TSHAPITA 14
Tolame wɔladi ndo pudipudi k’etshumanelo
ƆNƆNYI tshɛ nunu di’anto wekɔ lo pongomɔ oya lo luudu la Jehowa l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi lo ndjela ekotshamelo ka prɔfɛsiya ya lo Bible. (Mika 4:1, 2) Tekɔ mɛtɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia nongola anto asɔ lo “etshumanelo ka Nzambi”! (Ets. 20:28) Vɔ ngɛnangɛnaka diaaso diakondjawɔ dia kambɛ Jehowa kaamɛ la so ndo dia monga lo dihole dia pudipudi ndo dia wɔladi lo paradiso kaso ka lo nyuma. Nyuma k’ekila ka Nzambi ndo alako wa lomba watanema l’Ɔtɛkɛta ande tokimanyiyaka dia ntetemala nama wɔladi ndo etshumanelo pudipudi.—Os. 119:105; Zɛk. 4:6.
2 Okambelo wa l’atɔndɔ wa lo Bible tokimanyiyaka dia ndɔta “lonto l’oyoyo.” (Kɔl. 3:10) Hatodje ewanu ndo ekakatanu wa totshitshɛ watomba l’atei aso yimba. Lo mɛna akambo oko awaɛna Jehowa, sho nɛndjaka tɔsɛngiya ta l’andja ɔnɛ tadja diatɔnelo ndo sho kambaka kaamɛ oko weso nkumbo ka l’andja w’otondo k’onto l’ɔnango.—Ets. 10:34, 35.
3 Koko tena la tena, ekakatanu tombaka wakoka nanya wɔladi ndo kaamɛ k’etshumanelo. Oma lende ayawɔ? Mbala efula vɔ tombaka naka anto hawokambi l’alako wa lo Bible. Sho pombaka ntetemala la ndɔshana la nsaki yaso y’anto wele bu kokele. Ndooko onto la l’atei aso lahasale pɛkato. (1 Jn. 1:10) Onto ɔmɔtshi mbeyaka ntakana lo yoho yakoka mbidja etshumanelo mindo lo lɔkɛwɔ kana lo nyuma. Sho koka nyangiya onto ɔmɔtshi oma l’ɛtɛkɛta w’otondjatondja kana oma l’etsha aso kana sho koka ntakana l’ɔtɛ wa kɛnɛ kotshi kana kosadi onto ɔmɔtshi. (Rɔmɔ 3:23) Etena katomba ekakatanu wa ngasɔ, akokaso nsala dia mbashidiya?
4 La ngandji tshɛ Jehowa aakadje yimba l’akambo asɔ tshɛ. Ɔtɛkɛta ande mbishaka alako lo kɛnɛ kahomba salema etena katomba ekakatanu. Onto l’onto koka nkondja ekimanyielo oma le alami wa lo nyuma woludi la ngandji, mbuta ate dikumanyi. Naka sho nkitanyiya alako awɔ w’oma l’Afundelo, kete sho koka monga la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ l’anto akina ndo monga la lokumu la dimɛna la ntondo ka Jehowa. Naka tambosala dikambo dimɔtshi dia kɔlɔ dialɔmba dia sho nkondja dilanya kana lohango, kete sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ engwelo kɛsɔ ekɔ yoho mɔtshi yatɛnya Shɛso lele l’olongo ngandji kande.—Tok. 3:11, 12; Hɛb. 12:6.
WOHO WA NKANDOLA EKAKATANU WA TOTSHITSHƐ
5 Ekɔ tena dimɔtshi diatotombaka ewanu kana ekakatanu wa totshitshɛ lam’asa anto wa l’etshumanelo. Pombaka mbashidiya esadi eto la yimba ya ngandji k’onto l’ɔnango. (Ɛf. 4:26; Flpɛ. 2:2-4; Kɔl. 3:12-14) Ondo wɛ ambɛna dia efula k’ekakatanu watomba lam’asa Akristo koka kandɔma naka vɔ ndjela dako diaki ɔpɔstɔlɔ Petero diata ɔnɛ: “Nyonge la ngandji k’efula lam’asanyu, nɛ dia ngandji kombaka lokema la pɛkato.” (1 Pe. 4:8) Bible mbutaka ɔnɛ: “Sho tshɛ takanaka mbala efula.” (Jak. 3:2) Naka sho ndjela dako dia woho wa salɛ anto akina akambo, mbuta ate salɛ anto akina akambo tshɛ walangaso vɔ tosalɛ, kete mbala efula sho koka dimanyiya ndo mbohɛ awui wa totshitshɛ watosalɛwɔ.—Mat. 6:14, 15; 7:12.
6 Naka wɛ ambɛna di’onto ɔmɔtshi akakonyangiya kana akanyange l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakayate kana kakayasale, wɛ pombaka mbɔsa yɛdikɔ aha la ntshimbatshimba dia mbidja la nde wɔladi. Ohɔ dia dui sɔ mendanaka nto la diɔtɔnganelo diasayɛ la Jehowa. Yeso akasha ambeki ande dako nɛ ate: “Naka wɛ ekɔ lo ndjaye la woshasha ayɛ lo elambwelo ko wɛ ambohɔ dia ɔnanyɔ ekɔ la yɛ la dikambo dimɔtshi, tshika woshasha ayɛ la ntondo ka elambwelo kele kalola. Tokotodja ntondo wɔladi lam’asayɛ la ɔnanyɔ, oma laasɔ koye, koyokimɔ woshasha ayɛ.” (Mat. 5:23, 24) Ondo okakatanu akɔ wakatombe nɛ dia onto l’onto koshihodia kanyi yaki osekande. Naka ngasɔ, kete nyosawole lam’asanyu. Naka sawo dia dimɛna monga lam’asa anto tshɛ wa l’etshumanelo, kete kɛsɔ ayokimanyiya efula dia vɔ shihodiaka tokanyi t’asekawɔ ndo dia vɔ kandolaka ekakatanu watomba l’ɔtɛ weso bu kokele.
WOSHELO W’ALAKO WA L’AFUNDELO WAHOMBAMA
7 Mbala mɔtshi, emendji koka mɛna ohomba dia mbisha onto dako ndo nyanga dia nsembola kanyi yande. Kɛsɔ hatongaka nshi tshɛ wɔdu. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafundɛ Akristo wa la Ngalatiya ate: “Analengo, naka onto ɔmɔtshi ambotatɛ ntakɔ mboka aha la nde mbeya, nyu wanɛ wele la akoka wa lo nyuma nyoyange dia mingola onto ɔsɔ la yimba ya memakana.”—Ngal. 6:1.
8 Lo namaka ɛkɔkɔ, emendji kokɛka etshumanelo oma lo waale efula wa lo nyuma ndo mbewɔka di’ekakatanu wa wolo ntomba. Dikumanyi pombaka nsala la wolo dia kambɛ etshumanelo lo yoho yɔtɔnɛ la kɛnɛ kakalake Jehowa lo tshimbo y’Isaya ate: “Onto l’onto ayonga oko dihole di’eshamelo oma lo lɔpɛpɛ, ndo oko dihole di’ekokelo oma lo mvula ngembe, oko ɛkɛdi w’ashi lo nkɛtɛ y’ofumbo, oko dɛdi dia dive dia woke lo nkɛtɛ ya shɛnga.”—Isa. 32:2.
NYOLEMBETE AKANGA W’OFUKUTANU
9 Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akasha ɔhɛmwɛlɔ di’anto amɔtshi wakakoke monga la shɛngiya ya kɔlɔ l’etshumanelo. Pɔɔlɔ akate ate: “Tekɔ lo nyosha alako . . . dia nyu nkakitɔna la ɔnangɛso tshɛ lele la lɔsɛnɔ l’ofukutanu ndo lahayele mbekelo yakanyalongola oma le so.” Nde akalembetshiya dikambo sɔ lo mfunda ate: “Naka onto ɔmɔtshi hakitanyiya ɛtɛkɛta aso wele lo mukanda ɔnɛ, nyolembete onto ɔsɔ ndo nyotshike mbɔtɔnganɛ la nde dia nde mbotshama nsɔnyi. Tanyowɔsake oko otunyi, koko nyotetemale mbolaka oko ɔnangɛnyu.”—2 Tɛs. 3:6, 14, 15.
10 Mbeyaka monga ko onto ɔmɔtshi bu l’onongo wa pɛkato ka woke kakokande mbitshanyema koko mɛnamaka hwe dia nde halɛmiya ɛlɛmbɛ wa Nzambi wahomba nɔmbɔla Akristo. Kɛsɔ mbeyaka mendana l’akambo wele oko nɛndɛ, diɔnyɔ ndo mindo yamboleka. Mbeyaka monga ko nde ekɔ lo “ndjatambiya lo akambo wahaw[e]nde.” (2 Tɛs. 3:11) Kɛsɔ mbeyaka mendana nto l’onto layanga dia nkondja wahɔ wa l’emunyi oma le anto akina kana layasha lo tɔkɛnyɔ tɛnama hwe dia tekɔ kɔlɔ. Dionga di’ofukutanu diekɔ dikambo dia woke diakoka monga la shɛngiya ya kɔlɔ l’etshumanelo ndo diakoka kokanɛ le Akristo akina.
11 Dikumanyi wayohemba ntondo nkimanyiya onto ladja ofukutanu l’alako w’oma lo Bible. Koko, naka nde ntetemala mɔnyɔla atɔndɔ wa lo Bible kaanga mbambowoolaka mbala la mbala, kete dikumanyi koka mbɔsa yɛdikɔ ya mbisha sawo di’ɔhɛmwɛlɔ l’etshumanelo. La shɛnɔdi tshɛ, dikumanyi pombaka nshikikɛ dia kana dikambo dimɔtshi dia laande diaya tshondo ya waale ndo diodja ofukutanu polo lo yɛdikɔ yahomba mbisha sawo di’ɔhɛmwɛlɔ. Ɔtɛkɛtshi ayosha alako shikaa wendana la lɔkɛwɔ la kanga ofukutanu ɔsɔ, koko nde hatota lokombo lande lo sawo sɔ. Lo nsala ngasɔ, wanɛ weya dikambo diatama lo sawo diakɔ wayonga la yambalo ndo hawotoleka mbɔtɔnɛ l’onto ɔsɔ, kaanga mbayowongaka kaamɛ la nde l’akambo wa lo nyuma lo ntetemala “mbolaka oko ɔnangɛ[wɔ].”
12 Elongamelo kekɔ dia yɛdikɔ ya wolo yayɔsa Akristo wele la kɔlamelo yayokimanyiya kanga ofukutanu dia nde mboka nsɔnyi lo lɔkɛwɔ lande ndo ayowotshutshuya dia nde nsala etshikitanu. Naka ambɛnama hwe di’onto ɔsɔ ambotshika dionga diande di’ofukutanu, kete hatonga ohomba dia ntetemala mbɔɔsa oko onto lahomba nembetɛ.
WOHO WA NSHIDIYA MUNGA MƆTSHI YA WEKE
13 Mbetawɔ dia minya yimba ndo nkimwɛ munga, halembetshiya ɔnɛ hatodje yimba l’akambo wa kɔlɔ kana ɔnɛ sho mbaetawɔka. Aha munga tshɛ mbaya lo woho weso bu kokele ndo hatonga dimɛna minya washo lo munga ya weke. (Lɛw. 19:17; Os. 141:5) Sheke y’ɛlɛmbɛ yakɛnyaka dia pɛkato mɔtshi yaki weke ndeka nkina, ngasɔ mbediɔ ndo le Akristo.—1 Jn. 5:16, 17.
14 Yeso akɛnya yoho shikaa ya nkandola ekakatanu wa weke watomba lam’asa Akristo. Lembetɛ wanya anɛ wakandɛnya: “Naka ɔnanyɔ ambokosalɛ pɛkato, [1] tshɔka towɛnya munga kande wɛ la nde ato. Naka nde ambokokɛ, kete wɛ ambokimanyiya ɔnanyɔ dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Ko naka nde hakooke, [2] ko wɛ ntshɔ la onto okina 1 kana anto 2, kele lo etelo k’ɛmɛnyi 2 kana 3 oseka dikambo tshɛ kadioshikikɛme. Naka nde hawaoke, [3] ko wɛ mbewoya etshumanelo. Naka nde hoke ndo etshumanelo, nde ayale le yɛ oko ose wodja kana oko ofutshanyi w’elambo.”—Mat. 18:15-17.
15 Ɛnyɛlɔ kakayosha Yeso oma laasɔ, kele lo Mateo 18:23-35, mɛnyaka dia pɛkato kɛmɔtshi l’atei wa pɛkato yofundami lo Mateo 18:15-17 mendanaka l’awui wa falanga kana diangɔ, ɛnyɛlɔ lo ntona nsɔmbɔla ɛngɔ kɛmɔtshi kana tshelo mɔtshi yele la lokeso. Kana mbeyaka monga emamatanya kana onto lalanya efula lokumu l’onto ɔmɔtshi.
16 Naka wɛ ambɛna hwe di’onto ɔmɔtshi la l’etshumanelo ambokosalɛ munga kɛmɔtshi ka ngasɔ, totshɔke esadi esadi dia tɛnana la dikumanyi lo talɔmba dia vɔ menda dikambo sɔ lo wahɔ ayɛ. Yela dako diakasha Yeso lo ntshɔ ntondo dia tɔtɛkɛta l’onto lele la yɛ la dikambo. Yanga dia nshidiya dikambo diakɔ lam’asanyu paka nyu ahende ato aha mbidja onto okina. Ohɔ dia Yeso kombuta dia ‘ntshɔ mbala ɔtɔi keto, ko towɛnya munga kande.’ Koko, naka onto hetawe kɔlɔ kande ndo halɔmbi edimanyielo, kete ayoleka dimɛna ndjɛnana la nde nto l’ɔkɔngɔ. Naka dikambo koka kandɔma lo yoho shɔ, kete onto lakasale kɔlɔ ayɔngɛnangɛna mɛtɛ lo woho wakiyɛ kombutɛ anto akina kɔlɔ kande ndo wakiyɛ konanya lokumu lande lo etshumanelo. Wɛ ‘ayokimanyiya ɔnanyɔ.’
17 Naka onto lakasale kɔlɔ ambosuya munga kande, ambɔlɔmba edimanyielo ndo ambɔlɔngɔsɔla dikambo diakɔ, kete keema ohomba dia ntɔla dikambo etale. Kaanga mbakoka munga monga ka woke efula, tɔ koka kandɔma lam’asa anto wendana la tɔ.
18 Naka wɛ hakimanyiyisha ɔnanyɔ lo mbɛnya munga kande lam’asayɛ “wɛ la nde ato,” kete wɛ mbeyaka nsala kɛnɛ kakate Yeso dia “ntshɔ la onto okina 1 kana anto 2” ko wɛ tɔtɛkɛta la ɔnanyɔ nto. Wanɛ wɔshiyɛ pombaka monga vɔ lawɔ l’oyango wa nkimanyiya ɔnanyɔ. Ndeka dimɛna vɔ monga wanɛ wakɛnyi munga katayɛ, koko naka ndooko onto lakɛnyi, kete wɛ mbeyaka mbɔsa onto ɔtɔi kana ahende dia monga ɛmɛnyi wa sawo dianyu. Vɔ mbeyaka monga la ewo lo dikambo diakɔ ndo vɔ koka menda dia kana kɛnɛ kakatombe aki mɛtɛ munga. Dikumanyi diasɔnama oko ɛmɛnyi wa ngasɔ hawotshu lo lokombo l’etshumanelo nɛ dia aha olui wa dikumanyi mbowasha ɔkɛndɛ wa dikambo sɔ.
19 Naka dikambo diakɔ hadiokandɔmi l’ɔkɔngɔ wa wɛ mbidja welo wa mbala la mbala dia ntɛkɛta wɛ la nde ato ndo naka wɛ ambotshɔ le nde la onto ɔtɔi kana ahende, ko wɛ mɛnaka dia wɛ hakoke ntshika dikambo diakɔ, kete wɛ pombaka diewoya emendji wa l’etshumanelo. Tohɛke dia oyango awɔ ele wa nama wɔladi ndo pudipudi k’etshumanelo. Naka wɛ ambewoya dikumanyi, wɛ koka ntshika dikambo sɔ l’anya awɔ ndo ndjaɛkɛ le Jehowa. Tetawɔke pondjo dia dionga di’onto ɔmɔtshi kotakanya kana koshishɛ ɔngɛnɔngɛnɔ wele la yɛ l’olimu wa Jehowa.—Os. 119:165.
20 Alami w’ɛkɔkɔ wayɔsɛdingola dikambo diakɔ. Naka ambɛnama hwe di’onto akɔ akakosalɛ munga ka woke ndo halange ndjatshumoya ndo nɔngɔsɔla kɔlɔ kakandasale lo yoho yakoka ndo yahombama, kete kɔmite k’emendji koka mbitshanya otshi wa kɔlɔ ɔsɔ oma l’etshumanelo. Yoho shɔ mbayowokokɛ ɛkɔkɔ ndo pudipudi k’etshumanelo.—Mat. 18:17.
OKANDWELO WA PƐKATO YA WEKE
21 Pɛkato mɔtshi ya weke, ɛnyɛlɔ oko awui wa mindo wa dieyanelo, loseka, apami wasala dieyanelo l’apami kana wamato l’asekawɔ wamato, atɛnganyi, apɔstazi, ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi ndo weho ekina wa pɛkato ya weke ya woho ɔsɔ hakomɛ tsho di’anto wakasalanɛ kɔlɔ dimanyiyana. (1 Kɔr. 6:9, 10; Ngal. 5:19-21) Lam’ele pudipudi ka lo nyuma ndo ka lo lɔkɛwɔ kekɔ lo waale, pɛkato ya weke ya ngasɔ pombaka tɔlama ndo kandɔma oma le dikumanyi. (1 Kɔr. 5:6; Jak. 5:14, 15) Anto amɔtshi mbeyaka mbishola munga yawɔ hita le dikumanyi kana mbowatɛ kɛnɛ keyawɔ lo dikambo dia kɔlɔ y’anto akina. (Lɛw. 5:1; Jak. 5:16) Oyadi lo yoho yakɔna yooki dikumanyi pɛkato ka woke kakasale Ɔmɛnyi ɔmɔtshi wambobatizama, dikumanyi dihende pombaka ntondo tokosala akɛtɛ. Naka ambɛnama dia kɛnɛ kakatama kekɔ mɛtɛ ndo tolembetelo tambɛnama tɛnya dia pɛkato ka woke kakasalema mɛtɛ, kete olui wa dikumanyi wayɔsɔna dikumanyi sato kana ndekana dia kenga kɔmite ka kilombo dia menda dikambo sɔ.
22 Dikumanyi mbidjaka yambalo tshɛ le ɛkɔkɔ, nyangaka dia mbakokɛ oma l’akambo tshɛ wakoka ndanya lonyuma lawɔ. Vɔ salaka nto la wolo dia nkamba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi l’ɔkɔmi tshɛ dia mpangwɛ anto tshɛ wasala munga ndo nyanga dia vɔ nyomonga la lonyuma la dimɛna. (Judɛ 21-23) Kɛsɔ mbɔtɔnɛka l’alako wakasha ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ Timɔte lo mbofundɛ ate: “Lambokodjangɛ la kiɔkɔmɛ tshɛ la ntondo ka Nzambi ndo ka Kristo Yeso ɔnɛ lahomba nombosha wanɛ wasɛna ndo wanɛ wakavu, . . . Ngolaka, hangɔka ndo lakaka la solo dia lotutsha tshɛ ndo la diewo dia mbetsha.” (2 Tim. 4:1, 2) Dia nsala awui asɔ, mbeyaka nɔmba wenya efula, koko vɔ wekɔ l’atei w’olimu wa wolo wakamba dikumanyi. Etshumanelo mandolaka welo wadjawɔ ndo mbashaka “nɛmɔ diolodiami l’ahende.”—1 Tim. 5:17.
23 Etena tshɛ kɛnama shikaa di’onto ekɔ l’onongo, dikambo dia ntondo diahomba emendji nsala la wolo ele nyanga dia otshi akɔ wa pɛkato nyomonga la lonyuma la dimɛna. Naka nde amboyatshumoya l’otema ɔtɔi ndo naka vɔ koka mbokimanyiya, kete lohango layowosha dikumanyi layonga vɔ la nde ato kana la ntondo k’ɛmɛnyi wakawelɛ wonya wa kilombo, dui sɔ diayokimanyiya dia mbosha engwelo ndo di’anto akina wakɛnyi dikambo sɔ monga la wɔma w’oshika. (2 Sa. 12:13; 1 Tim. 5:20) Mbala tshɛ kashama lohango l’ɔkɔngɔ wa kilombo, pombaka nshimba otshi wa pɛkato awui amɔtshi. Ngasɔ mbayokoka otshi wa kɔlɔ kimanyiyama dia “sembolɛ ekolo” ande mboka. (Hɛb. 12:13) L’etena kahombama, koka mbisha onto akɔ lotshungɔ la nsala awui wakawoshimbe naka ambɛnama dia nde ambɔkɔnɔ lo nyuma.
DIEWOYELO DIA LOHANGO
24 Naka kɔmite ka kilombo amboshikikɛ di’onto amboyatshumoya koko ondo dikambo diakɔ koka ndjeyama l’etshumanelo kana le anto akina ndo naka ekɔ ɛkɔkɔ ekina wɛna dikumanyi dia pombaka mpɛmɔla etshumanelo dia dikambo di’otshi wa kɔlɔ wamboyatshumoya, kete diewoyelo dia lo tshena pe diayoshama lo losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu. Diɔ pombaka mbishama nganɛ: “[Lokombo l’onto] ambolongola lohango.”
ETENA KƆSAMA YƐDIKƆ YA MBITSHANYA ONTO
25 Lo tena dimɔtshi, otshi wa pɛkato mbeyaka ntshininala lo dionga diande dia kɔlɔ ko hakadimɔ oyadi welo kodjamaka dia mbokimanyiya. Mbeyaka monga ko wonya wolomboshawɔ, dikumanyi hawɛnyi ‘akambo wɛnya dia nde amboyatshumoya.’ (Ets. 26:20) Ahomba salema? L’etena kɛsɔ, pombaka mbɔsa yɛdikɔ ya mbitshanya otshi wa pɛkato wahayatshumoya ɔsɔ oma l’etshumanelo diaha nde monga la diɔtɔnganelo l’ekambi waki Jehowa wele pudipudi. Shɛngiya ya kɔlɔ y’otshi wa pɛkato mimɔka oma l’etshumanelo dia nkokɛ pudipudi katɔ ka lo lɔkɛwɔ ndo ka lo nyuma ndo dia nkokɛ lokombo latɔ la dimɛna. (Eoh. 21:20, 21; 22:23, 24) Etena kakeye ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ dionga dia nsɔnyi diaki la onto ɔmɔtshi la l’etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ, nde akatɛ dikumanyi dia “nkimɔ pami kɛsɔ le Satana . . . dia nshimbɛ lonyuma [l’etshumanelo].” (1 Kɔr. 5:5, 11-13) Pɔɔlɔ akatɛkɛta nto dikambo di’anto akina wakatshanyema lo ntambe ka ntondo l’ɔtɛ wakawatɔmbɔkwɛ akambo wa mɛtɛ.—1 Tim. 1:20.
26 Naka kɔmite ka kilombo ambɛna di’otshi wa pɛkato wahayatshumoya pombaka mbitshanyema, kete vɔ pombaka mbotɛ yɛdikɔ shɔ ndo mbolembetshiya ɔkɔkɔ (kana ɛkɔkɔ) w’oma l’Afundelo wɛnya wotshanyemelo ande. Etena katɛwɔ otshi wa pɛkato yɛdikɔ yawɔ, kɔmite ka kilombo koka mbotɛ dia naka nde mɛnaka dia dui dimɔtshi dia wɛngɛngɛ diaketshi lo kilombo ndo naka nde nangaka mbeta dikumanyi dikina dia nyomoyenda yɛdikɔ yowɔsɛwɔ, kete nde koka nsala dikambo sɔ lo mukanda ko mbewoya hwe ɛkɔkɔ wasalande leeta lɔsɔ. Wayowosha nshi esambele dia nde nsala dikambo sɔ ntatɛ oma lo lushi lowote kɔmite yɛdikɔ ya mbotshanya. Naka mukanda wa leeta wambolongɔma, kete olui wa dikumanyi pombaka nsawola l’omendji w’otshimbedi dia nde nsɔna dikumanyi diambohokɔ akambo dia nkenga kɔmite ka leeta dia tohokamɛ dikambo diakɔ nto. Dikumanyi sɔ diayosala la wolo tshɛ dia nyomohokamɛ onto ɔsɔ nto lomingu layela lɔnɛ lolongɔmi mukanda wa leeta. Naka onto ambosala leeta, kete diewoyelo dia wotshanyelo ande diayotokombama. Etena kaakawasɛdingola dikambo diande, nde hakoke mbisha kɔmatɛrɛ, nsala dɔmbɛlɔ lo nsanganya kana nongola diɛsɛ dimɔtshi di’olimu dia laande.
27 Leeta mbetawɔmaka dikambo di’ɔlɔlɔ w’onto latawɔ ɔnɛ nde ekɔ l’onongo ndo mbishaka onto akɔ diaaso dia vɔ mbohokamɛ nto. Ɔnkɔnɛ, naka nde ambotona l’okonda dia mɛnana la kɔmite ka leeta, kete koka mbewoya wotshanyelo ande l’ɔkɔngɔ wa mbidja welo wahombama dia mɛnana la nde.
28 Naka otshi wa pɛkato hayangi dia nsala leeta, kete kɔmite ka kilombo pombaka mbolembetshiya ohomba wa ndjatshumoya ndo mbɛɛnya wanya wakokande ntakola dia nde nongamɛ dia kaloyama l’etena kahombama. Ɔsɔ ekɔ dikambo di’ohomba ndo di’ɔlɔlɔ diahomba salema l’elongamelo k’ɔnɛ nde ayotshikitanya dionga diande ndo l’edjedja ka wonya nde ayokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkalola l’okongamelo wa Jehowa.—2 Kɔr. 2:6, 7.
DIEWOYELO DIA WOTSHANYELO
29 Naka ambonga ohomba wa mbitshanya otshi wa pɛkato wahayatshumoya oma l’etshumanelo, kete koka mbisha diewoyelo dia tshena pe ɔnɛ: “[Lokombo l’onto] aya bu Ɔmɛnyi wa Jehowa.” Kɛsɔ ayokotola yambalo y’anto wa l’etshumanelo wele la kɔlamelo dia vɔ ntshika mbɔtɔnɛ l’onto akɔ.—1 Kɔr. 5:11.
NDJANYA
30 Tshɛkɛta “ndjanya” kɛdikɛdi yɛdikɔ yɔsa Ɔmɛnyi ɔmɔtshi wambobatizama, koko ambotona ndamɛ dia monga Okristo ndo lo mbuta dia nde hayolanga monga kana mbeyama oko Ɔmɛnyi wa Jehowa. Kana nde ambotona dihole diaki la nde l’etshumanelo k’Akristo oma l’etsha ande, ɛnyɛlɔ lo ndjadja lo tshunda dimɔtshi dia l’andja ɔnɛ diele eyango adiɔ hɔtɔnɛ la wetshelo wa lo Bible ndo diele Jehowa Nzambi ayodilanya.—Isa. 2:4; Ɛny. 19:17-21.
31 Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde lo dikambo dia wanɛ wakatone mbetawɔ kawɔ k’Okristo lo nshi yande ate: “Vɔ wakatombe oma l’atei aso, koko vɔ komonga weho w’anto wele oko sho, nɛ dia otondonga vɔ waki weho w’anto wele oko sho, tshike wototshikala kaamɛ la so.”—1 Jn. 2:19.
32 Etena kayanya onto ndamɛ, dikambo diande la ntondo ka Jehowa ntshikitana efula la di’Okristo wambɔɔla lo nyuma, mbuta ate ɔnɛ lahayosambisha. Okristo ɔmɔtshi mbeyaka monga ko hayosambisha l’ɔtɛ wahandayeka Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbala la mbala. Mbeyaka monga l’ɔtɛ w’ekakatanu ande ndamɛ kana w’ɔhɛnyɔhɛnyɔ ko ambookonya dia nde nshisha ohetoheto l’olimu wa Jehowa. Dikumanyi ndo ase etshumanelo akina wayotetemala mbisha Okristo wambɔɔla lo nyuma ekimanyielo ka lo nyuma kahombama.—Rɔmɔ 15:1; 1 Tɛs. 5:14; Hɛb. 12:12.
33 Otshikitanyi l’onto ɔsɔ, naka onto ɔmɔtshi lele Okristo ambɔsɔna dia nde ndjanya, diewoyelo diayoshama lo tshena pe dia mbewoya etshumanelo ɔnɛ: “[Lokombo l’onto] aya bu Ɔmɛnyi wa Jehowa.” Onto la ngasɔ mbɔsamaka woho wɔsama onto lambotshanyema.
OKALOYELO
34 Onto lakatshanyema kana lakayatondja l’etshumanelo mbeyaka kaloyama etena kɛnyande hwe dia nde amboyatshumoya ndo ambɛnya l’edja k’etena kakoka dia nde ambotshika dionga diande dia kɔlɔ. Nde ɛnya nsaki k’efula ka monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. Dikumanyi pombaka nsɛna wolo dia mbetsha etena kakoka ondo ngɔndɔ efula, ɔnɔnyi kana ndekana, lo ndjela awui amɔtshi di’onto mɛnya dia nde amboyatshumoya l’otema ɔtɔi. Etena kalongola olui wa dikumanyi mukanda wɛnya di’onto nangaka kaloyama, kɔmite k’okaloyelo kayɔtɛkɛta la nde. Kɔmite ayenda dia kana nde ambɛnya “akambo wɛnya dia [nde] amboyatshumoya” ko vɔ menda kana kokaka nkaloya onto akɔ l’etena kɛsɔ kana bu.—Ets. 26:20.
35 Naka onto lalɔmba dia kaloyama akatshanyema l’etshumanelo kekina, kete kɔmite k’okaloyelo ka l’etshumanelo kayande wayɛnana la nde dia nsɛdingola dikambo diande. Naka wanɛ wele lo kɔmite k’okaloyelo ka l’etshumanelo kayande mɛnaka dia nde koka kaloyama, vɔ wayosawola l’olui wa dikumanyi dia l’etshumanelo kakandatshanyema dia vɔ nangaka mbokaloya. Kɔmite yakɔ hiende yendana la dikambo sɔ pombaka nkamba kaamɛ dia nshikikɛ kana awui tshɛ wambokoka dia mbɔsa yɛdikɔ ya dimɛna. Koko, yɛdikɔ ya nkaloya onto mbɔsamaka oma le kɔmite k’okaloyelo ka l’etshumanelo kakandatshanyema.
DIEWOYELO DI’OKALOYELO
36 Naka kɔmite k’okaloyelo amboshikikɛ di’onto lakatshanyema kana lakayatondja ndamɛ amboyatshumoya l’otema ɔtɔi ndo pombaka kaloyama, kete diewoyelo di’okaloyelo salemaka l’etshumanelo kakatshanyema onto akɔ. Naka onto akɔ aya l’etshumanelo kekina, kete diewoyelo sɔ diayosalema ndo lɛkɔ nto. Diɔ pombaka mbitama tsho ɔnɛ: “[Lokombo l’onto] ambokaloyama l’atei w’Ɛmɛnyi wa Jehowa.”
ETENA KASALA ANA W’AKƐNDA WAMBOBATIZAMA PƐKATO
37 Naka ana w’akɛnda wambobatizama wambosala pɛkato ka woke, dui sɔ pombaka tɔlama le dikumanyi. Etena kakandola dikumanyi pɛkato ya weke yasala ɔna dikɛnda, ayoleka dimɛna dia ambutshi ande wambobatizama monga laawɔ. Vɔ wayokamba kaamɛ la kɔmite ka kilombo, aha nyanga dia mpandoya ɔna lakasale kɔlɔ oma lo dilanya diahombande nongola. Oko wasalawɔ l’epalanga wasala pɛkato, kɔmite ka kilombo ayodja welo dia mingola ndo nkimanyiya otshi wa kɔlɔ. Koko naka ɔnakɔ hayatshumoya, kete nde pombaka mbitshanyema.
ETENA KASALA APANDJUDI WAHATABATIZAMA PƐKATO YA WEKE
38 Kakɔna kahomba salema etena kasala apandjudi wahatabatizama pɛkato ya weke? Lam’ele vɔ watonge Ɛmɛnyi wambobatizama, vɔ hawokoke mbitshanyema lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ. Koko, mbeyaka monga ko vɔ wataleke nshihodia atɔndɔ wa lo Bible ndo alako w’amɛna kokaka mbakimanyiya dia “sembolɛ ekolo” awɔ mboka.—Hɛb. 12:13.
39 Naka otshi wa pɛkato wahatabatizama hayatshumoya l’ɔkɔngɔ wa dikumanyi dihende ntɛkɛta la nde ndo nyanga dia mbokimanyiya, kete ekɔ ohomba mbewoya etshumanelo dikambo sɔ. Diewoyelo dia lo tshena pe salemaka ɔnɛ: “[Lokombo l’onto] aya bu opandjudi wahatabatizama.” Oma laasɔ, etshumanelo ayɔsa otshi wa pɛkato ɔsɔ oko onto la l’andja ɔnɛ. Kaanga mbele onto ɔsɔ hatshanyemi, Akristo pombaka monga la yewo lo diɔtɔnganelo tshɛ diasawɔ la nde. (1 Kɔr. 15:33) Ndooko alapɔlɔ ande w’esambishelo wayetawɔma.
40 L’edjedja ka wonya, onto lahatabatizama lakawanya opandjudi mbeyaka nkombola dia monga opandjudi nto. Etena kɛsɔ, dikumanyi dihende wayɛnana la nde dia nshikikɛ kana nde ambohama lo nyuma. Naka nde okotsha kɛnɛ kalɔmbama, kete koka nsala diewoyelo dia lo tshena pe ɔnɛ: “[Lokombo l’onto] aya nto opandjudi wahatabatizama.”
JEHOWA TSHƆKƆLAKA ƆTƐMWƐLƆ WELE LA WƆLADI NDO PUDIPUDI
41 Anto tshɛ wele l’etshumanelo ka Nzambi ɛlɔ kɛnɛ koka mɛtɛ ngɛnangɛna ɔngɔnyi wa lo nyuma washa Jehowa ekambi ande. Nkɛtɛ yaso ya lo nyuma yekɔ mɛtɛ la ɛtɛtɔ k’efula ndo tekɔ lo nongola ashi efula w’akambo wa mɛtɛ wakeketsha. Tekɔ lo mɛna nto ekokelo ka Jehowa lo tshimbo y’okongamelo ande wa teokrasi walɔmbɔma oma le Kristo. (Os. 23; Isa. 32:1, 2) Sho ndjaokaka l’ekokelo woho weso lo paradiso ka lo nyuma lo nshi nyɛ y’ekomelo ya wolo efula.
Lo nama wɔladi ndo pudipudi k’etshumanelo, sho tetemalaka mpɛtsha osase w’akambo wa mɛtɛ wa Diolelo
42 Lo nama wɔladi ndo pudipudi k’etshumanelo, sho tetemalaka mpɛtsha osase w’akambo wa mɛtɛ wa Diolelo. (Mat. 5:16; Jak. 3:18) Diɛsɛ l’ɛtshɔkɔ wa Jehowa, tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛna anto akina efula wakoma lo mbeya Jehowa ndo wakamba la so dia nsala lolango lande.