BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • be wekelo 4 lk. 93-lk. 96 od. 2
  • Onga la lolimi l’ɔsɛlɔ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Onga la lolimi l’ɔsɛlɔ
  • Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
  • Awui wa woho akɔ
  • Tɛkɛta woho wokoyɔtɛkɛtaka
    Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
  • Ekadimwelo lo wembola anyu
    Olimu Aso wa Diolelo—1996
  • Woho wa nɔngɔsɔla sawo diashawɔ ombeki lo Kalasa
    Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
  • Tɔtɔmiya ɛtɛkɛta w’ohomba
    Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
Enda awui akina
Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
be wekelo 4 lk. 93-lk. 96 od. 2

WEKELO 4

Onga la lolimi l’ɔsɛlɔ

Kakɔna kahombayɛ sala na?

Wɛ pombaka mbadia ndo tɛkɛta lo yoho yakoka tɔtɛkɛta la tokanyi kɛlaka oko ashi. Naka wɛ ekɔ la lolimi l’ɔsɛlɔ, kete wɛ hatotakanaka l’ɛtɛkɛta, hɔtɛkɛta ɔkɔkɛ wamboleka, hohambahamba tɔtɛkɛta kana tokanyi.

Bonde kele dikambo sɔ ohomba?

Naka ɔtɛkɛtshi bu la lolimi l’ɔsɛlɔ, kete yimba y’ampokami ande koka mbekɔ; ndo tokanyi hatokɛ dimɛna. Mbala mɔtshi anto hawotetawɔ kɛnɛ kende lo mbuta.

ETENA kadiayɛ la dui dia wolo, onde wɛ takanaka l’ɛtɛkɛta ɛmɔtshi? Lam’ashayɛ sawo la ntondo k’anto, onde mbala efula wɛ tohombaka ɛtɛkɛta w’eshika? Naka ngasɔ, kete wɛ bu la lolimi l’ɔsɛlɔ. Onto lele la lolimi l’ɔsɛlɔ mbadiaka ndo tɛkɛtaka aha l’okakatanu, mbut’ate ɔnɛ lele ɛtɛkɛta ndo tokanyi kɛlaka oko ashi ndo lo yoho yokɛma hwe. Kɛsɔ hɛnya dia nde homuya kânga yema, tɛkɛtaka esadi esadi wamboleka, kana tɛkɛtaka aha la kanyiya. Nde tɛkɛtaka yoho ya dimɛna efula. Lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, vɔ mbidjaka yimba efula lo dionga sɔ di’ɔtɛkɛtshi.

Ekɔ awui efula wakoka konya onto di’aha nde monga la lolimi l’ɔsɛlɔ. Onde ayokoka wɛ mbidja yimba efula l’awui wayela anɛ? (1) Lam’adiɛyɛ anto akina, tɔtɛkɛta tɔmɔtshi tahayeye dimɛna koka kokonya dia pambahamba. (2) Wemalelo wa l’ahole efula wele bu ohomba koka ndjohembola sawo lo tenyi tenyi. (3) Wɛ koka monga l’okakatanu lo dikambo sɔ naka wɛ hayalɔngɔsɔdi dimɛna. (4) Kɛnɛ kaleka konya anto efula di’aha monga la lolimi l’ɔsɛlɔ etena katɛkɛtawɔ la ntondo k’olui w’anto ele hawɔlɔngɛ awui dimɛna l’ɔnɔngɔ la ntondo ka tɛkɛta. (5) Monga heye tɔtɛkɛta efula koka konya onto dia nde pambahamba kana pomba ɛtɛkɛta w’eshika wa nde kamba la wɔ. (6) Mbika epole ɔsɛkɛ lo ɛtɛkɛta efula kamboleka koka sala di’aha onto monga la lolimi l’ɔsɛlɔ. (7) Onto ayonga la pâ dia monga la lolimi l’ɔsɛlɔ naka nde heye ɛlɛmbɛ wa gramatika.

Naka wɛ kema la lolimi l’ɔsɛlɔ, kete ampokami wa lo Mbalasa ka Diolelo hawotokoyela, yimba yawɔ yayekɔ l’awui akina, ndo vɔ koka pandja awui efula.

Lo wedi okina, paka menda ɔlɔlɔ di’aha lolimi layɛ l’ɔsɛlɔ ndjokokonya dia tɛkɛta oko owandji kana kanga otako, ondo polo ndo lo koma dia nyangiya ampokami. Naka l’ɔtɛ wa yoho ya lɔsɛnɔ yotshikitanyi yele l’ampokami, vɔ wɔsa dia wɛ hatɛkɛta la shɛnɔdi, kana wɛ tɛkɛtaka oko kanga lokeso, kete wɛ hatokotsha oyango ayɛ. Diakɔ diele kânga mbakinde ɔtɛkɛtshi wa manamana, ɔpɔstɔlɔ Paulo akatɛkɛta la ntondo k’ase Kɔrɛtɔ “la wodu, la woma, la lukumba efula” di’aha nde kotola yambalo y’anto okotolakotola oya le nde.​—1 Kor. 2:3.

Kɛnɛ kahomba mbewɔ. Anto efula wekɔ l’ɛkɔmɔ ka mbutaka mbala efula “ɛɛɛ-lâsɔ” etena kewɔ lo tɛkɛta. Akina tatɛka mbala efula kanyi yawɔ la tɔtɛkɛta tele oko “kakianɛ,” kana ɔnɛ “oko weyanyu” kana nto ɔnɛ “oko wɛnanyu” lo kɛnɛ tshɛ kewɔ lo tɛkɛta. Mbeyaka monga ko wɛ heye dia wɛ kambaka mbala efula la tɔtɛkɛta ta woho ɔsɔ. Wɛ koka pemba sala sawo dimɔtshi ko wɛ mbutɛ onto ɔmɔtshi dia nde kohokamɛ ndo kohembolaka ɔtɛkɛta wonya tshɛ wayotondjaka tɔtɛkɛta takɔ. Wɛ koka mamba efula naka nde kotɛ mbala yakayakambi la tɔtɛkɛta tɔsɔ.

Anto amɔtshi kawolaka mbala efula lo kɛnɛ kakawadisha ndo kakawatɛkɛtshi, mbut’ate vɔ tatɛka l’ɔnɔngɔ ko pembola l’atei atei ndo kawolaka mbala la mbala lo kɛnɛ kakawashidi la mbuta.

Akina tɛkɛtaka yema esadi esadi, koko ndjaka kamatatɛwɔ la kanyi mɔtshi, vɔ mbetaka lo kanyi kina aha la shidiya kanyi ya ntondo. Kânga mbele ɛtɛkɛta wekɔ lo kɛla oko ashi oma l’onyɔ, woho watatshikitanyaka tokanyi ngasɔ hɛnya di’onto ekɔ la lolimi l’ɔsɛlɔ.

Woho wa pama. Naka wɛ pambahambaka dia tana ɛtɛkɛta w’amɛna, kete wɛ la dia sala la wolo dia monga la tɔtɛkɛta efula ta kambaka latɔ. Lembetɛ dimɛna tɔtɛkɛta tele wolo le yɛ lo Tshoto y’Etangelo la Réveillez-vous !, ndo l’ekanda ekina. Yanga tɔtɛkɛta takɔ lo diksiɔnɛrɛ, enda woho wadiematɔ ndo tokitshimudi tatɔ, ndo kimɛ tɔtɛkɛta tɔmɔtshi l’atei atɔ. Naka wɛ ndoko la diksiɔnɛrɛ, kete lɔmba onto ɔmɔtshi latɛkɛta ɔtɛkɛta akɔ dimɛna dia nde kokimanyiya.

Wɛ ayoyalowanya lo dikambo sɔ naka wɛ ayoyaekiya dia mbadiaka la dui dia wolo mbala la mbala. Funda tɔtɛkɛta ta wolo, ndo adiatɔ la dui dia wolo mbala efula.

Dia mbadia la lolimi l’ɔsɛlɔ, ekɔ ohomba shihodia nganɛ wokakatanyi tɔtɛkɛta kamɛ lo etelo. Nshi tshɛ ekɔ ohomba mbadiaka tolui ta tɔtɛkɛta woho wa kɛnɛmɔla tokanyi taki ofundji. Lembetɛ dimɛna tolui ta tɔtɛkɛta tɔsɔ. Naka tɔ tayokokimanyiya, kete dja djembetelo lawɔ. Oyango ayɛ kema tsho wa mbadia tɔtɛkɛta dimɛna, koko ndo wa kɛnɛmɔla tokanyi lo yoho yokɛma hwe. L’ɔkɔngɔ wa sɛdingola ɔnɔngɔ ɔtɔi, tshɔka l’ɔnɔngɔ wayela edja ndo wɛ amboshidiya la mbeka odingɔ w’otondo. Shihodia dimɛna woho watɔmbwama tokanyi. Oma lâsɔ ko wɛ pemba mbadia la dui dia wolo. Adia odingɔ mbala efula edja ndo wɛ okoka mbadia odingɔ akɔ aha la nkokoma ndo aha la temalaka l’ahole wahasungana memala. Oma lâsɔ ko wɛ mbeta l’odingɔ okina.

Oma lâsɔ, fudia vitɛsɛ yayɛ. Naka wɛ amboshihodia oyango wa tɔtɛkɛta lo etelo, kete wɛ ayonga l’akoka wa takaka washo lo tolui ta tɔtɛkɛta ndo takonyaka washo lɛnɛ eyɛ atakome la wadielo. Dui sɔ diayokokimanyiya efula dia ndowanya wadielo ayɛ.

Wɛ koka mbeka dui sɔ dimɛna lo pembaka mbadia la dui dia wolo mbala la mbala aha la ndjalɔngɔsɔla la ntondo. Ɛnyɛlɔ, aha la ndjalɔngɔsɔla la ntondo, adia divɛsa dia lushi ndo kɔmatɛrɛ yadiɔ la dui dia wolo; salaka dikambo sɔ mbala la mbala. Onga la mbekelo ka mbadiaka tolui ta tɔtɛkɛta tatondja lokanyi lo dihole dia tadiaka tshɛkɛta la tshɛkɛta.

Monga la lolimi l’ɔsɛlɔ lo sawo nembetshiyaka kanyiya la ntondo ka tɛkɛta. Onga la mbekelo kɛsɔ l’asawo ayɛ tshɛ wa lushi la lushi. Sɔna tokanyi talangayɛ tɛkɛta ndo woho wayangayɛ titɛkɛta; oma lâsɔ ko wɛ tatɛ tɛkɛta. Tɔtɛkɛtake lowango lowango. Sala la wolo dia manaka kanyi aha la memala l’atei atei kana mbeta lo tokanyi tokina aha la shidiya lokanyi la ntondo. Wɛ koka mɛna ohomba kamba la ditelo dia tomondo.

Naka wɛ mbeyaka shikaa kɛnɛ kalangayɛ tɛkɛta, kete ɛtɛkɛta wayɔkɛlaka vamɛ oko ashi. Lo mɛtɛ, kema ohomba sɔna tɔtɛkɛta tayokamba layɛ. Koko l’oyango wa wɛ pemba, ekɔ ohomba efula wɛ ndjashikikɛ dia kanyi mbokɛmaka hwe lo wɔɔngɔ ayɛ ndo kanyiya tɔtɛkɛta tayangayɛ tondja. Naka wɛ sala ngasɔ ndo naka wɛ shikikɛ yimba yayɛ lo tokanyi koko aha lo tɔtɛkɛta tayangayɛ tɛkɛta, kete tɔtɛkɛta tayoyalɔngamaka l’ɔnɔngɔ oko mɔlɔla, ndo ɛtɛkɛta wayoya vamɛ ko tokanyi tayɛ tayolembetshiyama oko watiokayɛ. Ko naka wɛ mbidjaka yimba yayɛ paka lo tɔtɛkɛta koko aha lo tokanyi, kete wɛ ayohokosana efula lo sawo diayɛ. Naka wɛ pembaka, kete wɛ koka tondoya dia monga la lolimi l’ɔsɛlɔ, dikoka diele ohomba efula di’onto tɛkɛta dimɛna ndo mbadia la dui dia wolo la ntondo k’anto.

Lam’akɔlɔmbɛ Jehowa dia nde tonga onyipala ande la ntondo ka wodja w’Isariyɛlɛ ndo la ntondo ka Farawɔ k’Edjibito, Mɔsɛ akayaoke dia nde kema l’akoka. Lande na? Nɛ dia nde komonga ɔtɛkɛtshi wele la lolimi l’ɔsɛlɔ; ondo nde aki l’okakatanu ɔmɔtshi l’ɔtɛkɛta. (Etum. 4:10; 6:12) Mɔsɛ akatɛ Nzambi dia nde hakoke, koko Nzambi kombetawɔ. Jehowa akawosha Arɔna oko ɔtɛkɛtshi ande, koko Nde akakimanyiya nto Mɔsɛ dia tɛkɛta. Mbala efula ndo lo yoho y’ɔlɔlɔ Mɔsɛ akatɛkɛta aha tsho la ntondo k’anto amɔtshi ato, kana ka tolui t’anto toto, koko ndo la ntondo ka wodja w’otondo. (Euh. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) Naka lo wedi ayɛ wɛ sala la wolo lo ndjaɛkɛ le Jehowa, kete wɛ lawɔ koka tɛkɛta lo yoho yatombola Nzambi.

WOHO WA NDƆSHANA LA DIKOKOMA

Ekɔ awui efula wakoka konya onto dia nkokoma. Esakelo wakoka kimanyiya anto amɔtshi, mbeyaka monga ko hawokoke kimanyiya anto akina. Koko dia tondoya dikambo sɔ, ekɔ ohomba dia tetemala la pemba.

Onde kanyi ya mbisha kɔmatɛrɛ lo losanganya lɔmɔtshi koshaka wɔma, kana kataka asolo? Lɔmba Jehowa dia nde kokimanyiya. (Fil. 4:6, 7) Yasha tshɛ dia tombola Jehowa ndo kimanyiya anto akina. Tolongamɛke di’ɔnɛ okakatanu ɔsɔ wayomɔ tshɛ, koko dja yimba lo woho weyɛ lo kimanyiyama dia ndɔshana l’okakatanu akɔ. Lam’ayɛna ekimanyielo ka Jehowa lo dikambo sɔ ndo ekeketshelo k’ananyɔ, wɛ ayolanga dia nyomoleka mbidja wolo.

Kalasa k’Olimu wa Teokrasi koshaka diaaso dia wɛ kondja diewo dia mbeya tɛkɛta la ntondo k’olui w’anto. Ondo wɛ koka mbisha sawo dia dimɛna diahayakoke ndo fɔnya la ntondo ka djui y’anto yakosukɛ ndo yakombola dia wɛ tondoya. Dikambo sɔ koka kokimanyiya dia wɛ monga la dihonga dia tɛkɛta lo waaso akina.

Naka wɛ ayanga tosha sawo, kete yalɔngɔsɔla dimɛna. Yasha tshɛ lo dikambo sɔ. Tɛkɛta la wangasanu tshɛ. Naka wɛ ambotatɛ nkokoma etena keyɛ lo tɛkɛta, kete naka kokaka, ona woho wa mbɔladja dui diayɛ ndo ona dia tɛkɛta ɔkɔkɛ. Nula emunyi wa lo manga. Kamba la ditelo dia tomondo. Ewɔ dia kamba la tɔtɛkɛta tele oko “uum” kana “ɛɛɛ.”

L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbishola tɔtɛkɛta tɔmɔtshi takawaɛnya pâ mbala ketshi, anto amɔtshi walɔshana la dikokoma mbewɔka tɔtɛkɛta tɔsɔ, ndo lo dihole dia tɔtɛkɛta takɔ, vɔ kambaka la tɔtɛkɛta tokina tele la kitshimudi yamɛ. Akina mɛnaka ɔlɔlɔ mbeya tɔtɛkɛta toleki wolo le wɔ ndo tiadaka mbala la mbala.

Naka wɛ okokoma wonya wasawolayɛ l’onto, kete tɔkɔmɔke otema lo welo wadjayɛ dia sawola la nde. Wɛ koka nɔmba onto okina dia nde tɛkɛta edja ndo lam’ayoyonga la dikoka dia tɛkɛta dimɛna. Naka kokaka, funda tsho kɛnɛ kalangayɛ tɛkɛta kana ɛnya onto ɛngɔ kɛmɔtshi kofundami.

WOHO WA SALA DIKAMBO SƆ

  • Etena kadiayɛ periodikɛ kana abuku, dja tolembetelo l’ɛtɛkɛta w’eyoyo, yanga tokitshimudi tawɔ, oma lâsɔ ko wɛ kamba lawɔ.

  • Adiaka la dui dia wolo l’edja ka minitɛ tshanu polo minitɛ dikumi lushi tshɛ.

  • Lɔngɔsɔla sawo diendana la wadielo dimɛna dimɛna. Lembetɛ elui w’ɛtɛkɛta wakɛnɛmɔla lokanyi. Shihodia dimɛna woho watɔmbwama tokanyi.

  • Lo asawo wa lushi la lushi, eka dia kanyiya ntondo, oma lâsɔ ko wɛ mona woho wa mbuta etelo k’otondo aha la memala.

OKAMBELO: Tooki sso dimɛna lo Embadi 7:1-25, lo mbeka odingɔ l’odingɔ. Yashikikɛ dia mboka kɛnɛ katama. Kamba la diksiɔnɛrɛ dia menda ɛtɛkɛta wahayaleke mbeya. Adia lokombo tshɛ la dui dia wolo. Oma lâsɔ adia odingɔ la dui dia wolo; sala dia mbadia dimɛna aha l’ɛkɔmɔ. Naka wɛ ambomanyamanya odingɔ ɔsɔ, ko wɛ mbeta l’okina, ndo tetemala ngasɔ oto. Oma lâsɔ ko wɛ mbadia tshapita y’otondo. Adia nto, koko mbala kɛnɛ yema esadi esadi. Sala dui sɔ mbala efula, lo tshɔ yema lowango l’ahole wahombama, koko aha lowango lamboleka di’aha takana lo lolimi.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto