Tonge la lowando lo kɔlamelo ndo lo edimanyielo ka Jehowa

1, 2. a) Lande na kongaso la lowando le angɛnyi wele la kɔlamelo ndo wadimanyiyana? b) Ambola akɔna wayotokadimola lo sawo nɛ?

ELƐWƆ ɔngɛnyi wa mɛtɛ? Kadiyɛso Ashley mbutaka ate: “Oko le mi, ɔngɛnyi wa mɛtɛ ele onto latshikala suke la yɛ nshi tshɛ ndo lakodimanyiya etena koosalɛyɛ kɔlɔ.” Lo mɛtɛ, sho tshɛ ngɛnangɛnaka monga l’angɛnyi wele la kɔlamelo ndo wonga suke dia todimanyiya. Etena keso kaamɛ la wɔ sho ndjaokaka dia tekɔ l’ekokelo ndo tekɔ lo mbokama ngandji.​—Tuk. 17:17.

² Jehowa mbele ɔngɛnyi woleki tshɛ kɔlamelo ndo wadimanyiyana. Kɛsɔ mbakate omembi w’esambo etena kakandate ate: “We Khumadiondjo keli ololo, katetawoka nyimanyia antu kolo. We kuludi too la ngandji [kana “ngandji ka kɔlamelo”] le waku tshe watuketaka la watukotemolaka.” (Osam. 86:5) Kakɔna kalembetshiya monga la kɔlamelo ndo dimanyiyana? Ngande wakɛnɛmɔla Jehowa waonga w’amɛna asɔ? Ndo ngande wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ kande? Ekadimwelo wa ambola anɛ ayotokimanyiya dia sho ndeka monga la lowando le Jehowa lele Ɔngɛnyi aso woleki tshɛ. Vɔ wayotokimanyiya nto dia sho ndeka nkeketsha lɔngɛnyi lele lam’asaso l’anto akina.​—1 Jni. 4:7, 8.

JEHOWA EKƆ KANGA KƆLAMELO

3. Monga la kɔlamelo kɛdikɛdi na?

³ Kɔlamelo ekɔ dionga di’ɔlɔlɔ dialɔmba di’onto ndjakimɔ ndo mɛnya omamemelo ande otsha le onto kana ɛngɔ kɛmɔtshi. Onto lele la kɔlamelo hatshikitanya lɔkɛwɔ lande. Lo dihole dia nde nsala ngasɔ, nde mamemaka ɔngɛnyi ande (kana ɛngɔ kɛmɔtshi) l’otema ɔtɔi kaanga lo tena dia paa. Aha la taamu, Jehowa mbele “Kanga kɔlamelo” loleki tshɛ.​—Ɛny. 16:5.

4, 5. a) Ngande wakɛnɛmɔla Jehowa kɔlamelo yande? b) Ekeketshelo kakɔna kakondjaso lo nkana yimba lo etsha wa kɔlamelo waki Nzambi?

⁴ Ngande wakɛnɛmɔla Jehowa kɔlamelo yande? Nde hasɛkaka ekambi ande wa kɔlamelo pondjo. Nkumekanga Davidɛ laki okambi ɔmɔtshi wa Jehowa akashikikɛ dia Jehowa ekɔ kanga kɔlamelo. (Adia 2 Samuele 22:26.) Etena kakinde l’atei w’ekakatanu, Jehowa akɔɔlɔmbɔla la kɔlamelo tshɛ, akookokɛ ndo akooshimbɛ. (2 Sam. 22:1) Davidɛ akashihodia dia Jehowa mɛnyaka kɔlamelo yande aha l’ɛtɛkɛta eto, koko ndo l’etsha. Lande na kakasalɛ Jehowa Davidɛ akambo la kɔlamelo? Nɛ dia Davidɛ aki ‘kanga kɔlamelo.’ Jehowa mbɔsaka ekambi ande wele la kɔlamelo la nɛmɔ di’efula ndo nde mbasalɛka akambo la kɔlamelo.​—Tuk. 2:6-8.

⁵ Sho koka nkondja ekeketshelo lo nkana yimba lo etsha wa kɔlamelo waki Jehowa. Ɔnangɛso lelɛwɔ Reed, mbutaka ɔnɛ: “Dimi kimanyiyamaka efula etena kadiami ɔkɔndɔ wendana la woho wakasalɛ Jehowa Davidɛ akambo etena kakinde l’ekakatanu. Kaanga l’etena kakandatalawɔka, kakandatadjasɛka l’etei kana l’andja wa weoko w’ave, Jehowa akoosukɛka. Ɔkɔndɔ ɔsɔ keketshakami mɛtɛ. Ndo kɛsɔ mboholakami ɔnɛ oyadi okakatanu akɔna wakoka komɛmi ndo mbakokawɔ mɛnama oko wekɔ wolo efula, Jehowa ayosukɛ l’edja tshɛ kemi la kɔlamelo otsha le nde.” Shi dui sɔ diekɔ mɛtɛ?​—Rɔmɔ 8:38, 39.

6. Lo toho tokina takɔna takɛnɛmɔla Jehowa kɔlamelo yande, ndo wahɔ akɔna wakondja ekambi ande oma lo dikambo sɔ?

⁶ Lo toho takɔna tokina takɛnɛmɔla Jehowa kɔlamelo yande? Yoho mɔtshi ele, nde hatshikitanya atɔndɔ ande. Nde toshikikɛka ɔnɛ: “Edja ndu esumbi anyu. Layunyusukelaka.” (Is. 46:4) Nshi tshɛ nde mbɔsaka tɛdikɔ tohikami lo atɔndɔ ande wahatshikitana wendana la ɔlɔlɔ la kɔlɔ. (Mal. 3:6) Laadiko dia laasɔ, Jehowa kɛnɛmɔlaka kɔlamelo yande lo nkotsha kɛnɛ katande ndo alaka ande. (Is. 55:11) Ekambi wa Jehowa wele la kɔlamelo kondjaka wahɔ oma lo kɔlamelo yande. Lo woho akɔna? Naka sho nsala la wolo dia nkitanyiya atɔndɔ wa Jehowa, kete sho koka monga l’eshikikelo dia nde ayokotsha daka diande, mbuta ate ayotɔtshɔkɔla.​—Is. 48:17, 18.

TOKOYA JEHOWA LO MONGA LA KƆLAMELO

7. Naa yoho mɔtshi yakokaso mbokoya Nzambi lo monga la kɔlamelo?

⁷ Woho akɔna wakokaso mbokoya Jehowa lo monga la kɔlamelo? Yoho mɔtshi yakokaso nsala dui sɔ ele, nkimanyiya anto wadiɛnɛ l’ekakatanu wa wolo. (Tuk. 3:27) Ɛnyɛlɔ, onde wɛ mbeyaka osekayɛ ombetawudi ɔmɔtshi lambɔkɔmɔ, mbala mɔtshi l’ɔtɛ w’ekakatanu wendana la yoonge, ɔlɔshamelo w’oma le ase nkumbo kande kana l’ɔtɛ wahandatondoyisha lo dui dimɔtshi? Lande na kahayatshu dia tookimanyiya lo mbotɛ “aui w’ololo [ndo], aui w’esambelu”? (Zek. 1: 13)a Lo nsala ngasɔ, wɛ ayonga ɔngɛnyi ande wa mɛtɛ ndo wele la kɔlamelo, nɛ dia “ongenyi omotshi ndeka onangu mbekesanela la untu.”​—Tuk. 18:24.

8. Ngande wakokaso mbokoya Jehowa lo monga la kɔlamelo, ɛnyɛlɔ lo diwala?

⁸ Sho koka nto mbokoya Jehowa lo monga la kɔlamelo otsha le wanɛ wokaso ngandji. Ɛnyɛlɔ, naka tambotshukana, kete sho pombaka ntshikala la kɔlamelo le olonganyi aso. (Tuk. 5:15-18) Tatosalake ndooko dui diakoka ndjotokonya dia nsala loseka. (Mat. 5:28) Laadiko dia laasɔ, sho pombaka monga la kɔlamelo otsha le asekaso ambetawudi lo mbewɔ dia tondjanɛ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ kana tɛndana ndo mbewɔ dia kokola awui wendana la wɔ kana mpokamɛ onto tshɛ latotɛ akambo akana.​—Tuk. 12:18.

9, 10. a) Le na ahombaso ntondotondo monga la kɔlamelo? b) Lande na kele aha mbala tshɛ mbatongaka dui dia wɔdu dia nkitanyiya ɛlɛmbɛ wa Jehowa?

⁹ Dui dioleki tshɛ ohomba ele, monga la kɔlamelo le Jehowa. Ngande wakokaso nsala dui sɔ? Sho kokaka disala lo mbidja welo dia mɛna akambo oko wawaɛnande mbuta ate nanga kɛnɛ kalangande ndo mpetsha kɛnɛ kahetshande, lo nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ la lolango lande. (Adia Osambu 97:10.) Lo yɛdikɔ yayototalekaka mbɔtɔnganyiya tokanyi ndo nsaki yaso la tokanyi ndo nsaki ya Jehowa, mbayotoleka monga suke dia nkitanyiya ɛlɛmbɛ ande.​—Osam. 119:104.

¹⁰ Kɛnɛ kahombaso mbeya ele, aha mbala tshɛ mbatongaka dui dia wɔdu dia nkitanyiya ɛlɛmbɛ wa Jehowa. Mbeyaka monga tshondo y’okakatanu le so dia ntetemala monga la kɔlamelo. Tɔshi ɛnyɛlɔ, Akristo amɔtshi w’enyemba mbeyaka monga la nsaki ka tshukana, koko vɔ watatane olonganyi waangɛnyangɛnya l’atei w’atɛmɔdi wa Jehowa. (1 Kɔr. 7:39) Mbeyaka monga ko kadiyɛso kɛmɔtshi k’onyemba ambɛna dia osekande lele kema ombetawudi lakamba la nde olimu ekɔ lo mbɔnganya dia tshukana la nde. Koko kadiyɛso kakɔ ekɔ lo ndjaoka opoko. Kaanga mbayaokande ngasɔ, nde ambɔsa yɛdikɔ ya ntshikala la kɔlamelo le Jehowa. Onde hatokoke mandola Akristo asɔ lo woho watshikalawɔ la kɔlamelo? Lo mɛtɛ, Jehowa ayofuta Akristo tshɛ watshikala la kɔlamelo le nde oyadi ekakatanu akɔna waakomɛ.​—Hɛb. 11:6.

JEHOWA DIMANYIYANAKA

11. Dimanyiyana kɛdikɛdi na?

¹¹ L’atei wa waonga wa Jehowa w’ohomba efula mbele ndo woho wende suke dia dimanyiya. Dimanyiyana kɛdikɛdi na? Ntondotondo, dui sɔ nembetshiyaka dimanyiya onto ɔmɔtshi lambotosalɛ kɔlɔ naka kokaka. Dui sɔ halembetshiya ɔnɛ onto lambodimanyiya heye dia wakoosale kɔlɔ. Koko, nde hetawɔ nama kumbɛkumbɛ. Afundelo teetshaka dia Jehowa ekɔ suke dia “nyimanyia” wanɛ wayatshumoya l’otema ɔtɔi.​—Osam. 86:5.

12. a) Ngande wadimanyiya Jehowa anto? b) ‘Dimola’ pɛkato y’onto ɔmɔtshi kɛdikɛdi na?

¹² Ngande wɛnya Jehowa dia nde dimanyiyanaka? Etena katodimanyiyaka Jehowa onto pɛkato, nde “mbudimanyia[ka] tshe,” mbuta ate nde mbodimanyiyaka tshɛ lo tshɛ ndo lo pondjo. (Is. 55:7) Ngande weyaso dia Jehowa dimanyiyaka tshɛ lo tshɛ? Tende eshikikelo katosha Jehowa lo Etsha 3:19. (Adia.) Ɔpɔstɔlɔ Petero akakeketsha ampokami ande ate: “Nyoyatshumoya ndo nyokadimole etema.” Dia mɛnama dia otshi wa pɛkato amboyatshumoya l’otema ɔtɔi, nde pombaka nyanga efula l’ɔtɛ wa kɛnɛ kosadinde. Oma laasɔ, ko nde mbɔsa yɛdikɔ yaha nyomosala pɛkato kakɔ nto. (2 Kɔr. 7:10, 11) Laadiko dia laasɔ, onto lamboyatshumoya lo mɛtɛ, tshutshuyamaka dia ‘nkadimola otema,’ ntshika pɛkato kosadinde ko nsala akambo lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi. Otondonga ampokami w’ɔpɔstɔlɔ Petero wakayatshumoya lo yoho shɔ, naa etombelo wotonga? Petero mbutaka dia pɛkato yawɔ yakahombe “nimɔ.” Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ shɔ kadimɔmaka ɔnɛ “minya kana mbohɛ tshɛ.” Ɔnkɔnɛ, etena kadimanyiya Jehowa onto pɛkato, nde kidimolaka tshɛ. Nde mɛtɛ dimanyiyaka tshɛ lo tshɛ.​—Hɛb. 10:22; 1 Jni. 1:7.

13. Eshikikelo kakɔna kele la so oma l’ɛtɛkɛta waki Jehowa w’ɔnɛ “handjuho kolo kawo ntu”?

¹³ Ngande weyaso dia Jehowa dimanyiyanaka lo pondjo? Tɔsɛdingole prɔfɛsiya ka Jɛrɛmiya kendana la sheke y’oyoyo yakadje Yeso nde l’Akristo w’akitami yakimanyiya dia anto tshɛ wele la mbetawɔ l’oshinga w’etshungwelo nkondja edimanyielo ka pɛkato yawɔ. (Adia Jeremiya 31:34.) Jehowa mbutaka ate: “Dimi layadimanyia uhedia awo, handjuho kolo kawo ntu.” Ɔnkɔnɛ, Jehowa toshikikɛka dia naka nde ambotodimanyiya pɛkato yaso, kete nde hotosha dilanya nto lo nshi yayaye l’ɔtɛ wa pɛkato yakɔ. Nde hakalolɛ pɛkato yakatosalɛ l’oyango wa toshaka dilanya mbala la mbala l’ɔtɛ ayɔ. Koko, naka Jehowa ambotodimanyiya pɛkato yaso, kete nde ndjiohɛka, mbuta ate nde todimanyiyaka lo pondjo.​—Rɔmɔ 4:7, 8. 

14. Ngande wakokaso keketshama lo kanaka yimba lo edimanyielo ka Jehowa? Sha ɛnyɛlɔ.

¹⁴ Sho kondjaka ekeketshelo lo kana yimba lo woho watodimanyiya Jehowa. Tɔshi ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Kadiyɛso kɛmɔtshi kelɛwɔ Elaine akatshanyema oma l’etshumanelo l’edja k’ɛnɔnyi efula. Nde akayokaloyama l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi efula. Nde mbutaka ate: “Kaanga, mbakamatɛka anto akina ɔnɛ dimi mbetawɔka dia Jehowa akadimanyiya pɛkato kami, lakayaokaka mbala tshɛ dia nde bu suke la mi, koko nde ekɔ suke l’anto akina ndo nde ekɔ onto la mɛtɛ mɛtɛ le wɔ.” Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, Elaine akakondja ekeketshelo lo mbadiaka ndo lo kanaka yimba la tɔtɛkɛta takamba la Bible dia mɛnya ɔnɛ Jehowa dimanyiyaka. Nde kotshaka ate: “Lakashihodia woho wamboka Jehowa ngandji ndo kɛtshi lo yoho yakimi kɔfɔnyaka ntondo.” Nde akaleke sambema lo mboka ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Naka Jehowa ambodimanyiya pɛkato yaso, kema ohomba sho ntetemala ndjaɛndja onongo wa pɛkato yakɔ lɔsɛnɔ laso l’ontondo.”b Elaine mbutaka nto ate: “Dimi kɔfɔnyaka dia Jehowa koka dimanyiyami pɛkato yami tshɛ lo tshɛ ndo lakafɔnyaka dia layotayaɛndjaka onongo ayɔ lɔsɛnɔ lami l’otondo. Dimi mbeyaka dia dui sɔ diakahombe mbɔsa nshi efula, koko lakayotatɛ nshihodia dia dimi koka ndjasukanya la Jehowa ndo lakayoshihodiaka nto dia handjokoka ndjaɛndja onongo wa pɛkato yakɔ nɛ dia nde ambodimanyiya.” Ande dimɛna dia kambɛ Nzambi ka ngandji ndo ka dimanyiyana kɛsɔ lee!​—Osam. 103:9.

TOKOYA JEHOWA LO DIMANYIYANA

15. Ngande wakokaso mbokoya Jehowa lo dimanyiyana?

¹⁵ Sho koka mbokoya Jehowa lo dimanyiyanaka lam’asaso naka tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa nsala dui sɔ. (Adia Luka 17:3, 4.) Tohɔ dia etena katodimanyiya Jehowa, nde mbohɛka pɛkato yaso lo yoho nyɛ yele nde hotosha dilanya nto l’ɔtɛ ayɔ. Etena kadimanyiyaso anto akina, sho lawɔ pombaka mbohɛ lo pondjo ndo aha ndjoyohɔ nto lo nshi yayaye.

16. a) Onde dimanyiya onto kɔlɔ mɛnyaka ɔnɛ hateye dia wakatosale kɔlɔ kana tambosha anto akina diaaso dia vɔ tosalɛka akambo la wɛngiya? Lembetshiya. b) Ahombaso nsala dia Nzambi todimanyiya?

¹⁶ Onde dimanyiya onto kɔlɔ mɛnyaka ɔnɛ hateye dia wakatosale kɔlɔ kana tambosha anto akina diaaso dia vɔ tosalɛka akambo la wɛngiya? Keema. Koko, kɛsɔ nangaka mɛnya dia sho hatolange namɛ anto akina tokumbɛkubɛ. Tatohɛke ɔnɛ dia Jehowa todimanyiya pɛkato yaso, sho pombaka dimanyiya anto akina kɔlɔ yotosalɛwɔ l’ɛnyɛlɔ ka Jehowa latodimanyiya. (Mat. 6:14, 15) Kɛnɛ koleki tshɛ ele kɛtshi katoka Jehowa mbootshutshuya dia mbohɔ ɔnɛ “ditshu mbesu.” (Osam. 103:14) Shi kɛtshi kokaso anto akina kokaka totshutshuya dia mbadimanyiya kɔlɔ yatosalɛwɔ l’otema ɔtɔi?​—Ɛf. 4:32; Kɔl. 3:13.

17. Kakɔna kayotokimanyiya naka osekaso ombetawudi ambotosalɛ dui dimɔtshi dia kɔlɔ?

¹⁷ Lo mɛtɛ, aha tena tshɛ mbongadiɔ dui dia wɔdu dia dimanyiya anto akina. Mɛnamaka dia kaanga Akristo w’akitami wa lo ntambe ka ntondo, waki l’okakatanu dia nkandola ekakatanu awɔ. (Flpɛ. 4:2) Naka osekaso ombetawodi ambotosalɛ kɔlɔ, kakɔna kayotokimanyiya dia mbodimanyiya? Tɔsɛdingole kɛnɛ kakasale Jɔbɔ. Etena kakatshu Elifazɛ, Bilidadɛ la Zɔfara wanɛ waki angɛnyi ande dia toosamba, vɔ wakatotondjɛ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ efula. (Jobo 10:1; 19:2) L’ekomelo, Jehowa akayohangwɛka angɛnyi ande wa kɔlɔ asɔ. Jehowa akayowadjangɛ dia vɔ ntshɔ dia tolambola Jɔbɔ elambo l’ɔtɛ wa pɛkato yawɔ. (Jobo 42:7-9) Koko, Jehowa akalɔmbɛ Jɔbɔ dia ndo nde lawɔ nsala dui dimɔtshi. Naa dui diakɔ? Jehowa akadjangɛ Jɔbɔ dia nde nɔmba lo dikambo di’angɛnyi ande. Jɔbɔ akasale oko wakɔlɔmbɛ Jehowa ko Jehowa akɔtshɔkɔla l’ɔtɛ wa dui sɔ. (Adia Jobo 42:10, 12, 16, 17.) Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo dikambo sɔ? Naka tayɔlɔmbaka lo dikambo di’onto lambotosalɛ kɔlɔ, kete dui sɔ diayotokimanyiya diaha sho mbolamɛ tokumbɛkumbɛ.

TOTETEMALE MONGA LA LOWANDO L’EFULA LO WAONGA WA JEHOWA

18, 19. Ngande wakokaso ntetemala monga la lowando l’efula lo waonga wa Jehowa w’amɛna efula?

¹⁸ Sho kondjaka ekeketshelo k’efula lo nsɛdingola waonga waki Jehowa Nzambi ka ngandji. Tambɛna dia nde mbidjaka anto lo demba, kema la shɔnɔdi, ekɔ kanga lokaho, ekɔ l’ekanelo k’ɔlɔlɔ, ekɔ la kɔlamelo ndo nde dimanyiyanaka. Lo mɛtɛ, tambɔsɛdingola paka waonga ande angana ato. Diakɔ diele, tayotetemalaka mbeka akambo wendana la Jehowa pondjo pondjo. (Und. 3:11) Sho mbetawɔka ɛtɛkɛta wa ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ wata ɔnɛ: “Ande efula ka ɔngɔnyi, ka lomba ndo ka ewo ka Nzambi lee!,” aha la shila ngandji ndo waonga asamalo wambotɔsɛdingola.​—Rɔmɔ 11:33.

¹⁹ Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ totetemale mfudia lowando laso lo waonga wa Jehowa w’amɛna efula. Sho koka nsala dui sɔ lo ndjaekesanyiya dimɛna la waonga ande nkana la wɔ yimba ndo oma laasɔ, mbookoya lo mbakɛnɛmɔlaka lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi. (Ɛf. 5:1) Aha la taamu, naka sho nsala ngasɔ, kete tayoleka mbetawɔ ɛtɛkɛta w’omembi w’esambo lakate ɔnɛ: “Keli dia dimi nsukana lasuki la [Nzambi] mbeli ololo.”​—Osam. 73:28.