Tokongɛke l’ ‘asolo walokɔlokɔ’
‘L’asolo walokɔlokɔ mbakongɛ ditongami tshɛ mɛna woshwelo w’ana wa Nzambi.’—ROMO 8:19.
LƆSƐNƆ l’Akristo wa nshi nyɛ toholaka lɔsɛnɔ laki l’Akristo wa l’eleko ka ntondo. L’etena kɛsɔ, pɔlɔfɛsi kɛmɔtshi kakakimanyiya ekambi waki Jehowa dia vɔ mbeya etena kakahombe mɛnama Mɛsiya. (Danyele 9:24-26) Pɔlɔfɛsi kakɔ kâmɛ mbakatɛkɛtaka di’elanyelo ka Jerusalɛma, koko takitɔ la tolembetelo totokimanyiya Akristo dia vɔ mbeya la ntondo etena kakahombe osomba ɔsɔ ndanyema. (Danyele 9:26b, 27) Woho akɔ wâmɛ mbele, pɔlɔfɛsi kɛmɔtshi kakeyama l’etena kahombama akakimanyiya ambeki wa Bible w’etema ɛlɔlɔ wa l’eleko 19 dia vɔ nongamɛka. Lo mbɔtɔnganyiya ‘tena esambele’ dia lo Danyele 4:25 la ‘tena di’ase Wedja,’ vɔ wakate ɛnɔnyi efula la ntondo ɔnɛ Kristo ayolongola lowandji la Diolelo lo 1914. (Luka 21:24, King James Version; Ezekiyele 21:25-27) Kânga mbele dibuku dia Danyɛlɛ diekɔ la pɔlɔfɛsi efula, ndoko pɔlɔfɛsi ɔtɔi kakimanyiya ambeki wa Bible wa nshi nyɛ woho wa vɔ kamba akumi ko mbeya etena kayolanyema andja w’otondo ɔnɛ waki Satana. (Danyele 2:31-44; 8:23-25; 11:36, 44, 45) Koko, dui sɔ diaya ka ntshâma nɛ dia tekɔ lo sɛna l’‘etena k’ekomelo.’—Danyele 12:4.a
Tatolalake Djɔ l’Etena ka Wôngelo wa Kristo
2 Lo mɛtɛ, la ntondo ka Kristo mbahema l’Okudi lo 1914, pɔlɔfɛsi kɛmɔtshi kakasha Akristo elongamelo. Koko, sho tanaka akambo efula l’atei wa ‘djembetelo’ yakasha Kristo yendana la wôngelo ande ndo l’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. L’atei w’akambo akɔ, efula wakahombe mɛnama l’ɔkɔngɔ wa wôngelo ande tatɛ. Akambo anɛ: ata, ndjala ya kasha, adidimu wa nkɛtɛ, elando, ehamelo ka diɔnyɔ di’ɛlɛmbɛ, osoyamelo w’Akristo, ndo esambishelo ka lokumu la Diolelo l’andja w’otondo—mɛnyaka dia tekɔ lo sɛna lo nshi ya wôngelo wa Kristo lo lowandji lande.—Mateu 24:3-14; Luka 21:10, 11.
3 Koko, kɛnɛ kakalange Yeso mbutɛ ambeki ande lo dako nɛ nde ɔnɛ laki suke la mbatshika ele dia vɔ ‘mbewɔ, sungukalaka, . . . mambâlɛka.’ (Mako 13:33, 37; Luka 21:36) Naka sho mbadia la yambalo tshɛ avɛsa wosukanyi l’alako wakandawasha w’ɔnɛ: nyosungukalake, kete tayɛna dia Kristo kombuta dia sɛnaka wolo paka lo dikambo dia djembetelo yɛnya etatelo ka wôngelo ande. Koko, nde akalɔmbɛ ambeki ande wa mɛtɛ dia vɔ tetemala la sɛnaka l’etena ka wôngelo ande. Bonde kakahombe Akristo wa mɛtɛ tetemala la sɛnaka na?
4 Yeso akâlembetshiya pɔlɔfɛsi kande ka woke dia kadimola dimbola nɛ: “Etena kakona kayuyala akambu aso [akambo wayokonya dikongɛ di’akambo di’Ase Juda l’elanyelo]? Ayuyala djimbitelu yakona ya [“wôngelo ayɛ,” NW] ndu y’ekumelu k’etena kene?” (Mateu 24:3) Djembetelo shɔ yakashama edja la ntondo tokimanyiyaka dia sho mbeya, aha wôngelo wa Kristo oto, koko ndo akambo wayokonya andja ɔnɛ wa kɔlɔ l’elanyelo.
5 Yeso akɛnya ɔnɛ lo “wôngelo” ande (Grɛkɛ, pa·rou·siʹa) nde ayoya la nkudu ndo la lotombo. Lo kɛnɛ kendana ‘l’oyelo’ ɔsɔ (yoho y’ekadimwelo ka tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yelɛwɔ erʹkho·mai), nde akate ate: “Ku djimbitelu ya On’a untu yayene l’ulungu. Wedja tshe wa la kete wayulela, wayena On’a untu ayayi lu wangi wa l’ulungu la wulu ndu la lutumbu la wuki. . . . Nyose wetshelu uma l’utamba a fingu. Lam’atuyalaka lutahi lawo woduwodu, lam’atuwutundjaka amonga awo, nyu nyateyaka nyati: Owo aya suki. Okone ndu nyu lam’ayunyena akambu ako tshe, nyayeya nyati: On’a untu aya kasuki, aya ka suku. . . . Okone nyewo, ne dia nyu hanyeyi lushi layuya Khumenyu. . . . Okone ndu nyu, dieli la nyu dia ndjalongosola, ne dia On’a untu ayuya lu unya wahanyalungamela.”—Mateu 24:30, 32, 33, 42, 44, (sho mbɛnganyisha alɛta ango.).
Lande na Kayaye Yeso Kristo?
6 Kânga mbênde Nkumekanga oma ko 1914, Yeso Kristo la dia nombosha atshunda wa pɔlitikɛ l’anto la ntondo ka nde ndjolanya atshi wa kɔlɔ. (Ɛdika la 2 Koreto 5:10.) Jehowa ekɔ suke la tshutshuya mandji ya pɔlitikɛ dia vɔ ndanya ‘Babilɔna ka Woke,’ etshumanelo k’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wa l’andja w’otondo. (Enyelo 17:4, 5, 16, 17) Ɔpɔstɔlɔ Paulo akate lo yoho ya lânde ɔnɛ Yeso Kristo ayolanya ‘ɔmɔnyɔdi w’ɛlɛmbɛ’ mbut’ate, ɛlɔmbɛdi wa lo Lokristokristo wakangana la mbetawɔ, etenyi ka woke ka lo ‘Babilɔna ka Woke.’ Nde akafunde ate: ‘Ɔmɔnyɔdi w’ɛlɛmbɛ ayotomba sɛkɛ, Nkumadiɔndjɔ Yeso ayowodiaka la lowe l’oma l’onyɔ ande ndo ayowetɛ anyanya ato lo wôngelo ande.’—2 Tesalonika 2:3, 8.
7 Kem’edja nto, Kristo ayolombosha wedja lo ndjela kɛnɛ kakawatshɛ anango wanɛ wêke la nkɛtɛ. Nde akate ate: “Lam’ayuya On’a untu lu lutumbu landi, la andjelo tshe kame la ndi, ndi ayudjase lu kiti ka diulelu ka lutumbu landi. Wedja tshe wayusanganyema la ntundu kandi, ku ndi ayuwatanya uku atatanyaka ulami ekoko la mbudi. Ndi ayukitsha ekoko lu lunya landi la pami, ku mbudi lu lunya la lomoso. . . . Khum’ekanga ayâkaluya [ɛkɔkɔ] diui ati: Mete kanyutelami nti: Uku akanyatshela otoi omotshi a wane wuleki tshitshe l’atei w’analingu ane, dimi uku akanyatshela. . . . [Waa mbudi] wayutsho lu sui dia pundju, keli antu w’ololo lu lumu la pundju.”—Mateu 25:31-46.
8 Oko wɛnyamidiɔ lo wɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi, Yeso ayela elanyelo k’ekomelo le anto tshɛ wa kɔlɔ. Paulo akashikikɛ anyande wakasoyamaka ɔnɛ ‘nyanga sambema kâmɛ la so lo woshwelo wa Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo oma l’olongo kâmɛ l’andjelo ande wa wolo lo lombe la dja, lam’ayondɔsɔmbɔya wanɛ waheye Nzambi ndo wahakitanyiya lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Nkumɛso Yeso Kristo. Anto asɔ wayolanyema pondjo oma le Nkumadiɔndjɔ ndo oma lo lotombo la wolo ande, lam’ayondoya dia ndjotombwama kâmɛ la wakinde w’ekila.’ (2 Tesalonika 1:7-10) Lo menda akambo asɔ tshɛ wa diambo watokongɛ, onde hatohombe monga la mbetawɔ ndo mambâlɛka la wolo tshɛ dikambo di’oyelo waki Kristo?
Wekɔ lo Kongɛ l’Asolo Walokɔlokɔ Woshwelo wa Kristo
9 ‘Woshwelo wa Nkumadiɔndjɔ Yeso oma l’olongo,’ wayonga dia ndjolanya anto wa kɔlɔ ndo futa anto w’ɛlɔlɔ. Kânga mbakoka sowa atshikadi w’anango Kristo wêke lanɛ la nkɛtɛ la ntondo ka woshwelo wa Yeso Kristo, vɔ ngɛnangɛnaka dikambo dia elongamelo ka lotombo k’otsha l’olongo kele lawɔ. Ɔpɔstɔlɔ Petero akafundɛ Akristo w’akitami ɔnɛ: “Keli nyongenengene, ne dia nyu nyambusuwa la Kristu, ne dia nyu mbeya ngenangena l’ongenongeno utamanya [“lo woshwelo wa lotombo lande,” NW].”—1 Petero 4:13.
10 Akristo w’akitami wamboyashikikɛ dia tshikala la kɔlamelo edja ndo ‘lam’ayowatshumanya Kristo kâmɛ la nde’ dia mbetawɔ kawɔ ‘kambohembama’ ‘kakoke la mandɔma, tombɔma ndo monga la kɛnɛmɔ lo woshwelo wa Yeso Kristo.’ (2 Tesalonika 2:1; 1 Petero 1:7) Lo kɛnɛ kendana l’Akristo asɔ wa kɔlamelo wakotɔ le nyuma, sho kokaka mbuta ɔnɛ: “Uku okone wakashikimala diui dia Kristu le nyu—okone nyu hanyuhandja nduku ushasha lam’alungamelanyu [“woshwelo wa,” NW] Khumesu Jesu Kristu.”—1 Koreto 1:6, 7.
11 Atshikadi w’akitami wekɔ la kanyi yamɛ vɔ la Paulo, ɔnɛ lakafunde ate: “Asui wa l’etena kene hawedima la lutumbu [“layoshwama,” NW] le su l’okongo diku.” (Romo 8:18) Mbetawɔ kawɔ halemanɛ la wadielo w’ɛnɔnyi kana okambelo w’akumi. Vɔ tetemalaka kamba olimu wa Jehowa, lo mbisha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ efula le anyawɔ ‘ɛkɔkɔ ekina.’ (Joani 10:16) Akitami asɔ mbeyaka ɔnɛ ekomelo k’andja ɔnɛ wa kɔlɔ kaya suke, ndo vɔ kitanyiyaka dako nɛ diaki Petero diata ɔnɛ: “Nyolongosole tumba tanyu, nyuyali ki. Nyushikike elungamelu kanyu lu ngandji ka mamba kayuwunyusha [“lo woshwelo wa,” NW] Jesu Kristu.”—1 Petero 1:13.
‘Ditongami Diekɔ lo Nongamɛ l’Asolo Walokɔlokɔ’
12 Onde ɛkɔkɔ ekina ndo vɔ lawɔ wekɔ lo nongamɛ ɛngɔ kɛmɔtshi l’asolo lokoloko? Eelo. L’ɔkɔngɔ wa nde tɛkɛta di’elongamelo ka lotombo kele l’ana a yanyi waki Jehowa, oko ‘anande’ wa lo nyuma ndo ‘ekitɔ kâmɛ la Kristo’ lo Diolelo dia l’olongo, Paulo akate ate: ‘L’asolo walokɔlokɔ mbalongamɛ ditongami woshwelo w’ana wa Nzambi. Nɛ dia ditongami tshɛ diakalɛndjama l’akambo w’anyanya, aha oma lo lolango lawɔ hita, koko oma l’ɔtɛ w’ɔnɛ lakadilɛndja, l’ɔtɛ w’elongamelo k’ɔnɛ: ditongami ndo diɔ lawɔ diayotshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ l’ɛhɔndɛlɔ ko kondja lotshungɔ la lotombo l’ana wa Nzambi.’—Romo 8:14-21; 2 Timote 2:10-12.
13 Oma lo pɛkato k’Adama, ekana ande tshɛ ‘wakalɛmbiama l’akambo w’anyanya,’ wekɔ lo mbotɔ lo lɔhɔmbɔ la pɛkato la nyɔi. Vɔ hawokoke ndjatshungola vamɛ oma lo lɔhɔmbɔ lɔsɔ. (Osambu 49:7; Romo 5:12, 21) Ande nganɛ wakombola ɛkɔkɔ ekina ‘tshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ la kɔlɔ lee’! Koko, la ntondo ka dikambo sɔ, awui amɔtshi la dia tomba lo ndjela tena la ɛnɔnyi wakashikikɛ Jehowa.
14 Atshikadi w’akitami, mbut’ate ‘ana wa Nzambi’ pombaka ‘mbishwama’ ntondo. Ko dikambo sɔ ayodiɛnya na? L’etena kakashikikɛ Nzambi, ɛkɔkɔ ekina wayɛna dimɛna ɔnɛ akitami ‘wambodjama djembetelo’ y’ekomelo ndo wambolongola lotombo dia mbolɛ kâmɛ la Kristo. (Enyelo 7:2-4) ‘Ana waki Nzambi’ wanɛ wayolɔ ‘wayoshwama’ lam’ayowokimanɛ la Kristo dia ndanya dikongɛ nɛ dia kɔlɔ di’akambo diaki Satana. (Enyelo 2:26, 27; 19:14, 15) Oma lâsɔ, lo Diolelo di’Ɛnɔnyi Kinunu diaki Kristo, vɔ ‘wayoshwama’ nto oko ɛlɔmbɛdi dia mbishaka wanɛ wele oma le wɔ mbayokondjaka anto ɛlɔlɔ w’oma l’olambo w’etshungwelo wakakimɔ Yeso dikambo di’‘anto.’ Lâsɔ ‘mbayotshungɔ anto oma lo lɔhɔmbɔ la kɔlɔ’ ndo mbɔtɔ lo ‘lotshungɔ la lotombo l’ana wa Nzambi.’ (Romo 8:21; Enyelo 20:5; 22:1, 2) Lo menda akambo wa weke asɔ wewɔ lo nongamɛ, onde tâmu kokaka monga di’ɔnɛ ɛkɔkɔ ekina weko ‘lo konga woshwelo w’ana wa Nzambi’ l’‘etema walokɔlokɔ’ oka?—Romo 8:19.
Lotutsha Laki Jehowa Lekɔ Panda
15 Jehowa mbele Onto loleki nɛnya wenya. Akambo tshɛ wayotshama paka woho wakandashikikɛ. Ondo akambo hawototshama lo yoho yalongamɛso. Koko, sho kokaka monga la mbetawɔ k’efula ɔnɛ kɛnɛ tshɛ kakalake Nzambi kayokotshama. (Jashua 23:14) Otshikitanyi la woho walongamɛ anto efula, nde mbeyaka tshika etenyi k’otale la ntondo ka ndjokotsha kɛnɛ kakandalake. Nyɛsɔ toyange dia mana mboka yande fundo ndo mandola lomba lande. Paulo akafunde ate: “Ya ndi wuki w’ongonyi wa [lo]mba ndu wa ewu ka [Nzambi] li! Ndi dumbwelu diandi diahamanema fundu, la mbuka yandi yaheyama nonda li! Akona alimbitela yimba ya [Jehowa]? Akona eli undaki andi?”—Romo 11:33, 34.
16 Petero akafunde ate: “Elangimi ami, ne dia nyu nyambulungamela akambu ane, [elanyelo k’‘elongo’ w’edjedja la ‘nkɛtɛ’ k’edjedja ko pɛnama l’‘elongo w’eyoyo’ la ‘nkɛtɛ’ k’oyoyo kakalake Nzambi], nyutetemali dia nyu ntanema la ki, aha la vadi, aha la unungu lu ashu andi. Nyeyi nyati: [lotutsha] la Khumadiondjo [l]eko panda kanyu.” Oma lo lotutsha la Jehowa, miliyɔ nkina y’anto wekɔ lo kondja diaaso dia panda oma lo ‘lushi la Jehowa,’ lɔnɛ layoya la shashimoya ‘oko wovi.’ (2 Petero 3:9-15, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Ndo nto, lotutsha lande toshaka sho tshɛ diaaso dia sho ‘kamba lo dikambo dia panda kaso shamɛ la wɔma ndo la lokomba.’ (Filipi 2:12) Yeso akate ate sho pombaka ‘ndjalama’ ndo ‘aha ndala djɔ’ naka sho nangaka mbetawɔma ndo mbeya ‘memala la ntondo k’Ɔna onto’ lam’ayondoya dia ndjolombosha.—Luka 21:34-36; Mateu 25:31-33.
Totetemale Konga Aha la Nɛmba
17 Paulo akakɔkɔmiya anango wa lo nyuma dia vɔ shikikɛ washo awɔ ‘l’akambo wahɛnama, koko aha l’akambo wɛnama.’ (2 Koreto 4:16-18) Nde konangaka kânga ɛngɔ ɔtɔi mbâshishɛ difuto diawɔ di’otsha l’olongo diele la ntondo kawɔ. Oyadi Akristo w’akitami mbeso kana ɛkɔkɔ ekina, nyɛsɔ tokukute elongamelo ka diambo kele la ntondo kaso, aha la pekɔ. Nyɛsɔ ‘totetemale la kongɛ aha la nɛmba,’ lo mɛnya ɔnɛ ‘sho kema l’atei a wanɛ wakawola ɛkɔngɔkɔngɔ otsha l’elanyelo, koko l’atei a wanɛ wele la mbetawɔ dia shimbela anima awɔ.’—Romo 8:25; Heberu 10:39.
18 La mbetawɔ tshɛ sho kokaka tshika tena l’ɛnɔnyi l’anya wa Jehowa. Lo ndjela alamanaka ande, nde ‘hatotshimbatshimba’ nto dia kotsha alaka ande. (Habakuka 2:3) Ɔnkɔnɛ, dako diaki Paulo otsha le Timɔtɛ diekɔ la kitshimudi kina le so. Nde akate ate: “Dimi lambukokokomiya lu ashu a [Nzambi] ndu wa Kristu Jesu, one layulumbuya wasena ndu wakavu, ndu uma lu enelo kandi la diulelu diandi nti: Usambishaki diui; utetemalaki mbatela lu tena di’ololo la tena dia kolo; . . . utshaki ulimu w’usambisha, ukutshaki ekambelu kaye.”—2 Timote 4:1-5.
19 Nsɛnɔ yekɔ lo wâle—lɔsɛnɔ laso ndo nsɛnɔ y’anyaso. Paulo akafunde ate: “Uyalamaki, ulamaki ndu wetshelu aye. Utetemalaki lu akambu aso. Ne dia lam’ayuyutsha osoku, we ayuyashimbela, ndu we ndu wane wuka aui aye.” (1 Timote 4:16) Andja ɔnɛ wa kɔlɔ waya kasuke la ndanyema. Etena kɛnɛ kakongɛso l’asolo walokɔlokɔ akambo wayaye, Jehowa ekɔ lo mbisha ekambi ande etena ka vɔ ndeka sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo. Olimu ɔsɔ pombaka kotshama lo yɛdikɔ yalangande. ‘L’ɔkɔngɔ diko,’ oko wakate Yeso ‘ekomelo kayoya.’—Mateu 24:14.
[Footnote]
a Enda tshapita 10 la 11 ya dibuku Ewo Katɔla Otsha lo Lɔsɛnɔ la Pondjo, dibuku diakatondja Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
[Study Questions]
1. Diɔtɔnganelo diakɔna diele lam’asa lɔsɛnɔ l’Akristo wa nshi nyɛ la wa l’eleko ka ntondo?
2, 3. (a) Naa djembetelo yaleka mɛnya ɔnɛ tekɔ lo sɛna l’etena ka wôngelo wa Kristo lo lowandji lande? (b) Kakɔna kɛnya ɔnɛ Akristo hawohombe ndala djɔ lo wôngelo wa Yeso Kristo?
4. Oyango akɔna wele la djembetelo yakasha Yeso?
5. Ngande wakɛnya Yeso dia kânga mbele lo yoho ya lo nyuma nde ekɔ, koko nde ‘ayoya’ na?
6. Ngande wayolanyema ‘Babilɔna ka Woke’?
7. Lam’ayoya Ɔna onto lo lotombo lande, elombwelo kakɔna kayondolomboya anto na?
8. Ngande wakɔndɔla Paulo woho wayoya Kristo dia ndjolanya anto wa kɔlɔ na?
9, 10. Lande na kele akitami wêke lanɛ la nkɛtɛ wekɔ lo kongɛ l’asolo walokɔlokɔ etena kayoshwama Yeso Kristo na?
11. Kakɔna katsha Akristo w’akitami etena kɛnɛ kakongɛwɔ woshwelo wa Yeso Kristo na?
12, 13. Ngande ‘wakalɛndjama ditongami l’akambo w’anyanya,’ ndo ɛkɔkɔ ekina akongɛwɔ l’asolo lokoloko?
14. Kakɔna kayɛnama lo ‘woshwelo w’ana wa Nzambi,’ ndo woho akɔna wayokimanyiya dikambo sɔ anto dia vɔ ‘tshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ l’akambo wa kɔlɔ’ na?
15. Kakɔna kahatahombe mbohɛ pondjo lo kɛnɛ kendana l’alamanaka waki Jehowa na?
16. Akɔna akoka kondja ɛlɔlɔ oma lo lotutsha la Jehowa na?
17. Naa alako wakasha ɔpɔstɔlɔ Paulo wahombaso ndjela na?
18. Lande na kakokaso tshika tena la ɛnɔnyi l’anya wa Jehowa na?
19. Naa olimu wakahombe ntsha ekambi wa Jehowa l’etena kɛnɛ ndo lande na?
[Caption]
[Footnote]
[Caption]
[Questions]
[Caption]
[Captions]
Akristo la dia mambâlɛka lam’ewɔ lo kongɛ oyelo wa Kristo
Atshikadi w’akitami tetemalaka kamba olimu wa Jehowa, aha la mbika mbetawɔ kawɔ lo wadielo w’ɛnɔnyi kana l’okambelo w’akumi
[Caption]
[Review]
Ovuswelo
◻ Lo kɛnɛ kendana la wadielo w’ɛnɔnyi, ngande wafɔna lɔsɛnɔ laso la l’Akristo wa l’eleko ka ntondo?
◻ Bonde kahomba Akristo ‘sungukalaka’ kânga l’etena ka wôngelo wa Kristo?
◻ Lande na kele anto l’elongamelo ka wolo ka ‘woshwelo w’ana wa Nzambi’?
◻ Bonde kahatahombe mbatɛ asolo lo tshika tena la ɛnɔnyi l’anya wa Jehowa na?