BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w96 3/1 lk. 19-24
  • “Nyunkungeli”

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • “Nyunkungeli”
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1996
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Zɛfaniya​—⁠Ɔmɛnyi wa Dihonga
  • Lande na Kakahɛtɛ Nkɛlɛ ka Jehowa
  • Tamu lo Dikambo dia Lushi la Jehowa
  • ‘Lushi la Woke la Jehowa Laya Suke’
  • Wedja Ekina Wambolomboyama
  • “Nyunkungeli”
  • “Anya Aye Tawokomoki!”
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1996
  • Lushi la Jehowa l’elombwelo lambosukana!
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
  • Totayangi Jehowa la ntondo ka lushi la nkɛlɛ kande
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
  • Tokoya ɛnyɛlɔ k’amvutshi—Zɛfaniya
    Olimu aso wa Diolelo—2014
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1996
w96 3/1 lk. 19-24

“Nyunkungeli”

“Okone mbata [Jehowa] ati: Nyunkungeli.”​—⁠ZEFANIYA 3:⁠8.

“LUSHI la wuki la [Jehowa] laya suki.” Ombeka ɔsɔ mbakadjaka omvutshi Zɛfaniya l’atei atei w’eleko k’esambele N.T.D. dia nde mbewola anto. (Zefaniya 1:14) La ntondo k’ɛnɔnyi 40 kana 50 mbeta, pɔlɔfɛsi kɛsɔ kakakotshama lam’akakoke lushi la Jehowa kotsha tɛdikɔ takandɔ̂sɛ Jerusalɛma la wedja wakahindwɛka lowandji lande lo mpɛnyɔlaka anto ande. Lande na kele dikambo sɔ diekɔ ohomba le anto wasɛna l’etena kɛnɛ k’ekomelo k’eleko ka 20 na? Tekɔ lo sɛna l’etena kayasukana “lushi la wuki” la komelo laki Jehowa esadi esadi. Oko wakidiɔ lo nshi ya Zɛfaniya, “kele” kalombalomba kaki Jehowa kayanga mpɛtɛ Jerusalɛma ya nshi nyɛ​—⁠Lokristokristo​—⁠ndo wedja tshɛ wahɛnyɔla ekambi wa Jehowa la wahindwɛ lowandji lande la l’andja w’otondo.​—⁠Zefaniya 1:4; 2:​4, 8, 12, 13; 3:8; 2 Petero 3:​12, 13.

Zɛfaniya​—⁠Ɔmɛnyi wa Dihonga

2 Omvutshi Zɛfaniya haleke mbeyama efula, lokombo lande (lo Hɛbɛru, Tsephan·yahʹ) nembetshiyaka ɔnɛ: “Jehowa Akashɛ (Akômbe).” Koko, otshikitanyi l’amvutshi akina, Zɛfaniya akakɔndɔla ɔlɔndji wa dioho diande polo ndo lo lɔlɔnga la nɛi, tatɛ oma lale “Hezekiya.” (Zefaniya 1:1; ɛdika la Isaya 1:1; Jeremiya 1:1; Ezekiyele 1:⁠3.) Nɛ dia dikambo sɔ hadiosalema efula, wa nomb’ewo efula y’akambo wa lo Bible mbelɛka Hɛzɛkiya, Nkumekanga ka kɔlamelo, ɔnɛ tshɛ-tshɛ-tshɛnde la Zɛfaniya. Naka ɔsɔku mbakinde, kete Zɛfaniya akotɔ lo dioho dia nkumekanga, ndo dikambo sɔ diakahombe keketsha diamielo diande dia wolo otsha le ɛlɔhɛ wa la Juda ndo diakɛnyaka ɔnɛ nde aki ɔmɛnyi ndo omvutshi wa Jehowa wa dihonga. Woho wakandeyaka Jerusalɛma ɔlɔlɔ l’atshuku tshɛ wa lɔkɔ ndo kɛnɛ kakasalemaka lo lokombo la nkumekanga mɛnyaka ɔnɛ ondo nde akasambishaka dombwelo diaki Jehowa l’otondo wa Jerusalɛma.​—⁠Enda lo Zefaniya 1:​8-11.

3 Tolembete dia, kânga mbakasambishaka Zɛfaniya dombwelo diaki Nzambi otsha le “ewandji” wa la Juda (ɛlɔhɛ, kana ewandji wa dibila) ndo le “ana wa apami wa khum’ekanga,” nde konimola nkumekanga lo diamielo diande kânga yema.a (Zefaniya 1:8; 3:⁠3) Kɛsɔ mɛnyaka ɔnɛ lâsɔ ko Josiya, Nkumekanga ka dikɛnda, ambotashilaka mbɛdiya otema ande otsha l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi, kânga mbele, lo menda akambo wakânyaka Zɛfaniya, ondo lâsɔ ko nde atatatɛ ntsha ɛlɔngɔswɛlɔ w’ɔtɛmwɛlɔ. Akambo asɔ tshɛ mɛnyaka ɔnɛ Zɛfaniya akasambisha la Juda l’edja k’ɛnɔnyi w’etatelo ka diolelo diaki Josiya, ɔnɛ lakolɛ oma l’ɔnɔnyi 659 polo 629 N.T.D. Mɛtɛ, woho wakataka Zɛfaniya akambo wahataye l’ohetoheto tshɛ akaleke tshutshuya Josiya dia nde mɛna ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi, akambo wa ngala, ndo lokeso lakafulanɛ la Juda l’etena kɛsɔ ndo akakeketsha olimu wakandayosalaka l’ɔkɔngɔ dia minya ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi oma lo wodja.​—⁠2 Ekondo 34:​1-3.

Lande na Kakahɛtɛ Nkɛlɛ ka Jehowa

4 Jehowa mɛtɛ akakoke momalɛ ewandji ndo Ase Juda kâmɛ la Jerusalɛma, osomba awɔ wa woke. Nde akate lo tshimbo y’omvutshi ande Zɛfaniya ate: “Dimi layusimbula lunya lami dia ndo la Juda, ndu dia ndo la asi Jerusalema tshe. Dimi layushila atshikadi wa Bala ushiki uma lu dihuli ne, ndu layunya lukumbu l’elombedi, atemodi wa dikishi. Ee, layushila waku watotemolaka ului wa diango dia l’ulungu l’ete wa mvudu, waku watotemolaka, watutshibaka le [Jehowa], ndu watutshibaka Milikome.”​—⁠Zefaniya 1:​4, 5.

5 Juda akasana la nsɛlɛmɔnyi ya wɔnɔnyi y’ɔtɛmwɛlɔ wa Bala, jambizambi ya diwutshi, y’ɔtɛmwɛlɔ wa tɔɔtɔ wɔsɔhanyi l’akambo w’ɛdiɛngɛ, ndo y’ɔtɛmwɛlɔ wa Milikɔmɛ, jambizambi y’apanganu. Naka Milikɔmɛ ndamɛ mbele Mɔlɛka, oko wata anto amɔtshi, kete Ase Juda wakasalaka ndo ditshelo dia wɔnɔnyi dia nambolaka ana, nɛ dia vɔ waki l’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi. Ditshelo dia l’ɛtɛmwɛlɔ dia ngasɔ diaki wɔnɔnyi lo asho wa Jehowa. (1 Khumi ya Dikanga 11:​5, 7; 14:​23, 24; 2 Khumi ya Dikanga 17:​16, 17) Vɔ wakawôkiyaka nkɛlɛ k’efula nɛ dia atɛmɔdi wa dikishi wakatetemalaka ntshiba lo lokombo la Jehowa. Takandahombe mbikikɛ ditshelo dia mindo dia ngasɔ dia l’ɛtɛmwɛlɔ ndo nde akahombe ndjaka ɛlɔmbɛdi w’apanganu ndo wakatɔmbɔkɔ kâmɛ.

6 Ndo nto, ewandji la toshushi ta la Juda waki la lokeso. Ewandji wa lɛkɔ waki oko “tambwe yadikita,” ndo toshushi wate kana “ndjaundu” yatata ndjala ka mamba. (Zefaniya 3:⁠3) Ambolami awɔ ‘wakalodjaka luudu l’ewandji awɔ tɔɔ l’akambo wa ngala ndo wa lokeso.’ (Zefaniya 1:⁠9) Mposa k’okundji kakadiangana l’ahole tshɛ. Anto efula wakakambaka la akambo asɔ dia ndjamɔtshɛ ekundji.​—⁠Zefaniya 1:⁠13.

Tamu lo Dikambo dia Lushi la Jehowa

7 Oko wakatadiɛnyi la ntondo, ofukutanu w’akambo w’ɛtɛmwɛlɔ wakafulanɛ lo nshi ya Zɛfaniya mɛnyaka ɔnɛ nde akasale olimu ande oko ɔmɛnyi ndo oko omvutshi la ntondo ka Nkumekanga Josiya tatɛ olimu ande wa ndɔshana l’ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi, oya l’ɔnɔnyi 648 N.T.D. (2 Ekondo 34:​4, 5) Lâsɔ ondo Zɛfaniya akasambisha l’edja k’ɛnɔnyi ndekana 40, la ntondo ka “lushi la wuki la [Jehowa]” ndja le diolelo dia Juda. L’etena kɛsɔ, Ase Juda efula waki la tamu ndo ‘wakatshike’ kambɛ Jehowa, wakayonyaka yimba oma lo dikambo sɔ. Zɛfaniya ekɔ lo tɛkɛta dia wanɛ “waki kunyanga [Jehowa] kuyanga mbumbula.” (Zefaniya 1:⁠6) Mɛtɛ, Ase Juda kombidjaka yimba kânga yema ndo kondjakiyanyaka lo dikambo dia Nzambi.

8 Jehowa akewoya sangwelo diande dia ndja dia ndjenda wanɛ wakayataka ɔnɛ anto ande mbewɔ. L’atei a wanɛ wakayataka ɔnɛ atɛmɔdi ande mbewɔ, nde akayɛna wanɛ wakadjaka tamu l’etema awɔ kana waki kombetawɔka ɔnɛ nde ekɔ l’akoka kana kanyi ya mbekɛ lonya lo akambo w’anto. Nde akate ate: “Lushi lako, dimi layuyangiayangia Jerusalema la atala. Dimi [layendana la anto womatatadi lâdiko di’ɛkɔngɔ kawɔ, NW], watutaka l’etema awo vati: [Jehowa] hutsha ololo kana kolo.” (Zefaniya 1:12) Tshɛkɛta y’ɔnɛ: “Anto womatatadi lâdiko di’ɛkɔngɔ kawɔ” (tshɛkɛta y’endana la tshelo ya mbala wanu) mendanaka la wanɛ wakakususalaka, wate kana ɛkɔngɔ ka wanu la tshina di’ohonde a woke, ndo waki konangaka ndoko onto mbafutanya l’ombeka w’ɔnɛ Nzambi ayanga mbekɛ lonya lo akambo w’anto wa l’andja w’otondo.

9 Jehowa akayendana l’Ase Juda, l’Ase Jerusalɛma ndo l’ɛlɔmbɛdi awɔ, wanɛ wakasɔhanyaka ɔtɛmwɛlɔ ande la ditshelo di’apanganu. Naka vɔ wakayaokaka lo lotui tshitshi, wate kana wekɔ lo wodjima wa l’otsho l’atei wa pele dia Jerusalɛma, kete nde akahombe mbayanga l’atala wakahombe ngamula lo wodjima wa lo nyuma, lɛnɛ akawayashɛ. Nde akahombe mbaemula oma lo wendjudi awɔ w’akambo w’ɛtɛmwɛlɔ, ntondotondo lo mbaewoya nsango ya wɔma y’elombwelo, ko ndjokotsha tɛdikɔ takandawaɔsɛ.

‘Lushi la Woke la Jehowa Laya Suke’

10 Jehowa akatshutshuya Zɛfaniya dia nde mbewoya ate: “Lushi la wuki la [Jehowa] laya suki, lo lambusukana, lo layuya esadi. Lushi la [Jehowa] lambukukia diui dialo.” (Zefaniya 1:14) Nshi ya kɔlɔ mɛtɛ yakakongɛka anto tshɛ​—⁠ɛlɔmbɛdi, ewandji l’anto akina​—⁠wanɛ wakatonaka mpokɛ lotui lo diewoyelo ndo kalola oya l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi. Lam’alembetshiyatɔ lushi lɔsɔ l’ekotshamelo ka tɛdikɔ ta Nzambi, pɔlɔfɛsi kakɔ kekɔ lo tetemala mbuta ɔnɛ: “Lushi lako, layuyala lushi l’ududu, lushi l’ohenyohenyo la asui, lushi la dihandju la elanyelu, lushi la udjima la lutshukutshuku, lushi la wangi la udjima a tshududu, lushi la amama la tukuku ta ta, dia ndo la esumba a wulu, ndu la tangelu di’etali.”​—⁠Zefaniya 1:​15, 16.

11 La ntondo k’ɛnɔnyi akumi mbeta oko lo kamula ka sso, alembe w’Ase Babilɔna wakayɔtwɛ Juda. Jerusalɛma kondjohandɔ. Mvudu ya weke yaki lɔkɔ yakadjasɛka anto ndo yakawandaka ekanda yakayohandjolama vwa. “[Jehowa] kata ati: Lushi lako, tukuku tayukema uma la suku dia Nsi, alelu uma lu leke lukina, la lundju la wulu uma l’akuna. Nyuleli nyu asi Etuli [etenyi kɛmɔtshi ka Jerusalɛma]; ne dia ambetshetshi w’ukanda kema ntu, wane tshe watembaka fesa wambushila ushiki.”​—⁠Zefaniya 1:​10, 11.

12 Oko akawatonaka mbetawɔ ɔnɛ: lushi la Jehowa laya suke, Ase Juda efula wakayatambiya tshavu l’okanda wa sombaka diangɔ efula ko ndjodisombolaka l’oshinga wa wolo dia ndjakundjiyɛ wahɔ efula. Koko, Jehowa akate lo tshimbo ya Zɛfaniya, omvutshi ande wa kɔlamelo, ɔnɛ ekundji awɔ “wayuyala diango dia dimbu. Mvudu yawo yayuyala elanyelu ketu.” Vɔ kondjɔnɔ ndo wanu w’oma l’ɛkɔdi wa vinyɔ wakawonɛ, “fesa yawo kuyanga paunyi yawo [kondjeya] mbashimbela lu lushi l’ududu la [Jehowa].”​—⁠Zefaniya 1:​13, 18.

Wedja Ekina Wambolomboyama

13 Lo tshimbo y’omvutshi ande Zɛfaniya, Jehowa akɛnya ndo nkɛlɛ kakandokaka wedja wakahɛnyɔlaka wodja ande. Nde akate ate: “Dimi lakuki tengo y’asi Moaba, la dionyo di’asi Amona diakawonyolaka wudja ami, ndu uku akawayasemaka dia ndosha kete yawo. Diako mbata [Jehowa] Kanga lulimbilimbi, [Nzambi ka, NW] Isariyele, ati: Uku wemi la lumu! Moaba ayuyala uku Sodoma, la asi Amona uku Ngomora. Kete yakakiti atende la afuku wa leho, ndu [tɔngɔ to, polo ndo l’etena kaheyama komelo, NW]. . . . Ndi ayusimbula lunya landi dia ndosha wa lu leke la ngel’a kushi, ayulanya Asuriya. Ndi ayete Niniva tongo tu, ndu ufumbu uku usui wa shenga.”​—⁠Zefaniya 2:​8, 9, 13.

14 Mɔaba la Amɔna waki atunyi w’edjedja w’Isariyɛlɛ. (Ɛdika la Embadi 3:​12-14.) Ɛtɛkɛta wakatɛkɛta Mɛsha, Nkumekanga k’Ase Mɔaba l’ofunu tshɛ, fundama lo Dive di’Ase Mɔaba, lo musée du Louvre, la Paris. Nde ekɔ lo kɔndɔla l’ofunu tshɛ woho wakandalɛmbia esomba efula wa l’Isariyɛlɛ l’ekimanyielo ka Kɛmɔshɛ, jambizambi yande. (2 Khumi ya Dikanga 1:⁠1) Jeremiya, ɔnɛ lakasɛnaka lo nshi ya Zɛfaniya, akatɛkɛta dia woho wakɔsɛ Ase Amɔna Ngada, lɛtshi la nkɛtɛ l’Ase Isariyɛlɛ, lo lokombo la jambizambi yawɔ Milikɔmɛ. (Jeremiya 49:⁠1) Lo kɛnɛ k’endana l’Asuriya, Nkumekanga Shalamanɛsɛrɛ V akadinge Samariya ko akawâhemɛ suke la yɛdikɔ y’ɛnɔnyi lokama la ntondo ka nshi ya Zɛfaniya. (2 Khumi ya Dikanga 17:​1-6) Yema l’ɔkɔngɔ diko, Nkumekanga Senakɛribɛ akaye dia ndjɔlɔsha Juda, nde akalɛmbia efula k’esomba ayɔ wa wolo, ndo akânɛ Jerusalɛma. (Isaya 36:​1, 2) Dikɛndji diaki nkumekanga k’Asuriya akasɛmɛka Jehowa mɛtɛ lam’akandalɔmbaka di’Ase Jerusalɛma tayakimwe vamɛ l’anya awɔ.​—⁠Isaya 36:​4-20.

15 Osambu 83 tɛkɛtaka dikambo dia wedja efula, mbidja ndo Mɔaba, Amɔna la Asuriya, wanɛ wakasɛmɛka Isariyɛlɛ ndo wakataka l’ofunu tshɛ vate: “Nyeso, tutushili wudja awo ushiki, dia lukumbu la Isariyele mbuhamela pundju.” (Osambu 83:⁠4) Omvutshi Zɛfaniya akewoya la dihonga tshɛ ɔnɛ wedja ɛsɔ tshɛ w’etako la tozambizambi tawɔ wayokitshakitshama oma le Jehowa kanga lolembelembe. “Dikambu so diayuyala le wo, uma lu utaku awo, ne dia vo wakonyola ndu wakasemela wudja wa [Jehowa] Kanga lulimbilimbi. [Jehowa] ayuyala engo ka woma le wo, ne dia ndi ayuvusha ditemolatemola tshe dia la kete ndjala. Ku antu tshe wayôtemola untu l’untu uma lu dihuli diandi, ndu wa lu asenga tshe wa wedja.”​—⁠Zefaniya 2:​10, 11.

“Nyunkungeli”

16 Kânga mbele ɔlɛmbɛlɔ wa lo nyuma, tamu, ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi, lokeso ndo saki ka lomombo kakafulanɛ l’atei w’ewandji l’efula k’Ase Juda l’Ase Jerusalɛma, ondo Ase Juda amɔtshi waki la kɔlamelo wakalongaka pɔlɔfɛsi ya diewoyelo diaki Zɛfaniya. Asolo awɔ wakakɛtaka lo mɛna akambo wa wɔnɔnyi wakasalaka ewandji, toshushi ndo ɛlɔmbɛdi w’Ase Juda. Awui waki Zɛfaniya waki kiɔkɔ y’ekeketshelo le anto asɔ waki la kɔlamelo. Osukanelo wa lushi la Jehowa kombanyangiyaka koko akawashaka ɔngɛnɔngɛnɔ, nɛ dia lushi lakɔ mbakayokumiyaka ditshelo dia ngasɔ dia wɔnɔnyi. Atshikadi asɔ waki la kɔlamelo wakahokɛ lotui lo dui diaki Jehowa nɛ: “Okone mbata [Jehowa] ati: Nyunkungeli edja ndu lushi layumunela uku omenyi. Esangweyu kami eli dia motsha wedja, dia dimi motsha waulelu, la mbatshulwela kele kami, ududu ami tshe, ne dia kete tshe yayulungula la dja ya kandjema kami.”​—⁠Zefaniya 3:⁠8.

17 Wanɛ wakahokɛ lotui lo diewoyelo sɔ kokashimɔ. Efula ka wanɛ wakatshikala la lɔsɛnɔ wakayɛna ekotshamelo ka pɔlɔfɛsi kaki Zɛfaniya. L’ɔnɔnyi 632 N.T.D., Ase Babilɔna, Ase Mediya la nyemba ya weke y’oma lo lɛkɛ la ngɛl’a nkushi wakasangatɛ Niniva ndo wakayilanya. Ombewi w’ɛkɔndɔ Will Durant ekɔ lo kɔndɔla ate: “Alembe w’Ase Babilɔna l’ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nabopolassar kâmɛ l’alembe w’Ase Mediya l’ɛlɔmbwɛlɔ kaki Cyaxare ndo nyemba y’Ase Skutiya y’oma la Caucase wakalɛmbia ngele ya lo lɛkɛ la ngɛl’a nkushi esadi wa mamba ndo aha kânga la yema y’okakatanu. . . . Lo kamula ka sso, Asuriya akashishɔ oma l’ɔkɔndɔ wa lɔsɛnɔ l’anto.” Akambo asɔ wakasalema tshɛ oko akatatshi Zɛfaniya.​—⁠Zefaniya 2:​13-15.

18 Ase Juda efula, wanɛ wakakongɛka Jehowa, wakatshikala la lɔsɛnɔ ndo vɔ lawɔ wakayɛnaka tɛdikɔ ta Jehowa takotshama le Juda la le Jerusalɛma. Zɛfaniya akatatshi lo dikambo dia Jerusalɛma ate: “Mananu kayayi le usumba w’uhedia, ndu wambusana! Le usumba uku watusuyanyaka! Vo kunkitanyia diui, kumbetawo wetshelu, kombekama le [Jehowa], kunsukana le [Nzambi kawɔ, NW].” (Zefaniya 3:​1, 2) L’ɔtɛ wakiwɔ kotshikala la kɔlamelo, Jerusalɛma akadingama mbala hiende y’etondo oma le Ase Babilɔna ko ndjɔlɛmbiama ndo ndjolanyema l’ɔnɔnyi 607 N.T.D. (2 Ekondo 36:​5, 6, 11-21) Lo kɛnɛ k’endana la Mɔaba ndo la Amɔna, lo ndjela Josèphe, ombewi w’ɛkɔndɔ w’Ose Juda, Ase Babilɔna wakalɔ la wɔ ko wakâlɛmbia l’ɔnɔnyi wa tanu l’ɔkɔngɔ w’ɛkwɛlɔ ka Jerusalɛma.

19 Ekotshamelo k’akambo asɔ ndo k’awui akina wa lo pɔlɔfɛsi kaki Zɛfaniya aki dikambo diakakeketsha mbetawɔ k’Ase Juda ndo k’anto waha Ase Juda, wanɛ wakakongɛka Jehowa. L’atei a wanɛ wakahandɔ l’elanyelo ka Juda la Jerusalɛma mbaki ndo Jeremiya, Ɛbɛdɛ-Melɛkɛ w’Ose Etiyɔpiya, la nkumbo ka Jɔnadaba y’Ose Rɛkabɛ. (Jeremiya 35:​18, 19; 39:​11, 12, 16-18) Ase Juda waki la kɔlamelo lo lɔhɔmbɔ ndo anawɔ, wanɛ wakatetemala kongɛ Jehowa, wakayoyala etenyi kɛmɔtshi k’atshikadi wele l’ɔngɛnɔngɛnɔ wakatshungwama oma la Babilɔna l’ɔnɔnyi 537 N.T.D. ndo wakakalola la Juda dia ndjolola ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi.​—⁠Ezera 2:1; Zefaniya 3:​14, 15, 20.

20 Akambo asɔ tshɛ alembetshiyawɔ l’etena kaso kɛnɛ na? Lo weoho efula, kɛnɛ kakasalemaka lo nshi ya Zɛfaniya fɔnaka la akambo wa wɔnɔnyi wasalema ɛlɔ kɛnɛ l’atei a Lokristokristo. Ndo nto, waonga wa weoho la weoho waki l’Ase Juda wa lo nshi shɔ fɔnaka la waonga wakoka mɛnama nshi nyɛ, tena dimɔtshi kânga l’atei w’ekambi wa Jehowa. Akambo asɔ mbayotɔsɛdingola lo sawo diayela.

[Footnote]

a Ondo tshɛkɛta y’ɔnɛ: “Ana wa apami wa khum’ekanga” mendanaka la ana w’apami tshɛ wa lo dioho dia nkumekanga, nɛ dia ana wa Josiya waki tɔkɛndakɛnda efula l’etena kɛsɔ.

[Study Questions]

1. Diewoyelo diakɔna diakasha omvutshi Zɛfaniya, ndo lande na kediɔ ohomba le anto wasɛna nshi nyɛ?

2, 3. (a) Kakɔna keyaso lo dikambo dia Zɛfaniya, ndo kakɔna kɛnya ɔnɛ nde aki ɔmɛnyi wa Jehowa wa dihonga? (b) Akambo akɔna watokimanyiya dia sho shikikɛ etena ndo dihole diakasalaka omvutshi Zɛfaniya olimu ande?

4. Lo ɛtɛkɛta akɔna wakɛnya Jehowa nkɛlɛ kakandokaka Juda la Jerusalɛma?

5, 6. (a) Akambo w’ɛtɛmwɛlɔ ngande wakiwɔ la Juda lo nshi ya Zɛfaniya? (b) Dionga diakɔna diaki l’ewandji la toshushi ta la Juda kâmɛ l’ambolami awɔ?

7. Edja kakɔna kakasambisha Zɛfaniya la ntondo ka “lushi la wuki la [Jehowa]”, ndo ngande waki lɔsɛnɔ la lo nyuma laki Ase Juda efula?

8, 9. (a) Lande na kakahombe Jehowa mendana la “anto womatatadi lâdiko di’ɛkɔngɔ kawɔ”? (b) Woho akɔna wakahombe Jehowa mendana l’Ase Juda ndo l’ewandji la toshushi t’apanganu t’ɛtɛmwɛlɔ?

10. Woho akɔna wakalembetshiya Zɛfaniya “lushi la wuki la [Jehowa]”?

11, 12. (a) Losango lakɔna l’elombwelo lakawewoya lo dikambo dia Jerusalɛma? (b) Onde lomombo la l’emunyi lakayoshimbɛ Ase Juda?

13. Losango lakɔna l’elombwelo lakewoya Zɛfaniya lo dikambo dia Mɔaba, Amɔna la Asuriya?

14. Kakɔna kɛnya ɔnɛ wedja w’angɛndangɛnda ‘wakasɛmɛka’ Ase Isariyɛlɛ la Jehowa, Nzambi kawɔ?

15. Woho akɔna wakayokitshakitshaka Jehowa tozambizambi ta wedja wakasɛmɛka wodja ande?

16. (a) Osukanelo wa lushi la Jehowa aki kiɔkɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ le wa na ndo lande na? (b) Dui diakɔna diakawatɛ atshikadi asɔ waki la kɔlamelo?

17. Etena kakɔna ndo woho akɔna wakatatɛ kotshama nsango y’elombwelo yaki Zɛfaniya le wedja?

18. (a) Woho akɔna wakakotshama elombwelo ka Nzambi le Jerusalɛma ndo lande na? (b) Woho akɔna wakakotshama pɔlɔfɛsi kaki Zɛfaniya lo dikambo dia Mɔaba la Amɔna?

19, 20. (a) Woho akɔna wakafute Jehowa wanɛ wakôkongɛka? (b) Lande na kendanaso l’akambo asɔ, ndo kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela?

[Caption]

[Notɛ ka l’ɛsɛ ka dikatshi]

[Caption]

[Wembola]

[Caption on page 20]

[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 20]

Dive nɛ di’Ase Mɔaba shikikɛka ɔnɛ Mɛsha, Nkumekanga k’Ase Mɔaba, akatɛkɛta ɛtɛkɛta wa diɔnyɔ lo dikambo d’Isariyɛlɛ w’edjedja

[Caption on page 21]

[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 21]

Dia shikikɛ pɔlɔfɛsi kaki Zɛfaniya, ehase kɛnɛ ka dive k’Ɔkɔndɔ w’Ase Babilɔna kakafundama l’alɛta wa cunéiforme kɔndɔlaka elanyelo ka Niniva oma le alembe wakasangana oma lo wedja efula

[Caption on page 23]

Ovuswelo

◻ Ngande waki akambo w’ɛtɛmwɛlɔ la Juda lo nshi ya Zɛfaniya?

◻ Akambo akɔna wakafulanɛ l’atei w’ewandji la toshushi, ndo dionga diakɔna diaki l’anto efula?

◻ Woho akɔna wakasɛmɛka wedja anto wa Jehowa?

◻ Diewoyelo diakɔna diakasha Zɛfaniya Juda la wedja ekina?

◻ Woho akɔna wakafutama wanɛ wakakongɛka Jehowa?

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto