Ɛdiɛngɛ sɛmaka dia anto wavɔ wekɔ lo nsɛna
Bible mbutaka dia Satana ‘minganyiyaka nkɛtɛ k’otondo.’ (Ɛnyɛlɔ 12:9) Satana l’ɛdiɛngɛ ande hawolange sho mbetawɔ Ɔtɛkɛta wa Nzambi, mbuta ate, Bible. Vɔ salaka la wolo dia mbetawoya anto ɔnɛ wanɛ wavɔ wekɔ lo nsɛna l’andja wahɛnama. Tende woho wasalawɔ dui sɔ.
Ɔtɛmwɛlɔ wa kashi
Anto, waa nyama, nse ndo tofudu tshɛ wekɔ anima
Ɛtɛmwɛlɔ efula mbetshaka dia onto tshɛ ekɔ la anima watshɔ l’andja wahɛnama l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka demba. Vɔ mbutaka ɔnɛ demba kavɔ, koko anima havɔka. Laadiko dia laasɔ, vɔ shikikɛka ɔnɛ anima havu.
Koko Ɔtɛkɛta wa Nzambi hetsha ngasɔ. Bible mɛnyaka dia anima ekɔ tshondo y’onto, koko aha ɛngɔ kɛmɔtshi kele l’etei ka demba di’onto. Ɛnyɛlɔ, lo mɛnya woho wakatongama Adama, Bible mbutaka ɔnɛ: ‘Jehowa Nzambi akatatɛ ntonga onto oma lo ditshu dia nkɛtɛ ndo akafufe lomu la lɔsɛnɔ lo wesho w’ɛhɛmbɛ ande, ko onto akayala anima wasɛna.’ (Etatelo 2:7, nɔtɛ) Ɔnkɔnɛ, Adama konongola anima, koko nde akayala anima.
Waa nyama vɔ lawɔ mbelamɛka anima.—Etatelo 1:20, 21, 24, 30.
Lam’ele tshɛkɛta ya lo Bible “anima” nembetshiyaka tshondo y’onto ndamɛ, hatokoke mamba dia mboka dia anima kokaka mvɔ ndo mvɔka. Afundelo mbutaka ɔnɛ:
“Anima wasala pɛkato mbayovɔ.”—Ɛzɛkiyɛlɛ 18:4.
‘Samisɔna akate la dui dia wolo ate: Anima ami wayanga mvɔ l’ase Filistiya!’—Embadi 16:30, nɔtɛ.
“Onde ekɔ kɔlɔ nsala dikambo di’ɔlɔlɔ kana dia kɔlɔ lushi la Sabato, mbuta ate mbitsha anima kana ndjaka?”—Makɔ 3:4, nɔtɛ.
“Onde ekɔ kɔlɔ nsala dikambo di’ɔlɔlɔ kana dia kɔlɔ lushi la Sabato, mbuta ate mbitsha anima kana ndjaka?”—Makɔ 3:4, nɔtɛ.
Bible hɛnya dia anima havu
Avɛsa akina mɛnyaka dia anima koka ndanyema (Etatelo 17:14, nɔtɛ), kana ndjakema la yɔɔmbɔ (Jashua 10:37, nɔtɛ), kana pinama (Jɔbɔ 7:15, nɔtɛ), ndo mvɔ l’ashi (Jɔna 2:5, nɔtɛ). Lo mɛtɛ, anima mvɔka.
Naka wɛ mbadia Bible oma l’etatelo polo l’ekomelo, wɛ hɛnaki pondjo tshɛkɛta “anima havɔka.” Anima w’onto bu nyuma. Wetshelo w’ɔnɛ anima havu keema wetshelo w’oma lo Bible. Ɔsɔ ekɔ wetshelo waki Satana nde l’ɛdiɛngɛ ande. Jehowa petshaka kashi tshɛ ya l’ɛtɛmwɛlɔ.—Tokedi 6:16-19; 1 Timɔte 4:1, 2.
Wetshi
Ɛdiɛngɛ mbasala dia monga oko nyuma ya wavɔ
Yoho kina yanganyiya Satana anto ekɔ lo tshimbo ya wetshi. Wetshi ekɔ onto ɔmɔtshi lele l’akoka wa nongola nsango oma le nyuma ya l’andja ɔnɛ. Anto efula ndo waa wetshi mbetawɔka dia nsango shɔ ndjaka oma le nyuma ya wavɔ. Koko oko wakatɛnyi lo Bible, dui sɔ hadiokoke salema.—Ondaki 9:5, 6, 10.
Ko, oma le na aya nsango yakɔ? Oma le ɛdiɛngɛ vɔamɛ! Ɛdiɛngɛ wekɔ l’akoka wa nsɛdingola onto etena kende la lɔsɛnɔ; vɔ mbeyaka woho wakandatɛkɛtaka, woho wakinde, kɛnɛ kakandasalaka ndo kakandeyaka. Ɔnkɔnɛ bu dui dia wolo le wɔ dia mbokoya anto wakavu.—1 Samuɛlɛ 28:3-19.
Ɛkɔndɔ wa kashi
Yoho kina yahandjola Satana kashi lo dikambo dia wanɛ wavɔ ekɔ lo tshimbo ya ɛkɔndɔ wa kashi. Mbala efula, ɛkɔndɔ wa kashi ɛsɔ mengesolaka anto oma l’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible.—2 Timɔte 4:4.
Anto amɔtshi fɔnyaka dia vɔ mɛnaka anto wakavu ko wambolɔ
L’Afrikɛ, anto efula kɔndɔlaka ɛkɔndɔ wendana l’anto wakɛnama l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kawɔ. Mbala efula, vɔ mɛnamaka etale efula mangana la dihole diakawasɛnaka. Yambola ɔnɛ: ‘Naka mɛnamaka dia onto ekɔ la wolo wa ndjaolola oma lo nyɔi, ko lande na kahandakoke nkalola lɛnɛ ele nkumbo kande ndo angɛnyi ande?’
Ndo nto, shi mbeyaka monga ko onto akɔ fɔnaka tsho l’onto lakavu? Ɛnyɛlɔ, apandjudi ahende wakasambishaka lo wodja ɔmɔtshi, wakɛnyi osombe ɔmɔtshi wa pami ayawayele l’edja ka wenya ɛmɔtshi. Etena kakawawombola lande na katandayele, pami kakɔ akakadimola dia nde akɔshi dia ɔmɔtshi l’atei awɔ aki ɔnango lakavu ambeta ɛnɔnyi ɛmɔtshi. Lo mɛtɛ, nde akayakese, koko nde konanga mbetawɔ dia nde akayakese. Ohokanyiya kɛnɛ kakatosanyɛ pami kɛsɔ angɛnyi ande ndo asukanyi ande!
Waɛnɛlɔ, alɔ ndo ɛtɛkɛta
Ɛdiɛngɛ kesaka anto lo tshimbo y’alɔ, waɛnɛlɔ ndo ɛtɛkɛta
Aha la taamu wɛ mbeyaka akambo w’ehekesa wɛna anto, wokawɔ ndo wɛnawɔ l’alɔ. Mbala efula anto wahomana l’akambo wa ngasɔ, mbokaka wɔma efula. Marein, ladjasɛ lo owɛstɛ w’Afrikɛ akokaka mbala efula doyi dia tshɛnde la womoto awelɛ l’otsho. La wɔma tshɛ, Marein akadaka ekoko ndo akemulaka ase luudu lande. L’ekomelo, nde akayodjɔ dadi.
Otondonga wanɛ wavɔ wekɔ mɛtɛ la lɔsɛnɔ, onde vɔ wotokoka mbokiya wakiwɔ wa ngandji wɔma? Ndooko. Ɛdiɛngɛ mbele lo kiɔkɔ ya nsango ya kɔlɔ shɔ.
Kayotota dia sango yɛnama dia yɔ koka nkimanyiya anto ndo mbasamba? Tɔshi ɛnyɛlɔ ka Gbassay laki la hemɔ la Sierra Leone. Nde akɛnyi lo dɔ papa kande lakavu ambotombɛ. Nde akawotɛ dia nde ntshɔ l’osongo ɔmɔtshi dia tɔsa akatshi awɔ ko nde mbamɔnyɔla l’ashi ko nnɔ. Nde kombutɛ ndooko onto la ntondo ka nde nsala dui sɔ. Nde akasale dui sɔ ko akakɔnɔ.
Womoto okina mbutaka dia omɛnde akootombɛ l’otsho ɔmɔtshi l’ɔkɔngɔ wa nde mvɔ. Nde mbutaka ate, omɛnde akɛnama dimɛna ndo akalɔtɛ ahɔndɔ w’amɛna efula.
Nsango ndo waɛnɛlɔ asɔ mɛnamaka dia wekɔ amɛna ndo kimanyiyaka. Onde vɔ ndja oma le Nzambi? Ndooko. Jehowa ekɔ “Nzambi k’akambo wa mɛtɛ.” (Osambo 31:5) Nde hetawɔki pondjo dia tonganyiya kana tokesa. Paka ɛdiɛngɛ mbasala akambo asɔ.
Onde, ɛdiɛngɛ w’ɛlɔlɔ wekɔ? Ndooko. Kaanga mbakokawɔ mɛnama tena dimɔtshi oko wekɔ ɛlɔlɔ, vɔ tshɛ wekɔ kɔlɔ. Etena kakatɛkɛta Diabolo la Eva, nde akayaɛnya oko ɔngɛnyi le nde. (Etatelo 3:1) Ko, kakɔna kakakomɛ Eva, l’ɔkɔngɔ wa nde nsala kɛnɛ kakawotɛ Diabolo dia nsala? Nde akavu.
Satana akatɛ Eva dia nde hatovɔ. Eva akawetawɔ ko nde akavu
Wɛ mbeyaka dia mbala efula onto la kɔlɔ toyaɛnyaka dia nde ekɔ onto l’ɔlɔlɔ le wanɛ walangande kesa kana mbiva. Yokedi mɔtshi ya l’Afrikɛ mbutaka ɔnɛ: “Edji k’ovudu akɔlɛ, ko akofufa lomu.” Ndo Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Satana ndamɛ ndjaetɛka oko ondjelo w’osase.”—2 Kɔrɛtɔ 11:14.
Nzambi hayosawola l’anto lo tshimbo ya alɔ, waɛnɛlɔ kana y’ɛtɛkɛta w’ase andja wa lo nyuma. Nde nɔmbɔlaka anto ndo mbaetshaka lo tshimbo ya Bible, tɔ kakoka nsala dia onto monga “la kɛnɛ tshɛ kahombama dia nsala olimu w’ɔlɔlɔ tshɛ.”—2 Timɔte 3:17.
Ɔnkɔnɛ, Jehowa tewolaka oma lo lokeso la Diabolo l’ɔtɛ watokande ngandji. Nde mbeyaka dia ɛdiɛngɛ wekɔ atunyi wa kɔlɔ efula.