Toke Jehowa wɔma ko tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ!
“Untu latukaka [Jehowa] woma atuyalaka la otshoko.”—OSAMBU 112:1.
1, 2. Kakɔna kakoka wɔma wa Jehowa mbela onto?
ƆNGƐNƆNGƐNƆ hawoye oyaya. Dia onto monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’oshika, nde pombaka sala ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna, sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo tona kɛnɛ kele kɔlɔ. Otungi aso Jehowa, akatosha Ɔtɛkɛta ande, Bible dia tetsha woho wakokaso nsɛna lo yoho yoleki dimɛna. Lo nyanga ndo lo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa, mbuta ate lo kɛnɛmɔla wɔma wa Nzambi, sho koka mɛtɛ monga la ɔlɔ ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ.—Osambu 23:1; Tukedi 14:26.
2 Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola bɛnyɛlɔ diele lo Bible ndo dia nshi nyɛ diɛnya woho wakakimanyiya wɔma w’oshika wa Nzambi anto dia vɔ shika tanga la ntondo ka tɔsɛngiya ta sala kɛnɛ kele kɔlɔ ndo mbasha dihonga dia sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Tayɛna dia wɔma wa Nzambi mbeyaka tosha ɔngɛnɔngɛnɔ lo totshutshuya dia tshika kɔlɔ kambotosala oko wakasale nkumekanga Davidi. Tayɛna nto dia wɔma wa Jehowa ekɔ sango di’oshinga wolo diakoka ambutshi tshikɛ anawɔ. Eelo, Ɔtɛkɛta wa Nzambi toshikikɛka ɔnɛ: “Untu latukaka [Jehowa] woma atuyalaka la otshoko.”—Osambu 112:1.
Monga nto l’ɔngɛnɔngɛnɔ
3. Kakɔna kakakimanyiya Davidi dia nde kɔlɔngana oma lo pɛkato yande?
3 Oko wakatadiɛnyi lo sawo di’etshi, lo waaso asato, Davidi kɔmɛnya wɔma wa mɛtɛ wa Jehowa ndo akasale pɛkato. Koko kɛnɛ kakandasale etena kakawosha Jehowa dilanya akɛnya dia nde aki onto lakokaka Nzambi wɔma. Woho wakandatɛmɔlaka Nzambi ndo wakandɔlɛmiyaka akôtshutshuya dia mbetawɔ munga kande, dia ndjatshumoya, ndo dia nyomonga nto la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. Kânga mbele munga yakandasale yakawela nde l’anto akina asui, ndjatshumoya kaki lande akakonya dia Jehowa tetemala mbosukɛ ndo mbɔtshɔkɔla. Ɛnyɛlɔ ka Davidi koka monga ekeketshelo ka mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ le Akristo wakoka sala pɛkato ya weke.
4. Ngande wakoka wɔma wa Nzambi kimanyiya onto dia monga nto l’ɔngɛnɔngɛnɔ waki lande ntondo?
4 Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Sonja.a Kânga mbakinde osambisha wa lo tena tshɛ, Sonja akɔtɔ lɔngɛnyi l’anto wa kɔlɔ, akayonga la lɔkɛwɔ lahɔtɔnɛ la l’Okristo ndo akayotshanyemaka l’etshumanelo k’Akristo. L’ɔkɔngɔ wa nde ndjokana yimba dimɛna, Sonja akasale tshɛ kaki ohomba dia nde kaloya nto diɔtɔnganelo diaki lam’asande la Jehowa. Nde akayokaloyamaka nto l’etshumanelo. Kânga mbakokomɛ akambo asɔ tshɛ, Sonja koshisha nsaki kaki lande ka kambɛ Jehowa. L’edjedja ka wonya, nde akayokambaka olimu wa lo tena tshɛ nto oko ombatshi mboka. L’ɔkɔngɔ diko, nde akayotshukamaka l’ekumanyi kɛmɔtshi k’Okristo, ndo wekɔ lo kamba l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’etshumanelo. Kânga mbanyanga Sonja lo woho wakandayotakɔ lo tshanda mɔtshi mboka k’Okristo, nde ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho wele wɔma wa Nzambi akokimanyiya dia monga nto la diɔtɔnganelo la Jehowa.
Ndeka dimɛna soyama lo dihole dia sala pɛkato
5, 6. Lembetshiya ngande ndo lande na kakatone Davidi mbala hiende y’etondo dia ndjaka Saulo.
5 Ekɔ dimɛna efula naka wɔma wa Nzambi kimanyiya onto dia nde mbewɔ sala pɛkato ka woke. Ngasɔ mbakidiɔ lo dikambo dia Davidi. Etena kakandatayelaka Davidi l’alembe nunu sato, Saulo akatɔtɔ lo woko wâmɛ wa dive wakashama Davidi nde la anto ande. Anto waki Davidi wakôtshutshuya dia ndjaka Saulo lo mbotɛ ɔnɛ Jehowa mbambokimɔ l’anya ayɛ. Davidi akatshu ɔkɔkɛ ɔkɔkɛ ko akatata ɛtshi ka dihɔndɔ diakalɔtɛ Saulo. Lam’ele Davidi akokaka Nzambi wɔma, kânga kɛnɛ kakandasale kaki komonga kɔlɔ kɛsɔ akôkiyanya. Davidi akahandjola apami ande waki la kɛlɛ ndo akate ate: “[Jehowa] anshimbi diaha dimi ntshela khumemi lakandakiti iso dikambu dia wuhu one, ne dia ndi eli ukitami w’iso wa [Jehowa].”b—1 Samuele 24:1-7.
6 Lo diaaso dikina, Saulo akahange l’otsho dihole dimɔtshi, nde la anto ande ko ‘Jehowa akaladia djɔ ya baku.’ Davidi nde la Abishai w’ɔna kadiyɛnde laki la dihonga wakasɔsɔmɛ l’atei atei wa mpango ndo wakakome lam’akalale Saulo. Abishai akalange ndjaka Saulo. Davidi akôshimbe lo mombola ate: “Akona ukuki mbahe ukitami w’iso wa [Jehowa] lunya wahahe, ku ndi hayala la unungu?”—1 Samuele 26:9, 12.
7. Kakɔna kakashimbe Davidi diaha nde sala pɛkato?
7 Bonde kele Davidi kondjaka Saulo etena kakandakondja diaaso mbala hiende y’etondo? Nɛ dia nde akokaka Nzambi wɔma oleki wɔma wakandokaka Saulo. Oma lo wɔma w’oshika wakandokaka Nzambi, Davidi akayalɔngɔsɔla dia sowa naka aki ohomba lo dihole dia sala pɛkato. (Heberu 11:25) Davidi aki la wɛkamu tshɛ lo woho wasukɛ Jehowa ekambi ande mbidja ndo ndamɛ. Davidi akeye dia kitanyiya ndo ndjaɛkɛ le Nzambi akahombe mbosha ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ɛtshɔkɔ efula, ndo ɔnɛ naka nde mboka Nzambi ɔkɔngɔ, kete Nzambi lawɔ ayowoka ɔkɔngɔ. (Osambu 65:4) Nde akeyaka nto dia Nzambi ayokotsha daka diande dia mbetɛ Davidi nkumekanga ndo mbahola Saulo l’okudi l’etena ndo lo yoho yalangande.—1 Samuele 26:10.
Wɔma wa Nzambi mbishaka ɔngɛnɔngɛnɔ
8. Ngande wele dionga diakakɛnɛmɔla Davidi la ntondo k’ɔlɔshamelo diekɔ ɛnyɛlɔ ka dimɛna?
8 Oko weso Akristo, sho kokaka nongamɛ dia sɔkama, pɛnyahɛnyama ndo weho ekina w’ehemba. (Mateu 24:9; 2 Petero 3:3) Tena dimɔtshi, sho mbeyaka kânga monga l’ekakatanu la asekaso atɛmɔdi. Koko, sho mbeyaka dia Jehowa mɛnaka akambo tshɛ, mbokaka alɔmbɛlɔ aso, ndo lo wonya wahombama, nde ayosembola akambo lo yoho yɔtɔnɛ la lolango lande. (Romo 12:17-21; Heberu 4:16) Ɔnkɔnɛ, lo dihole dia saka lokomba la ntondo k’atunyi aso, sho mbokaka Nzambi wɔma ndo mendɛka le nde dia nde totshungola. L’ɛnyɛlɔ ka Davidi, sho hatokaloya kɔlɔ lo kɔlɔ, ndo hatɔnyɔla atɔndɔ wosembwe dia mbewɔ asui. L’ekomelo, dikambo sɔ ndjoshaka ɔngɛnɔngɛnɔ. Lo ngande?
9. Sha ɛnyɛlɔ kɛnya woho wakoka wɔma wa Nzambi mbisha ɔngɛnɔngɛnɔ kânga l’atei w’ɛhɛnyɔhɛnyɔ.
9 Misiɔnɛrɛ ɔmɔtshi wambokamba edja l’Afrikɛ akatɛkɛta dia ɛnyɛlɔ kɛnɛ ate: “Mama kɛmɔtshi la ɔnande la womoto lele l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi, wakatone somba kartɛ ka parti pɔlitikɛ l’ɔtɛ wa lomangemange lawɔ l’Okristo. Olui w’apami wakâkɔmɔla l’esehe tshɛ ndo wakawatɛ dia vɔ tshɔ otsha lakawɔ. Lo mboka, mama kɛsɔ akayange dia keketsha ɔnande lakatasekumaka la delo, lakasalaka la wolo tshɛ dia mbeya lande na kakâkome dikambo sɔ. L’etena kɛsɔ vɔ komonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, koko waki la nkum’otema ka pudipudi. L’ɔkɔngɔ diko, vɔ wakayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula lo woho wakawakitanyiya Nzambi. Otowosomba kartɛ shɔ, olui w’anto ɔsɔ wotonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ɔtɛkɔya. Apami asɔ wotowasha elangi wa wanu wa mpɛ ndo wotâtshindɛ otsha la ngelo wadingi ndo watanwɛ lokombe. Koko, ɔna womoto ɔsɔ la nyango wakɛnyi dia otowoshisha lomangemange lawɔ, tshike wotonga la lonyangu laheyama mbuta.” Wɔma wakawokaka Nzambi akâkokɛ oma lo dikambo sɔ.
10, 11. Etombelo akɔna w’ɔlɔlɔ wakaye lo woho wakoke womoto ɔmɔtshi Nzambi wɔma?
10 Wɔma wa Nzambi mbeyaka nto tosha ɔngɛnɔngɛnɔ etena kahomanaso l’ehemba wendana la nɛnya ekila ka lɔsɛnɔ. Etena kaki Mary la diemi di’ɔnande la sato, dɔkɔtɛlɛ akawotɛ dia tondja diemi. Nde akawotɛ ate: “Lɔsɛnɔ layɛ lekɔ lo wâle. Hemɔ koka koheka wolo wonya ɔmɔtshi ndo heta lushi wɛ ayovɔ. Ndo ɔna lele l’otema lawɔ ayovɔ. Ndoko kakoka toshikikɛ dia ɔna ayɔsɛna.” Mary akekaka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, koko aki atabatizama. Mary akate ate: “Dimi lakɔshi yɛdikɔ ya kambɛ Jehowa, ndo lakayashikikɛ dia monga la kɔlamelo le nde, oyadi kakɔna tshɛ.”—Etumbelu 21:22, 23.
11 Nshi yakinde la diemi, Mary akatetemala mbeka Bible ndo kokɛ nkumbo kande. L’ekomelo ɔna akayotɔka. Mary kɔndɔlaka ate: “Diwutshi sɔ diaki yema l’okakatanu ndeka awutshi ahende wa ntondo, koko diakete dimɛna.” Wɔma wa Nzambi akakimanyiya Mary dia monga la nkum’otema ka dimɛna ndo kombeta edja nde akabatizama. Lam’akole ɔnɔsɔ, nde lawɔ akayekaka dia mboka Jehowa wɔma, ndo kakianɛ nde ekɔ lo kamba lo Bɛtɛlɛ kɛmɔtshi k’Ɛmɛnyi wa Jehowa.
‘Toyakeketsha le Jehowa’
12. Ngande wakakeketsha wɔma wa Nzambi Davidi?
12 Wɔma wakokaka Davidi Jehowa kokomɛ tsho lo mboshimba diaha nde sala kɔlɔ. Vɔ wakokekeketsha dia nde mbɔsa yɛdikɔ ya wolo ndo ya lomba lo tena dia pâ. L’edja ka ɔnɔnyi la ngɔndɔ nyɛi, Davidi la anto ande wakatalawɔka Saulo wakatoyashɛ la Zikilange, osomba ɔmɔtshi w’ase Filistiya. (1 Samuele 27:5-7) Etena kakatombe Davidi la anto ande, ase mbase w’ase Amalɛka wakatshumbe osomba ndo wakatshu la wadi, ana ndo la dongalonga diawɔ tshɛ. Lam’akawakalola ndo wakawɛnyi kɛnɛ kakatombe, Davidi la anto ande wakalele. Lonyangu laki lawɔ lakawasha kɛlɛ esadi eto, ndo anto wa Davidi wakalange mbôka ave. Kânga mbakinde la pâ efula lo dikambo sɔ, Davidi koshisha elongamelo. (Tukedi 24:10) Wɔma wakandokaka Nzambi akotshutshuya dia nde kadimɔ le Jehowa lo dɔmbɛlɔ ndo ‘ndjakeketsha le Jehowa.’ Oma l’ekimanyielo ka Nzambi, Davidi la anto ande wakatshanya ase Amalɛka ndo wakatakɔsɔla diangɔ tshɛ.—1 Samuele 30:1-20.
13, 14. Ngande wakakimanyiya wɔma wa Nzambi Okristo ɔmɔtshi dia nde mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna?
13 Ekambi waki Nzambi pomanaka ɛlɔ kɛnɛ l’awui walɔmba dia vɔ ndjaɛkɛ le Jehowa ndo mbɔsa yɛdikɔ ya wolo. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka Kristina. Lam’akinde eke osekaseka, Kristina akekaka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Koko nde akalangaka monga opomi wa mishiki ndo akadje welo efula dia kotsha oyango ɔsɔ. Ndo nto, nde kɔngɛnangɛnaka kânga yema olimu w’esambishelo ndo akokaka wɔma dia mbetawɔ ɛkɛndɛ wayonga lande l’ɔkɔngɔ wa nde batizama. Oko wakandatatetemalaka mbeka Bible, Kristina akatatɛ ndjakeketsha. Nde akekaka dia mboka Jehowa wɔma, ndo nde akashihodia dia Jehowa nongamɛka dia ekambi ande mbolanga l’otema awɔ tshɛ, la yimba yawɔ tshɛ, l’anima awɔ tshɛ ndo la wolo awɔ tshɛ. (Mako 12:30) Kɛsɔ akôtshutshuya dia nde ndjakimɔ le Jehowa ndo batizama.
14 Kristina akalɔmbɛ Jehowa dia mbokimanyiya dia nde pama lo nyuma. Nde mbutaka ate: “Dimi mbeyaka dia lɔsɛnɔ l’opomi wa mishiki nɔmbaka dia mindaka nkɛndɔ mbala la mbala ndo sinya kɔtra ya poma mishiki lo sɛkɛ mbala oko 400 l’ɔnɔnyi. Ɔnkɔnɛ, lakɔshi yɛdikɔ ya kamba oko ombetsha woho wa dimi ndjakotshiyɛka ehomba ami ndo kondja diaaso dia kamba oko osambisha wa lo tena tshɛ.” L’etena kɛsɔ ko Kristina amboshilaka ndjalɔngɔsɔla dia tohoma mishiki lo sɛkɛ mbala ka ntondo lo mbalasa ka woke koleki mbeyama kahomawɔ mishiki lo wodja awɔ. Nde akate ate: “Mbala kami ka ntondo ka kɛnya lo sɛkɛ akakome mbala kami ka ntondo ndo k’ekomelo.” Oma lâsɔ, Kristina akayotshukamaka l’ekumanyi kɛmɔtshi k’Okristo. Vɔ wekɔ lo kamba ɛlɔ kɛnɛ lo Bɛtɛlɛ kɛmɔtshi k’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Nde ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho wakawosha Jehowa dihonga dia sala ɔsɔnwɛlɔ wa dimɛna ndo lo woho wakokande kakianɛ kamba la wenya ndo la wolo ande l’olimu ande.
Sango dia nɛmɔ efula
15. Sango diakɔna diakalange Davidi tshikɛ anande ndo ngande wakandasale dikambo sɔ?
15 Davidi akafunde ate: “Nyuyi, nyu ana wa tshitshe, nyumbukeli, ku layunyetsha woma wa [Jehowa].” (Osambu 34:11) Oko wakinde ombutshi, Davidi akalange mbisha anande sango dia dimɛna efula diakandakoke mbasha. Sango diakɔ ko wɔma w’oshika wa Jehowa. Oma l’ɛtɛkɛta ndo l’etsha, Davidi akɛnya Jehowa aha oko Nzambi kadidinya anto lokomba la wɔma, lakongɛ dia mɛna woho wɔnyɔla anto ɛlɛmbɛ ande dia mbasha dilanya, koko oko Ombutshi woludi la ngandji, wakokɛ ndo wadimanyiya anande wele la nkɛtɛ. “Akona eya nimbitela munga yandi hita?” Ɔsɔku mbakambola Davidi. Oma lâsɔ, lo mɛnya eshikikelo kaki lande k’ɔnɛ Jehowa hatetemala sɛdingola munga yaso, nde akakotsha ate: “Ombedia uma lu munga yami yahamalimbitela.” Davidi aki l’eshikikelo dia naka nde sala tshɛ kakokande sala, kete Jehowa ayokoka mbetawɔ ɛtɛkɛta ndo tokanyi tande.—Osambu 19:12, 14.
16, 17. Ngande wakoka ambutshi mbetsha ana wɔma wa Jehowa?
16 Davidi ekɔ ɛnyɛlɔ ka dimɛna le ambutshi ɛlɔ kɛnɛ. Ɔnangɛso Ralph lakamba kâmɛ la koshɛnde lo Bɛtɛlɛ kɛmɔtshi k’Ɛmɛnyi wa Jehowa akate ate: “Ambutshi aso wakatodia lo yoho yakatokonya dia ngɛnangɛna akambo wa mɛtɛ. Etena kakiso teke akɛnda, vɔ wakatodjaka lo asawo w’awui wa l’etshumanelo ndo takayokoya ohetoheto waki lawɔ l’akambo wa mɛtɛ. Vɔ wakatodia l’eshikikelo k’ɔnɛ sho koka sala akambo w’amɛna l’olimu wa Jehowa. Ɔnkɔnɛ, l’edja ka ɛnɔnyi efula, nkumbo kaso kakadjasɛ lo wodja waki l’ohomba efula w’apandjudi wa Diolelo ndo takasha lonya lo watelo wa tshumanelo di’eyoyo.”
17 Ralph tetemalaka mbuta ate: “Kɛnɛ kakatokimanyiya dia tshikala lo mboka k’ɔlɔlɔ komonga lokema l’ɛlɛmbɛ wa wolo wolo, koko woho wakɔsaka ambutshi aso Jehowa oko onto la mɛtɛ, lele la ngandji ndo ɔlɔlɔ w’efula. Vɔ waki la nsaki ka ndeka mbeya Jehowa, mbɔngɛnyangɛnya ndo sho takakondja wetshelo oma lo wɔma wa mɛtɛ wakawokaka Nzambi ndo oma lo ngandji kakiwɔ latɔ otsha le nde. Kânga etena kakatasalaka dikambo dimɔtshi dia kɔlɔ, ambutshi aso kotokiyaka dia Jehowa hayotolanga ndo vɔ kotodjɛka la kɛlɛ ɛlɛmbɛ wa wodjadja. Mbala efula vɔ wakadjasɛka la so, ndo wakasawolaka la so dimɛna. Mama akasawolaka la so mbala mɔtshi akɛdia ndo asɔi dia nyanga dia minanda etema aso. Ndo nde akatondoya dia minanda etema aso. Takeke oma l’ɛtɛkɛta ndo oma lo lɔkɛwɔ la ambutshi aso dia wɔma wa Jehowa mbele ɛngɔ koleki tshɛ dimɛna ndo ɔnɛ monga Ɔmɛnyi ande ekɔ dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ efula koko aha wotsho wakɔmɔla demba.”—1 Joani 5:3.
18. Kakɔna kayotokondja lo mboka Nzambi ka mɛtɛ wɔma?
18 Lo “awui wa Davidi w’ekumelu,” sho mbadiaka ɔnɛ: “One latulelaka antu la sambu k’ololo, latulelaka la woma wa [Nzambi], ndi eli uku usasi wa pindju lam’awanda unya.” (2 Samuele 23:1, 3, 4) Mɛnamaka dia Sɔlɔmɔna, k’ɔnaki Davidi ndo ɔhɛna ande akakondja wetshelo oma l’ɛtɛkɛta ɛsɔ, nɛ dia nde akalɔmbɛ Jehowa dia mbosha ‘otema w’okitanyiya’ ndo dikoka dia ‘tshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ.’ (1 Khumi ya Dikanga 3:9) Sɔlɔmɔna akeye dia wɔma wa Jehowa mbishaka lomba ndo ɔngɛnɔngɛnɔ. L’ɔkɔngɔ diko, nde akayɔtɛkɛta lo tshena pe kɛnɛ kele lo dibuku dia Undaki l’ɛtɛkɛta ɛnɛ ate: “Akambu tshe wambukema, nyulungi ekumelu ka dikambu. Uki [Nzambi] woma, ulamaki elembe andi. Oso eli okende w’untu tshe. [Nzambi] ayela akambu tshe l’elumbwelu, ndu akambu wushami kana ololo kana kolo.” (Undaki 12:13, 14) Naka sho ndjela dako sɔ, kete tayɛna mɛtɛ dia “difutu dia ndjakitshakitsha la woma wa [Jehowa]” kema tsho lomba la ɔngɛnɔngɛnɔ, koko ekɔ nto “ekundji, nemo la lumu.”—Tukedi 22:4.
19. Kakɔna kayotokimanyiya dia shihodia ‘wɔma wa Jehowa’?
19 Tambɛna oma lo bɛnyɛlɔ di’oma lo Bible ndo dia nshi nyɛ ɔnɛ wɔma w’oshika wa Jehowa wekɔ ohomba efula lo lɔsɛnɔ l’ekambi wa mɛtɛ wa Jehowa. Wɔma ɔsɔ hawotoshimbe tsho dia sala kɛnɛ kahangɛnyangɛnya Shɛso lele l’olongo, koko vɔ koka nto tosha dihonga dia ndɔshana l’atunyi aso ndo wolo wa mbikikɛ ehemba ndo ekakatanu watokomɛ. Lâsɔ, nyɛsɔ, sho tshɛ akɛnda kana epalanga toyashake l’etete lo wekelo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, tokanake yimba la kɛnɛ kekaso, ndo toyasukanyake la Jehowa lo alɔmbɛlɔ wa mbala la mbala ndo wa l’otema ɔtɔi. Lo sala ngasɔ, hatotokondja tsho ‘ewo ka Nzambi,’ koko tayolembetela nto ‘wɔma wa Jehowa.’—Tukedi 2:1-5.
[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]
a Nkombo mɔtshi yakatshikitanyema.
b Ondo ɔsɔ ekɔ ɔmɔtshi l’atei w’awui wakakomɛ Davidi wakôtshutshuya dia memba osambu 57 la 142.
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
Ngande wakoka wɔma wa Nzambi
• kimanyiya onto dia nde ndjatshumoya oma lo pɛkato ka woke?
• mbisha onto ɔngɛnɔngɛnɔ l’etena k’ehemba ndo k’ɛhɛnyɔhɛnyɔ?
• tokeketsha dia sala lolango la Nzambi?
• monga sango dia dimɛna dia tshikɛ anaso?
[Osato wa lo lɛkɛ 28]
Wɔma wa Jehowa akashimbe Davidi dia nde ndjaka Saulo
[Osato wa lo lɛkɛ 31]
Wɔma wa Nzambi mbele sango di’ohomba efula diakoka ambutshi tshikɛ anawɔ