Tosha Jehowa elambo l’anima aso tshɛ
“Akambu tshe watshanyu, nyâtshi l’utema otoi, uku le [Nzambi], aha le antu.”—KOL. 3:23.
KADIMOLA AMBOLA ANƐ:
Ngande wakokaso ntombola Jehowa oma lo kɛnɛ kasalaso lushi la lushi?
Naa elambo wakokaso mbisha Nzambi?
Ngande wakokaso mbisha Jehowa diangɔ diele la so?
1-3. a) Onde nyɔi kaki Yeso l’otamba w’asui kakalembetshiyaka dia Jehowa hayɔlɔmba ekambi ande elambo? Lembetshiya. b) Ambola akɔna wambɔma lo kɛnɛ kendana l’elambo wakimɔso nshi nyɛ?
LO NTAMBE ka ntondo T.D., Jehowa akewoya ekambi ande di’olambo wa tshungo waki Yeso wakashile mbitola Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. (Kol. 2:13, 14) Elambo tshɛ wakalambolaka ase Juda ɛnɔnyi nkama la ntondo waki waya bu ohomba ndo waya bu la nɛmɔ. Lâsɔ ko Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ wambotakotshaka ɔkɛndɛ awɔ wa “umbetsha asu utsha le Kristu.”—Ngal. 3:24.
2 Kɛsɔ halange mbuta ɔnɛ Akristo hawoyokoka nkimɔ elambo nɛ dia ɔpɔstɔlɔ Petero akate ate sho pombaka “nambula elambu wa nyuma, wangenyangenya [Nzambi] le Jesu Kristu.” (1 Pet. 2:5) Ndo nto, ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛnya dia lɔsɛnɔ l’Okristo kokaka mbɔsama oko tshondo ya “ulambu.”—Romo 12:1.
3 Mbokɛmaka hwe di’Akristo mbishaka Jehowa elambo lo nkimɔ diangɔ dimɔtshi lo lokombo lande. Lo ndjela kɛnɛ keyaso kakalɔmbamaka le ase Isariyɛlɛ, ngande wakokaso ndjashikikɛ ɛlɔ kɛnɛ ɔnɛ elambo aso wekɔ lo mbetawɔma le Jehowa?
LO LƆSƐNƆ LASO LA LUSHI LA LUSHI
4. Kakɔna kahombaso mbohɔka lo kɛnɛ kendana l’elimu aso wa lushi la lushi?
4 Etena kakambaso elimu wele oko mɔmba luudu, wa la kalasa, ntshɔ l’ekambɔ kana lo lobingu, mbeyaka monga ko hatɛnyi shɛngiya yele l’elimu ɛsɔ l’elambo wa lo nyuma washaso Jehowa. Koko naka wɛ amboyakimɔka le Jehowa kana ekɔ lo nsangoya dia nsala dui sɔ, kete ekɔ ohomba wɛ mbidja yimba lo woho wakambayɛ elimu akɔ nɛ dia tekɔ Akristo wonya tshɛ. Sho pombaka nkamba l’atɔndɔ w’oma l’Afundelo lo vuiwui tshɛ ya lo lɔsɛnɔ laso. Diakɔ diakatokeketsha Paulo ate: “Akambu tshe watshanyu, nyâtshi l’utema otoi, uku le [Nzambi], aha le antu.”—Adia Kolosai 3:18-24.
5, 6. Ambola akɔna wakokaso ndjaoka lo kɛnɛ kendana l’etsha ndo l’ɔlɔtɔ aso wa lushi la lushi?
5 Akristo hawohombe mbɔsa elimu wakambawɔ lushi la lushi oko olimu w’ekila. Koko lam’ele ɔpɔstɔlɔ Paulo akatɔlɔmbɛ dia sho nkamba olimu “l’utema otoi, uku le [Nzambi],” mbokɛmaka dia sho pombaka nkana yimba lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ laso l’otondo. Ngande wakokaso nkamba la dako sɔ? Onde sho mongaka l’etsha w’ɛlɔlɔ ndo l’ɔlɔtɔ wa dimɛna wonya tshɛ? Ko kana sho mbeyaka mboka sɔnyi dia mbutɛ anto ɔnɛ tekɔ Ɛmɛnyi wa Jehowa etena kakambaso elimu aso wa lushi la lushi l’ɔtɛ w’etsha kana w’ɔlɔtɔ aso? Dui sɔ diatotokomɛke pondjo. Ekambi waki Jehowa hawokombola nsala akambo wakoka tɛngamisha lokombo lande.—Is. 43:10; 2 Kor. 6:3, 4, 9.
6 Nyɛsɔ tɔsɛdingole shɛngiya yakoka monga la woho wakombolaso nkamba olimu “l’utema otoi, uku le [Nzambi]” lo tokanyi ndo l’etsha aso. Etena kasalaso dui sɔ, tatohɛke di’ase Isariyɛlɛ wakɔsaka diangɔ dioleki amɛna dia nambola Jehowa.—Etum. 23:19.
SHƐNGIYA YAYONGA LA DUI SƆ LO LƆSƐNƆ LASO
7. Ndjakimɔ k’Okristo kɛdikɛdi na?
7 Etena kakayayakimɔ le Jehowa, shi wɛ akawotɛ dia wɛ amboyakimɔ le nde la tshondo tshɛ? Eelo, wɛ akolake dia mbêtshaka lo dihole dia ntondo lo awui tshɛ wayoyosalaka. (Adia Heberu 10:7.) Ɔsɔ aki mɛtɛ yɛdikɔ ya dimɛna. Eya dia naka wɛ nyanga dia nsala lolango laki Jehowa etena keyɛ la ntondo ka dui dimɔtshi ndo mbidja welo dia nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ la lolango lakɔ, kete dui sɔ diayonga l’etombelo w’amɛna efula. (Is. 48:17, 18) Ekambi waki Nzambi wekɔ pudipudi ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ dia vɔ kɛnɛmɔlaka waonga ande.—Lew. 11:44; 1 Tim. 1:11.
8. Kakɔna kahombaso nsala di’elambo aso mbetawɔma le Jehowa oko wakidiɔ lo dikambo di’ase Isariyɛlɛ?
8 Elambo wakalambolaka ase Isariyɛlɛ Jehowa waki ekila. (Lew. 6:25; 7:1) Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yokadimɔmi ɔnɛ “ekila” mbelaka kanyi y’onto lambangana l’akambo wa kɔlɔ tshɛ ndo lambɛdiama oma le Nzambi. Di’elambo aso mbetawɔma le Jehowa, vɔ pombaka monga amɛna ndo hawohombe mbidjama mindo oma lo tɔsɛngiya ta l’andja ɔnɛ. Hatohombe nanga akambo tshɛ wahetsha Jehowa. (Adia 1 Joani 2:15-17.) Mbokɛmaka hwe dia sho pombaka mbewɔ lɔngɛnyi la kɔlɔ ndo kɛnɛ tshɛ kakoka tanganya la Nzambi. (Is. 2:4; Eny. 18:4) Dui sɔ nembetshiyaka nto dia hatohombe mbetawɔ dia washo aso ntetemala menda akambo wa mindo kana mbetawɔ dia tokanyi taso ndodiama la weho w’akambo wa ngasɔ.—Kol. 3:5, 6.
9. Lande na kele ekɔ ohomba salɛ anto akina ɔlɔlɔ?
9 Paulo akakeketsha asekande ambetawudi ate: “Tanyuhelaki ntshanela ololo la nkimanyanyiana, ne dia [Nzambi] atongenangenaka l’elambu wa wuhu oso.” (Heb. 13:16) Ɔnkɔnɛ, monga onto ɔlɔlɔ ndo salɛ anto akina ɔlɔlɔ ekɔ olambo wetawɔma le Jehowa. Ndjakiyanya di’anto akina la ngandji tshɛ tshikitanyaka Akristo wa mɛtɛ l’ase ɛtɛmwɛlɔ ekina.—Joa. 13:34, 35; Kol. 1:10.
ELAMBO WAKIMƆSO L’ƆTƐMWƐLƆ
10, 11. Ngande wɔsa Jehowa olimu w’esambishelo ndo ɔtɛmwɛlɔ aso, ndo naa shɛngiya yahomba monga la dui sɔ le so?
10 Yoho yoleki dimɛna yasalɛso anto akina ɔlɔlɔ ele lo tshimbo ya ‘wotelo wa lo sɛkɛ w’elongamelo kaso.’ Onde wɛ kambaka la diaaso tshɛ diakondjayɛ dia nsambisha? Paulo akɔsaka olimu ande w’Okristo oko “ulambu wa mandulaka [Nzambi] nshi tshe, uku elua uma lu elomo watetawoka lukumbu landi.” (Heb. 10:23; 13:15; Hos. 14:2) Wonya koka todjɛ naka sho nshila lofulo la wenya wetshaso l’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo ndo l’asawo wa lo Losanganya l’olimu watotshutshuya dia monga l’ohetoheto l’olimu ɔsɔ. Koko lo tshena pe, lam’ele olimu aso w’esambishelo wekɔ “ulambu wa mandulaka [Nzambi],” mbuta ate etenyi kɛmɔtshi k’ɔtɛmwɛlɔ aso, vɔ pombaka monga olambo woleki tshɛ dimɛna wakokaso mbisha Jehowa. Ɔnkɔnɛ, kânga mbele akambo wele la so ntshikitana, wenya wetshaso l’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ mɛnyaka woho wɔsaso awui wa lo nyuma la nɛmɔ.
11 Akristo tshungolaka etena mbala la mbala dia salaka wekelo w’onto ndamɛ kana dia ntɛmɔla Jehowa kâmɛ nɛ dia nde mbatɔlɔmba dia nsala dui sɔ. Ekɔ mɛtɛ dia hatoyomuya lushi la Sabato kana ntshɔ la Jerusalɛma dia tosala afɛstɔ. Koko afɛstɔ asɔ waki didjidji di’awui amɔtshi wasala Akristo ɛlɔ kɛnɛ. Nzambi âkatɔlɔmbɛ dia sho nkitshakitsha lofulo la wenya wetshaso l’elimu aso wa l’emunyi l’oyango wa sho ndeka ndjasha lo wekelo w’Ɔtɛkɛta ande, dɔmbɛlɔ ndo wɔtwɛlɔ wa nsanganya y’Akristo. Ɔnkɔnɛ, ewandji wa nkumbo keketshamaka dia nɔmbɔlaka Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo. (1 Tes. 5:17; Heb. 10:24, 25) Lo kɛnɛ kendana l’ɛkɛndɛ aso wa lo nyuma, ekɔ dimɛna sho ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi kokaka nyomoleka ndjasha l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ aso?’
12. a) Olambo wa tshɔ wakalambolaka ase Isariyɛlɛ kokaka mbɛdikama la na ɛlɔ kɛnɛ? b) Shɛngiya yakɔna yele la dui sɔ l’alɔmbɛlɔ aso?
12 Nkumekanga Davidi akatɛ Jehowa ate: “Dombelo diami diayali uku ulambu wa lutshumba la ntundu kaye.” (Osam. 141:2) Ɔnkɔnɛ, ekɔ ohomba sho nkana yimba lo kɛnɛ kendana la wonya walɔmbaso, lofulo la wenya letshaso dia nɔmba ndo woho wahomba dɔmbɛlɔ diakɔ monga. Dibuku di’Enyelo mbɛdikaka “dombelo di’ekilami” la tshɔ nɛ dia alɔmbɛlɔ wetawɔma mbudɛka otsha le Jehowa oko opumu wa dimɛna. (Eny. 5:8) Ase Isariyɛlɛ wakahombaka nɔngɔsɔla tshɔ yakawatshumbaka l’elambwelo ka Jehowa mbala la mbala. Jehowa aketawɔka elambo ɛsɔ paka naka vɔ wakakimɔma lo ndjela lolango lande. (Etum. 30:34-37; Lew. 10:1, 2) Naka sho nɔmbaka Jehowa woho akɔ wâmɛ, kete nde ayoka alɔmbɛlɔ aso.
TOKAHAKE KO WAYOTOSHA
13, 14. a) Ngande wakakimanyiya Epafɔrɔdito ndo ase etshumanelo ka la Filipi Paulo, ndo ngande wakandayaoke? b) Ngande wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ kaki Epafɔrɔdito ndo ase etshumanelo ka la Filipi?
13 Falanga yakimɔso dia nsukɛ olimu wa l’andja w’otondo koka mbɛdikama la weshasha washaso Jehowa, oyadi wekɔ efula kana yema tshitshɛ. (Mako 12:41-44) Lo ntambe ka ntondo T.D., etshumanelo ka la Filipi kakatome Epafɔrɔdito la Rɔma dia tosha Paulo diangɔ diakawotomɛ. Mɛnamaka diele oko etshumanelo ka la Filipi kakôtomɛ falanga. Ɔsɔ komonga mbala ka ntondo kakakɛnɛmɔla ase Filipi lokaho lawɔ otsha le ɔpɔstɔlɔ Paulo. La ngandji tshɛ, vɔ wakatomɛ Paulo falanga dia nde nkotsha ehomba ande ɛmɔtshi ndo ndeka ndjasha l’esambishelo. Ngande wakɔshi Paulo woshasha ɔsɔ? Nde akawelɛ ɔnɛ “upumu w’ololo, uku ulambu w’ololo, wa ngenyangenya [Nzambi].” (Adia Filipi 4:15-19.) Paulo akangɛnangɛna efula lo woho wakôkimanyiya ase Filipi ndo dui sɔ diakangɛnyangɛnya Jehowa.
14 Woho akɔ wâmɛ mbele, Jehowa ngɛnangɛnaka weshasha wakimɔso dia nsukɛ olimu wa l’andja w’otondo. Ndo nto, nde tolakaka dia naka sho ntetemala mbetsha wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo, kete nde ayotokotshɛ ehomba aso wa lo nyuma ndo wa lo demba.—Mat. 6:33; Luka 6:38.
TƐNYA LOWANDO LASO
15. Naa awui amɔtshi watotshutshuya dia monga la lowando le Jehowa?
15 Wonya mbeyaka todjɛ lanɛ naka sho nshila ɛkɔkɔ tshɛ watotshutshuya dia monga la lowando le Jehowa l’ɔtɛ w’awui w’amɛna watosalɛnde. Shi ekɔ mɛtɛ dia sho pombaka mbôkaka losaka l’ɔtɛ wa woshasha wa lɔsɛnɔ wakandatosha? Nde toshaka sho tshɛ kɛnɛ kele la so ohomba dia nsɛna, ɛnyɛlɔ oko mbo ya ndɛ, ahɔndɔ, mvudu ndo diangɔ dikina. Lâdiko dia lâsɔ, mbetawɔ kaso kohikami l’Afundelo toshaka elongamelo. Ekɔ dui dia dimɛna dia sho ntɛmɔla Jehowa ndo mbosha elambo wa lotombo nɛ dia nde mbele Nzambi kaso ndo mbakatonge diangɔ tshɛ.—Adia Enyelo 4:11.
16. Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ la lowando l’olambo wa tshungo wa Kristo?
16 Oko wakatadiɛnyi lo sawo dietshi, woshasha woleki woke wakatosha Jehowa ele olambo wa tshungo wa Kristo. Ɔsɔ mbele yoho yoleki woke yakatɛnya Nzambi ngandji kande. (1 Joa. 4:10) Ngande wakokaso mɛnya lowando lo woshasha ɔsɔ? Paulo akate ate: “Ne dia ngandji ka Kristu atuto[tshutshuyaka] ne dia shu mbetawoka shati: Otoi kakavwela tshe, . . . Ndi akavwela tshe, ne dia waku weli la lumu, tawuyalaki la lumu dia dikambu diawo vame, keli dia one lakâvwela, lakulwama dikambu diawo.” (2 Kor. 5:14, 15) Lo ndjela divɛsa nɛ, Paulo akalange mbuta dia naka sho monga la lowando lo ngandji ka mamba kaki Nzambi, kete tayokamba la lɔsɛnɔ laso dia mbotombola nde l’Ɔnande. Sho mɛnyaka ngandji ndo lowando lele la so otsha le Jehowa ndo le Yeso lo mbakitanyiya, lo nsambisha ndo lo mbetɛ anto ambeki.—1 Tim. 2:3, 4; 1 Joa. 5:3.
17, 18. Lo toho takɔna takalowanya anto amɔtshi elambo washawɔ Jehowa? Sha ɛnyɛlɔ.
17 Shi wɛ mbeyaka nyomenda dia kana wɛ kokaka mbisha Nzambi elambo woleki amɛna? L’ɔkɔngɔ wa nkana yimba l’ɛlɔlɔ tshɛ wakâsalɛ Jehowa, anto efula wakɔshi yɛdikɔ ya nyomoleka mbetsha wenya efula l’olimu w’esambishelo ndo l’elimu ekina wa teokrasi. Amɔtshi wakayokamba oko ambatshi mboka wa tshanda l’edja ka ngɔndɔ ɔtɔi kana ndekana ɔnɔnyi tshɛ ndo akina wakakome ambatshi mboka wa pondjo. Akina nto wakayoyasha l’olimu wa wokelo. Shi ɔsɔ ekɔ toho toleki amɛna takokaso mɛnya lowando otsha le Jehowa? Naka sho mɛnya Nzambi lowando ndo mbôka losaka, kete nde ayetawɔ awui asɔ.
18 Akristo efula mbɔsaka dia wekɔ la dibasa dia Jehowa dia lowando ndo wakawɛnyalɔ. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka Morena lakodiama l’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ. Kânga mbakandayange di’aseka Mupɛ ndo ambewi wa filozofi wa l’Asiya nkadimola ambola wakandayaokaka, nde kokondja ndoko okadimwelo. Paka l’ɔkɔngɔ wa nde ntatɛ mbeka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa mbakandayokondja ekadimwelo. Lam’ele Morena akakondja ekadimwelo w’oma l’Afundelo lo ambola ande ndo ekadimwelo akɔ wakôkimanyiya dia monga la lɔsɛnɔ la shikaa, nde akakombola mɛnya Jehowa lowando lo mbokambɛ olimu la wolo ande tshɛ. L’ɔkɔngɔ wa batismu kande, nde akakambe olimu w’ombatshi mboka wa tshanda l’edja ka ngɔndɔ mɔtshi ko akayokoma ombatshi mboka wa pondjo. Aya ɛnɔnyi 30 wambokamba Morena olimu wa lo tena tshɛ.
19. Naa elambo wa lo nyuma wakokaso mbisha Jehowa?
19 Lo mɛtɛ, tekɔ l’ekambi waki Jehowa efula wa kɔlamelo wahakoke nkoma ambatshi mboka l’ɔtɛ w’akambo wele la wɔ. Oyadi tekɔ l’akoka wa kambɛ Jehowa efula kana yema tshitshɛ, sho tshɛ kokaka mbosha elambo wa lo nyuma wetawɔma le nde. Sho pombaka ndjela atɔndɔ waki Jehowa nna lo nna lo lɔkɛwɔ laso, têya ɔnɛ tekɔ ekambi ande wonya tshɛ. Dia mɛnya ɔnɛ tekɔ la mbetawɔ le Nzambi, sho pombaka ndjaɛkɛ tshɛ lo tshɛ l’okotshamelo w’asangwelo ande. Naka sho ndjasha l’elimu w’ɔlɔlɔ, tayosambisha lokumu l’ɔlɔlɔ lo yɛdikɔ y’efula. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tongake la lowando lo kɛnɛ tshɛ katosalɛ Jehowa ndo totetemale mbosha elambo l’anima aso tshɛ.
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 25]
Shi ɔlɔlɔ wa Jehowa kotshutshuyaka dia mbosha elambo woleki amɛna?
[Osato wa lo lɛkɛ 23]
Onde wɛ kambaka la diaaso tshɛ diakondjayɛ dia nsambisha?