi ayɛ, takɛnyi dia amɔtshi ndjaɛkɛka le Nzambi, koko akina mbokaka wolo mbêtawɔ. Ko wɛ akanayɛ? [Tolonge okadimwelo.] Oholonga lokanyi lasha Bible lo dikambo sɔ. [Tâle Romo 1:20.] Sho kokaka mɛna tolembetelo ta ‘wolo wa pondjo ndo Lozambi’ la Nzambi lo menda diangɔ diakandatonge.” Tâle lo dibuku Création odingɔ wa komelo lo lɛkɛ 48 ndo tokotole yambalo yande lo ohokosanu wa tshɔngu ya demba (cellule). Kânga tokambe l’odingɔ 18 lo lɛkɛ 147 dia nembetshiya woho weyaso ɔnɛ osongo ekɔ olimu wakasale Otungi, lo menda woho wadiyawɔ ashi oma l’edio polo l’akatshi la diambo efula. Tɔlɛkɛ onto akɔ dibuku dia sho mbotshikɛdiɔ naka nde ambetawɔ diala. Naka nde ambɔsa, towote woshasha wakimɔma ndo bonde kalɔmbaso woshasha akɔ.
3 Lam’akalolaso dia tenda wanɛ wakasawola laso lo dikambo di’ɔnɛ Otungi ekɔ, sho mbeyaka mɛna dimɛna mbuta ɔnɛ:
◼ “Lam’akamete mbala ketshi, takasawola dia kɛnɛ kɛnya ɔnɛ Nzambi ekɔ, mbuta ate etongelo kande ka dimɛna efula. Onde wɛ fɔnyaka wate Ɔnɛ lakatonge andja kombidja yimba dia nshi yaso yayaye? [Tôtshike akadimole.] Ambɛna, nshi yayaye y’onto yambeyamaka le Otungi.” Tâle Isaya 46:9, 10. Lo ndjela saki kɛnya ɔtɛkɛtshi aso, tokambe l’asango la tɔtɛkɛta tawalembetshiya lo tshapita 19, lo dibuku Création, dia mbika epole ɔsɛkɛ l’akambo w’ɛlɔlɔ wakalake Nzambi. L’ɔkɔngɔ tâle odingɔ 1 wa tshapita 20 ko sho mbɔsɛngɔla dia mbeka lande Bible. Naka nde ambetawɔ, totate wekelo lo dibuku Ewo.
4 Sho kokaka pemba yoho kina nyɛ ya wɛnyanyanyelo lam’alɛkɛso onto dibuku “Création”:
◼ “Lam’osawodimi l’asukanyi, lakɛnyi dia efula kawɔ kombolaka mbidjasɛ lo lotui tshitshi l’andja wa wɔladi. Oko le yɛ, bonde kahakokaki anto mbidja akambo asɔ l’andja na? [Tolonge okadimwelo.] Ondo ewandji ɛmɔtshi wa pɔlitikɛ wekɔ l’etema w’ɛlɔlɔ ndo salaka kɛnɛ kele kawɔ koko, enda dako dia dimɛna nɛ diele lo Bible.” Tâle Osambu 146:3, 4, ko sho mbombola ɔnɛ: “Onde onto ɔmɔtshi ekɔ lakoka kotsha ehomba w’anto oka?” Tâle divɛsa 5 la 6. Tɛnya sango dia lo lɛkɛ 251 la dibuku Création, ndo tokotole yambalo lo ɛlɔlɔ wa lowandji la Nzambi. Tɔ̂lɛkɛ dibuku ko mbotɛ woshasha wa ngande wahombande kimɔ.
5 Naka takasawola l’onto mbala ka ntondo lo dikambo dia lowandji la Nzambi, kete sho kokaka pemba wɛnyanyelo ɔnɛ lo diendelo diaso diayela:
◼ “Aya tshanda lam’akamete lanɛ, takasawola dia onto kema l’akoka wa mbidja wɔladi w’oshika la nkɛtɛ. Ondo wɛ mbohɔka dia takeye bonde ka dikambo sɔ lo Bible. [Tâle Osambu 146:3 nto.] Onde wɛ ambolembetɛ bonde katotɛ Nzambi di’aha sho mbidja elongamelo kaso le anto? [Tôtshike akadimole.] Ondo sunganaka sho mbuta ɔnɛ elongamelo tshɛ k’akambo nɔngɔswama pondjo pombaka ndja oma le Nzambi. Osambu 146:10 ekɔ lo tolembetshiya bonde kahombaso nongamɛ. [Tâle divɛsa diakɔ.] Naka sho nangaka monga ombolami ɔmɔtshi wa Diolelo diaki Nzambi, ahombaso sala na?” Tofole dibuku Création lo lɛkɛ 250, tâle odingɔ 13 ndo tɛtɛ lo divɛsa dia Joani 17:3. Tɔlɔmbɛ ɔtɛkɛtshi aso dia sho mbɛ̂nya woho wakakondja miliyɔ y’anto ewo katɔla otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo, l’ekimanyielo ka wekelo wa Bible. Naka nde nangaka, towɛnya dibuku Ewo ndo totate wekelo.
6 Lam’asambishaso lo makashinyi la makashinyi, sho kokaka mɛnya anto dibuku “Création” l’ekimanyielo ka mbɔtwɛlɔ kɛnɛ ka lo tshena pe:
◼ “Ɛlɔ tekɔ lo sala olimu ɔmɔtshi wa lânde laka as’okanda. Sho tshɛ ndjakiyanyaka dia woho wamboleka ohondokodi ndo akambo wa ngala l’etenyi kaso ka nkɛtɛ. Onde wɛ fɔnyaka di’onto ɔmɔtshi kokaka kandola okakatanu ɔsɔ? [Tolonge okadimwelo.] Nzambi kokaka kandola dui sɔ.” Tofole dibuku Création lo lɛkɛ 196, ko sho mbala ndo mbisha kɔmatɛrɛ lo divɛsa dia Tukedi 2:21, 22 dioshilami l’odingɔ 19. Towɛnya ɔtɛ a dui wa tshapita 16 ko sho mbɔlɛkɛ dibuku.
7 Lam’akalolaso dia tenda os’okanda lakatatshikɛ dibuku “Création”, sho mbeyaka mbuta ɔnɛ:
◼ “Lam’akamete mbala ketshi, lakashikikɛ ɔnɛ Nzambi oto mbokoki mɛtɛ kandola dikambo di’odiakanelo l’awui wa ngala pondjo. Lo ndjela daka diande, sho kokaka nongamɛ la wɛkamu tshɛ ɔnɛ mɛtɛ wɔladi wayonga la nkɛtɛ. Enda ɔsɔnwɛlɔ wahombaso sala.” Tâle lo lɛkɛ 250 la dibuku Création odingɔ 11, washila Osambu 37:37, 38. Tosha kɔmatɛrɛ lo sango diele lo lɛkɛ 251 ndo tâle etelo ka ntondo l’odingɔ 14. Tɔsɛngɔlɛ ɔtɛkɛtshi aso dia sho mbeka la nde Bible ofele lɛnɛ alangande, oyadi l’olimu kana lakande.
8 Oko weso “ekambi kame la [Nzambi, NW]” sho pombaka mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ lam’asambishaso lokumu l’ɔlɔlɔ. (1 Kor. 3:9) Tayokondja ɛtshɔkɔ efula oma le Jehowa naka sho monga la yimba ya ngasɔ.