TSHAPITA 1

‘Kɛnɛ kalembetshiya mboka Nzambi ngandji’

‘Kɛnɛ kalembetshiya mboka Nzambi ngandji ele kitanyiya ɛlɛmbɛ ande, ko ɛlɛmbɛ ande kema wotsho.’​—1 JOANI 5:3.

1, 2. Kakɔna katotshutshuya dia sho mboka Jehowa Nzambi ngandji?

ONDE wɛ mbokaka Nzambi ngandji? Naka wɛ amboyakimɔka le Jehowa Nzambi, kete wɛ ayokadimola l’eshikikelo tshɛ ɔnɛ eelo. Ndo ngasɔ mbediɔ mɛtɛ! Ekɔ mɛtɛ dui dia dimɛna dia sho mboka Jehowa ngandji! Sho mbokaka Nzambi ngandji nɛ dia nde akatolange ntondo. Bible mɛnyaka dui sɔ lo mbuta ɔnɛ: “Shu tatûlangaka, ne dia ndi akatulangi ntundu.”​—1 Joani 4:19.

² Jehowa mbakatatɛ toka ngandji. Nde akatosha nkɛtɛ, dihole dia dimɛna efula dia mbidjasɛ. Nde tokotshɛka ehomba aso wa l’emunyi. (Mateu 5:43-48) Kɛnɛ koleki ohomba ele, nde tokotshɛka ehomba aso wa lo nyuma. Nde akatosha Bible, Ɔtɛkɛta ande. Ndo nto, nde totɛka dia sho mbɔ̂lɔmba ndo toshikikɛka dia nde ayotohokamɛ ndo ayotosha nyuma kande k’ekila dia tokimanyiya. (Osambu 65:2; Luka 11:13) Dui dioleki tshɛ ele, nde akatome Ɔnande lokande ngandji koleki dia nde ndjototshungola oma lo pɛkato la nyɔi. Ande ngandji k’efula kakatoke Jehowa lee!​—Joani 3:16; Romo 5:8.

3. a) Kakɔna kahombaso sala dia sho tshikala lo ngandji ka Nzambi? b) Dimbola diakɔna di’ohomba diahombaso ndjambola, ndo lende atanaso okadimwelo?

³ Jehowa kombolaka dia sho kondja wahɔ oma lo ngandji kande pondjo pondjo. Koko, dui sɔ mendanaka la yɛdikɔ yayotɔsa. Ɔtɛkɛta wa Nzambi totɛka ɔnɛ: ‘Nyotshikale lo ngandji ka Nzambi l’elongamelo ka ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo.’ (Jude 21) Etelo k’ɔnɛ ‘tshikala lo ngandji’ nembetshiyaka ndjalama lo ngandji ka Nzambi ndo dui sɔ nɔmbaka dia sho mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi. Sho pombaka mɛnya lo toho ta shikaa ngandji kokaso Nzambi. Dimbola di’ohomba efula diahombaso ndjambola di’ɔnɛ: ‘Ngande wakokami mɛnya ngandji kokami Nzambi?’ Okadimwelo wa dimbola sɔ tanemaka lo ɛtɛkɛta wakasambiyama waki ɔpɔstɔlɔ Joani wata ɔnɛ: ‘Kɛnɛ kalembetshiya mboka Nzambi ngandji ele kitanyiya ɛlɛmbɛ ande, ko ɛlɛmbɛ ande kema wotsho.’ (1 Joani 5:3) Sho pombaka sɛdingola dimɛna dimɛna kitshimudi y’ɛtɛkɛta ɛsɔ nɛ dia sho kombolaka mɛnya Nzambi kaso woho wolangaso.

‘KƐNƐ KALEMBETSHIYA MBOKA NZAMBI NGANDJI’

4, 5. a) Etelo k’ɔnɛ ‘ngandji ka Nzambi’ alembetshiyatɔ? b) Kɔndɔla woho wakatatɛ monɛma ngandji ka Jehowa l’otema ayɛ.

⁴ Kakɔna kakakanyiyaka ɔpɔstɔlɔ Joani etena kakandafunde dia ‘ngandji ka Nzambi’? Etelo kɛsɔ hɛnya ngandji katoka Nzambi, koko ngandji kawokaso. Onde wɛ âkohɔ etena kakatatɛ ngandji ka Jehowa monɛma l’otema ayɛ?

⁵ Ohokanyiya yema mbala ka ntondo kakayoke akambo wa mɛtɛ wendana la Jehowa ndo la asangwelo ande ndo kakayatatɛ monga la mbetawɔ. Wɛ akeye dia kânga mbakayotɔ oko otshi wa pɛkato wânganyi la Nzambi, oma lo tshimbo ya Kristo, Jehowa akakosha diaaso dia wɛ monga la eongelo ka kokele kakashisha Adama ndo kondja lɔsɛnɔ la pondjo. (Mateu 20:28; Romo 5:12, 18) Wɛ akatatɛ mɛna woke woke wa olambo wakakimɔ Jehowa lo toma Ɔnande la ngandji dia ndjovɔ dikambo diaso. Otema ayɛ wakanandema ndo wɛ akatatɛ mboka Nzambi kakakoke ngandji k’efula kɛsɔ ngandji.​—1 Joani 4:9, 10.

6. Ngande wɛnyama ngandji ka mɛtɛ, ndo kakɔna kakatotshutshuya ngandji ka Nzambi dia sho sala?

⁶ Koko ngandji kɛsɔ kaki tsho etatelo ndo kakahombe kokonya lo mboka Jehowa ngandji ka mɛtɛ. Mboka onto ngandji kema tsho monga la nsaki kɛmɔtshi kana mbuta tsho l’onyɔ. Mboka Nzambi ngandji ka mɛtɛ hakomɛ tsho lo mbuta ɔnɛ: “Dimi mbokaka Jehowa ngandji.” Lo ɛnyɛlɔ ka mbetawɔ, ngandji ka mɛtɛ mɛnamaka oma l’etsha. (Jakoba 2:26) Lo yoho ya shikaa, ngandji ka mɛtɛ mɛnamaka oma l’etsha wangɛnyangɛnya onto lokaso ngandji. Omalɔkɔ, etena kakatatɛ monɛma ngandji ka Jehowa l’otema ayɛ, wɛ akatshutshuyama dia nsɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Shɔ lele l’olongo. Onde wɛ ambobatizamaka oko Ɔmɛnyi wa Jehowa? Naka ɔsɔku, kete aha la tâmu ngandji k’efula kokayɛ Jehowa mbakakotshutshuya dia wɛ mbɔsa yɛdikɔ shɔ yoleki tshɛ ohomba lo lɔsɛnɔ layɛ. Wɛ akakimɔ lɔsɛnɔ layɛ le Jehowa dia sala lolango lande ndo wɛ akɛnya dui sɔ lo batizama. (Romo 14:7, 8) Dia kotsha dɔkɔlɔkɔ diakayatshike la ntondo ka Jehowa, nɔmbamaka dia wɛ sala kɛnɛ kakayota ɔpɔstɔlɔ Joani l’ɔkɔngɔ.

‘KITANYIYA ƐLƐMBƐ ANDE’

7. Naa ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi waki Nzambi, ndo kakɔna kalɔmbama dia kitanyiya ɛlɛmbɛ akɔ?

⁷ Joani akɛnya kɛnɛ kalembetshiya mboka Nzambi ngandji lo mbuta ɔnɛ: ‘Kitanyiya ɛlɛmbɛ ande.’ Naa ɛlɛmbɛ akɔ? Lo Ɔtɛkɛta ande Bible, Jehowa akatosha ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi wa shikaa. Ɛnyɛlɔ, nde sekɛka wodjwelo wa wanu, monanyi, ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi, wovi ndo kashi. (1 Koreto 5:11; 6:18; 10:14; Efeso 4:28; Kolosai 3:9) Kitanyiya ɛlɛmbɛ waki Nzambi ɛsɔ nembetshiyaka dia sho nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ɛlɛmbɛ wendana la lɔkɛwɔ wele lo Bible.

8, 9. Ngande wakokaso mbeya kɛnɛ kangɛnyangɛnya Jehowa kânga lo awui wele kema ɔlɛmbɛ shikaa lo Bible? Sha ɛnyɛlɔ.

⁸ Koko, dia ngɛnyangɛnya Jehowa, hatohombe tsho komɛ lo kitanyiya ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi shikaa. Jehowa hatodjɛ ɛlɛmbɛ lo kɛnɛ kendana la kiambokambo tshɛ yasalaso lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi. Ɔnkɔnɛ, sho kokaka pomana l’akambo wele ndoko ɔlɛmbɛ shikaa wa lo Bible wendana la wɔ. L’etena kɛsɔ, ngande wakokaso mbeya kɛnɛ kayɔngɛnyangɛnya Jehowa? Bible mɛnyaka hwe kɛnɛ kangɛnyangɛnya Nzambi. Etena kekaso Bible, sho mbeyaka kɛnɛ kalanga Jehowa ndo kɛnɛ kahetshande. (Osambu 97:10; Tukedi 6:16-19) Sho ndjoshihodiaka awui ndo etsha wangɛnangɛnande. Lo yɛdikɔ yayotoleka mbeka lonto ndo ditshelo diaki Jehowa, mbayotoleka mbetawɔ dia tokanyi tande nɔmbɔla tɛdikɔ tɔsaso ndo monga la shɛngiya l’etsha aso. Ɔnkɔnɛ, kânga l’awui wele kema ɔlɛmbɛ shikaa lo Bible, tayokoka shihodia ele “lulangu la Khumadiondjo.”​—Efeso 5:17.

⁹ Ɛnyɛlɔ, Bible kema l’ɔlɛmbɛ shikaa lo kɛnɛ kendana la wendelo wa filmɛ yɛnya awui wa ngala ndo awui wa mindo wa dieyanelo lo televiziɔ. Ko onde tekɔ mɛtɛ l’ohomba w’ɔlɛmbɛ shikaa wasekɛ dia menda awui asɔ? Sho mbeyaka woho wɔsa Jehowa awui asɔ. Ɔtɛkɛta ande mbutaka hwe ɔnɛ: “Utema [wa Jehowa] atuhetshaka . . . one latulangaka akambu wa djawudi.” (Osambu 11:5) Bible mbutaka nto ɔnɛ: “[Nzambi] ayulumbuya akanga a munanyi la luseka.” (Heberu 13:4) Kana yimba la ɛtɛkɛta wakasambiyama ɛsɔ ayotokimanyiya dia sho mbeya lolango laki Jehowa. Omalɔkɔ, hatotenda esato wɛnya weho w’awui wahetsha Nzambi. Sho mbeyaka dia Jehowa ngɛnangɛnaka etena katonaso dia ndjadja mindo la awui wa kɔlɔ wakeketsha andja ɔnɛ.a

10, 11. Lande na kasɔnaso dia kitanyiya Jehowa, ndo ngande wokitanyiyaso?

¹⁰ Naa ɔkɔkɔ wa ntondo watotshutshuya dia kitanyiya ɛlɛmbɛ waki Nzambi? Lande na kakombolaso nsɛnaka lushi la lushi lo yoho yɔtɔnɛ la kɛnɛ keyaso dia tɔ kele lolango la Nzambi? Hatosale dikambo sɔ tsho dia mbewɔ dilanya kana etombelo wa kɔlɔ wakomɛ wanɛ wahakitanyiya lolango la Nzambi. (Ngalatiya 6:7) Koko, sho mbɔsaka dia kitanyiya Jehowa ekɔ diɛsɛ dia lânde dia mɛnya ngandji kawokaso. Oko watosalaka ɔna la wolo dia ngɛnyangɛnya she, mbasalaso la wolo dia ngɛnyangɛnya Jehowa. (Osambu 5:12) Nde ekɔ Shɛso ndo sho mbôkaka ngandji. Mbeya dia tekɔ lo nsɛna lo yoho ‘yangɛnyangɛnya Jehowa’ toshaka ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ɔlɔ w’efula.—Tukedi 12:2.

¹¹ Sho hatokitanyiya Nzambi l’etema ehende, kana paka lo awui wangɛnangɛnaso ndo hatohike awui amɔtshi la ntondo.b Sho hatɔsɔnɛ ɛlɛmbɛ walangaso kitanyiya ndo hatokitanyiya ɛlɛmbɛ paka naka ekɔ wɔdu kana etena kalangaso. Koko, sho mbakitanyiyaka “l’utema otoi.” (Romo 6:17) Sho ndjaokaka oko omembi w’esambo wakafunde ate: “Dimi latongenangenaka lu elembe aye, watumulangaka.” (Osambu 119:47) Eelo, sho nangaka kitanyiya Jehowa. Sho mbeyaka dia nde mbahombaso kitanyiya l’otema aso tshɛ aha la mpika awui amɔtshi la ntondo ndo kɛsɔ mbalongamɛnde oma le so. (Euhwelu k’Elembe 12:32) Sho nangaka dia Jehowa mbuta lo dikambo diaso kɛnɛ kata Ɔtɛkɛta ande lo dikambo dia Nɔa. Lo kɛnɛ kendana la owandji wa nkumbo ɔsɔ wa kɔlamelo wakɛnya ngandji kakandokaka Nzambi lo mbokitanyiya l’edja k’ɛnɔnyi akumi, Bible mbutaka ɔnɛ: “Noa akatshi osoku. Dikambu tshe diakawutela [Nzambi] mbakandatshi.”​—Etatelu 6:22.

12. Etena kakɔna kangɛnyangɛnya okitanyiya aso otema wa Jehowa?

¹² Ngande woka Jehowa etena kokitanyiya onto la lolango lande? Ɔtɛkɛta ande mbutaka dia dikambo sɔ ‘ngɛnyangɛnyaka otema ande.’ (Tukedi 27:11) Onde okitanyiya aso kokaka mɛtɛ ngɛnyangɛnya otema wa Nkum’Olongo? Eelo! Jehowa akatotonge lo tosha lotshungɔ la sɔna kɛnɛ kalangaso. Kɛsɔ nembetshiyaka dia tekɔ la lotshungɔ la sala ɛsɔnwɛlɔ, mbuta ate sho kokaka sɔna dia kitanyiya Nzambi kana sɔna diaha mbokitanyiya. (Euhwelu k’Elembe 30:15, 16, 19, 20) Etena kasɔnaso dia kitanyiya Jehowa la lolango laso ndo kasalaso dikambo sɔ l’otema woludi la ngandji, dikambo sɔ ngɛnyangɛnyaka Shɛso lele l’olongo. (Tukedi 11:20) Lo sala ngasɔ, sho sɔnaka yoho ya lɔsɛnɔ yoleki tshɛ dimɛna.

‘ƐLƐMBƐ ANDE KEMA WOTSHO’

13, 14. Lande na kakokaso mbuta dia ɛlɛmbɛ waki Nzambi ‘kema wotsho,’ ndo ɛnyɛlɔ kakɔna kakokaso mbisha?

¹³ Ɔpɔstɔlɔ Joani akate dikambo dimɔtshi dia dimɛna efula lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa ɔnɛ: ‘Ɛlɛmbɛ ande kema wotsho.’ Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi lo 1 Joani 5:3 ɔnɛ “wotsho” nembetshiyaka “oshikɔ.”c Ekadimwelo kɛmɔtshi ka Bible mbutaka ɔnɛ: “Ɛlɛmbɛ waakinde keema woolo efula leeso.” (Dyookaneelo dy’Oyooyo) Ɛlɛmbɛ waki Jehowa kema kɔlɔ ndo hawotosoya. Jehowa hatosha ɛlɛmbɛ wahatakoke kitanyiya.

¹⁴ Sho kokaka kamba la ɛnyɛlɔ kɛnɛ dia nembetshiya dikambo sɔ. Ɔngɛnyi ayɛ ɔmɔtshi w’oshika ambokɔlɔmba dia wɛ mbokimanyiya dia nde mɛmba diangɔ otsha lo luudu lambondonɔ. Nde ekɔ la diangɔ efula dia mɛmba. Dimɔtshi diekɔ esadi ndo onto ɔtɔi kokaka mbodiɛmba aha l’okakatanu, koko dikina diekɔ wotsho efula diele paka anto ahende ko diɛmba. Ɔngɛnyi ayɛ ambɔsɔna diangɔ diahombayɛ mbowɛmbɛ. Onde nde ayokɔlɔmba dia wɛ mɛmba diangɔ dia wotsho efula dialɔmba paka anto ahende monyiya? Kema. Nde holanga dia wɛ mbokala wâle lo pemba dia diɛmba wɛmɛ. Woho akɔ wâmɛ mbele, Nzambi kaso ka ngandji ndo ka kɛtshi hatɔlɔmbɛ dia sho kitanyiya ɛlɛmbɛ wele wolo efula. (Euhwelu k’Elembe 30:11-14) Nde hatɔlɔmbaki pondjo dia sho mɛmba weho w’eshikɔ wa wetsho wa ngasɔ. Jehowa mbeyaka elelo aso, “ne dia ndi mbeyaka uma lu na akatatungama. Ndi atuhoka ati: Ditshu mbesu.”​—Osambu 103:14.

15. Ngande wakokaso monga l’eshikikelo dia ɛlɛmbɛ waki Jehowa wekɔ dikambo dia wahɔ aso?

¹⁵ Ɛlɛmbɛ waki Jehowa kema wotsho mɛtɛ, koko vɔ wekɔ dikambo dia wahɔ aso woleki. (Isaya 48:17) Mɔsɛ akatɛ Isariyɛlɛ w’edjedja ɔnɛ: “[Jehowa] akatudjangela dia shu ntsha elembe ene tshe, ndu mbuka [Jehowa, Nzambi k]asu, woma, dia shu menaka olo nshi tshe, ndu dia ndi ntutshika la lumu uku wesu elo.” (Euhwelu k’Elembe 6:24, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Sho lawɔ kokaka ndjashikikɛ dia etena katosha Jehowa ɛlɛmbɛ, nde ndjakiyanyaka dikambo dia wahɔ aso wa pondjo. Lo mɛtɛ, nde hotɔlɔmba dia sho sala dikambo diayonga l’etombelo wa kɔlɔ le so. Jehowa ekɔ Nzambi kele la lomba laha l’elelo. (Romo 11:33) Omalɔkɔ, nde mbeyaka kɛnɛ koleki dimɛna le so. Ndo nto, Jehowa ekɔ tshondo ya ngandji. (1 Joani 4:8) Ngandji mbatshutshuya Nzambi dia nde sala kɛnɛ tshɛ katande ndo katshande. Ngandji mbatshutshuya Jehowa dia nde mbidjɛ ekambi ande ɛlɛmbɛ.

16. Ngande wakokaso monga l’okitanyiya kânga mbalɔshanaso la tɔsɛngiya t’andja ɔnɛ wa kɔlɔ ndo la nsaki ya demba diaso diele kema kokele?

¹⁶ Dui sɔ halembetshiya dia kitanyiya Nzambi ekɔ dui dia wɔdu. Dia sala dikambo sɔ, sho pombaka ndɔshana la nsaki y’andja ɔnɛ wa kɔlɔ wele “lu wulu wa kanga kolo.” (1 Joani 5:19) Sho pombaka nto shika tanga la ntondo ka nsaki yaso ya demba diele bu kokele yatotshutshuya dia mɔnyɔla ɛlɛmbɛ waki Nzambi. (Romo 7:21-25) Koko ngandji kokaso Nzambi kokaka ndeka awui asɔ wolo. Jehowa tshɔkɔlaka wanɛ wawoka ngandji lo mbokitanyiya. Nde mbishaka nyuma kande k’ekila le “waku watûkitanyiaka” oko wende owandji. (Etsha 5:32) Nyuma kɛsɔ tɔshaka olowa wa dimɛna efula le so, mbuta ate waonga w’amɛna wakoka tokimanyiya dia sho monga l’okitanyiya.​—Ngalatiya 5:22, 23.

17, 18. a) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo dibuku nɛ, ndo etena kasalaso dikambo sɔ, kakɔna kahombaso namaka lo timba taso? b) Kakɔna kayotɛna lo tshapita yayela?

¹⁷ Lo dibuku nɛ, tayɔsɛdingola atɔndɔ ndo ɛlɛmbɛ waki Jehowa wendana la lɔkɛwɔ ndo toho tokina tɛnyama lolango lande. Etena kasalaso dikambo sɔ, sho pombaka namaka lo timba taso akambo amɔtshi w’ohomba efula. Nyɛsɔ tohɔke dia Jehowa hatotshutshuya la wolo dia sho kitanyiya ɛlɛmbɛ ndo atɔndɔ ande, koko nde nangaka dia sho mbokitanyiya l’otema ɔtɔi. Tatohɛke dia Jehowa tɔlɔmbaka dia sho nsɛna lo yoho yayotokondjiyɛ wahɔ kakianɛ ndo lɔsɛnɔ la pondjo lo nshi yayaye. Tɔsake okitanyiya aso wa l’otema ɔtɔi oko yoho yoleki dimɛna ya mɛnya Jehowa ngandji kawokaso.

¹⁸ Dia tokimanyiya dia sho mbeya tshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ, Jehowa akatosha dikoka dimɔtshi dia lânde, mbuta ate nkum’otema. Koko, dia nkum’otema kaso tɔlɔmbɔla dimɛna, sho pombaka kiekiya oko wayotodiɛna lo tshapita yayela.

[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]

NGANDE WAYOYOKADIMOLA?

▪ Woho akɔna w’okitanyiya walongamɛ Jehowa oma le atɛmɔdi ande, ndo lande na kele dikambo sɔ diekɔ dikambo dia wahɔ aso?​—Euhwelu k’Elembe 5:28-33.

▪ Nɛmɔ diakɔna diele l’okitanyiya aso le Jehowa?​—1 Samuele 15:22, 23.

▪ Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma l’okitanyiya waki la Yeso otsha le Nzambi?​—Joani 8:29.

▪ Lande na kele kokaka dia sho kitanyiya Jehowa?​—Enyelo 4:11.

[Osato wɔsa lɛkɛ l’otondo wa lo lɛkɛ 4]

[Esato wa lo lɛkɛ 6]

Ndjakimɔ ndo batismu ekɔ etatelo ka lɔsɛnɔ l’okitanyiya le Jehowa