Tɔngɛnɛngɛnɛ la lɔsɛnɔ lo mboka Jehowa wɔma
“Nyukaki [Jehowa] woma, nyu ekilami andi, ne dia wane watuwukaka woma, hawutuhumbaka engo.”—OSAMBU 34:9.
1, 2. a) Lo toho takɔna tohende totshikitanyi tɔsa Lokristokristo wɔma wa Nzambi? b) Ambola akɔna wayangaso sɛdingola?
ESAMBISHA wa lo Lokristokristo wetsha ɔnɛ anto pombaka mboka Nzambi wɔma salaka dikambo sɔ mbala efula lo ndjela wetshelo wahatombi oma lo Bible wɔnɛ Nzambi soyaka atshi wa pɛkato pondjo pondjo lo ifɛrnɔ. Wetshelo ɔsɔ hɔtɔnɛ la kɛnɛ ketsha Bible ɔnɛ Jehowa ekɔ Nzambi ka ngandji ndo ka losembwe. (Etatelu 3:19; Euhwelu k’Elembe 32:4; Romo 6:23; 1 Joani 4:8) Esambisha ekina wa lo Lokristokristo wekɔ la kanyi kina lo dikambo sɔ. Vɔ hawɔtɛkɛta kânga yema di’anto pombaka mboka Nzambi wɔma. Koko vɔ mbetshaka ɔnɛ Nzambi hadje yimba lo kɛnɛ kasala onto ndo ɔnɛ nde mbetawɔka suke l’onto tshɛ oyadi awui akɔna watshande. Ndo kanyi shɔ nto hatombi oma lo Bible.—Ngalatiya 5:19-21.
2 Ekɔ mɛtɛ dia Bible tokeketshaka dia mboka Nzambi wɔma. (Enyelo 14:7) Wetshelo w’oma lo Bible ɔsɔ monyiyaka ambola wele oko: Lande na kalanga Nzambi ka ngandji dia sho mbôka wɔma? Wɔma wa ngande watɔlɔmba Nzambi dia sho mbôka? Wahɔ akɔna wayotokoka kondja lo mboka Nzambi wɔma? Tayɔsɛdingola ambola asɔ etena katatatetemala kɛtshanya Osambu 34.
Lande na mboka Nzambi wɔma?
3. a) Ngande wɔsayɛ didjango dia mboka Nzambi wɔma? b) Lande na kele wanɛ woka Jehowa wɔma wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ?
3 Anto pombaka mboka Jehowa wɔma nɛ dia nde mbele Otungi ndo Omboledi w’andja w’otondo. (1 Petero 2:17) Koko, wɔma ɔsɔ bu wɔma w’otamanya woka anto jambizambi mɔtshi ya ngala. Ɔsɔ ekɔ wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ woka anto Jehowa lo mbeya ênde. Vɔ wekɔ nto wɔma waha mbônyangiya. Wɔma wa Nzambi wekɔ dimɛna ndo vɔ ndowanyaka onto koko hawosakia onto lokomba kana mbɔkɔmɔla demba. Jehowa ‘Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ’ nangaka dia anto wakandatonge ngɛnangɛna la lɔsɛnɔ. (1 Timote 1:11) Koko, dia sho ngɛnangɛna la lɔsɛnɔ, sho pombaka nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la kɛnɛ kalɔmba Nzambi. Le anto efula, dikambo sɔ nɔmbaka dia vɔ tshikitanya yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ. Wanɛ tshɛ wasala etshikitanu wahombama mɛnaka mɛtɛ ka ɛtɛkɛta wa omembi w’esambo Davidi wata ɔnɛ: “Nyunganeli, nyeyi nyati: [Jehowa] eli ololo! Untu latuyangaka eshamelu kandi le ndi, keli la ongenongeno. Nyukaki [Jehowa] woma, nyu ekilami andi, ne dia wane watuwukaka woma, hawutuhumbaka engo.” (Osambu 34:8, 9) Wanɛ tshɛ woka Jehowa wɔma hawohombe ndoko ɛngɔ kele la nɛmɔ dia pondjo nɛ dia vɔ wekɔ la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Nzambi.
4. Eshikikelo kakɔna kakasha Davidi la Yeso?
4 Tolembete dia oko wakasalemaka dikambo sɔ lo nshi yande, Davidi akɔshi apami ande la nɛmɔ efula lo mbaelɛ “ekilami.” Vɔ wakotɔ lo wodja w’ekila waki Nzambi. Vɔ wakadje nsɛnɔ yawɔ lo wâle lo woho wakawetawɔ ndjela Davidi. Kânga mbakawatalawɔka nkumekanga Saulo, Davidi aki l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayowakotshiyɛka ehomba awɔ. Davidi akafunde ate: “Ana wa tambwe watuyalaka la ehumba, watukaka ndjala. Keli waku watuyangaka [Jehowa], hawutuhumbaka engo k’ololo.” (Osambu 34:10) Yeso akasha ambeki ande eshikikelo ka woho akɔ wâmɛ.—Mateu 6:33.
5. a) Efula ka wanɛ wakayele Yeso waki anto wa woho akɔna? b) Dako diakɔna diakasha Yeso lo kɛnɛ kendana la wɔma?
5 Efula ka wanɛ wakahokamɛ Yeso waki ase Juda waki komonga l’ekondjelo k’efula. Ɔnkɔnɛ, Yeso akawaoke “ketshi, ne dia vo wakahenyahenyama, ndu kundjala la ekimanyelu, uku ekoko waha la ulami.” (Mateu 9:36) Onde ase wola asɔ wakakoke monga la dihonga dia ndjela Yeso? Dia sala dikambo sɔ, vɔ wakahombe monga la wɔma wa Jehowa, koko aha wɔma w’anto. Yeso akate ate: “Tanyukaki wane wadiaka alimba woma, ku l’okongo haweyi ntsha dikambu dikina. Keli dimi layunyewu[y]a one lahumbanyu mboka woma; nyuki one leli la wulu wa mbikandja antu lu lowenga la dja l’okongo a mbadiaka woma; ee, dimi lambunyutela nti: Nyuwuki woma! Hawutusundjaka [nsɔlɛ tanu] akuta ahendi? Keli nduku otoi ato atuhamameka lu ashu wa [Nzambi]. Ndu weondji wa divu dia l’ete anyu wambalema tshe. Tanyukaki woma: Nyu nyambuleka [nsɔlɛ] efula [nɛmɔ].”—Luka 12:4-7.
6. a) Ɛtɛkɛta akɔna wa Yeso wakakeketsha Akristo? b) Bonde kele Yeso ɛnyɛlɔ koleki tshɛ dimɛna lo kɛnɛ kendana la mboka Nzambi wɔma?
6 Etena katshutshuya atunyi wanɛ woka Jehowa wɔma dia vɔ tshika kambɛ Nzambi, vɔ koka mbohɔ dako diaki Yeso diata ɔnɛ: “Untu tshe layumbetawo la ntundu k’antu, ndu On’a untu ayuwetawo la ntundu ka andjelo wa [Nzambi]. Keli untu layumanguna la ntundu k’antu wayuwanguna lu ashu wa andjelo [wa Nzambi].” (Luka 12:8, 9) Ɛtɛkɛta ɛsɔ wekɔ lo keketsha Akristo, djekoleko lo wedja wele lɛɛta amboshimbaka ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Anto asɔ tetemalaka tombola Jehowa lo woshɛshɛ lo nsanganya y’Akristo ndo l’olimu awɔ wa lo sɛkɛ. (Etsha 5:29) Yeso mbakasha ɛnyɛlɔ koleki tshɛ dimɛna lo kɛnɛ kendana la mboka ‘Nzambi wɔma.’ (Heberu 5:7) Ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya wakate lo dikambo diande ɔnɛ: “Nyuma ka [Jehowa] kayuyala le ndi, nyuma . . . ka woma wa [Jehowa]. Ndi ayongenangenaka lu woma wa [Jehowa].” (Isaya 11:2, 3) Lâsɔ, Yeso mbele l’akoka tshɛ wahombama dia tetsha ɛlɔlɔ waya lo mboka Nzambi wɔma.
7. a) Ngande wetawɔ Akristo lo leeta lele oko lɔnɛ lakasha Davidi? b) Ngande wakoka ambutshi ndjela ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka Davidi?
7 Wanɛ tshɛ wayela ɛnyɛlɔ ka Yeso ndo wayela wetshelo ande wekɔ lo mbetawɔ leeta lele oko lɔnɛ lakasha Davidi ate: “Nyuyi, nyu ana wa tshitshe, nyumbukeli, ku layunyetsha woma wa [Jehowa].” (Osambu 34:11) Komonga kɔlɔ dia Davidi mbelɛ apami waki la nde ɔnɛ “ana” nɛ dia vɔ wakawɔsaka oko ɔnɔmbɔdi awɔ. Lo wedi ande, Davidi akasha wanɛ wakatawoyelaka ekimanyielo ka lo nyuma dia vɔ monga kâmɛ ndo mbetawɔma le Nzambi. Ande ɛnyɛlɔ ka dimɛna le ambutshi w’Akristo lee! Jehowa akawasha lowandji lâdiko dia ana awɔ dia vɔ ‘mbaodia lo ɛlɛmbɛ la lo wetshelo wa Jehowa.’ (Efeso 6:4) Lo kɛtshanyaka la anawɔ akambo wa lo nyuma lushi la lushi ndo lo mbaetshaka Bible mbala la mbala, ambutshi kimanyiyaka anawɔ weke akɛnda dia vɔ ngɛnangɛna lɔsɛnɔ lo wɔma wa Jehowa.—Euhwelu k’Elembe 6:6, 7.
Woho wa mboka Nzambi wɔma
8, 9. a) Bonde kele mboka Nzambi wɔma ekɔ yoho ya lɔsɛnɔ ya dimɛna? b) Kakɔna kalembetshiya nama lolemi laso?
8 Oko wodiɛnyiso, mboka Jehowa wɔma hatoshimbe dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Davidi akambola ate: “Untu akona atulungamelaka lumu? Atulangaka nshi efula dia ndi menaka olo?” (Osambu 34:12) Mbokɛmaka hwe dia wɔma wa Jehowa ekɔ dikambo di’ohomba efula dia onto monga la lolombe ndo mɛna ɔlɔ. Bu wolo mbuta ɔnɛ: “Dimi mbokaka Nzambi wɔma.” Koko bu wɔdu dia mɛnya dikambo sɔ l’etsha aso. Ɔnkɔnɛ, Davidi akatɛnya woho wakokaso mboka Nzambi wɔma.
9 “Ushimbaki lulimi laye uma lu kolo, ndu elomo aye uma l’aui wa lukesu.” (Osambu 34:13) Ɔpɔstɔlɔ Petero akatshutshuyama la nyuma ka Nzambi dia vusola etenyi kɛsɔ k’Osambu l’ɔkɔngɔ wa nde ndaka Akristo dia vɔ monga la ngandji k’onto l’ɔnango lam’asawɔ. (1 Petero 3:8-12) Nama lolemi laso oma lo kɔlɔ nembetshiyaka mbewɔ dia dianganya akambo wa kɔlɔ wa vate vate. Koko, sho pombaka ndjaketembolaka nshi tshɛ dia keketsha anto akina etena kasawolaso la wɔ. Ndo nto, tayosala la wolo dia monga la dihonga ndo mbutaka kɛnɛ kele mɛtɛ.—Efeso 4:25, 29, 31; Jakoba 5:16.
10. a) Kakɔna kalembetshiya tona kɛnɛ kele kɔlɔ? b) Sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ kɛdikɛdi na?
10 “Umo uma lu kolo, utshaki ololo, uyangi ki, ukiyeli.” (Osambu 34:14) Sho mbewɔka dia sala akambo watona Nzambi, ɛnyɛlɔ oko awui wa mindo wa dieyanelo, menda esato wɛnyawɔ anto etakataka, wovi, diɔtɔnganelo dia l’ɛdiɛngɛ, awui wa ngala, edjwelo ka wanu ndo ɔnwɛlɔ wa nɔnɔ dia wolo. Sho tonaka nto tɔkɛnyɔ tele l’awui wa kɔlɔ asɔ. (Efeso 5:10-12) Lo dihole dia sala awui asɔ, sho kambaka la wenya aso dia sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Dikambo dioleki tshɛ ɔlɔlɔ diakokaso sala ele ndjashaka mbala la mbala l’olimu w’esambishelo ka Diolelo ndo wa mbetɛ anto ambeki, olimu wakimanyiya anto akina dia vɔ kondja panda. (Mateu 24:14; 28:19, 20) Sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ nembetshiyaka nto nɔngɔsɔlaka ndo mbɔtɔka lo nsanganya y’Akristo, kimɔka weshasha dia sukɛ olimu wakambema l’andja w’otondo, nɔngɔsɔlaka Mbalasa kaso ka Diolelo, ndo ndjakiyanyaka dikambo dia Akristo wele lo dihombo.
11. a) Ngande wakakambe Davidi la kɛnɛ kakandetshaka lo dikambo dia wɔladi? b) Kakɔna kakokayɛ sala dia ‘nyanga wɔladi’ l’etshumanelo?
11 Davidi akatshike ɛnyɛlɔ ka dimɛna kendana la nyanga wɔladi. Nde akakondja diaaso mbala hiende y’etondo dia ndjaka Saulo. Lo waaso akɔ tshɛ, nde akatone dia mbosalɛ kɔlɔ ndo l’ɔkɔngɔ diko, nde akayɔtɛkɛtaka la nkumekanga la dilɛmiɛlɔ tshɛ, l’elongamelo ka mbidja wɔladi lam’asawɔ. (1 Samuele 24:8-11; 26:17-20) Kakɔna kakoka salema ɛlɔ kɛnɛ naka dui dimɔtshi diekɔ lo nanga futanya wɔladi w’etshumanelo? Sho pombaka ‘nyanga ki ndo kiwesa.’ Ɔnkɔnɛ, naka tambɛna dia diɔtɔnganelo diasaso l’osekaso ombetawudi ɔmɔtshi diaya bu dimɛna, sho pombaka ndjela dako dia Yeso diata ɔnɛ: ‘Ntondo, todje wɔladi lam’asayɛ la ɔnanyɔ.’ Oma lâsɔ ko sho ndjotetemala la sala awui akina wendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ.—Mateu 5:23, 24; Efeso 4:26.
Wɔma wa Nzambi mbelaka ɛlɔlɔ efula
12, 13. a) Ɛlɔlɔ akɔna wakondja wanɛ woka Nzambi wɔma ɛlɔ kɛnɛ? b) Difuto dia woke diakɔna diayanga nongola kem’edja atɛmɔdi wele la kɔlamelo?
12 “Ashu wa [Jehowa] weko le antu w’ololo, la atui andi weko hwe lu alelu awo.” (Osambu 34:15) Ɔkɔndɔ wa kɛnɛ kakasalɛ Nzambi Davidi mɛnyaka dia ɛtɛkɛta ɛsɔ wekɔ mɛtɛ. Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula ndo la wɔladi wa l’etei k’otema nɛ dia sho mbeyaka dia Jehowa ekɔ lo tolama. Tekɔ l’eshikikelo k’ɔnɛ nshi tshɛ, nde ayotokotshiyɛka ehomba aso kânga l’atei wa pâ k’efula. Sho mbeyaka dia oko wakadiatama, kem’edja atɛmɔdi wa mɛtɛ tshɛ wayanga ndɔshama oma le Ngɔngɔ ka la Mangɔngɔ ndo ɔnɛ ‘lushi la woke ndo la wɔma la Jehowa’ layotokomɛ. (Joele 2:11, 31; Ezekiyele 38:14-18, 21-23) Oyadi kɛnɛ kayotokomɛ l’etena kɛsɔ, ɛtɛkɛta wa Davidi wayela ɛnɛ wayokotshama lo dikambo diaso: “Antu w’ololo watulelaka, ku [Jehowa] atukaka; atâtshungulaka uma l’asui awo tshe.”—Osambu 34:17.
13 Ayonga mɛtɛ dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ l’etena kɛsɔ dia mɛna woho wayotombola Jehowa lokombo lande la woke! L’etena kɛsɔ mbayoleka etema aso ndola la dilɛmiɛlɔ di’efula ndo atunyi tshɛ wayolanyema lo yoho ya kɔlɔ efula. “Keli elundji ka [Jehowa] atumoka uma le atshi wa kolo, dia minya euhwelu kawo la kete.” (Osambu 34:16) Ayonga mɛtɛ difuto dia woke dia tshungwama lo yoho ya diambo shɔ dia mbɔtɔ l’andja w’oyoyo wa losembwe waki Nzambi!
Alaka wa Jehowa watokimanyiya dia mbikikɛ
14. Kakɔna kayotokimanyiya dia mbikikɛ kânga l’atei w’asui?
14 Lam’akatakonge etena kɛsɔ, tetemala kitanyiya Jehowa l’andja wa kɔlɔ ndo watɔlɔsha ɔnɛ nɔmbaka dia mbikikɛ. Wɔma wa Nzambi tokimanyiyaka efula dia monga l’okitanyiya. L’ɔtɛ wa tena dia wolo diasɛnaso nɛ, ekambi ɛmɔtshi wa Jehowa wekɔ lo pomana l’ekakatanu wa wolo wâkiyanya efula ndo wakɔmɔla etema. Koko, vɔ koka monga l’eshikikelo tshɛ ɔnɛ naka vɔ mendɛ le Jehowa, kete nde ayowakimanyiya dia mbikikɛ. Ɛtɛkɛta wa Davidi wayela ɛnɛ mbishaka ekeketshelo ka mɛtɛ: “[Jehowa] eko lasuki la wane weli la etema wambate. Ndi atushimbelaka waku [watshimba timba].” (Osambu 34:18) L’eshikikelo tshɛ, Davidi akatetemala mbuta ɔnɛ: “Asui w’untu l’ololo watuyalaka efula, keli [Jehowa] atûtshungulaka uma loko nshi tshe.” (Osambu 34:19) Oyadi asui wa ngande wayotokomɛ, Jehowa ekɔ la wolo wa totshungola.
15, 16. a) Losango la mpokoso kakɔna lakoke Davidi yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nde funda Osambu 34? b) Kakɔna kayotokimanyiya dia mbikikɛ ekakatanu?
15 Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nde funda Osambu 34, Davidi akoke losango la mpokoso kakakomɛ anto wa l’osomba wa Nɔbɔ, etena kakâdiake Saulo vɔ tshɛ ndo ɛlɔmbɛdi efula. Nde aki mɛtɛ la lɔkɔnyɔ efula lo mbohɔ dia woho wakandatshu l’osomba ɔsɔ mbakomadia Saulo! (1 Samuele 22:13, 18-21) Aha la tâmu, Davidi akayange ekimanyielo le Jehowa ndo nde akasambema oma l’elongamelo ka eolwelo “k’antu w’ololo.”—Etsha 24:15.
16 Ɛlɔ kɛnɛ, elongamelo ka eolwelo tokeketshaka ndo sho lawɔ. Sho mbeyaka dia ndoko kakoka atunyi tosalɛ kayotela elanyelo ka pondjo. (Mateu 10:28) Davidi akakɛnɛmɔla eshikikelo ka woho ɔsɔ lo ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Ndi atulamaka weka [w’onto ɔlɔlɔ], nduku otoi ambowele.” (Osambu 34:20) Divɛsa sɔ diakakotshama lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ le Yeso. Kânga mbakadiakema Yeso l’esehe tshɛ, ndoko weka ande ‘wakɔkɔ.’ (Joani 19:36) Lâdiko dia lâsɔ, Osambu 34:20 toshikikɛka dia oyadi ekakatanu akɔna wakoka komɛ Akristo w’akitami ndo “ekoko ekina” w’asekawɔ, ndoko sui dia pondjo diakoka mbakomɛ. Lo yoho ya didjidji, weka awɔ hawɔkɔki pondjo.—Joani 10:16.
17. Mpokoso kakɔna kakongɛ wanɛ wahetsha ekambi waki Jehowa, koko hawoyatshumoya?
17 Koko aha ngasɔ mbediɔ lo dikambo dia anto wa kɔlɔ. Kema edja vɔ wayanga muna etombelo wa kɔlɔ w’oma lo kɛnɛ kakawonɛ. “Akambu wa kolo wayudiaka untu a kolo, ndu waku watuhetshaka untu ololo, wayanyema.” (Osambu 34:21) Mpokoso koleki tshɛ kɔlɔ kayanga komɛ wanɛ tshɛ watetemala ndɔsha ekambi waki Nzambi. Lo ɛnɛlɔ ka Yeso Kristo, vɔ “wayunyema pundju.”—2 Tesalonika 1:9.
18. Lo yoho yakɔna yamboshila tshungɔ “ului a wuki,” ndo kakɔna kayowakomɛ lo nshi yayaye?
18 Osambu wa Davidi komɛka l’ɛtɛkɛta w’ekeketshelo ɛnɛ: “[Jehowa] atushimbelaka etema w’ekambi andi. Nduku otoi ayanyema l’atei a wane watuyangaka eshamelu le ndi.” (Osambu 34:22) Oya l’ekomelo ka ɛnɔnyi 40 w’ɛlɔmbwɛlɔ kande, nkumekanga Davidi akate ate: ‘Nzambi akatshungola anima ami oma lo pâ tshɛ.’ (1 Khumi ya Dikanga 1:29) L’ɛnyɛlɔ ka Davidi, ndoko edja wanɛ woka Jehowa wɔma wayonga l’akoka wa mboka washo l’ɔkɔngɔ ko ngɛnangɛna lo woho wambowotshungɔ oma lo kɔlɔ tshɛ yakaye oma lo pɛkato ndo lo woho wambowoshimbamɛ oma l’asui awɔ tshɛ. Efula ka Akristo w’akitami wambotashilaka nongola difuto diawɔ l’olongo. “Ului a wuki” w’oma lo wedja tshɛ wekɔ lo sangana l’atshikadi wa anango Yeso lo kambɛ Nzambi ndo oma lo dikambo sɔ vɔ wekɔ lo mbɔsama oko anto wele pudipudi lo washo wa Jehowa. Dui sɔ diekɔ lo salema nɛ dia vɔ wekɔ la mbetawɔ lo wolo wa tshungola wele la dikila diakatshola Yeso. Lo Ɛlɔmbwɛlɔ ka ɛnɔnyi kinunu ka Kristo kayaye, vɔ wayokondja ɛlɔlɔ tshɛ w’oma l’olambo wa tshungo, ndo wayokoma anto wa kokele.—Enyelo 7:9, 14, 17; 21:3-5.
19. Yɛdikɔ yakɔna yambɔsa anto wa lo “ului a wuki”?
19 Lande na kayokondja “ului a wuki” w’atɛmɔdi waki Nzambi ɛlɔlɔ ɛsɔ tshɛ na? Nɛ dia vɔ wambɔsa yɛdikɔ ya tetemala mboka Jehowa wɔma, ya mbokambɛ la dilɛmiɛlɔ tshɛ ndo l’okitanyiya w’efula. Eelo, wɔma wa Jehowa tokimanyiyaka dia monga la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ kakianɛ ndo ‘dia kukutɛ lɔsɛnɔ l’oshika,’ mbuta ate lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo waki Nzambi.—1 Timote 6:12, 18, 19; Enyelo 15:3, 4.
Onde wɛ âkohɔ?
• Lande na kahombaso mboka Nzambi wɔma, ndo kakɔna kalembetshiya mbôka wɔma?
• Shɛngiya yakɔna yahomba monga la wɔma wa Nzambi lo lɔkɛwɔ laso?
• Ɛlɔlɔ akɔna waya lo mboka Nzambi wɔma?
• Alaka akɔna watokimanyiya dia mbikikɛ?
[Osato wa lo lɛkɛ 29]
Wanɛ woka Jehowa wɔma mongaka la yêwɔ etena kashimbama ɔtɛmwɛlɔ awɔ
[Osato wa lo lɛkɛ 31]
Ɔlɔlɔ woleki tshɛ wakokaso salɛ anto ele mbasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo