Lande na kahombaso mboka Nzambi ka mɛtɛ wɔma etena kɛnɛ?
‘Oka Nzambi ka mɛtɛ wɔma ndo olamakake ɛlɛmbɛ ande. Ɔsɔ ekɔ ɔkɛndɛ w’onto tshɛ.’—UNDAKI 12:13.
1, 2. Lande na kele sunganaka dia sho mboka Jehowa wɔma?
EKƆ ɔlɔlɔ di’onto tshɛ mboka Nzambi wɔma washa ekokelo ndo wosanganyi la dilɛmiɛlɔ. Kânga mbele wɛɔma efula wôka anto kɛtshaka asolo lo woho wa kɔlɔ kana fukutanyaka ɔngɛnɔngɛnɔ aso, ekɔ ɔlɔlɔ le so dia sho mboka Jehowa Nzambi wɔma.—Osambu 112:1; Undaki 8:12.
2 Otungi mbeyaka dikambo sɔ. Oma lo ngandji kokande ditongami diande, nde dilɔmbaka dia diɔ tshɛ mbôka wɔma ndo mbɔtɛmɔla. Ɔnkɔnɛ mbalaso: “Dimi lakenyi ondjelo ukina afumbo l’ulungu, aki la lukumu l’ololo la pundju, lakandatelaka wa la kete, ndu wedja tshe ndu wauhu tshe ndu eteketa tshe, ndu antu tshe. Ndi akati la diui dia wulu ati: Nyuki [Nzambi, NW] woma, nyûtumbuli, ne dia unya andi w’elumbwelu ambukuka. Nyotemole one lakatungi ulungu la kete la ashi a wuki la teko di’ashi.”—Enyelo 14:6, 7.
3. Kakɔna kakasalɛ Otungi ambutshi aso wa ntondo na?
3 Mɛtɛ, sho hatokoke minya Otungi wa diangɔ tshɛ lomba, Kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ, nɛ dia nde mbatokanga ndo mbakanga andja w’otondo. (Osambu 24:1) Dia mɛnya ngandji kande ka woke, Jehowa akasha anande wa la nkɛtɛ lɔsɛnɔ la dihole dia dimɛna efula dia vɔ mbidjasɛ lo—paradiso ka dimɛna heyama. Losha lɔsɔ l’ɔlɔlɔ efula kombishama aha l’ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi. Mɛtɛ vɔ wakalikondja dia lolama. Ambutshi aso wa ntondo waki la dia nama ngelo kawɔ ndo kinanula edja ndo vɔ kilodia l’anto ndo kiolela. Vɔ wakakondja waɛsɛ ndo ɛkɛndɛ wa mbolɛ nyama ya la nkɛtɛ, tofudu, la nse—ditongami dikina tshɛ diele la lɔsɛnɔ diadjasɛ l’anto kâmɛ la tokanula tawɔ la nkɛtɛ. Onto aki la dia ndjofuta alapɔlɔ lo dikambo di’ɔkɛndɛ a woke wakandakondja ɔsɔ.
4. Kakɔna kakasalɛ onto etongelo ka Nzambi na?
4 Kânga mbaki etatelo kɛsɔ dikambo dia diambo, ohenda kɛnɛ kambosala anto dia nanya ngelo kawɔ ka la nkɛtɛ ka dimɛna efula! Oma lo mɔnyɔla lɔkɛlɛngɛ la Nzambi la ɔnɛ lakanga ɛngɔ kɛsɔ kɔlɛngami dimɛna efula, anto wambodja mindo k’efula la nkɛtɛ ndo wambokietɛ nyɔmi keto. Elanyelo kɛsɔ kambokoma lo yɛdikɔ yele lɔsɛnɔ la waoho w’etondo wa nyama, wa tofudu ndo wa nse laya lo wâle. Nzambi kaso ka losembwe ndo k’okana ngandji hatotshika dia dikambo sɔ tetemala pondjo. Elanyelo kele lo ndanyema nkɛtɛ kɛsɔ nɔmbaka di’anto ndjofuta alapɔlɔ, dui diasha anto efula ɔkɔkɔ wa mboka wɔma. Lo wedi okina, le wanɛ wɛkama Nzambi l’okitshakitsha tshɛ, ekɔ ekeketshelo dia mbeya kɛnɛ kayotomba. Jehowa ayokoya l’anto, ndo nkɛtɛ kayɔlɔngɔsɔma nto. Ɔsɔ ekɔ lokumu l’ɔlɔlɔ efula le akanga w’etema ɛlɔlɔ wodjashi la nkɛtɛ.
5, 6. Kakɔna kayosala Jehowa lo menda kɛnɛ kambosalɛ onto etongelo Kande na?
5 Oma lo tshimbo yaki na yayokotsha Nzambi elombwelo kande na? Oma lo tshimbo ya Yeso Kristo lele, ɛlɔ kɛnɛ, nde ambahema l’okudi oko Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Nzambi dia l’olongo. Oma lo tshimbo y’Ɔna ɔsɔ la l’olongo, Jehowa ayolanya dikongɛ dia mindo dia nshi nyɛ, dikongɛ diambɔtɔmbɔkɔ. (2 Tesalonika 1:6-9; Enyelo 19:11) Ɔsɔku mbayosambema wanɛ wawoka wɔma, ndo k’etena kakɔ kâmɛ mbayotshungɔ ndo mbayoshimbamɛ ngelo kaso ka la nkɛtɛ.
6 Woho akɔna wayotshama dikambo sɔ na? Bible tɛkɛtaka dikambo dia fɔnu ka woke kayoyokoma lo kondoko yatɔ lo ta dia Armagɛdɔ. (Enyelo 7:14; 16:16) Ɔsɔ ayoyala elombwelo ka Nzambi otsha le dikongɛ dia mindo di’etena kɛnɛ kâmɛ la wanɛ wadilanya. Onde anto amɔtshi woyoka? Eelo! Aha wanɛ wôka Nzambi wɔma wa kɔlɔ kana wa wôkoka mbayoka, koko anto w’okotshikitsha, wanɛ wawoka wɔma ndo w’ɔlɛnya. Vɔ wayotshungɔ.—Tukedi 2:21, 22.
Ɛnyɛlɔ ka Wolo wa Mamba
7. Lande na kakekamɛ Nzambi Ase Isariyɛlɛ lo nshi ya Mɔsɛ?
7 Otshelo ɔsɔ wa diambo wa Jehowa Nzambi akɛnyama lo didjidji oma lo otshelo wa wolo wakandasale di’ɔlɔlɔ w’atɛmɔdi ande yɛdikɔ y’ɛnɔnyi 1 500 la Ntondo ka Tena Diaso nɛ (N.T.D). Edjibito, wodja waki la wolo w’efula akande Ase Isariyɛlɛ wanɛ wakaye andjohanga lɛkɔ lo lɔhɔmbɔ lo mbashaka elimu la wolo, wakɔtɔ kânga ndo sheke dia mbâmana oshiki l’etena kakatome Farawɔ, nkumekanga kawɔ dui dia ndjaka ana w’apami w’ashashi tshɛ w’Ase Isariyɛlɛ. Otshumba wakadje Nzambi Ase Edjibito aki dia tshungola Ase Isariyɛlɛ oma lo dikongɛ dia pɔlitikɛ ka lohehe ndo ka ngala, eelo, dia mbatshungola oma lo wodja wakɔtɔ mindo oma l’ɔtɛmwɛlɔ wa lokema la tonzambizambi.
8, 9. Kakɔna kakasale Mɔsɛ nde l’Ase Isariyɛlɛ lo menda woho wakakimanyiya Nzambi na?
8 Etumbelu tshapita 15 ekɔ lo kɔndɔla woho wakasale Ase Isaryɛlɛ lam’akawatshungɔ oma l’Edjibito. Ɔsɛdingwelo w’ɔkɔndɔ ɔsɔ ayotokimanyiya dia sho mpotɔ woho wokoki Akristo tshungɔ oma lo dikongɛ diele ɛlɔ kɛnɛ, diambɔtɔ mindo lo nyuma ndo l’emunyi. Tende Etombelo tshapita 15, tokitsha yambalo yaso lo avɛsa amɔtshi wambotɔsɔnɔla dia sho mbeya ɔkɔkɔ wahombaso sɔna dia mboka Jehowa Nzambi ka mɛtɛ wɔma. Totate la divɛsa 1 la 2 (NW):
9 “L’etena kakɔ, Mɔsɛ l’ana w’Ase Isariyɛlɛ wakamɛ la membɛ Jehowa osambu ɔnɛ, vɔ wakate vate: ‘Dimi layembɛ Jehowa, nɛ dia nde amboyadiya la lotombo. Falasa l’ambahemi ayɔ, nde akâtambiya lo ndjale. Jah kele wolo ami la kudu kami, nɛ dia nde kambisha panda.’ ”
10. Kakɔna kakayokonya Nzambi dia nde shila alembe w’Ase Edjibito oshiki na?
10 Anto wa l’andja w’otondo mbeyaka ɔkɔndɔ ɔsɔ wa woho wakatshungola Jehowa Ase Isariyɛlɛ oma l’Edjibito. Nde akela wodja wakaleke wolo l’andja w’otondo ɔsɔ asui edja ndo Farawɔ ndjokimɔ Ase Isariyɛlɛ dia vɔ ntshɔ. Koko, l’ɔkɔngɔ diko, alembe wa Farawɔ wakatapanya wodja ɔsɔ waha l’ekokelo ndo wakɛnaka oko wambowanda lo ndjonga l’omamu wa Ndjale ka Bela. Akɛnama oko Ase Isariyɛlɛ wânga shisha lotshungɔ lomawɔ kondja, koko Jehowa aki la kanyi kina lo yimba yande. Oma lo dihindo dimɔtshi, nde akâte mboka l’atei wa ndjale ndo akatɔlɛ wodja ande lo dihole di’oshika. L’ɔkɔngɔ, lam’akayâwayelaka Ase Edjibito, nde akakola ashi, ko Farawɔ l’alembe ande wakavu l’ashi.—Etumbelu 14:1-31.
11. Etombelo akɔna wakɛnama oma lo kɛnɛ kakasalɛ Nzambi Ase Edjibito na?
11 Odiakelo w’alembe w’Ase Edjibito akatombola Jehowa lo washo w’atɛmɔdi ande ndo akewɔnya lokombo lande l’ahole tshɛ. (Jashua 2:9, 10; 4:23, 24) Eelo, lokombo lande lakatombwama ladiko wa nyɛ ya tonzambizambi ta kashi ta l’Edjibito taki kondjâla la wolo wa shimbɛ atɛmɔdi atɔ. Wanɛ wakɛkamaka tonzambizambi tawɔ l’anto wakoka mvɔ la wolo w’alembe awɔ wakayadimbiya. (Osambu 146:3) Aha la mbidja tamu, Ase Isariyɛlɛ wakasokoyama dia memba esambu wa lotombo wakɛnyaka wɔma washa ekokelo wakawokaka Nzambi ka sɛna katotshungolaka anto ande la kudu tshɛ!
12, 13. Wetshelo akɔna wahombaso kondja oma lo otshumba wakadje Nzambi lo Ndjale ka Bela na?
12 Woho akɔ wâmɛ mbahombaso mbeya dia, ndoko jambinzambi ya nshi nyɛ koyanga alembe wele la wolo w’efula, kânga wele la wa bɔmbɛ nikleyɛrɛ wakoka sɛmanɛ la Jehowa. Nde kokaka tshungola anto ande ndo ayowatshungola. “Ndi atutshaka uku alangandi l’atei w’ului [w’alembe, NW] wa l’ulungu Ndu l’atei w’antu wa la kete. Ku nduku leya nshimba lunya landi, kana mbumbula ati: Katshaye na?” (Danyele 4:35) Naka tayomana ɛtɛkɛta ɛsɔ fundo, kete tayotshutshuyama ndo sho lawɔ dia mbotombola l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’ekimanyielo k’esambu.
13 Osambu w’otshumba wakembama lo Ndjale ka Bela wambotetemala ɔnkɔnɛ: “[Jehowa ekɔ ɔndɔshi wa ta wa dihonga. Jehowa kele lokombo lande, NW].” Ɔndɔshi wa ta ɔsɔ wahalɛmbiamaka kema ɛngɔ ka lotshula kaha la lokombo. Nde ekɔ la lokombo! Nde kele ‘Ɔnɛ lasala dia ndjâla,’ Otungi a Woke, Ɔnɛ ‘l’etama ɔnɛ Jehowa, . . . Nkumolongo lele lâdiko dia nkɛtɛ tshɛ.’ (Etumbelu 3:14; 15:3-5; Osambu 83:18) Onde wɛ hetawɔ ɔnɛ otonga dui dia tshundju le Ase Edjibito dia vɔ ndjâla la lomba l’ɔlɔlɔ ndo l’okitshakitsha dia vɔ mboka Kanga-Wolo-Tshɛ wɔma lo dihole dia sɛmanɛ lande oka?
14. Woho akɔna wakɛnyama ohomba wa mamema Nzambi lo Ndjale ka Bela na?
14 Oko Wakandatonge nkɛtɛ, Otungi wa ndjale ekɔ la lowandji la tshɛ lâdiko di’ashi. (Etumbelu 15:8) Lam’akandakambe la lowandji lele lande nto lâdiko dia lɔpɛpɛ, nde akasale dikambo diakɛnamaka oko hadiokoke salema. Nde akâte ɛhɔngɔ w’ashi lo dihole dimɔtshi, ndo akâkɛdia edikodiko lo bɛkɛ diakɔ pende woho wa wodja ande mbeta. Ohokanyiya dikambo sɔ: kilɔ y’ashi miliyɔ tinga yakakengama lo wedi ehende oko pele di’etale diosembemadi, diakate mboka kakakoke Ase Isariyɛlɛ ndawɔ aha la wâle. Eelo, wanɛ wakoke Nzambi wɔma washa ekokelo wakakondja panda. L’ɔkɔngɔ diko, Jehowa akayokolaka ashi, wakahongumɔ wate kana oko Mvula k’Elola ka mamba, ko wakakukumɛ alembe wa Farawɔ ndo diangatangata diawɔ di’asɔlayi tshɛ. Ande ɛnyɛlɔ ka diambo ka wolo wa Nzambi woleki wolo wa tonzambizambi ndo w’alembe w’anto lee! Mɛtɛ, Jehowa ekɔ onto lahombaso mboka wɔma, onde kema ɔsɔku?—Etumbelu 14:21, 22, 28; 15:8.
Tɛnya Wɔma Aso Wokaso Nzambi
15. Woho akɔna wototosala lo menda etshelo wa mamba watsha Nzambi dia shimbɛ anto na?
15 Otondonga ndo sho mbakake etena kɛsɔ kâmɛ la Mɔsɛ, tshike tototshutshuyama dia memba ɔnɛ: “[Jehowa] li, l’atei a ditemolatemola, kakona kedimi la ye? Akona edimi laye, lu lutumbu l’ekila? [Wɛ Ɔnɛ lasungana mbokama wɔma ndo tombwama l’esambu, Ɔnɛ latsha akambo wa mamba NW].” (Etumbelu 15:11) Esasesase kɛnya osambu wa ngasɔ ɔsɔ ambodianganaka lo deko la deko oma k’etena kɛsɔ. Lo dibuku di’ekomelo dia lo Bible, ɔpɔstɔlɔ Joani ekɔ lo nembetshiya ɔnkɔnɛ lo dikambo di’olui w’ekambi wa Nzambi wa kɔlamelo ndo w’akitami ɔnɛ: “Vo wakimbi usambu a Mose, ukambi [wa Nzambi, NW] ndu usambu wa Ona-Okoko.” Osambu akɔna wa lokumu ɔsɔ na? “[Jehowa Nzambi, NW], Kanga-Wulu-Tshe, Ndi etsha aye waki ndu mamba li! We Khumekanga ka wedja tshe, Mbuka yaye yeko ololo la mete! [Jehowa], akona ahukuka woma, Ndu ahutumbula lukumbu laye na? Ne dia weme utu keli [kanga kɔlamelo, NW].”—Enyelo 15:2-4.
16, 17. Akambo akɔna wa diambo wɛnaso woho watasalema ehamelo kawɔ ɛlɔ kɛnɛ na?
16 Woho akɔ wâmɛ mbele kânga ɛlɔ kɛnɛ, atɛmɔdi amɔtshi wekɔ, wanɛ wândola elimu w’anya waki Nzambi kâmɛ l’ɛlɛmbɛ ande. Anto w’oma lo wedja tshɛ wambotshungɔ lo nyuma, wambokakitɔna l’andja wa mindo ɔnɛ dikambo dia vɔ mbeyaka ndo kitanyiyaka adjango w’osembwe waki Nzambi. Ɔnɔnyi tshɛ, anto nunu nkama wekɔ lo tomba oma l’andja w’ofukutanu ɔnɛ dia ndjosangana kâmɛ l’atɛmɔdi waki Jehowa l’atei w’ɔlɔngɔswamelo ande wa pudipudi ndo w’osembwe. Kema edja nto, l’ɔkɔngɔ w’ekotshamelo ka dombwelo dia wolo diaki Nzambi lâdiko di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi ndo lâdiko dia kɛnɛ kayotshikala l’atei a dikongɛ dia kɔlɔ nɛ di’akambo, vɔ wayonga la lɔsɛnɔ pondjo pondjo lo andja w’oyoyo wa losembwe.
17 Lo ndjela Enyelo 14:6, 7, ɛlɔ kɛnɛ, anto tshɛ wekɔ lo mboka diewoyelo di’endana l’elombwelo diatewoya Ɛmɛnyi wa Jehowa la tshina di’ɛlɔmbwɛlɔ k’andjelo. Ɔnɔnyi w’etshi ɔnɛ, yɛdikɔ y’oko Ɛmɛnyi wa Jehowa miliyɔ tshanu wakasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo diaki Nzambi la etena kande k’elombwelo lo wedja olekani 230. Dia vɔ mbetsha anyawɔ woho wa vɔ kondja êko, Ɛmɛnyi ɛsɔ wakembolaka anto mbala la mbala lawakawɔ ndo wakalɔmbɔlaka ambeki wa Bible aha la nɔmba falanga. Ɔsɔku mbeka anto nunu nkama oseka ɔnɔnyi tshɛ lo woho wakoka dia vɔ mboka Nzambi ka mɛtɛ wɔma l’ɔlɔlɔ tshɛ, wôlambola nsɛnɔ yawɔ ndo wabatizama. Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wokaso dia mɛna woho wayokomaka anto asɔ lo mboka Nzambi ka mɛtɛ wɔma lee!—Luka 1:49-51; Etsha 9:31; ɛdika la Heberu 11:7.
18. Kakɔna kɛnya ɔnɛ ndo andjelo mbasangana l’olimu aso w’esambishelo na?
18 Mɛtɛ mbele andjelo wekɔ l’ɔkɛndɛ ɔmɔtshi l’olimu ɔsɔ w’esambishelo oka? Eelo, ɛlɔmbwɛlɔ k’andjelo kakɛnama mɛtɛ oma lo woho wakalɔmbwama Ɛmɛnyi wa Jehowa otsha lo luudu lɔmɔtshi lele onto ɔmɔtshi laki l’okawokawo akakombolaka ekimanyielo ka lo nyuma ndo akalɔmbaka dia kikondja! Oko ɛnyɛlɔ, apandjudi ahende wa amato la kiɛndakɛnda ya pami wakatasambishaka lokumu l’ɔlɔlɔ lo disɛnga dimɔtshi dia lo Antilles. Tshalo midi, Akristo ahende wa amato wakate dia pembola esambishelo. Koko, otshikitanyi la woho watowotshaka, dikɛnda dia pami akatɛtɛ dia vɔ ntshɔ dia tɔkɔkɔla lo luudu lɔmɔtshi lakahɔna. Lam’akandɛnyi oko akadiyɛso ahende hawolange, nde akatshu ndamɛ latɔkɔkɔla. Osekaseka ɔmɔtshi akadihola lokuke. Lam’akɛnyi epalanga akɔ dikambo sɔ, vɔ wakatshu ko wakatɛkɛta la omoto akɔ. Osekaseka akɔ akawaɔtshiya lo luudu ndo akâlembetshiya dia l’etena kakandûki wakɔkɔla lo lokuke, nde akalɔmbaki Nzambi dia mbotomɛ Ɛmɛnyi dia vɔ ndjowetsha Bible. Tɛdikɔ takɔsama ta ndjêkaka lande Bible.
19. Djembetelo yakɔna yokukiso mbisha yɛnya ohomba wa mboka Nzambi wɔma na?
19 Etena keso lo tewoya la kɔlamelo tshɛ losango la elombwelo ka Nzambi, tekɔ lo tetsha ndo adjango ande wosembwe. Wanɛ wakitanyiya adjango asɔ wekɔ lo kondja ɛlɔlɔ efula wa l’emunyi ndo wa lo nyuma. Oko ɛnyɛlɔ, Bible shimbaka toho tshɛ ta dieyanelo dia mindo aha la mbishɛ ndoko dui. (Romo 1:26, 27, 32) Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula wa l’andja w’otondo wekɔ lo mɔnyɔla ɛlɛmbɛ wa ngasɔ wakadje Nzambi. Na etombelo wɛnama? Awala wekɔ lo mvɔ. Akambo wa ngala wekɔ lo tadɛ mbudɛ tsho. Hemɔ ya sɔnyi yakonya onto ɔlɛnga kana ekomba ndo yoye oma lo dieyanelo, hemɔ yambela lɔnyɔi la mamba l’eleko ka 20 kɛnɛ ndo yambodiangana efula. Mɛtɛ, SIDA, hemɔ ka wɔma efula kamboleka diangana hakoke oma lo dieyanelo dia mindo. Ko onde na, shi mboka Nzambi wɔma wosanganyi la dilɛmiyɛlɔ ekɔ ekokelo ka woke efula le atɛmɔdi wa mɛtɛ oka?—2 Koreto 7:1; Filipi 2:12; enda ndo lo Etsha 15:28, 29.
Etombelo Waya oma lo Mboka Nzambi Wɔma Etena Kɛnɛ
20. Djembetelo yakɔna yokukiso mbisha yɛnya ɔnɛ anto akina mbeyaka lokumu lele l’Ɛmɛnyi wa Jehowa na?
20 Ɛtshɔkɔ wekɔ efula le wanɛ wôka Nzambi wɔma ndo walama ɛlɛmbɛ ande. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka dikambo dimɔtshi diakatombe diɛnya ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ l’atei a diwotɔ dia wɔladi ndo wekɔ Akristo wele la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ. Olui ɔmɔtshi w’Ɛmɛnyi wa Jehowa, atomami wakatshu lo losanganya la wedja efula l’Amerika wa la diko dia nkushi wakahange l’ɔtɛlɛ ɔmɔtshi wakatshumana anto wa l’andja ɔnɛ l’otsho ɔmɔtshi dia vɔ nonga dako diakahombe mbisha presida ka lo wodja awɔ. Lo etena kakɔtshiyaka ahoka presida kakɔ esadi esadi lo asansɛrɛ dia nde mbudɛ lo luudu la ladiko lɛnɛ aki losanganya lawɔ, Okristo ɔmɔtshi wa omoto waki kombeya akɔna ele lɔkɔ, akayɔ̂mɔya l’asa kuke ya asansɛrɛ akɔ ko yɔ yakadihama esadi lo asho w’ahoka wakendaka la diambo di’efula! Lam’akayeyaka Ɔmɛnyi akɔ dia kɛnɛ kotshende, nde akalɔmbɛ edimanyielo l’okitshakitsha tshɛ lo woho wakandɔtɔ aha la dikimɔ. Nde akɛnya tshapa yande ya losanganya yakashikikɛka ɔnɛ Ɔmɛnyi mbende ndo akate ate nde kombidja lɔsɛnɔ la presida kakɔ lo wâle. Dihoka dimɔtshi akate amɔnamɔna ate: “Otondoyalaka anto tshɛ wôngake oko Ɛmɛnyi wa Jehowa, tshike ndoko ohomba wa sho mambalɛka nganɛ.”—Isaya 2:2-4.
21. Mboka yakɔna yɛnama la ntondo kawɔ yahomba anto sɔna ɛlɔ kɛnɛ na?
21 Ɔsɔ kele weoho w’anto watshumanya Jehowa etena kɛnɛ ndo mbalɔngɔsɔlande dia vɔ ‘tomba oma lo fɔnu ka woke’ kayokumiya dikongɛ di’etena kɛnɛ. (Enyelo 7:9, 10, 14) Panda ka ngasɔ honga dikambo dia pomɔ lokolo l’ɔlɔ. Di’onto mbika, nde pombaka mboka Jehowa wɔma, mbowɔsa oko Nkumekanga kasungana, ndo ndjakimɔ le nde. Dikambo diele lanɛ ko, aha anto tshɛ mbayowoka woho wa wɔma wayowakimanyiya dia vɔ kondja ekokelo. (Osambu 2:1-6) Lo ndjela tolembetelo tshɛ tambotokondja, Yeso Kristo, Omboledi wakasɔnama oma le Jehowa akatatɛ la mbolɛ oko Nkumekanga oma ko 1914, ɔnɔnyi wakela etshikitanu wa mamba. Dikambo sɔ nembetshiyaka dia ambotshikala paka etena ka tshitshɛ keto di’anto pamia ndo mɛnya wɔma washa ekokelo wôkawɔ Jehowa. koko, Otungi aso ekɔ lo mbisha anto diaaso, oyadi anto a weke efula, dia vɔ ndjela dako nɛ: “Kakiane nyu khumi ya dikanga, nyuyalombole la ewo; nyu embadi wa la kete, [nyolowanyi, NW]. Nyukambeli [Jehowa] ulimu la woma, nyongenengene la lokomba. Nyonone ona pami, ndi atukumala kele, ku nyu nanyema lu mbuka kanyu. Kele kandi kayufulanela esadi. Wane tshe watekamaka le ndi, [wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ, NW].”—Osambu 2:7-12.
22. Ngande wayoyala nshi yayaye lo dikambo di’anto wôka Nzambi wɔma etena kɛnɛ na?
22 Tônge l’atei a wanɛ wayotombolaka Otungi aso oko wende Oshimbedi aso. Dui sɔ tɔlɔmbaka dia sho mboka Nzambi ka mɛtɛ wɔma etena kɛnɛ! (Ɛdika la Osambu 2:11; Heberu 12:28; 1 Petero 1:17.) Sho pombaka tetemala la mbeka ɛlɛmbɛ ande ndo mbakitanyiya. Osambu wa Mɔsɛ la w’Ɔn’ɔkɔkɔ wofundami lo Enyelo 15:3, 4 wayokɛma la wolo w’efula wahâtongaka lam’ayonya Jehowa akambo wa kɔlɔ tshɛ oma la nkɛtɛ ndo lam’ayondomɛ mbɛdia onto kâmɛ la ngelo kande ka la nkɛtɛ oma l’etombelo wa mindo wakatondja pɛkato. L’ɔkɔngɔ diko, l’etema aso tshɛ, tayemba shate: “[Jehowa Nzambi, NW], Kanga-Wulu-Tshe, Ndi etsha aye waki ndu wa mamba li! We Khumekanga ka [pondjo, NW], Mbuka yaye yeko ololo la mete! [Jehowa], akona ahukuka woma, Ndu ahutumbula lukumbu laye na?”
Onde Wɛ Mbohɔka?
◻ Lande na kele Jehowa sunganaka dia sho mbôka wɔma washa ekokelo na?
◻ Kakɔna kakɛnama hwe oma l’akambo wakasale Jehowa lo Ndjale ka Bela na?
◻ Ɛtshɔkɔ akɔna waya oma lo woho wokaso Jehowa wɔma wosangani la dilɛmiɛlɔ na?
◻ Nshi yayaye yakɔna yakongɛ anto wôka Nzambi ka mɛtɛ wɔma etena kɛnɛ na?