FAKATATAU KIA MĀTIU
1 Ko e tohi ʻo e hisitōlia* ʻo Sīsū Kalaisi,* foha ʻo Tēvita,+ ko e foha ʻo ʻĒpalahame:+
2 Naʻe hoko ʻa ʻĒpalahame ko e tamai* ia ʻa ʻAisaké;+
naʻe hoko ʻa ʻAisake ko e tamai ia ʻa Sēkopé;+
naʻe hoko ʻa Sēkope ko e tamai ia ʻa Siuta+ mo hono fanga tokouá;
3 naʻe hoko ʻa Siuta ko e tamai ia ʻa Pēlesi mo Salá+ ʻia Tema;
naʻe hoko ʻa Pēlesi ko e tamai ia ʻa Hesiloní;+
naʻe hoko ʻa Hesiloni ko e tamai ia ʻa Lamé;+
4 naʻe hoko ʻa Lame ko e tamai ia ʻa ʻAminatapé;
naʻe hoko ʻa ʻAminatape ko e tamai ia ʻa Naʻasoní;+
naʻe hoko ʻa Naʻasoni ko e tamai ia ʻa Salemoné;
5 naʻe hoko ʻa Salemone ko e tamai ia ʻa Pōasí ʻia Lēhapi;+
naʻe hoko ʻa Pōasi ko e tamai ia ʻa ʻŌpetí ʻia Lute;+
naʻe hoko ʻa ʻŌpeti ko e tamai ia ʻa Sesé;+
Naʻe hoko ʻa Tēvita ko e tamai ia ʻa Solomoné,+ ko e faʻē ʻa Solomoné ʻa e uaifi ʻo ʻŪlaiá;
7 naʻe hoko ʻa Solomone ko e tamai ia ʻa Lehopoamé;+
naʻe hoko ʻa Lehopoame ko e tamai ia ʻa ʻĀpaiá;
naʻe hoko ʻa ʻĀpaia ko e tamai ia ʻa ʻAsá;+
8 naʻe hoko ʻa ʻAsa ko e tamai ia ʻa Sihosafaté;+
naʻe hoko ʻa Sihosafate ko e tamai ia ʻa Siholamé;+
naʻe hoko ʻa Siholame ko e tamai ia ʻa ʻŪsaiá;
9 naʻe hoko ʻa ʻŪsaia ko e tamai ia ʻa Siotamé;+
naʻe hoko ʻa Siotame ko e tamai ia ʻa ʻĀhasí;+
naʻe hoko ʻa ʻĀhasi ko e tamai ia ʻa Hesekaiá;+
10 naʻe hoko ʻa Hesekaia ko e tamai ia ʻa Manasé;+
naʻe hoko ʻa Manase ko e tamai ia ʻa ʻĀmoné;+
naʻe hoko ʻa ʻĀmone ko e tamai ia ʻa Siosaiá;+
11 naʻe hoko ʻa Siosaia+ ko e tamai ia ʻa Sēkonaia+ mo hono fanga tokouá ʻi he taimi ʻo e kapusi ki Pāpiloné.+
12 Hili ʻa e kapusi ki Pāpiloné, naʻe hoko ʻa Sēkonaia ko e tamai ia ʻa Saletilí;
naʻe hoko ʻa Saletili ko e tamai ia ʻa Seluipēpelí;+
13 naʻe hoko ʻa Seluipēpeli ko e tamai ia ʻa ʻĀpaiutá;
naʻe hoko ʻa ʻĀpaiuta ko e tamai ia ʻa ʻIlaiakimí;
naʻe hoko ʻa ʻIlaiakimi ko e tamai ia ʻa ʻĀsoá;
14 naʻe hoko ʻa ʻĀsoa ko e tamai ia ʻa Sātokí;
naʻe hoko ʻa Sātoki ko e tamai ia ʻa ʻĀkemí;
naʻe hoko ʻa ʻĀkemi ko e tamai ia ʻa ʻElaiutí;
15 naʻe hoko ʻa ʻElaiuti ko e tamai ia ʻa ʻEliesá;
naʻe hoko ʻa ʻEliesa ko e tamai ia ʻa Mataní;
naʻe hoko ʻa Matani ko e tamai ia ʻa Sēkopé;
16 naʻe hoko ʻa Sēkope ko e tamai ia ʻa Siosifá ko e husepāniti ʻo Mele, ʻa ia naʻá ne fanauʻi ʻa Sīsū,+ ʻa ia ʻoku ui ko Kalaisí.+
17 Ko ia ko e kotoa ʻo e toʻutangata meia ʻĒpalahame kia Tēvitá ko e toʻutangata ʻe 14; meia Tēvita ki he kapusi ki Pāpiloné, ko e toʻutangata ʻe 14; mei he kapusi ki Pāpiloné ʻo aʻu ki he taimi ʻo Kalaisí, ko e toʻutangata ʻe 14.
18 Ka naʻe peheni ʻa hono ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí. Lolotonga ʻa e taimi naʻe fakamaʻu ai ʻa Mele ko ʻene faʻeé ke mali mo Siosifá, naʻá ne feitama tupu mei he laumālie māʻoniʻoní*+ ki muʻa ia ke na fakatahá. 19 Kae kehe, koeʻuhi ko Siosifa ʻa hono husepānití ko ha tangata anga-tonu pea naʻe ʻikai te ne loto ke fakamaaʻi ʻa Mele ki he kakaí, naʻá ne faʻufaʻu ke veteʻi fakapulipuli ia.+ 20 Ka ʻi he hili ʻene fakakaukau ki he ngaahi meʻá ni, vakai, naʻe hā ʻa e ʻāngelo ʻa Sihová* kiate ia ʻi ha misi, ʻo ne pehē: “Siosifa, foha ʻo Tēvita, ʻoua te ke manavasiʻi ke ʻave ʻa Mele ko ho uaifí ki ho ʻapí, he ko e tokotaha kuó ne tuʻituʻiaʻí ko e tupu ia mei he laumālie māʻoniʻoní.+ 21 Te ne fanauʻi ha tama tangata, pea te ke fakahingoa ia ko Sīsū,*+ he te ne fakahaofi ʻa hono kakaí mei heʻenau ngaahi angahalá.”+ 22 Naʻe hoko kotoa ʻa e meʻá ni ke fakahoko ai ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki ʻe Sihova* fakafou ʻi heʻene palōfitá, ʻo pehē: 23 “Vakai! ʻE feitama ʻa e tāupoʻoú* pea te ne fāʻeleʻi ha tama tangata, pea te nau fakahingoa ia ko ʻImānuela,”+ ʻa ia ʻoku ʻuhingá, ʻi hono liliú, “ʻOku ʻIate Kitautolu ʻa e ʻOtuá.”+
24 Pea naʻe ʻā hake ʻa Siosifa mei heʻene mohé ʻo ne fai ʻo hangē ko ia ko e fakahinohino kiate ia ʻa e ʻāngelo ʻa Sihová,* peá ne ʻave ʻa hono uaifí ki hono ʻapí. 25 Ka naʻe ʻikai te ne mohe* mo ia kae ʻoua kuó ne fāʻeleʻi mai ʻa e tama tangatá,+ pea naʻá ne fakahingoa ia ko Sīsū.+
2 ʻI he hili hono ʻaloʻi ʻo Sīsū ʻi Pētelihema+ ʻo Siuteá ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Hēlota*+ ko e tuʻí, vakai, naʻe haʻu ki Selusalema ha kau vavalo ki he fetuʻú* mei he Hahaké, 2 ʻo nau pehē: “Ko fē ʻa e tokotaha kuo ʻaloʻi ko e tuʻi ʻo e kau Siú?+ He naʻa mau sio ki hono fetuʻú ʻi heʻemau ʻi he Hahaké, pea kuo mau haʻu ke fai ha fakaʻapaʻapa* kiate ia.” 3 ʻI he fanongo ki he meʻá ni, naʻe hohaʻatuʻu ʻa Tuʻi Hēlota, pea mo Selusalema kotoa. 4 ʻI hono fakatahatahaʻi kotoa mai ʻa e houʻeiki taulaʻeikí mo e kau sikalaipe ki he kakaí, naʻá ne fakaʻekeʻeke kinautolu ʻo fekauʻaki mo e feituʻu ʻe ʻaloʻi ai ʻa e Kalaisí.* 5 Naʻa nau pehē kiate ia: “ʻI Pētelihema+ ʻo Siuteá, he ko e anga ʻeni hono tohi fakafou ʻi he palōfitá: 6 ‘Pea ko koe, ʻe Pētelihema ʻo e fonua ko Siutá, ʻoku ʻikai ʻaupito ko e kolo mahuʻinga siʻi taha koe ʻi he kau kōvana ʻo Siutá, he ʻe haʻu meiate koe ha tokotaha pule, ʻa ia te ne tauhi hoku kakai ko ʻIsilelí.’”+
7 Naʻe ui fakafufū leva ʻe Hēlota ʻa e kau vavaló ke fakapapauʻi fakalelei meiate kinautolu ʻa e taimi ʻo e hā ʻa e foʻi fetuʻú. 8 ʻI heʻene fekau atu kinautolu ki Pētelihemá, naʻá ne pehē: “Mou ō ʻo kumi fakalelei ki he kiʻi tamá, pea ʻi hoʻomou maʻu iá, mou fakahā mai kiate au koeʻuhi ke u ʻalu mo au ʻo fai ha fakaʻapaʻapa kiate ia.” 9 ʻI he hili ʻenau fanongo ki he tuʻí, naʻa nau fononga leva, pea vakai, ko e foʻi fetuʻu naʻa nau sio ki ai ʻi heʻenau ʻi he Hahaké+ naʻe ʻalu muʻomuʻa ʻiate kinautolu ʻo ne tuʻu mei ʻolunga ʻi he potu naʻe ʻi ai ʻa e kiʻi tamá. 10 ʻI heʻenau sio ki he foʻi fetuʻú, naʻa nau fiefia lahi ʻaupito. 11 Pea ʻi heʻenau hū ki he falé, naʻa nau sio ai ki he kiʻi tamá mo Mele ko ʻene faʻeé, pea nau tūʻulutui ʻo nau fakaʻapaʻapa* kiate ia. Naʻa nau fakaava hake foki ʻenau ngaahi koloá ʻo ʻoatu kiate ia ʻa e ngaahi meʻaʻofa—ko e koula mo e ʻinisēnisi hinehina mo e mula.* 12 Kae kehe, koeʻuhi naʻe ʻoange kiate kinautolu ha fakatokanga fakaʻotua ʻi ha misi+ ke ʻoua te nau toe foki kia Hēlota, naʻa nau mavahe ki honau fonuá ʻi ha hala kehe.
13 Hili ʻenau mavahé, vakai, naʻe hā ʻa e ʻāngelo ʻa Sihová* kia Siosifa ʻi ha misi,+ ʻo ne pehē: “Tuʻu hake, ʻave ʻa e kiʻi tamá mo ʻene faʻeé pea mou hola ki ʻIsipite, pea nofo ai kae ʻoua ke u toki fakahā atu, he ʻoku teu ke kumi ʻe Hēlota ʻa e kiʻi tamá ke tāmateʻi.” 14 Ko ia naʻe tuʻu hake ʻa Siosifa ʻo ne ʻave ʻa e kiʻi tamá mo ʻene faʻeé ʻi he poʻulí pea nau ō ki ʻIsipite. 15 Naʻá ne nofo ai ʻo aʻu ki he mate ʻa Hēlotá. Naʻe fakahoko ʻe he meʻá ni ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki ʻe Sihova* fakafou ʻi heʻene palōfitá, ʻo pehē: “Naʻá ku ui mai ʻa hoku fohá mei ʻIsipite.”+
16 Pea ʻi he ʻilo ʻe Hēlota kuo kākaaʻi ia ʻe he kau vavaló, naʻá ne houhau lahi ʻaupito, peá ne fekau atu ke tāmateʻi ʻa e tamaiki tangata kotoa pē ʻi Pētelihema mo hono ngaahi vāhengá kotoa, mei he taʻu uá ʻo faai hifo, ʻo fakatatau ki he taimi naʻá ne fakapapauʻi fakalelei mei he kau vavaló.+ 17 Naʻe fakahoko leva ai ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki fakafou ʻia Selemaia ko e palōfitá, ʻa ia naʻá ne pehē: 18 “Naʻe ongona ha leʻo ʻi Lama, ko e tengihia mo e fuʻu fākafoa. Ko e tengihia ʻe Lesieli+ ʻene fānaú, pea naʻe ʻikai te ne fie tali ha fakafiemālie, koeʻuhi ko ʻenau puli atú.”+
19 ʻI he mate ʻa Hēlotá, vakai, naʻe hā ʻa e ʻāngelo ʻa Sihová* kia Siosifa ʻi ʻIsipite ʻi ha misi+ 20 ʻo pehē: “Tuʻu hake, ʻave ʻa e kiʻi tamá mo ʻene faʻeé pea mou ō ki he fonua ko ʻIsilelí, he kuo mate ʻa e faʻahinga naʻa nau kumi ki he moʻui ʻa e kiʻi tamá.” 21 Ko ia naʻá ne tuʻu hake ʻo ne ʻave ʻa e kiʻi tamá mo e faʻē ʻa e kiʻi tamá pea nau hū ki he fonua ko ʻIsilelí. 22 Ka ʻi heʻene fanongo ʻoku pule ʻa ʻAkileosi ʻi Siutea kae ʻikai ko ʻene tamai ko Hēlotá, naʻá ne ilifia ke ʻalu ki ai. ʻIkai ko ia pē, ʻi hono ʻoange ha fakatokanga fakaʻotua ʻi ha misi,+ naʻá ne mavahe ki he feituʻu ʻo Kālelí.+ 23 Pea naʻá ne ʻalu ʻo nofo ʻi ha kolo naʻe ui ko Nāsaleti,+ koeʻuhi ke fakahoko ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki fakafou ʻi he kau palōfitá: “ʻE ui ia ko ha Nāsaleti.”*+
3 ʻI he ngaahi ʻaho ko iá naʻe haʻu ʻa Sione+ Papitaiso ʻo malanga+ ʻi he toafa ʻo Siuteá, 2 ʻo pehē: “Mou fakatomala, he kuo ofi ʻa e Puleʻanga ʻo hēvaní.”+ 3 Ko hono moʻoní, ko e tokotaha eni naʻe leaʻaki fekauʻaki mo ia ʻe he palōfita ko ʻAiseá+ ʻi he ngaahi leá ni: “ʻOku ʻi ai ha leʻo ʻo ha taha ʻoku kalanga ʻi he toafá: ‘Mou teuteu ʻa e ʻalunga ʻo Sihová!* ʻAi ʻa hono ngaahi halá ke hangatonu.’”+ 4 Pea ko Sioné naʻe kofu fulufuluʻikāmeli pea leta kiliʻimanu ʻi hono kongalotó.+ Ko ʻene meʻakaí ko e heʻe mo e hone ʻo e vaó.+ 5 Pea ko e kakai ʻo Selusalemá mo Siutea kātoa pea mo e ngaahi feituʻu takatakai kotoa ʻi Sioataní naʻa nau ʻaukolo atu kiate ia,+ 6 pea naʻá ne papitaiso* kinautolu ʻi he Vaitafe Sioataní,+ pea naʻa nau vete fakahāhā ʻenau ngaahi angahalá.
7 ʻI heʻene vakai atu ki he tokolahi ʻo e kau Fālesí mo e kau Sātusí+ ʻoku nau haʻu ki he papitaisó, naʻá ne pehē kiate kinautolu: “ʻA e hako ʻo e fanga ngata huhu kona,+ ko hai ia naʻe fakatokanga atu kiate kimoutolu ke mou hola mei he houhau ʻoku tuʻunuku maí?+ 8 Ko ia ai, mou fua ʻo taau mo e fakatomalá. 9 ʻOua naʻa mou pehē ʻi homou lotó, ‘Ko ʻemau tamaí ko ʻĒpalahame.’+ He ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ʻoku malava ʻe he ʻOtuá ke fokotuʻu hake mei he ngaahi maká ni ha fānau maʻa ʻĒpalahame. 10 Kuo ʻosi fokotuʻu ʻa e tokí ki he tefito ʻo e ʻuluʻakaú. Ko ia, ko e fuʻu ʻakau kotoa pē ʻoku ʻikai ke fua leleí ʻe tā ia ʻo laku ki he afí.+ 11 Ko au, ʻi heʻeku tafaʻakí, ʻoku ou papitaiso kimoutolu ʻaki ʻa e vaí koeʻuhi ko hoʻomou fakatomalá,+ ka ko e tokotaha ʻoku hoko mai ʻiate aú ʻoku mālohi ange ia ʻiate au, ʻa ia ʻoku ʻikai te u taau ke vete ʻa hono senitoló.+ Ko e tokotaha ko iá te ne papitaiso kimoutolu ʻaki ʻa e laumālie māʻoniʻoní,+ pea ʻaki ʻa e afi.+ 12 Ko ʻene sāvolo ʻauʻau uité ʻoku ʻi hono nimá, pea te ne fakamaʻa ʻosi ʻa ʻene ʻauʻauʻanga uité pea te ne tānaki ʻa ʻene uité ki he feleokó,* ka ko e kafukafú te ne tutu ia ʻi he afi+ ʻa ia ʻe ʻikai lava ke tāmateʻi.”
13 Pea naʻe haʻu ʻa Sīsū mei Kāleli ki Sioatani ke papitaiso ia ʻe Sione.+ 14 Ka naʻe feinga ʻa Sione ke taʻofi ia, ʻo ne pehē: “Ko au ia ʻoku fiemaʻu ke ke hanga ʻo papitaisó, ka ʻokú ke haʻu koe kiate au?” 15 Naʻe tali ange ʻe Sīsū kiate ia: “ʻI he taimi ko ení, tuku pē ke hoko ia, he ʻi he foungá ni ʻoku taau mo kitaua ke fakahoko kotoa ʻa ia ʻoku totonú.” Naʻe ʻikai leva te ne kei taʻofi ia. 16 ʻI he hili hono papitaisó, naʻe mālanga hake leva ʻa Sīsū mei he vaí; pea vakai, naʻe fakaava hifo ʻa e langí,+ peá ne mamata ki he laumālie ʻo e ʻOtuá ʻoku ʻalu hifo kiate ia ʻo hangē ha lupé.+ 17 Vakai! Naʻe ʻi ai mo ha leʻo mei he langí+ naʻe pehē mai: “Ko hoku ʻAló eni,+ ʻa e ʻofeiná, ʻa ia kuó u hōifua aí.”+
4 Naʻe taki leva ʻe he laumālié ʻa Sīsū ki he toafá ke ʻahiʻahiʻi+ ʻe he Tēvoló.+ 2 ʻI he hili ʻene ʻaukai ʻi he ʻaho ʻe 40 mo e pō ʻe 40, naʻá ne ongoʻi fiekaia. 3 Pea naʻe fakaofiofi atu ʻa e Tokotaha-ʻAhiʻahí+ ʻo ne pehē kiate ia: “Kapau ko ha ʻalo koe ʻo e ʻOtuá, lea ki he ngaahi maká ni ke hoko ko e mā.” 4 Ka naʻá ne tali ange: “Kuo tohi: ‘Kuo pau ke moʻui ʻa e tangatá, ʻo ʻikai ʻi he maá pē, ka ʻi he folofola kotoa pē ʻoku haʻu mei he fofonga* ʻo Sihová.’”*+
5 Naʻe ʻave leva ia ʻe he Tēvoló ki he kolo tapú,+ ʻo ne fokotuʻu ia ʻi he ʻā* ʻo e funga temipalé+ 6 ʻo ne pehē kiate ia: “Kapau ko ha ʻalo koe ʻo e ʻOtuá, hopo ki lalo, he kuo tohi: ‘Te ne tuku atu ha fekau ki heʻene kau ʻāngeló koeʻuhiā ko koe,’ pea ‘Te nau hapai koe ʻi honau nimá, koeʻuhi ke ʻoua naʻa pā ho vaʻé ki ha maka.’”+ 7 Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate ia: “Kuo tohi foki: ‘Kuo pau ke ʻoua te ke ʻahiʻahiʻi ʻa Sihova* ko ho ʻOtuá.’”+
8 Naʻe toe ʻave ia ʻe he Tēvoló ki ha moʻunga māʻolunga anga-kehe peá ne fakaʻaliʻali ange kiate ia ʻa e ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻo e māmaní mo honau lāngilangí.+ 9 Pea naʻá ne pehē kiate ia: “Te u ʻoatu kotoa maʻau ʻa e ngaahi meʻá ni kapau te ke kiʻi fakatōmapeʻe hifo ʻo fai mai ha lotu kiate au.” 10 Naʻe pehē leva ʻe Sīsū kiate ia: “ʻAlu ki mamaʻo, Sētane! He kuo tohi: ‘Ko Sihova* ko ho ʻOtuá kuo pau ke ke lotu ki aí,+ pea ko ia toko taha pē kuo pau ke ke fai ki ai ʻa e ngāue toputapú.’”+ 11 Naʻe mavahe leva ʻa e Tēvoló meiate ia,+ pea vakai, naʻe haʻu ha kau ʻāngelo ʻo kamata ke nau tokoni kiate ia.+
12 ʻI heʻene fanongo he taimi ko ʻení kuo puke pōpula ʻa Sioné,+ naʻá ne mavahe ki Kāleli.+ 13 ʻIkai ko ia pē, hili ʻene mavahe mei Nāsaletí, naʻá ne haʻu ʻo nofo ʻi Kāpaneume+ ʻoku ʻi he matātahi ʻo e vahefonua ʻo Sepuloni mo Nafitalaí, 14 koeʻuhi ke fakahoko ai ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki ʻo fakafou ʻia ʻAisea ko e palōfitá, ʻa ia naʻá ne pehē: 15 “ʻE Kāleli ʻo e ngaahi puleʻangá, ʻa e fonua ʻo Sepuloni mo e fonua ʻo Nafitalai, ʻi he veʻe hala tahí, ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo Sioataní! 16 Ko e kakai ʻoku nofo ʻi he fakapoʻulí naʻa nau mamata ki ha maama lahi, pea ko e faʻahinga ʻoku nofo ʻi ha feituʻu ʻoku maluʻaki ai ʻa e maté, naʻe hopo hake ha maama+ kiate kinautolu.”+ 17 Mei he taimi ko iá ʻo faai mai, naʻe kamata malanga ʻa Sīsū ʻo pehē: “Mou fakatomala, he kuo ofi ʻa e Puleʻanga ʻo hēvaní.”+
18 ʻI heʻene ʻaʻeva atu ʻi he veʻe Tahi Kālelí, naʻá ne sio ai ki ha ongo tautehina, ko Saimone, ʻa ia ʻoku ui ko Pitá,+ pea mo ʻAnitelū ko hono tokouá, ʻoku fai ʻena lī kupenga ʻi tahi, he ko e ongo tangata toutai kinaua.+ 19 Peá ne pehē kiate kinaua: “Mo muimui ʻiate au, pea te u ngaohi kimoua ko e ongo toutai tangata.”+ 20 ʻI he taimi pē ko iá, naʻá na liʻaki ʻa ʻena ngaahi kupengá ʻo na muimui ʻiate ia.+ 21 ʻI heʻene ʻalu atu mei aí, naʻá ne sio ki ha toko ua kehe ʻa ia ko e ongo tautehina, ko Sēmisi ko e foha ʻo Sēpetí pea mo Sione ko hono tokouá.+ Naʻá na ʻi he vaká mo Sēpeti ko ʻena tamaí, ʻokú na monomono ʻenau ngaahi kupengá, peá ne ui kinaua.+ 22 ʻI he taimi pē ko iá, naʻá na tuku ʻa e vaká pea mo ʻena tamaí ʻo na muimui ʻiate ia.
23 Naʻá ne ʻalu atu leva ʻi he kotoa ʻo Kālelí,+ ʻo faiako ʻi honau ngaahi sinakoké+ mo malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá mo fakamoʻui ʻa e ngaahi mahaki kotoa pē mo e faingataʻaʻia kotoa pē ʻo e kakaí.+ 24 Pea naʻe mafola atu hono ongoongó ki he kotoa ʻo Sīliá, pea nau ʻomi kiate ia ʻa e faʻahinga kotoa naʻe faingataʻaʻia ʻi he ngaahi mahaki mo e ngaahi felāngaaki kehekehe,+ mo e faʻahinga naʻe uluisino ai ʻa e tēmenioó+ mo e mahakimoá+ mo e mamateá, peá ne fakamoʻui kinautolu. 25 Ko ia ai, naʻe muimui ʻiate ia ha fuʻu kakai tokolahi mei Kāleli mo Tikapōlusi* mo Selusalema mo Siutea, pea mei he tafaʻaki ʻe taha ʻo Sioataní.
5 ʻI heʻene sio ki he fuʻu kakaí, naʻá ne ʻalu hake ki he moʻungá; pea ʻi he hili ʻene tangutu hifó, naʻe haʻu ʻene kau ākongá kiate ia. 2 Naʻá ne kamata lea leva ʻo ne faiako kiate kinautolu, ʻo pehē:
3 “Fiefia ē ko kinautolu ʻoku nau lāuʻilo ki heʻenau fiemaʻu fakalaumālié,*+ he ʻoku ʻonautolu ʻa e Puleʻanga ʻo hēvaní.
4 “Fiefia ē ko kinautolu ʻoku mamahí, he ʻe fakafiemālieʻi kinautolu.+
5 “Fiefia ē ko e kau anga-maluú,*+ he te nau maʻu ʻa e māmaní.+
6 “Fiefia ē ko kinautolu ʻoku fiekaia mo fieinua+ ki he māʻoniʻoní, he ʻe fakalato* ʻenau fiemaʻú.+
7 “Fiefia ē ko e kau faimēsí,+ he ʻe faimeesi kiate kinautolu.
8 “Fiefia ē ko kinautolu ʻoku loto-maʻá,+ he te nau mamata ki he ʻOtuá.
9 “Fiefia ē ko kinautolu ʻoku fakamelinó,*+ he ʻe ui kinautolu ko e ngaahi foha ʻo e ʻOtuá.
10 “Fiefia ē ko kinautolu kuo fakatangaʻi koeʻuhi ko e māʻoniʻoní,+ he ʻoku ʻonautolu ʻa e Puleʻanga ʻo hēvaní.
11 “Fiefia ē ko kimoutolu ʻi hono lumaʻi ʻe he kakaí+ mo fakatangaʻi kimoutolu+ mo fai ha ngaahi loi kovi kehekehe fekauʻaki mo kimoutolu koeʻuhí ko au.+ 12 Mou fiefia mo tomeʻe,+ he ʻoku lahi hoʻomou totongí+ ʻi hēvani, he naʻe pehē ʻenau fakatangaʻi ʻa e kau palōfita naʻe ʻi muʻa ʻiate kimoutolú.+
13 “Ko kimoutolú ko e māsima+ ʻo e māmaní, ka ʻo ka mole mei he māsimá ʻa hono konokoná, ʻe toe konokona fēfē ia? ʻOku ʻikai ke toe ʻaonga ia ki ha meʻa ka ko hono laku pē ki tuʻa+ ke tāmalaki ʻe he kakaí.
14 “Ko kimoutolú ko e maama ʻo e māmaní.+ Ko ha kolo ʻoku ʻikai lava ke puli ʻi heʻene tuʻu ʻi ha funga moʻunga. 15 ʻOku tutu ʻe he kakaí ʻa e māmá pea fokotuʻu, ʻo ʻikai ʻi ha lalo kato,* ka ʻi he tuʻuʻanga māmá, pea ʻoku ulo atu ia ki he faʻahinga kotoa ʻi he falé.+ 16 Pehē foki, mou ʻai hoʻomou māmá ke ulo atu ki he kakaí,+ koeʻuhí ke nau sio ki hoʻomou ngaahi ngāue leleí+ pea nau ʻoatu ai ʻa e lāngilangí ki hoʻomou Tamai ʻoku ʻi hēvaní.+
17 “ʻOua te mou pehē naʻá ku haʻu ke fakataʻeʻaongaʻi ʻa e Laó pe ko e Kau Palōfitá. Naʻá ku haʻú, ʻo ʻikai ko hano fakataʻeʻaongaʻi, ka ke fakahoko ia.+ 18 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻe vave ange ha mole ʻa e langí mo māmani, ʻi ha mole atu ha kiʻi mataʻitohi siʻisiʻi pe ko ha foʻi kohi ʻe taha ʻi he Laó kae ʻoua kuo fakahoko hono kotoa.+ 19 Ko ia ai, ʻilonga ʻa ia te ne maumauʻi ha taha ʻo e ngaahi fekau siʻisiʻi tahá ni mo akoʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau fai peheé, ʻe ui ia ko e siʻi taha* ʻi he fekauʻaki mo e Puleʻanga ʻo hēvaní. Kae ʻilonga ʻa ia ʻokú ne fai ki ai mo faiakoʻaki iá ʻe ui ia ko e lahi ʻi he fekauʻaki mo e Puleʻanga ʻo hēvaní. 20 He ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, kapau heʻikai ke hulu atu hoʻomou māʻoniʻoní ʻi he māʻoniʻoni ʻa e kau sikalaipé mo e kau Fālesí,+ ʻe ʻikai ʻaupito te mou hū ki he Puleʻanga ʻo hēvaní.+
21 “Naʻa mou fanongo naʻe leaʻaki ki he faʻahinga ʻi he kuonga muʻá: ‘Kuo pau ke ʻoua naʻá ke fakapō,+ kae ʻilonga ʻa ia ʻoku fakapoó te ne fai ha tali ki he fakamaauʻangá.’+ 22 Kae kehe, ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ko e tokotaha kotoa pē ʻoku kei ʻita fuoloa+ ki hono tokouá te ne fai ʻe ia ha tali ki he fakamaauʻangá; pea ʻilonga ʻa ia ʻokú ne fai ha lea taʻetokaʻi anga-kakaha ki hono tokouá te ne fai ʻe ia ha tali ki he Fakamaauʻanga Lahí; kae ʻilonga ʻa ia ʻokú ne pehē, ‘Ko ha vale taʻeʻaonga koe!’ ʻE ala lī ia ki he afi ʻo Kihená.*+
23 “Kapau leva ʻokú ke haʻu mo hoʻo meʻaʻofá ki he ʻōlitá+ peá ke manatuʻi hake ai ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku koviʻia ai ho tokouá ʻiate koe, 24 tuku hoʻo meʻaʻofá ʻi muʻa ʻi he ʻōlitá peá ke ʻalu. ʻUluaki fakamelino mo ho tokouá, peá ke foki mai leva ʻo foaki hoʻo meʻaʻofá.+
25 “Fakavave ke fakaleleiʻi ʻa e ngaahi meʻá mo e tokotaha ʻokú ne fakaʻilo koé, lolotonga hoʻomo fononga ki he fakamaauʻangá, koeʻuhí ke ʻoua naʻa ʻave koe ʻe he tokotaha mamahí ki he fakamāú, pea mei he fakamāú ki he selá, pea lī ai koe ki he pilīsoné.+ 26 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate koe, heʻikai ʻaupito te ke ʻatā mai mei ai kae ʻoua kuó ke totongi ʻa hoʻo kiʻi foʻi koini fakaʻosí.*
27 “Naʻa mou fanongo naʻe leaʻaki: ‘Kuo pau ke ʻoua naʻá ke tono.’+ 28 Ka ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ko e tokotaha kotoa ʻoku hanganaki sio ki ha fefine+ ke tafunaki ki ai ʻene holí kuó ne ʻosi tonoʻi ia ʻi hono lotó.+ 29 Kapau leva ko ho mata toʻomataʻú ʻokú ne ʻai koe ke ke tūkiá, kapeʻi ia ʻo liʻaki.+ He ʻoku lelei ange ke mole hao kupu ʻe taha ʻi hano lī ho sinó kotoa ki Kihena.*+ 30 Pehē foki, kapau ko ho nima toʻomataʻú ʻokú ne ʻai koe ke ke tūkiá, tuʻusi ia ʻo liʻaki.+ He ʻoku lelei ange ke mole hao kupu ʻe taha ʻi ha ʻalu ho sinó kotoa ki Kihena.*+
31 “Naʻe toe leaʻaki foki: ‘ʻIlonga ʻa ia ʻokú ne veteʻi hono uaifí, tuku ke ne ʻoange kiate ia ha tohi vete.’+ 32 Kae kehe, ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ko e tokotaha kotoa pē ʻokú ne veteʻi hono uaifí, ʻo ʻikai ʻi he fehokotaki fakasino taʻetāú,* ʻokú ne ʻai ai ʻa e fefiné ke ala tonoʻi, pea ʻilonga ʻa ia te ne mali mo e fefine ko ia kuo veteʻí ʻokú ne tono ai.+
33 “Naʻa mou toe fanongo foki naʻe leaʻaki ki he faʻahinga ʻi he kuonga muʻá: ‘Kuo pau ke ʻoua naʻá ke fai ha fuakava ʻo taʻefai ki ai,+ ka kuo pau ke ke fakahoko hoʻo ngaahi fuakava kia Sihová.’*+ 34 Kae kehe, ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu: ʻOua naʻa mou teitei fai ha fakapapau+ ki he langí, he ko e taloni ia ʻo e ʻOtuá; 35 pe ki he māmaní, he ko hono tuʻunga-vaʻé ia;+ pe ki Selusalema, he ko e kolo ia ʻo e Tuʻi lahí.+ 36 ʻOua naʻá ke fai ha fakapapau ʻaki ho ʻulú,* he ʻoku ʻikai lava ke ke liliu ha tuʻoni louʻulu ke hinā pe ʻuliʻuli. 37 ʻAi pē hoʻomou lea ‘ʻIó’ ke ʻuhingá ko e ʻio, mo hoʻomou ‘ʻIkaí’ ke ʻikai,+ he ko hono toe fakalahi ení ko e tupu ia mei he tokotaha fulikivanú.*+
38 “Naʻa mou fanongo naʻe leaʻaki: ‘Mata ki he mata mo e nifo ki he nifo.’+ 39 Kae kehe, ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu: ʻOua ʻe talitekeʻi ʻa e tokotaha ʻoku fulikivanú, ka ʻilonga ʻa ia ʻokú ne sipiʻi ho kouʻahe toʻomataʻú, fulihi atu foki ki ai mo ho kouʻahe ʻe tahá.+ 40 Pea kapau ʻoku loto ha taha ke ʻave koe ki he fakamaauʻangá ke ne maʻu ho kofu ʻi lotó, tuku foki ke ne maʻu mo ho kofu tuʻá;+ 41 pea kapau ʻe kounaʻi koe ʻe ha taha maʻu mafai ke mo ʻalu ʻi ha maile* ʻe taha, ʻalu mo ia ʻi ha maile ʻe ua. 42 Foaki kiate ia ʻoku kole atú, pea ʻoua te ke sītuʻa meiate ia ʻoku fie nō* meiate koé.+
43 “Naʻa mou fanongo naʻe leaʻaki: ‘Kuo pau ke ke ʻofa ki ho kaungāʻapí+ pea fehiʻa ki ho filí.’ 44 Kae kehe, ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu: Hokohoko atu hoʻomou ʻofa ki homou ngaahi filí+ pea lotu maʻanautolu ʻoku nau fakatangaʻi kimoutolú,+ 45 koeʻuhí ke mou fakamoʻoniʻi ai ko e fānau kimoutolu ʻa hoʻomou Tamai ʻoku ʻi hēvaní,+ he ʻokú ne ʻai ke hopo ʻene laʻaá ki he fulikivanú mo e kakai leleí pea ʻokú ne ʻomai ʻa e ʻuhá ki he māʻoniʻoní mo e taʻemāʻoniʻoní.+ 46 He kapau ʻoku mou ʻofa kiate kinautolu pē ʻoku ʻofa mai kiate kimoutolú, ko e hā ha totongi te mou maʻu ai?+ ʻIkai ʻoku fai pehē pē mo e kau tānaki tukuhaú? 47 Pea kapau ʻoku mou lea fakafeʻiloaki ki homou fanga tokouá pē, ko e hā ai ha meʻa makehe kuo mou fai? ʻIkai ʻoku toe fai pehē pē mo e kakai ʻo e ngaahi puleʻangá? 48 Ko ia ai, kuo pau ke mou haohaoa,* ʻo hangē pē ko e haohaoa ʻa hoʻomou Tamai fakahēvaní.+
6 “Tokanga ke ʻoua te mou fai hoʻomou tōʻonga māʻoniʻoní ʻi he ʻao ʻo e tangatá ke nau mamata ki ai;+ he kapau ʻe pehē, heʻikai te mou maʻu ha totongi mei hoʻomou Tamai ʻoku ʻi hēvaní. 2 Ko ia ʻi haʻo fai ha ngaahi foaki ʻofa,* ʻoua te ke tomuʻa ifi ha talupite, ʻo hangē ko ia ʻoku fai ʻe he kau mālualoí ʻi he ngaahi sinakoké pea ʻi he ngaahi halá, koeʻuhí ke fakalāngilangiʻi ai kinautolu ʻe he tangatá. ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ko e kakato ia ʻo e totongi ʻoku nau maʻú. 3 Ka ko koe, ʻi haʻo fai ha ngaahi foaki ʻofa, ʻoua ʻe tuku ke ʻilo ʻe ho nima toʻohemá ʻa e meʻa ʻoku fai ʻe ho nima toʻomataʻú, 4 koeʻuhi ke hoko ai ʻo lilo pē hoʻo ngaahi foaki ʻofá. Pea ko hoʻo Tamaí leva ʻa ia ʻokú ne vakai mai ki ai mei he liló te ne totongi kiate koe.+
5 “Pehē foki, ʻi hoʻomou lotú, ʻoua te mou hangē ko e kau mālualoí,+ he ʻoku nau manako ke tuʻu ʻo lotu ʻi he ngaahi sinakoké pea ʻi he tuliki ʻo e ngaahi hala lalahí ke mātā ʻe he tangatá.+ ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ko e kakato ia ʻo e totongi ʻoku nau maʻú. 6 Ka ʻi haʻo lotu, hū ki hao loki ʻoku lilo, pea ʻi he hili hoʻo tāpuni ʻa e matapaá, lotu ki hoʻo Tamai ʻa ia ʻoku ʻi he liló.+ Pea ko hoʻo Tamaí leva ʻa ia ʻokú ne vakai mai ki ai mei he liló te ne totongi kiate koe. 7 ʻI hono fai ha lotú, ʻoua ʻe toutou leaʻaki ʻa e ngaahi meʻa tatau ʻo hangē ko ia ʻoku fai ʻe he kakai ʻo e ngaahi puleʻangá, he ʻoku nau fakakaukau ʻe fai mai ha fanongo kiate kinautolu ʻi heʻenau ngāueʻaki ʻa e ngaahi lea lahí. 8 Ko ia ʻoua te mou hangē ko kinautolú, he ko hoʻomou Tamaí ʻokú ne ʻafioʻi ʻa e meʻa ʻoku mou fiemaʻú+ ki muʻa noa pē ke mou kole ia kiate iá.
9 “Kuo pau leva ke peheni hoʻomou lotú:+
“‘Ko ʻemau Tamai ʻoku ʻi hēvani, ke fakamāʻoniʻoniʻi*+ ho huafá.+ 10 Ke hoko mai ho Puleʻangá.+ Ke fai ho finangaló,+ ʻo hangē ko ia ʻi hēvaní, ke pehē foki ʻi māmani.+ 11 Foaki mai muʻa haʻamau mā ki he ʻahó ni;+ 12 pea fakamolemoleʻi homau ngaahi moʻuá, ʻo hangē foki ko ʻemau fakamolemoleʻi ʻa kinautolu ʻoku moʻua maí.+ 13 Pea ʻoua naʻa tuku kimautolu ki ha ʻahiʻahi,+ kae fakahaofi kimautolu mei he tokotaha fulikivanú.’*+
14 “He kapau te mou fakamolemoleʻi ʻa e faihala ʻa e kakaí, ʻe fakamolemoleʻi foki kimoutolu ʻe hoʻomou Tamai fakahēvaní;+ 15 he kapau ʻe ʻikai ke mou fakamolemoleʻi ʻa e faihala ʻa e kakaí, ʻe ʻikai foki ke fakamolemoleʻi ʻe hoʻomou Tamaí ʻa hoʻomou faihalá.+
16 “ʻI haʻamou ʻaukai,+ tuku hoʻomou hoko ʻo mata mamahi ʻo hangē ko e kau mālualoí, he ʻoku nau ʻai ke palakū honau matá* koeʻuhi ke hā ai ki he kakaí ʻoku nau ʻaukai.+ ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ko e kakato ia ʻo e totongi ʻoku nau maʻú. 17 Ka ko koe, ʻi haʻo ʻaukai, pani ho ʻulú pea tafitafi ho matá, 18 koeʻuhi ke ʻoua naʻa hā ai ʻokú ke ʻaukai ki he kakaí, ka ki hoʻo Tamaí pē ʻa ia ʻoku ʻi he liló. Pea ko hoʻo Tamaí leva ʻa ia ʻokú ne vakai mai ki ai mei he liló te ne totongi kiate koe.
19 “Tuku ʻa e faʻoaki koloa maʻamoutolu ʻi māmaní,+ ʻa e feituʻu ʻoku keina ai ʻe he ané mo e ʻumeʻumeá pea ʻoku haea ai ʻe he kau kaihaʻá ʻo kaihaʻasí. 20 Kae faʻoaki koloa maʻamoutolu ʻi hēvani,+ ʻa e feituʻu ʻoku ʻikai ke keina ai ʻe he ané pe ko e ʻumeʻumeá,+ pea ʻoku ʻikai haea ai ʻe he kau kaihaʻá ʻo kaihaʻasí. 21 He ko e feituʻu ʻoku ʻi ai hoʻo koloá, ʻe ʻi ai foki ho lotó.
22 “Ko e maama ʻo e sinó ko e matá.+ Ka huʻufataha* leva ho matá, ʻe maamangia* ho sinó kotoa. 23 Ka ʻo kapau ʻoku havala* ho matá,+ ʻe fakapoʻuli ho sinó kotoa. Kapau ʻoku fakapoʻuli moʻoni ʻa e maama ʻoku ʻiate koé, tā he fakapoʻuli lahi moʻoni ē!
24 “ʻOku ʻikai lava ha taha ke ngāue fakatamaioʻeiki ki ha ʻeiki ʻe toko ua; he te ne fehiʻa ki he taha kae ʻofa ki he taha,+ pe te ne pīkitai ki he taha kae taʻetokaʻi ʻa e taha. Heʻikai lava ke mou ngāue fakatamaioʻeiki ki he ʻOtuá pea ki he Koloá.+
25 “ʻI he meʻá ni ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu: Tuku hoʻomou loto-moʻua+ fekauʻaki mo hoʻomou moʻuí ki ha meʻa ke mou kai pe ki ha meʻa ke mou inu, pe ki homou sinó ki ha meʻa ke mou tui.+ ʻIkai ʻoku mahuʻinga ange ʻa e moʻuí ʻi he meʻakaí pea mo e sinó ʻi he valá?+ 26 Siofi fakalelei ʻa e fanga manupuna ʻo e langí;+ ʻoku ʻikai te nau tūtuuʻi pe utu pe faʻoaki feleoko, ka ʻoku fafanga kinautolu ʻe hoʻomou Tamai fakahēvaní. ʻIkai ʻoku mou mahuʻinga ange kimoutolu ʻiate kinautolu? 27 Ko hai ʻiate kimoutolu ʻe lava ʻe heʻene loto-moʻuá ke tānaki atu ha kiupite* ʻe taha ki he lōloa ʻo ʻene moʻuí?+ 28 Pehē foki, ko e hā ʻoku mou loto-moʻua ai ʻo fekauʻaki mo e valá? Ako mei he ngaahi lile ʻo e vaó, ʻi he anga ʻo ʻenau tupú; ʻoku ʻikai te nau fakaongosia, pe te nau ngaohi filo; 29 ka ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu naʻa mo Solomone+ ʻi he kotoa ʻo hono lāngilangí naʻe ʻikai ke teungaʻia ia ʻo hangē ko ha taha ʻo e ngaahi lilé ni. 30 Kapau leva ʻoku fakateunga pehē ʻe he ʻOtuá ʻa e ʻakau ʻo e vaó ʻa ia ʻoku ʻi heni ʻi he ʻahó ni pea lī ki he ʻōvaní ʻapongipongí, ʻikai ʻe lahi ange ʻene fakateunga kimoutolú, ʻa kimoutolu ʻa e kau tui vaivai? 31 Ko ia ʻoua ʻaupito naʻa mou loto-moʻua+ ʻo pehē, ‘Ko e hā te tau kaí?’ Pe, ‘Ko e hā te tau inú?’ Pe, ‘Ko e hā te tau tuí?’+ 32 He ko e ngaahi meʻá ni kotoa ko e ngaahi meʻa ia ʻoku tuli vēkeveke ki ai ʻa e ngaahi puleʻangá. ʻOku ʻafioʻi ʻe hoʻomou Tamai fakahēvaní ʻoku mou fiemaʻu ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa.
33 “Ko ia leva, hanganaki fuofua kumi ki he Puleʻangá mo e māʻoniʻoni ʻa e ʻOtuá, pea ʻe tānaki atu kiate kimoutolu ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa.+ 34 Ko ia ʻoua ʻaupito naʻa mou loto-moʻua ʻo fekauʻaki mo e ʻaho hono hokó,+ he ko e ʻaho hono hokó ʻe ʻi ai pē hono ngaahi loto-moʻua ʻoʻona. ʻOku feʻunga pē ki he ʻaho taki taha ʻa hono ngaahi faingataʻa ʻoʻoná.
7 “Tuku hoʻomou faifakamāú+ koeʻuhi ke ʻoua naʻa fakamāuʻi ai kimoutolu; 2 he ko e fakamaau ʻoku mou faifakamaau ʻakí, ʻe fakamāuʻi ʻaki kimoutolu,+ pea ko e meʻafua ʻoku fai ʻaki hoʻomou fuá, te nau fua ʻaki kimoutolu.+ 3 Ko e hā leva ʻokú ke fakasio ai ki he meʻi ʻakau ʻi he mata ʻo ho tokouá kae ʻikai te ke fakatokangaʻi ʻa e kupuʻi ʻakau ʻoku ʻi ho mata ʻoʻoú?+ 4 Pe, ʻe lava fēfē ke ke pehē ki ho tokouá, ‘Tuku muʻa ke u toʻo ʻa e meʻi ʻakau ʻi ho matá,’ kae vakai ko ha kupuʻi ʻakau ena ʻoku ʻi ho mata ʻoʻoú? 5 ʻA e mālualoi! Tomuʻa toʻo ʻa e kupuʻi ʻakau mei ho mata ʻoʻoú, pea te ke toki sio lelei ai ki he anga haʻo toʻo ʻa e meʻi ʻakau mei he mata ʻo ho tokouá.
6 “ʻOua ʻe ʻoange ʻa e meʻa ʻoku toputapú ki he fanga kulií pe laku ʻa hoʻomou ngaahi mataʻitofé ki he fanga puaká,+ koeʻuhi ke ʻoua ʻaupito naʻa nau tāmoloki ia pea nau tafoki hake ʻo halu kimoutolu.
7 “Hanganaki kole, pea ʻe foaki atu kiate kimoutolu;+ hanganaki kumi, pea te mou ʻilo; hanganaki tukituki, pea ʻe fakaava atu kiate kimoutolu;+ 8 he ko ia kotoa pē ʻoku kolé te ne maʻu,+ pea ko ia kotoa pē ʻoku kumí te ne ʻilo, pea ko ia kotoa pē ʻoku tukitukí, ʻe fakaava kiate ia. 9 Ko e moʻoni, ko hai ia ha taha ʻiate kimoutolu, kapau ʻoku kole ange ʻa hono fohá ha foʻi mā, te ne ʻoange ki ai ha foʻi maka? 10 Pe, kapau ʻokú ne kole ange ha mataʻiika, te ne ʻoange koā ki ai ha ngata? 11 Ko ia ai, kapau ko kimoutolu ē ko e kau fulikivanú, ʻoku mou ʻilo ʻa e anga ʻo hono foaki ʻa e ngaahi meʻaʻofa lelei ki hoʻomou fānaú, huanoa hake ai hoʻomou Tamai ʻoku ʻi hēvaní ʻa ʻene foaki ʻa e ngaahi meʻa lelei+ ki he faʻahinga ʻoku kole kiate iá!+
12 “Ko ia ai, ko e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku mou loto ke fai atu ʻe he kakaí kiate kimoutolú, kuo pau foki ke mou fai ia kiate kinautolu.+ Ko e moʻoni, ko e meʻa eni ʻoku ʻuhinga ki ai ʻa e Laó mo e Kau Palōfitá.+
13 “Hū ʻi he matapā fāsiʻí,+ koeʻuhí ʻoku fālahi ʻa e matapā mo ʻatā ʻa e hala ʻoku taki atu ki he ʻauhá, pea ʻoku hū atu ai ʻa e tokolahi; 14 ka ʻoku fāsiʻi ʻa e matapā pea ʻefiʻefi ʻa e hala ʻoku taki atu ki he moʻuí, pea ko e tokosiʻi pē ʻoku nau ʻiloʻi iá.+
15 “Mou tokanga telia ʻa e kau palōfita loi+ ʻoku nau haʻu kiate kimoutolu ʻoku nau kofu hangē ha sipí,+ ka ʻi lotó ko e fanga ulofi fekai kinautolu.+ 16 ʻI honau ngaahi fuá te mou ʻiloʻi ai kinautolu. He ʻoku toli kālepi koā ʻa e kakaí mei he ʻakau talatalá pe toli fiki mei he talatalaʻāmoá?+ 17 Pehē foki, ko e ʻakau lelei kotoa pē ʻoku fua lelei, ka ko e ʻakau kovi kotoa pē ʻoku fua taʻeʻaonga.+ 18 Ko ha ʻakau lelei ʻe ʻikai lava ke fua taʻeʻaonga, pehē foki ki ha ʻakau kovi ʻe ʻikai lava ke fua lelei.+ 19 Ko e ʻakau kotoa pē ʻoku ʻikai ke fua leleí ʻoku tā hifo ia ʻo laku ki he afí.+ 20 Ko ia ko e moʻoni, te mou ʻiloʻi ʻa e kakai ko iá mei honau ngaahi fuá.+
21 “ʻOku ʻikai ko ia kotoa pē ʻoku pehē mai, ‘ʻEiki, ʻEiki,’ te ne hū ki he Puleʻanga ʻo hēvaní, ka ko ia pē ʻokú ne fai ʻa e finangalo ʻo ʻeku Tamai ʻoku ʻi hēvaní.+ 22 Ko e tokolahi te nau pehē mai ʻi he ʻaho ko iá: ‘ʻEiki, ʻEiki,+ ʻikai naʻa mau kikite ʻi ho huafá, mo kapusi tēmeniō ʻi ho huafá, mo fai ʻa e ngaahi ngāue fakaofo ʻi ho huafá?’+ 23 Pea te u toki tala kiate kinautolu: ‘Naʻe ʻikai ʻaupito te u ʻiloʻi kimoutolu! ʻAlu meiate au, ʻa kimoutolu ʻa e kau maumau-lao!’+
24 “Ko ia ai, ko ia kotoa pē ʻokú ne fanongo ki heʻeku ngaahi leá ni pea fai ki aí ʻe hangē ia ko ha tangata poto naʻá ne langa hono falé ʻi he maká.+ 25 Pea naʻe ʻuha lōvai hifo pea tāfea pea puhi mai ʻa e matangí ʻo faʻafaʻaki ki he fale ko iá, ka naʻe ʻikai ke holo ia he naʻe fakavaʻe ia ʻi he maká. 26 ʻIkai ngata aí, ko ia kotoa pē ʻokú ne fanongo ki heʻeku ngaahi leá ni pea ʻikai fai ki aí ʻe hangē ia ko ha tangata vale naʻá ne langa hono falé ʻi he ʻoneʻoné.+ 27 Pea naʻe ʻuha lōvai hifo pea tāfea pea puhi mai ʻa e matangí ʻo faʻafaʻaki ki he fale ko iá+ pea naʻe holo ia, ko e holo ka ko ha holo.”
28 ʻI he ʻosi hono fai ʻe Sīsū ʻa e ngaahi leá ni, ko hono olá naʻe fakatumutumu ʻa e fuʻu kakaí ʻi heʻene founga faiakó,+ 29 he naʻá ne faiako kiate kinautolu ʻo hangē ko ha taha ʻokú ne maʻu ha mafaí,+ kae ʻikai hangē ko ʻenau kau sikalaipé.
8 ʻI he hili ʻene ʻalu hifo mei he moʻungá, naʻe muimui ʻiate ia ha fuʻu kakai tokolahi. 2 Pea vakai, naʻe ʻalu atu kiate ia ha tangata kilia ʻo ne fai ha fakaʻapaʻapa* kiate ia, peá ne pehē: “ʻEiki, kapau te ke loto pē ki ai, ʻe lava ke ke ʻai au ke u maʻa.”+ 3 Ko ia ʻi heʻene mafao atu hono nimá, naʻá ne ala kiate ia, ʻo ne pehē: “ʻOku ou loto ki ai! Ke ke maʻa.”+ Naʻe maʻa leva hono kiliá.+ 4 Pea naʻe tala ange ʻe Sīsū kiate ia: “Tokanga ke ʻoua naʻá ke tala ki ha taha,+ ka ke ʻalu ʻo fakahā koe ki he taulaʻeikí,+ pea ʻoatu ʻa e feilaulau ʻa ia naʻe fekauʻi ʻe Mōsesé,+ ke hoko ia ko ha fakamoʻoni kiate kinautolu.”
5 ʻI heʻene hū atu ki Kāpaneumé, naʻe haʻu kiate ia ha ʻōfisa fakakautau,* ʻo ne kōlenga kiate ia+ 6 ʻo pehē: “Tangataʻeiki, ʻoku tokoto atu ʻeku tamaioʻeikí ʻi ʻapi ko e mamatea, pea ʻokú ne faingataʻaʻia lahi ʻaupito.” 7 Naʻá ne tala ange kiate ia: “ʻI heʻeku aʻu ki aí, te u fakamoʻui ia.” 8 Naʻe tali ange ʻe he ʻōfisa fakakautaú: “Tangataʻeiki, ʻoku ʻikai te u taau ke ke haʻu ki hoku falé, ka ke fai mai pē haʻo folofola pea ʻe moʻui leva ai ʻa ʻeku tamaioʻeikí. 9 He ko ha tangata foki au ʻoku ou ʻi he malumalu ʻo ha mafai, ʻoku ʻi ai ha kau sōtia ʻi hoku malumalú, pea ʻoku ou tala ki he taha ko ē, ‘ʻAlu!’ Pea ʻokú ne ʻalu leva, pea ki he taha ko ē, ‘Haʻu!’ Pea ʻokú ne haʻu leva, pea ki heʻeku tamaioʻeikí, ‘Fai ē!’ Pea ʻokú ne fai leva ia.” 10 ʻI he fanongo ki ai ʻa Sīsuú, naʻá ne ofo peá ne pehē ange ki he faʻahinga naʻe muimui ʻiate iá: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, kuo teʻeki ai ha taha te u ʻiloʻi ʻi ʻIsileli ʻoku lahi pehē fau ʻene tuí.+ 11 Ka ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu ko e tokolahi mei he hahaké mo e hihifó te nau haʻu ʻo nofo ʻi he tēpilé fakataha mo ʻĒpalahame mo ʻAisake pea mo Sēkope ʻi he Puleʻanga ʻo hēvaní;+ 12 ka ko e ngaahi foha ʻo e Puleʻangá ʻe lī kinautolu ki tuʻa ki he fakapoʻulí. Ko e feituʻu ia te nau tangi mo ʻūʻūnifo aí.”+ 13 Naʻe tala ange leva ʻe Sīsū ki he ʻōfisa fakakautaú: “ʻAlu. Hangē tofu pē ko e tui kuó ke fakahāʻí, tuku ke hoko ʻa hoʻo kolé.”+ Pea naʻe fakamoʻui leva ʻa e tamaioʻeikí ʻi he houa pē ko iá.+
14 Pea ko Sīsū, ʻi heʻene haʻu ki he fale ʻo Pitá, naʻá ne sio ai ki he faʻē ʻa hono uaifí+ ʻokú ne tokoto ko e puke he mofí.+ 15 Ko ia naʻá ne ala atu ki hono nimá,+ pea naʻe matafi atu hono mofí, peá ne tuʻu hake ʻo ne kamata ke tokangaʻi ʻa Sīsū. 16 Ka ʻi heʻene aʻu ki he efiafí, naʻe ʻomi kiate ia ʻe he kakaí ʻa e tokolahi naʻe uluisino ai ʻa e tēmenioó; peá ne kapusi ʻa e ngaahi laumālié ʻaki ha lea pē, pea naʻá ne fakamoʻui ʻa e faʻahinga kotoa naʻe faingataʻaʻiá, 17 koeʻuhi ke fakahoko ai ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki ʻo fakafou ʻia ʻAisea ko e palōfitá: “Naʻá ne toʻo atu ʻetau puké peá ne ʻave ʻetau mahamahakí.”+
18 ʻI he sio ʻa Sīsū ki he fuʻu kakai naʻa nau haʻofia iá, naʻá ne fekau ki heʻene kau ākongá ke nau mavahe atu ʻo ʻalu ki he tafaʻaki ʻe tahá.+ 19 Pea naʻe haʻu ha sikalaipe ʻo ne pehē kiate ia: “Faiako, te u muimui ʻiate koe ki ha feituʻu pē te ke ʻalu ki ai.”+ 20 Ka naʻe tala ange ʻe Sīsū kiate ia: “Ko e fanga fōkisí ʻoku ʻi ai honau ʻana pea ko e fanga manupuna ʻo e langí ʻoku ʻi ai honau pununga, ka ko e Foha ʻo e tangatá ʻoku ʻikai ha potu ke ʻolunga ki ai hono ʻulú.”+ 21 Naʻe pehē leva ʻe ha ākonga ia ʻe taha kiate ia: “ʻEiki, tuku muʻa ke u tomuʻa ʻalu ʻo tanu ʻeku tamaí.”+ 22 Naʻe tala ange ʻe Sīsū kiate ia: “Hanganaki muimui ʻiate au, pea tuku ki he kau maté ke nau tanu ʻenau kau maté.”+
23 Pea ʻi heʻene heka ki he vaká, naʻe muimui ʻa ʻene kau ākongá ʻiate ia.+ 24 Kae vakai, naʻe hoko ha fuʻu matangi ʻi he tahí, ʻo hake ai ʻa e ngaahi peaú ki he vaká; ka naʻá ne māʻumohe.+ 25 Pea naʻa nau haʻu ʻo fafangu ia, ʻo pehē: “ʻEiki, fakahaofi kitautolu, he ko eni te tau mate!” 26 Ka naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ko e hā ʻoku mou ilifia* pehē aí, ʻa kimoutolu ʻa e kau tui vaivai?”+ Naʻá ne tuʻu hake leva ʻo ne valokiʻi ʻa e matangí mo e tahí, pea naʻe hoko ha fuʻu tofukī.+ 27 Ko ia naʻe ofoofo ʻa e kau tangatá pea nau pehē: “Ko e faʻahinga tangata fēfē eni? Naʻa mo e matangí mo e tahí ʻokú na talangofua kiate ia.”
28 ʻI heʻene aʻu ki he tafaʻaki ʻe tahá ki he feituʻu ʻo e kau Katalá, naʻe fakafetaulaki kiate ia ha ongo tangata ne uluisino ai ʻa e tēmenioó ko ʻena haʻu mei he ngaahi fonualotó.*+ Naʻá na fakailifia anga-kehe atu, ʻo ʻikai ai ha taha ʻe loto-toʻa ke fou atu ʻi he hala ko iá. 29 Pea vakai, naʻa nau kaikaila, ʻo pehē: “Ko e hā haʻamau kaunga kiate koe, ʻAlo ʻo e ʻOtuá?+ Naʻá ke haʻu ki hení ke fakamamahiʻi kimautolu+ ki muʻa ʻi he taimi kuo kotofá?”+ 30 Naʻe kaikai mamaʻo atu meiate kinautolu ha fanga puaka tokolahi.+ 31 Ko ia naʻe kamata kōlenga ʻa e fanga tēmenioó kiate ia, ʻo pehē: “Kapau te ke kapusi kimautolu, tuku atu kimautolu ke mau hū ʻi he fanga puaká.”+ 32 Pea naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Mou ʻalu!” Ko ia naʻa nau hū leva ki tuʻa ʻo hū ʻi he fanga puaká, pea vakai, naʻe feʻohofi atu ʻa e fanga puaká kotoa ki he lilifá ʻo fenganganaʻi ki tahi ʻo nau mate ai. 33 Ka naʻe tukulele ʻa e kau tauhi puaká, pea ʻi heʻenau hū ki he koló, naʻa nau fakamatala ʻa e meʻa kotoa, ʻo kau ai ʻa e meʻa naʻe hoko ki he ongo tangata ne uluisino ai ʻa e tēmenioó. 34 Pea vakai, naʻe haʻu kotoa ʻa e koló ke fakafetaulaki kia Sīsū, pea ʻi heʻenau sio kiate iá, naʻa nau kole kiate ia ke ne mavahe mei honau feituʻú.+
9 Ko ia ʻi heʻene heka ki he vaká, naʻá ne fononga ki he kauvai ʻe tahá ʻo ne ʻalu ai ki hono kolo ʻoʻoná.+ 2 Pea vakai, naʻa nau ʻomi kiate ia ha tangata mamatea ʻokú ne tokoto ʻi ha meʻa-fata. ʻI heʻene vakai ki heʻenau tuí, naʻe pehē ʻe Sīsū ki he tangata mamateá: “Tama, loto-toʻa! Kuo fakamolemoleʻi hoʻo ngaahi angahalá.”+ 3 Pea naʻe fepehēʻaki ʻe he kau sikalaipe ʻe niʻihi: “Ko e tamá ni ʻoku lea fieʻotua.” 4 ʻI he ʻiloʻi ʻe Sīsū ʻa ʻenau fakakaukaú, naʻá ne pehē: “Ko e hā ʻoku mou fakakaukau ai ki he ngaahi meʻa fulikivanú ʻi homou lotó?+ 5 Ko eni, ko fē ʻoku faingofua angé, ko e pehē, ‘Kuo fakamolemoleʻi hoʻo ngaahi angahalá,’ pe ko e pehē, ‘Tuʻu hake peá ke ʻalu’?+ 6 Kae kehe, koeʻuhí ke mou ʻilo ʻoku maʻu ʻe he Foha ʻo e tangatá ʻa e mafai ʻi he māmaní ke fakamolemoleʻi ʻa e angahalá—” naʻá ne pehē ange leva ki he tangata mamateá: “Tuʻu hake, toʻo ho meʻa-fatá, peá ke ʻalu ki ho ʻapí.”+ 7 Pea naʻá ne tuʻu hake ʻo ne ʻalu ki hono ʻapí. 8 ʻI he vakai ʻa e fuʻu kakaí ki he meʻá ni, naʻa nau manavahē, pea nau fakalāngilangiʻi ʻa e ʻOtuá, ʻa ia kuó ne foaki ha mafai pehē ki ha tangata.
9 Pea ʻi he mavahe ʻa Sīsū mei aí, naʻá ne fakatokangaʻi atu ha tangata ko hono hingoá ko Mātiu ʻoku tangutu ʻi he ʻōfisi tukuhaú, peá ne pehē kiate ia: “Haʻu ʻo muimui ʻiate au.” Ko ia naʻá ne tuʻu hake ʻo muimui ʻiate ia.+ 10 Ki mui ai ʻi heʻene kai* ʻi he falé, vakai, naʻe haʻu ʻa e tokolahi ʻo e kau tānaki tukuhaú mo e kau angahalá ʻo kamata ke nau kai* mo Sīsū mo ʻene kau ākongá.+ 11 Ka ʻi heʻenau sio ki he meʻá ni, naʻe pehē ʻe he kau Fālesí ki heʻene kau ākongá: “Ko e hā ʻoku kai fakataha ai hoʻomou faiakó mo e kau tānaki tukuhaú mo e kau angahalá?”+ 12 ʻI heʻene fanongo kiate kinautolú, naʻá ne pehē: “Ko e kakai ʻoku moʻui leleí ʻoku ʻikai fiemaʻu ki ai ha toketā, ka ʻoku fiemaʻu ia ki he faʻahinga ʻoku puké.+ 13 Ko ia, mou ʻalu ʻo ako ke ʻilo ʻa e ʻuhinga ʻo e meʻá ni: ‘ʻOku ou fiemaʻu ʻa e mēsí, ʻo ʻikai ko e feilaulaú.’+ He naʻá ku haʻú ke ui, ʻo ʻikai ko e kakai māʻoniʻoní, ka ko e kau angahalá.”
14 Pea naʻe haʻu ʻa e kau ākonga ʻa Sioné kiate ia ʻo nau ʻeke: “Ko e hā ʻoku mau faʻa ʻaukai ai kimautolu mo e kau Fālesí kae ʻikai ke ʻaukai ʻa hoʻo kau ākonga ia ʻaʻaú?”+ 15 ʻI he meʻá ni naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Ko e ngaahi kaungāmeʻa ʻo e tangata malí ʻoku ʻikai ha ʻuhinga ke nau fakamamahi ʻi he lolotonga ʻo e ʻiate kinautolu ʻa e tangata malí,+ ʻikai ko ia? Ka ʻe hoko mai ʻa e ngaahi ʻaho ʻa ia ʻe ʻave ai meiate kinautolu ʻa e tangata malí,+ pea te nau toki ʻaukai leva. 16 ʻOku ʻikai ha taha te ne monosi ʻaki ha konga tupenu foʻou ha kofu tuʻa ʻoku motuʻa, he ʻe mingi ʻa e konga tupenu foʻoú mei he kofú pea ʻe hoko ai ʻa e mahaé ʻo toe lahi ange.+ 17 Pea ʻoku ʻikai ke ʻutu ʻe he kakaí ʻa e uaine foʻoú ʻi ha ngaahi hina kiliʻimanu motuʻa. Kapau te nau fai pehē, ʻe pā leva ʻa e ngaahi hina kiliʻimanú pea haʻu ki tuʻa ʻa e uainé pea maumau ai ʻa e ngaahi hina kiliʻimanú. Ka ʻoku ʻutu ʻe he kakaí ʻa e uaine foʻoú ʻi ha ngaahi hina kiliʻimanu foʻou, pea ʻokú na fakatou tolonga leva.”
18 Lolotonga ʻene tala kiate kinautolu ʻa e ngaahi meʻá ni, vakai, naʻe fakaofiofi mai ha tokotaha pule ʻo ne fai ha fakaʻapaʻapa* kiate ia, peá ne pehē: “Kuo pau pē kuo mate hoku ʻofefiné he taimí ni, ka ke haʻu muʻa ʻo hilifaki ho nimá kiate ia, pea te ne moʻui.”+
19 Naʻe tuʻu hake leva ʻa Sīsū, pea naʻe muimui ʻa ʻene kau ākongá ʻiate ia. 20 Pea vakai, ko ha fefine kuo faingataʻaʻia ʻi he ʻau totó ʻi he taʻu ʻe 12+ naʻá ne fakaofiofi mai mei mui ʻo ne ala ki he tapa ʻo hono kofu tuʻá,+ 21 he naʻá ne toutou pehē pē ʻiate ia: “Kapau pē te u ala ki hono kofu tuʻá, te u sai.” 22 Naʻe tafoki hake ʻa Sīsū pea ʻi heʻene fakatokangaʻi iá, naʻá ne pehē: “ʻOfefine, loto-toʻa! Kuo fakamoʻui koe ʻe hoʻo tuí.”+ Pea ʻi he houa pē ko iá naʻe sai ʻa e fefiné.+
23 ʻI heʻene haʻu leva ki he fale ʻo e tokotaha pulé ʻo ne fakatokangaʻi atu ʻa e kau ifi fulutá mo e fuʻu kakaí ʻoku nau vālautuʻú,+ 24 naʻe pehē atu ʻe Sīsū: “Mou mavahe mei heni, he naʻe ʻikai ke mate ʻa e kiʻi taʻahiné ka ʻokú ne mohe.”+ ʻI he meʻá ni naʻe kamata ke nau kata manuki kiate ia. 25 ʻI he hili pē hono fekauʻi atu ki tuʻa ʻa e fuʻu kakaí, naʻá ne hū atu ʻo puke hono nimá,+ pea naʻe mālanga hake ʻa e kiʻi taʻahiné.+ 26 Ko e moʻoni, ko e talanoa fekauʻaki mo e meʻá ni naʻe mafola atu ia ki he kotoa ʻo e feituʻu ko iá.
27 ʻI he mavahe atu ʻa Sīsū mei aí, naʻe muimui ʻiate ia ha ongo tangata kui,+ ʻo na kalanga: “ʻAloʻofa* mai kiate kimaua, Foha ʻo Tēvita.” 28 Hili ʻene hū atu ki he falé, naʻe haʻu kiate ia ʻa e ongo tangata kuí, pea ʻeke ange ʻe Sīsū kiate kinaua: “ʻOkú mo tui ʻe malava ke u fai ʻa e meʻá ni?”+ Naʻá na tali ange: “ʻIo, ʻEiki.” 29 Naʻá ne ala leva ki hona matá,+ ʻo ne pehē: “Tuku ke hoko kiate kimoua ʻo fakatatau ki hoʻomo tuí.” 30 Pea naʻe ʻā leva hona matá. ʻIkai ko ia pē, naʻe mātuʻaki fakatokanga ʻa Sīsū kiate kinaua, ʻo pehē: “Tokanga ke ʻoua naʻa ʻilo eni ʻe ha taha.”+ 31 Ka ʻi he hili ʻena hū atu ki tuʻá, naʻá na talanoa holo ʻo kau kiate ia ʻi he kotoa ʻo e feituʻu ko iá.
32 ʻI heʻena mavahé, vakai, naʻe ʻomi ʻe he kakaí kiate ia ha tangata noa naʻe uluisino ai ha tēmeniō;+ 33 pea ʻi he hili hono kapusi ʻo e tēmenioó, naʻe lea ʻa e tangata noá.+ Naʻe ofoofo ai ʻa e fuʻu kakaí ʻo nau pehē: “Kuo teʻeki ai ʻaupito ke mātā ha meʻa peheni ʻi ʻIsileli.”+ 34 Ka naʻe pehē ʻe he kau Fālesí: “Ko e pule ia ʻo e fanga tēmenioó ʻoku fai ai ʻa ʻene kapusi tēmenioó.”+
35 Pea naʻe ʻalu takai holo ʻa Sīsū ʻi he kotoa ʻo e ngaahi kolo lalahí mo e fanga kiʻi kolo īkí, ʻo faiako ʻi honau ngaahi sinakoké mo malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá mo fakamoʻui ʻa e ngaahi mahaki kotoa pē mo e faingataʻaʻia kotoa pē.+ 36 ʻI he vakai atu ki he fuʻu kakaí, naʻá ne ongoʻi fakaʻofaʻia ʻiate kinautolu,+ koeʻuhí ne ngaohikovia kinautolu* mo liʻekina ʻo hangē ha fanga sipi taʻeʻiai hanau tauhí.+ 37 Naʻá ne pehē leva ki heʻene kau ākongá: “ʻIo, ko e utu-taʻú ʻoku lahi, ka ʻoku tokosiʻi ʻa e kau ngāué.+ 38 Ko ia ai, mou kōlenga ki he ʻEiki ʻo e utu-taʻú ke ne fekau atu ha kau ngāue ki heʻene utu-taʻú.”+
10 Ko ia naʻá ne ui ʻa ʻene kau ākonga ʻe toko 12 ʻo ne tuku kiate kinautolu ʻa e mafai ke nau kapusi ʻa e ngaahi laumālie ʻulí,+ pea ke fakamoʻui ʻa e ngaahi mahaki kotoa pē mo e faingataʻaʻia kotoa pē.
2 Ko e ngaahi hingoa eni ʻo e kau ʻapositolo ʻe toko 12:+ ʻUluakí, ko Saimone, ʻa ia ʻoku ui ko Pitá,+ mo ʻAnitelū+ ko hono tokouá; Sēmisi ko e foha ʻo Sēpetí mo Sione+ ko hono tokouá; 3 Filipe mo Pātolomiu;+ Tōmasi+ mo Mātiu+ ko e tānaki tukuhaú; Sēmisi ko e foha ʻo ʻAlefiusí; mo Tatiusi; 4 Saimone ko e Kananié;* mo Siutasi ʻIsikaliote, ʻa ia naʻá ne lavakiʻi ia ki muí.+
5 Naʻe fekau atu ʻe Sīsū ʻa e toko 12 ko ení, ʻo ne ʻoange kiate kinautolu ʻa e ngaahi fakahinohino ko ení:+ “ʻOua naʻa mou afe ʻi he hala ki he ngaahi puleʻangá, pea ʻoua naʻa mou hū ki ha kolo Samēlia;+ 6 ka mou ʻalu pē ki he fanga sipi mole ʻo e fale ʻo ʻIsilelí.+ 7 ʻI hoʻomou ʻalú, mou malanga ʻo pehē: ‘Kuo ofi ʻa e Puleʻanga ʻo hēvaní.’+ 8 Fakamoʻui ʻa e kau mahakí,+ fokotuʻu ʻa e kau maté, fakamaʻa ʻa e kiliá, kapusi ʻa e fanga tēmenioó. Kuo mou maʻu taʻetotongi, foaki taʻetotongi. 9 ʻOua ʻe tokonaki ha koula pe siliva pe kopa ki he ʻaiʻanga paʻanga ʻi homou kongalotó,+ 10 pe ko ha kato ʻoho ki he fonongá, pe ko ha kofu ʻe ua,* pe ko ha senitolo, pe ko ha tokotoko,+ he ʻoku tuha ʻa e tangata ngāué mo haʻane meʻakai.+
11 “ʻIlonga ha kolo lahi pe ha kolo siʻi te mou hū ki ai, kumi pe ko hai ai ʻoku tāú, pea nofo ai kae ʻoua kuo mou toki mavahe.+ 12 ʻI hoʻomou hū ki he falé, mou talamonū ki he ʻapí. 13 Kapau ʻoku taau ʻa e falé, tuku ke toka ai ʻa e melino naʻa mou talamonū ʻakí;+ ka ʻo kapau ʻoku ʻikai taau, tuku ke foki atu kiate kimoutolu ʻa hoʻomou melinó. 14 ʻIlonga ha feituʻu ʻe ʻikai tali ai kimoutolu ʻe ha taha pe fanongo ki hoʻomou ngaahi leá, ʻi hoʻomou hū ki tuʻa mei he fale ko iá pe ko e kolo ko iá, tūtuuʻi ʻa e efú mei homou vaʻé.+ 15 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻe ala kātakiʻi ange ʻa e fonua ko Sōtoma mo Komolá+ ʻi he ʻAho Fakamāú, ʻi he kolo ko iá.
16 “Vakai! ʻOku ou fekauʻi atu kimoutolu ko e fanga sipi ki he lotolotonga ʻo e fanga ulofi; ko ia, mou pōtopotoʻi ʻo hangē ko e ngatá kae vale ʻi he koví ʻo hangē ko e lupé.+ 17 Mou tokanga telia ʻa e kakaí, he te nau tuku atu kimoutolu ki he ngaahi fakamaauʻanga fakafeituʻú+ pea te nau haha kimoutolu+ ʻi honau ngaahi sinakoké.+ 18 Pea ʻe ʻoatu kimoutolu ki he ʻao ʻo e kau kōvana mo e ngaahi tuʻi+ koeʻuhí ko au, ko ha fakamoʻoni ia kiate kinautolu mo e ngaahi puleʻangá.+ 19 Kae kehe, ʻi heʻenau ʻave kimoutolú, ʻoua ʻe hoko ʻo loto-moʻua pe ʻe fēfē haʻamou tali, pe ko e hā te mou leaʻakí, he ko e meʻa te mou leaʻakí ʻe ʻoatu ia kiate kimoutolu ʻi he houa ko iá;+ 20 he ʻoku ʻikai ko kimoutolu pē ʻoku leá, ka ko e laumālie ia ʻo hoʻomou Tamaí ʻoku lea ʻiate kimoutolú.+ 21 Kaeʻumaʻā, ʻe tuku atu ʻe ha taʻokete ʻa hono tehiná ke tāmateʻi, pea ʻe tuku atu ʻe ha tamai ʻa ʻene tamá, pea ʻe tuʻu ʻa e fānaú ki he mātuʻá pea te nau ʻai ke tāmateʻi kinautolu.+ 22 Pea ʻe fehiʻanekinaʻi kimoutolu ʻe he kakai kotoa pē koeʻuhi ko hoku hingoá,+ ka ko e tokotaha kuó ne kātaki* ʻo aʻu ki he ngataʻangá ʻe fakahaofi.+ 23 ʻI haʻanau fakatangaʻi kimoutolu ʻi ha kolo ʻe taha, mou hola ki ha kolo ʻe taha;+ he ʻoku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻe ʻikai ʻaupito te mou ʻosiki ʻa e vāhenga ʻo e ngaahi kolo ʻo ʻIsilelí kuo aʻu mai ʻa e Foha ʻo e tangatá ia.
24 “ʻOku ʻikai māʻolunga ha tokotaha ako ʻi heʻene faiakó, pe ko ha tamaioʻeiki ʻi hono ʻeikí.+ 25 ʻOku feʻunga pē ki he tokotaha akó ke hoko ʻo hangē ko ʻene faiakó, pea ko e tamaioʻeikí ke hangē ko hono ʻeikí.+ Kapau kuo ui ʻe he kakaí ʻa e ʻeiki ʻo e ʻapí ko Pelisipupe,*+ huanoa hake ai ʻa e faʻahinga ʻi hono ʻapí! 26 Ko ia ʻoua ʻe manavahē kiate kinautolu, he ʻoku ʻikai ha meʻa ʻoku ʻufiʻufi ʻe taʻefakaeʻa, pea ʻoku ʻikai ha meʻa fakapulipuli ʻe taʻehoko ʻo ʻiloʻi.+ 27 Ko e meʻa ʻoku ou tala kiate kimoutolu ʻi he fakapoʻulí, leaʻaki ia ʻi he māmá, pea ko e meʻa ʻoku mou fanongo ʻoku fanafanaʻakí, malangaʻaki ia mei he funga falé.+ 28 Pea ʻoua ʻe manavahē ki he faʻahinga ʻoku nau tāmateʻi ʻa e sinó kae ʻikai lava ke nau tāmateʻi ʻa e moʻuí;*+ ʻi hono kehé, manavahē kiate ia ʻoku lava ke ne fakaʻauha fakatouʻosi ʻa e moʻuí mo e sinó ʻi Kihená.*+ 29 ʻIkai ʻoku fakatau atu ha ongo foʻi misi ki ha foʻi koini ʻoku siʻi hono mahuʻingá?* Neongo ia ʻe ʻikai ke tō ha taha ʻo kinautolu ki he kelekelé ʻo taʻeʻafioʻi ʻe hoʻomou Tamaí.+ 30 Ka naʻa mo homou ngaahi tuʻoni louʻulú kuo ʻosi lau fakalautelau ia. 31 Ko ia ʻoua ʻe manavahē; ʻoku mou mahuʻinga ange kimoutolu ʻi ha fanga misi tokolahi.+
32 “Ko ia ai, ko e tokotaha kotoa pē ʻokú ne fakahaaʻi ʻi he ʻao ʻo e tangatá+ ʻokú ne ʻiloʻi aú, te u fakahaaʻi foki ʻi he ʻao ʻo ʻeku Tamai ʻoku ʻi hēvaní ʻoku ou ʻiloʻi ia.+ 33 Kae ʻilonga ʻa ia ʻokú ne siʻaki au ʻi he ʻao ʻo e tangatá, te u siʻaki foki ia ʻi he ʻao ʻo ʻeku Tamai ʻoku ʻi hēvaní.+ 34 ʻOua ʻe fakakaukau naʻá ku haʻu ke ʻomi ha melino ki he māmaní; naʻá ku haʻú ke ʻomi, ʻo ʻikai ko ha melino, ka ko ha heletā.+ 35 He naʻá ku haʻu ke fakatupunga ha māvahevahe, ʻi ha tangata mo ʻene tamaí, pea mo ha taʻahine mo ʻene faʻeé, pea mo ha ʻofefine-ʻi-he-fono mo ʻene faʻē-ʻi-he-fonó.+ 36 Ko e moʻoni, ʻe hoko ko e ngaahi fili ʻo ha tangata ʻa e faʻahinga ʻi hono falé tonu. 37 ʻIlonga ʻa ia ʻoku lahi hake ʻene ʻofa ki heʻene tamaí pe ko ʻene faʻeé ʻiate aú ʻoku ʻikai taau ia mo au; pea ʻilonga ʻa ia ʻoku lahi hake ʻene ʻofa ki hono fohá pe ʻofefiné ʻiate aú ʻoku ʻikai taau ia mo au.+ 38 Pea ʻilonga ʻa ia ʻoku ʻikai te ne tali ʻa ʻene ʻakau fakamamahí* pea muimui ʻiate aú ʻoku ʻikai taau ia mo au.+ 39 ʻIlonga ʻa ia ʻokú ne feinga ke fakahaofi ʻa ʻene moʻuí ʻe mole ia, pea ʻilonga ʻa ia ʻe mole ʻene moʻuí koeʻuhi ko aú te ne maʻu ia.+
40 “ʻIlonga ʻa ia ʻokú ne tali kimoutolú ʻokú ne tali foki mo au, pea ʻilonga ʻa ia ʻokú ne tali aú ʻokú ne tali foki mo e Tokotaha naʻá ne fekauʻi mai aú.+ 41 ʻIlonga ʻa ia ʻokú ne tali ha palōfita koeʻuhí ko ha palōfita ia, te ne maʻu ʻa e totongi ʻo ha palōfita,+ pea ʻilonga ʻa ia ʻokú ne tali ha tangata māʻoniʻoni koeʻuhí ko ha tangata māʻoniʻoni ia, te ne maʻu ʻa e totongi ʻo ha tangata māʻoniʻoni. 42 Pea ʻilonga ʻa ia ʻokú ne ʻoange ki ha taha ʻi he faʻahinga siʻí ni naʻa mo ha ipu vai momoko pē ke ne inu koeʻuhí ko ha ākonga ia, ʻoku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻe ʻikai ʻaupito ke mole ʻa ʻene totongí.”+
11 ʻI he ʻosi hono ʻoange ʻe Sīsū ʻa e ngaahi fakahinohino ki heʻene kau ākonga ʻe toko 12, naʻá ne ʻalu atu mei ai ke faiako mo malanga ʻi honau ngaahi koló.+
2 Ka ko Sione, ʻi heʻene fanongo ʻi he pilīsoné+ ʻo fekauʻaki mo e ngaahi ngāue ʻa e Kalaisí, naʻá ne fekau atu ʻa ʻene ongo ākongá+ 3 ke ʻeke kiate ia: “Ko koe ʻa e Tokotaha naʻe pehē ʻe haʻú, pe te mau ʻamanekina ha taha kehe?”+ 4 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinaua: “Mo ō ʻo fakahā kia Sione ʻa e meʻa ʻokú mo fanongo mo sio ki aí:+ 5 Ko eni ʻoku sio ʻa e kuí+ pea ʻoku lue ʻa e heké, ʻoku maʻa ʻa e kiliá+ pea fanongo ʻa e tulí, kuo fokotuʻu hake ʻa e maté pea kuo talaki ʻa e ongoongo leleí ki he masivá.+ 6 Fiefia ē ko e tokotaha ʻoku ʻikai te ne maʻu ha ʻuhinga ke tūkia ai ʻiate aú.”+
7 ʻI he lolotonga ʻena foki atú, naʻe kamata lea ʻa Sīsū ki he fuʻu kakaí fekauʻaki mo Sione: “Ko e hā naʻa mou ʻalu atu ke mamata ai ʻi he toafá?+ Ko ha kaho ʻoku fepālekina holo ʻe he matangí?+ 8 Ko e hā leva naʻa mou ʻalu atu ke mamata aí? Ko ha tangata ʻoku kofu mahuʻinga? He ko kinautolu ʻoku nau tui ʻa e ngaahi kofu mahuʻingá ʻoku nau ʻi he fale ʻo e ngaahi tuʻí. 9 Ko ia, ko e hā koā naʻa mou ʻalu aí? Ke mamata ki ha palōfita? ʻIo, ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ʻoku mahulu atu ia ʻi ha palōfita.+ 10 Ko e tokotaha eni kuo tohi ʻo fekauʻaki mo ia: ‘Vakai! ʻOku ou fekauʻi atu ʻeku talafekaú ke muʻomuʻa ʻiate koe,* ʻa ia te ne tomuʻa teuteu ho halá!’+ 11 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻi he faʻahinga kuo fanauʻi ʻe he fefiné, kuo teʻeki ai hoko mai ha taha ʻoku lahi hake ʻia Sione Papitaiso, ka ko ha tokotaha ʻoku siʻi ange ʻi he Puleʻanga ʻo hēvaní ʻoku lahi ange ia ʻiate ia.+ 12 Mei he ngaahi ʻaho ʻo Sione Papitaisó ʻo aʻu mai ki he lolotongá ni, ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ko e taumuʻa ia ʻoku tuiaki atu ki ai ʻa e tangatá, pea ko kinautolu ʻoku tuiaki atú ʻoku nau pukenimā ia.+ 13 He ko e kotoa ʻo e Kau Palōfitá mo e Laó, naʻa nau kikite ʻo aʻu mai ki he taimi ʻo Sioné;+ 14 pea kapau ʻoku mou loto ke tali eni, ko ia ʻa e ‘ʻIlaisiā ʻa ia ʻe haʻú.’+ 15 Tuku ki he tokotaha ʻoku ʻi ai hono telingá ke ne fanongo.
16 “Ko hai te u fakahoa ki ai ʻa e toʻutangatá ni?+ ʻOku hangē ia ko e fānau iiki ʻoku nau tangutu ʻi he ngaahi feituʻu faiʻanga fakataú ʻo nau kaila atu ki honau ngaahi kaungāmeʻá, 17 ʻo pehē: ‘Naʻa mau ifi atu ʻa e fulutá kiate kimoutolu, ka naʻe ʻikai te mou tauʻolunga; naʻa mau tangilāulau, ka naʻe ʻikai te mou tuki homou fatafatá ʻi he mamahi.’ 18 Pehē foki, naʻe haʻu ʻa Sione ʻo ʻikai te ne kai pe inu, ka naʻe pehē ʻe he kakaí, ‘ʻOku ʻiate ia ha tēmeniō.’ 19 Naʻe haʻu ʻa e Foha ʻo e tangatá ʻo kai mo inu,+ ka naʻe pehē ʻe he kakaí, ‘Vakai, ko ha tangata kai fakaputa* mo faʻa inu uaine lahi, ko ha kaumeʻa ʻo e kau tānaki tukuhaú mo e kau angahalá.’+ Kae kehe, ʻoku fakamoʻoniʻi ʻa e māʻoniʻoni ʻa potó* ʻe heʻene ngaahi ngāué.”*+
20 Naʻá ne kamata leva ke valokiʻi ʻa e ngaahi kolo ʻa ia naʻe lahi ʻa hono fakahoko ai ʻa ʻene ngaahi ngāue fakaofó, he naʻe ʻikai te nau fakatomala: 21 “ʻOiauē ʻa koe, Kolesini! ʻOiauē ʻa koe, Petesaita! He kapau naʻe fakahoko ʻa e ngaahi ngāue fakaofo naʻe fai ʻiate kimouá ʻi Tāia mo Saitoni, ne mei fuoloa ʻenau fakatomala ʻo ʻai tauangaʻa mo fakaefuefu.+ 22 Ka ʻoku ou tala atu kiate kimoua, ʻe ala kātakiʻi ange ʻa Tāia mo Saitoni ʻi he ʻAho Fakamāú ʻiate kimoua.+ 23 Pea ko koe, Kāpaneume,+ ʻe hakeakiʻi koā koe ki hēvani? Te ke ʻalu hifo koe ki Faʻitoka;*+ he kapau naʻe fakahoko ʻa e ngaahi ngāue fakaofo naʻe fai ʻiate koé ʻi Sōtoma, ne mei tuʻu ia ʻo aʻu mai ki he ʻahó ni. 24 Ka ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ʻe ala kātakiʻi ange ʻa e fonua ko Sōtomá ʻi he ʻAho Fakamāú ʻiate koe.”+
25 ʻI he taimi ko iá naʻe tali ange ʻe Sīsū ʻo pehē: “ʻOku ou fakahīkihikiʻi fakahāhaaʻi koe, ʻe Tamai, ko e ʻEiki ʻo hēvani mo māmani, he kuó ke fufū ʻa e ngaahi meʻá ni mei he kau potó mo e kau ʻatamaiʻiá pea kuó ke fakahā ia ki he fānau īkí.+ 26 ʻIo, ʻe Tamai, koeʻuhí ko ho finangaló ia ke hoko ʻo pehē. 27 Kuo tuku kiate au ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻe heʻeku Tamaí,+ pea ʻoku ʻikai ha taha te ne ʻiloʻi kakato ʻa e ʻAló tuku kehe pē ʻa e Tamaí;+ pea ʻoku ʻikai ha taha te ne ʻiloʻi kakato ʻa e Tamaí tuku kehe pē ʻa e ʻAló pea mo ha taha pē ʻa ia ʻoku loto-lelei ʻa e ʻAló ke fakahaaʻi ʻa e Tamaí ki aí.+ 28 Haʻu kiate au, ʻa kimoutolu kotoa ʻoku ongosia mo mafasiá, pea te u fakaivifoʻou kimoutolu. 29 Mou fua ʻeku ʻioké pea ako meiate au, he ʻoku ou anga-malū mo loto-fakatōkilalo,+ pea te mou maʻu ha fakaivifoʻou kiate kimoutolu. 30 He ko ʻeku ʻioké ʻoku fakafiemālie,* pea ko ʻeku kavengá ʻoku maʻamaʻa.”
12 ʻI he taimi ko iá naʻe fononga atu ʻa Sīsū ʻi he ngaahi ngoueʻanga uité ʻi he Sāpaté.* Naʻe fiekaia ʻa ʻene kau ākongá pea kamata ke nau paki ʻa e uité ʻo kai.+ 2 ʻI he vakai ki he meʻá ni, naʻe pehē ʻe he kau Fālesí kiate ia: “Vakai! ʻOku fai ʻe hoʻo kau ākongá ʻa e meʻa ʻoku ʻikai ngofua ke fai ʻi he Sāpaté.”+ 3 Naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Kuo teʻeki ai koā ke mou lau ʻa e meʻa naʻe fai ʻe Tēvita ʻi he taimi naʻá ne fiekaia ai mo e kau tangata naʻe ʻiate iá?+ 4 ʻA ʻene hū ki he fale ʻo e ʻOtuá pea nau kai ʻa e ngaahi foʻi mā foakí,+ ko e meʻa naʻe ʻikai ngofua ke ne kai pe ko e faʻahinga naʻe ʻiate iá, ka ko e kau taulaʻeikí pē?+ 5 Pe kuo teʻeki koā ke mou lau ʻi he Laó, ʻi he ngaahi Sāpaté, ko e kau taulaʻeiki ʻi he temipalé ʻoku nau maumau Sāpate ka ʻoku nau kei taʻehalaia pē?+ 6 Ka ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku lahi ange ʻi he temipalé ʻoku ʻi heni.+ 7 Kae kehe, kapau naʻa mou mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e meʻá ni, ‘ʻOku ou fiemaʻu ʻa e mēsí+ ʻo ʻikai ko e feilaulau,’+ ne mei ʻikai te mou fakahalaiaʻi ʻa e faʻahinga taʻehalaiá. 8 He ko e Foha ʻo e tangatá ʻa e ʻEiki ʻo e Sāpaté.”+
9 Hili ʻene mavahe mei he feituʻu ko iá, naʻá ne hū ki honau sinakoké, 10 pea vakai, tā naʻe ʻi ai ha tangata nima mate!*+ Ko ia naʻa nau ʻeke ange kiate ia, “ʻOku ngofua koā ke fai ha fakamoʻui ʻi he Sāpaté?” Koeʻuhí ke nau tukuakiʻi ai ia.+ 11 Naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Kapau ʻoku ʻi ai haʻamou sipi ʻe taha pea tō ʻa e sipi ko iá ki ha luo ʻi he Sāpaté, ʻe ʻi ai ha tangata ʻiate kimoutolu ʻe ʻikai te ne puke ia ʻo ʻohake?+ 12 Huanoa hake ai ʻa e mahuʻinga ange ʻa e tangatá ʻi ha sipi! Ko ia ʻoku ngofua ke fai ha meʻa lelei ʻi he Sāpaté.” 13 Naʻá ne pehē ange leva ki he tangatá: “Mafao mai ho nimá.” Pea naʻá ne mafao atu ia, pea naʻe moʻui ia ʻo hangē ko e nima ʻe tahá. 14 Ka naʻe ʻalu atu ʻa e kau Fālesí ʻo nau faʻufaʻu ke tāmateʻi ia. 15 ʻI heʻene ʻiloʻi ʻení, naʻe mavahe ʻa Sīsū mei ai. Naʻe muimui foki ʻa e tokolahi ʻiate ia,+ pea naʻá ne fakamoʻui kotoa kinautolu, 16 ka naʻá ne mātuʻaki fekau kiate kinautolu ke ʻoua te nau ʻai ke ʻiloʻi ia,+ 17 koeʻuhí ke fakahoko ai ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki fakafou ʻia ʻAisea ko e palōfitá, ʻa ia naʻá ne pehē:
18 “Vakai! Ko ʻeku sevāniti+ ē naʻá ku filí, ʻa e tokotaha ʻoku ou ʻofa aí, ʻa ia kuó u hōifua aí!+ Te u ʻai kiate ia hoku laumālié,+ pea ko e fakamaau totonú te ne ʻai ke mahino ki he ngaahi puleʻangá. 19 Heʻikai te ne fakakikihi+ pe kaikaila, pe ongona ʻe ha taha hono leʻó ʻi he ngaahi hala lalahí. 20 Heʻikai te ne laiki ha kaho ʻoku mapelu, pea heʻikai te ne tāmateʻi ha vavae maama ʻoku tamatemate,+ kae ʻoua kuó ne ʻai ke ikuna ʻa e fakamaau totonú. 21 Ko e moʻoni, ko hono huafá ʻe ʻamanaki ki ai ʻa e ngaahi puleʻangá.”+
22 Naʻa nau ʻomai leva kiate ia ha tangata naʻe uluisino ai ha tēmeniō ʻa ia naʻe kui mo noa, pea naʻá ne fakamoʻui ia, ko ia naʻe lava ai ʻo lea ʻa e tangata noá mo sio. 23 Ko ia ai, naʻe fakatumutumu ʻa e fuʻu kakaí kotoa ʻo nau kamata ke pehē: “ʻIkai nai ko e Foha ʻo Tēvitá eni?” 24 ʻI he fanongo ki he meʻá ni, naʻe pehē ʻe he kau Fālesí: “Ko e tamá ni ʻoku ʻikai te ne kapusi ʻa e fanga tēmenioó ʻo taʻefakafou ʻia Pelisipupe,* ko e pule ʻo e fanga tēmenioó.”+ 25 ʻI he ʻiloʻi ʻenau fakakaukaú, naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ko e puleʻanga kotoa ʻoku māvahevahe ʻiate ia peé ʻe hoko ʻo ʻauha, pea ko e kolo pe fale kotoa ʻoku māvahevahe ʻiate ia peé ʻe ʻikai tuʻu. 26 ʻI he founga tatau, kapau ʻoku kapusi ʻe Sētane ʻa Sētane, kuó ne hoko ʻo māvahevahe ʻiate ia pē; ʻe tuʻu fēfē leva ʻa hono puleʻangá? 27 Pehē foki, kapau ʻoku ou kapusi ʻa e fanga tēmenioó ʻo fakafou ʻia Pelisipupe, ko hai ʻoku fakafou ai ʻa hono kapusi kinautolu ʻe homou ngaahi fohá? Ko e ʻuhinga eni te nau hoko ai ko homou kau fakamāú. 28 Ka ʻo kapau ʻoku fakafou ʻi he laumālie ʻo e ʻOtuá ʻa ʻeku kapusi ʻa e fanga tēmenioó, tā kuo aʻu moʻoni mai ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá kiate kimoutolu.+ 29 Pe ʻe lava fēfē ʻe ha taha ke ne ʻohofi ʻa e fale ʻo ha tangata mālohi ʻo ne faʻao ʻa ʻene koloá kae ʻoua kuó ne tomuʻa haʻi ʻa e tangata mālohí? Ko e toki taimi pē ia ʻe lava ke ne kaihaʻa ai mei hono falé. 30 ʻIlonga ʻa ia ʻoku ʻikai kau mo aú ʻokú ne fakafetau kiate au, pea ʻilonga ʻa ia ʻoku ʻikai kau mo au ʻi he fai ʻo e fakatahatahaʻí ʻokú ne fakamovetevete.+
31 “ʻI he ʻuhingá ni ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ko e angahala mo e laukovi kotoa pē ʻa e tangatá ʻe fakamolemoleʻi, ka ko e laukovi ki he laumālié ʻe ʻikai ke fakamolemoleʻi.+ 32 Ko e fakatātaá, ʻilonga ha taha ʻoku laukovi ki he Foha ʻo e tangatá, ʻe fakamolemoleʻi ia;+ ka ʻilonga ha taha ʻoku laukovi ki he laumālie māʻoniʻoní, ʻe ʻikai ke fakamolemoleʻi ia, ʻikai ʻi he fokotuʻutuʻu ko ení* pe ʻi he fokotuʻutuʻu ka hoko maí.+
33 “Ka hala pē hoʻomou ʻai ʻa e ʻakaú ke lelei mo lelei hono fuá, ko hoʻomou ʻai ke kovi ʻa e ʻakaú mo kovi hono fuá, he ʻoku ʻiloʻi ʻa e ʻakaú ʻi hono fuá.+ 34 ʻA e hako ʻo e fanga ngata huhu kona,+ ʻe lava fēfē ke mou leaʻaki ha ngaahi meʻa lelei lolotonga ia ʻoku mou fulikivanu? He ʻoku mei he meʻa ʻoku hulu ʻi he lotó ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he ngutú.+ 35 ʻOku ʻomi ʻe ha tangata lelei ha meʻa ʻoku lelei mei he ngaahi meʻa lelei kuó ne tuku tauhí. ʻOku ʻomi ʻe ha tangata kovi ha meʻa ʻoku kovi mei he ngaahi meʻa ʻoku kovi kuó ne tuku tauhí.+ 36 ʻOku ou tala atu kiate kimoutolu ʻe fai ʻe he kakaí ha fakamatala+ ʻi he ʻAho Fakamāú ki he lea ʻikai siaʻa kotoa pē ʻoku nau leaʻakí; 37 he ʻi hoʻo ngaahi leá ʻe lau ai ʻokú ke māʻoniʻoni, pea ʻi hoʻo ngaahi leá ʻe fakahalaiaʻi ai koe.”
38 ʻI he tali leva kiate iá, naʻe pehē ʻe he niʻihi ʻo e kau sikalaipé mo e kau Fālesí: “Faiako, ʻoku mau fie sio ki ha fakaʻilonga meiate koe.”+ 39 ʻI he tali ki aí, naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ko ha toʻutangata fulikivanu mo tono* ʻoku hanganaki kumi ki ha fakaʻilonga, ka ʻoku ʻikai ha fakaʻilonga ʻe ʻoange ki ai tuku kehe pē ʻa e fakaʻilonga ʻo Siona ko e palōfitá.+ 40 He hangē tofu pē ko e ʻi he kete ʻo e fuʻu iká ʻa Siona ʻi he ʻaho ʻe tolu mo e pō ʻe tolú,+ ʻe pehē pē ʻa e ʻi lolofonua ʻa e Foha ʻo e tangatá ʻi he ʻaho ʻe tolu mo e pō ʻe tolu.+ 41 Ko e kakai ʻo Ninivé te nau tuʻu hake ʻi he fakamāú mo e toʻutangatá ni pea te nau fakahalaiaʻi ia, he naʻa nau fakatomala ʻi he meʻa naʻe malangaʻaki ʻe Sioná.+ Kae vakai, ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku lahi ange ia ʻia Siona ʻoku ʻi heni.+ 42 Ko e kuini ʻo e tongá ʻe fokotuʻu hake ʻi he fakamāú mo e toʻutangatá ni pea te ne fakahalaiaʻi ia, he naʻá ne haʻu mei he ngaahi ngataʻanga ʻo e māmaní ke fanongo ki he poto ʻo Solomoné.+ Kae vakai, ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku lahi ange ia ʻia Solomone ʻoku ʻi heni.+
43 “ʻI he hū atu ha laumālie ʻuli mei ha tangata, ʻokú ne fou atu ʻi ha ngaahi potu ʻoku ʻikai ʻi ai ha vai ko e kumi ki ha mālōlōʻanga kae ʻikai ke maʻu.+ 44 Peá ne pehē, ‘Te u foki ki hoku fale ʻa ia naʻá ku hiki mei aí,’ pea ʻi heʻene aʻu ki aí, ʻokú ne ʻilo ai tā ko e falé ʻoku ʻikai nofoʻi ka kuo ʻosi tafi ʻo maʻa mo teuteuʻi. 45 ʻOkú ne ʻalu leva ʻo ne ʻomi mo ha toe ngaahi laumālie kehe ʻe toko fitu ʻoku fulikivanu ange ʻiate ia, pea ʻi he hili ʻenau hū ki lotó, ʻoku nau nofo ai; pea ko e ngaahi tuʻunga leva ki mui ʻo e tangata ko iá ʻe kovi ange ia ʻi he ʻuluakí.+ ʻE pehē pē foki mo e toʻutangata fulikivanu ko ení.”
46 Lolotonga ʻene kei lea ki he fuʻu kakaí, naʻe tuʻu ʻi tuʻa ʻa ʻene faʻeé mo hono fanga tokouá+ ko e fie lea kiate ia.+ 47 Ko ia naʻe pehē ʻe ha taha kiate ia: “Vakai! Ko hoʻo faʻeé ē mo ho fanga tokouá ʻoku nau tuʻu mei tuʻa ko e fie lea kiate koe.” 48 ʻI he tali ki aí, naʻá ne pehē ki he tokotaha naʻe lea ange kiate iá: “Ko hai ʻa ʻeku faʻeé, pea ko hai ʻa hoku fanga tokouá?” 49 Pea ʻi he mafao atu hono nimá ki heʻene kau ākongá, naʻá ne pehē: “Vakai! Ko ʻeku faʻeé ē mo hoku fanga tokouá!+ 50 He ʻilonga ʻa ia ʻokú ne fai ʻa e finangalo ʻo ʻeku Tamai ʻoku ʻi hēvaní, ko e tokotaha ko iá ʻa hoku tokouá mo hoku tuofefiné mo ʻeku faʻeé.”+
13 ʻI he ʻaho ko iá naʻe mavahe ʻa Sīsū mei he falé pea naʻá ne nofo hifo ʻi he matātahí. 2 Pea naʻe fakatahataha mai ha fuʻu kakai tokolahi kiate ia peá ne heka ai ki ha vaka ʻo ne tangutu hifo, pea ko e kotoa ʻo e fuʻu kakaí naʻa nau tuʻu ʻi he matātahí.+ 3 Ko ia naʻá ne tala kiate kinautolu ha ngaahi meʻa lahi fakafou ʻi he ngaahi talanoa fakatātā,+ ʻo pehē: “Vakai! Naʻe ʻalu atu ha tangata tūtuuʻi ke fai ʻene tūtuuʻi.+ 4 ʻI he fai ʻene tūtūʻí, naʻe ngangana ʻa e tenga ʻe niʻihi ʻi he veʻehalá, pea naʻe haʻu ʻa e fanga manupuná ʻo kai ia ʻo ʻosi.+ 5 Naʻe ngangana ʻa e niʻihi ʻi he feituʻu makamaká ʻa ia naʻe ʻikai lahi ai ʻa e kelekelé, pea naʻa nau tupu vave hake leva koeʻuhi naʻe ʻikai ke matolu ʻa e kelekelé.+ 6 Ka ʻi he ʻalu hake ʻa e laʻaá, naʻa nau velahia ai, pea naʻa nau mate koeʻuhi ko e ʻikai hanau aká. 7 Naʻe ngangana ʻa e niʻihi ʻi he lotolotonga ʻo e ʻakau talatalá, pea naʻe tupu hake ʻa e ʻakau talatalá ʻo kāsia kinautolu.+ 8 Ka ko e niʻihi naʻe ngangana ʻi he kelekele leleí, pea nau kamata fua, ko e taha naʻe fua ʻo liunga 100, liunga 60 ʻa e taha, pea liunga 30 ʻa e taha.+ 9 Tuku ki he tokotaha ʻoku ʻi ai hono telingá ke ne fanongo.”+
10 Ko ia naʻe haʻu ʻa e kau ākongá ʻo pehē kiate ia: “Ko e hā ʻokú ke lea ai kiate kinautolu ʻo ngāueʻaki ʻa e ngaahi talanoa fakatātaá?”+ 11 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē: “Kuo tuku kiate kimoutolu ke mou mahinoʻi ʻa e ngaahi fakalilolilo toputapu+ ʻo e Puleʻanga ʻo hēvaní, ka kuo ʻikai tuku ia kiate kinautolu. 12 He ko ia ʻokú ne maʻu ha meʻá, ʻe ʻoange ha meʻa lahi ange kiate ia, pea te ne maʻu ʻo hulu; ka ko ia ʻoku ʻikai te ne maʻu ha meʻá, naʻa mo e meʻa ʻokú ne maʻú ʻe toʻo ia meiate ia.+ 13 Ko e ʻuhinga ia ʻeku lea kiate kinautolu ʻo ngāueʻaki ʻa e ngaahi talanoa fakatātaá; he ʻoku nau sio, ka ko e koto kulanoa pē ʻenau sió, ʻoku nau fanongo, ka ko e koto kulanoa pē ʻenau fanongó, pea ʻoku ʻikai te nau maʻu hono ʻuhingá.+ 14 Pea kuo fakahoko ʻa e kikite ʻa ʻAiseá ʻiate kinautolu. ʻOku pehē ai: ‘Ko e moʻoni te mou fanongo ka ʻe ʻikai ʻaupito te mou maʻu hono ʻuhingá, pea ko e moʻoni te mou sio ka ʻe ʻikai ʻaupito te mou mahinoʻi.+ 15 He ko e loto ʻo e kakaí ni kuo hoko ʻo ongonoa, pea kuo nau fanongo ʻaki honau telingá kae ʻikai fie fai ha meʻa, pea kuo nau tāpuni honau matá, koeʻuhi ke ʻoua ʻaupito naʻa nau sio ʻaki honau matá pea fanongo ʻaki honau telingá ʻo maʻu hono ʻuhingá ʻi honau lotó ʻo nau tafoki peá u fakamoʻui ai kinautolu.’+
16 “Kae kehe, fiefia ē ko homou matá koeʻuhí ʻoku nau mamata pea mo homou telingá koeʻuhí ʻoku nau fanongo.+ 17 He ʻoku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ko e kau palōfita mo e kau tangata māʻoniʻoni tokolahi naʻa nau fakaʻamu ke sio ki he ngaahi meʻa ʻoku mou mamata ki aí ka naʻe ʻikai te nau mātā ia,+ pea ke fanongo ki he ngaahi meʻa ʻoku mou fanongo ki aí ka naʻe ʻikai te nau fanongoa ia.
18 “Ko ia mou fanongo ki he talanoa fakatātā ʻo e tangata naʻe fai ʻene tūtūʻí.+ 19 ʻIlonga ha taha ʻokú ne fanongo ki he folofola fekauʻaki mo e Puleʻangá kae ʻikai maʻu hono ʻuhingá, ʻoku haʻu ʻa e tokotaha fulikivanú*+ ʻo faʻao ʻa e meʻa kuo tūtuuʻi ʻi hono lotó; ko e tenga ʻeni kuo tūtuuʻi ʻi he veʻehalá.+ 20 Ka ko e tenga kuo tūtuuʻi ʻi he feituʻu makamaká, ko e tokotaha ʻeni ʻoku fanongo ki he folofolá peá ne tali fiefia leva ia.+ 21 Ka neongo ia, ʻoku ʻikai ha aka ʻiate ia ka ʻoku moʻui atu pē ia ʻi ha taimi, pea ʻi he hili ʻa e malanga hake ʻa e faingataʻa pe fakatanga koeʻuhi ko e folofolá, ʻokú ne tūkia leva. 22 Pea ko e tenga kuo tūtuuʻi ʻi he lotolotonga ʻo e ʻakau talatalá, ko e tokotaha ʻeni ʻoku fanongo ki he folofolá, ka ko e loto-moʻua fekauʻaki mo e fokotuʻutuʻu ko ení*+ pea mo e mālohi kākā ʻo e koloá ʻokú ne kāsia ʻa e folofolá, ʻo ne hoko ai ʻo taʻefua.+ 23 Ka ko e tenga kuo tūtuuʻi ʻi he kelekele leleí, ko e tokotaha ʻeni ʻoku fanongo ki he folofolá peá ne maʻu hono ʻuhingá, ʻa ia ʻokú ne mātuʻaki fua, ʻo fua liunga 100 ʻa e taha, liunga 60 ʻa e taha, pea liunga 30 ʻa e taha.”+
24 Naʻá ne toe fai ha talanoa fakatātā ʻe taha kiate kinautolu, ʻo pehē: “Ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻe fakatatau nai ia ki ha tangata naʻá ne tūtuuʻi ʻa e tenga leleí ʻi heʻene ngoué. 25 Lolotonga ʻa e mohe ʻa e kau tangatá, naʻe haʻu ʻa hono filí ʻo ne toe tūtuuʻi ʻa e tea* ʻi he lotolotonga ʻo e uité peá ne ʻalu. 26 ʻI he tupu hake hono vaʻá pea fuá, naʻe toe ʻasi hake ai mo e teá. 27 Ko ia naʻe haʻu ʻa e kau tamaioʻeiki ʻa e ʻeiki ʻo e ʻapí ʻo nau pehē kiate ia, ‘ʻEiki, ʻikai ko e tenga lelei naʻá ke tūtuuʻi ʻi hoʻo ngoué? ʻOku anga-fēfē leva ʻene ʻi ai ʻa e teá?’ 28 Naʻá ne pehē kiate kinautolu, ‘Ko ha fili, ko ha tangata, naʻá ne fai ʻení.’+ Naʻe pehē ange ʻe heʻene kau tamaioʻeikí kiate ia, ‘ʻOkú ke loto leva ke mau ō ʻo taʻaki ia?’ 29 Naʻá ne pehē, ‘ʻIkai, telia naʻa faifai hoʻomou taʻaki ʻa e teá pea mou taʻaki fakataha ai mo e uité. 30 Tuku pē ke na tupu fakataha hake ʻo aʻu ki he utu-taʻú, pea ʻi he taimi utu-taʻú, te u tala ki he kau tuʻusí: ʻUluaki tānaki ʻa e teá ʻo haʻi fakahaʻinga ke tutu; pea mou tānaki leva ʻa e uité ki hoku feleokó.’”+
31 Naʻá ne toe fai ha talanoa fakatātā ʻe taha kiate kinautolu, ʻo pehē: “Ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻoku hangē ko ha tengaʻi mūsita naʻe ʻave ʻe ha tangata ʻo ne tō ʻi heʻene ngoué.+ 32 Ko hono moʻoní, ko e valevale taha ia ʻi he tengaʻi ʻakau kotoa pē, ka ʻi he taimi ʻoku tupu aí, ko e lahi taha ia ʻi he fanga kiʻi ʻakau kai ʻo e ngoué peá ne hoko ko ha fuʻu ʻakau, ʻo haʻu ai ʻa e fanga manupuna ʻo e langí ʻo nofo ʻi hono ngaahi vaʻá.”
33 Naʻá ne tala ange kiate kinautolu ha toe talanoa fakatātā ʻe taha: “Ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻoku hangē ko ha lēvani naʻe ʻave ʻe ha fefine ʻo ne fio mo ha fua mahoaʻa lahi ʻe tolu kae ʻoua kuo tupu ʻa e takaongá kotoa.”+
34 Ko e ngaahi meʻá ni kotoa naʻe leaʻaki ia ʻe Sīsū ki he fuʻu kakaí ʻi he ngaahi talanoa fakatātā. Ko e moʻoni, naʻe ʻikai te ne lea kiate kinautolu ʻo taʻengāueʻaki ha talanoa fakatātā,+ 35 koeʻuhi ke fakahoko ai ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki fakafou ʻi he palōfitá ʻa ia naʻá ne pehē: “Te u fakaava ʻa hoku ngutú ʻo leaʻaki ʻa e ngaahi talanoa fakatātā; te u fanongonongo ʻa e ngaahi meʻa kuo fufū talu mei he kamataʻangá.”*+
36 ʻI he hili leva ʻene tuku ange ʻa e fuʻu kakaí, naʻá ne hū ki fale. Naʻe haʻu ʻene kau ākongá kiate ia ʻo nau pehē: “Fakamatala mai kiate kimautolu ʻa e talanoa fakatātā ʻo e tea ʻi he ngoué.” 37 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē: “Ko e tangata tūtuuʻi ʻo e tenga leleí ko e Foha ʻo e tangatá ia; 38 ko e ngoué ko e māmaní ia.+ Pea ko e tenga leleí, ko e ngaahi foha ʻeni ʻo e Puleʻangá, ka ko e teá ko e ngaahi foha ia ʻo e tokotaha fulikivanú,*+ 39 pea ko e fili naʻá ne tūtuuʻi iá ko e Tēvoló. Ko e utu-taʻú ko ha fakaʻosiʻosi ia ʻo ha fokotuʻutuʻu lolotonga,* pea ko e kau tuʻusí ko e kau ʻāngelo. 40 Ko ia ai, hangē tofu pē ko hono tānaki ʻa e teá ʻo tutu ʻi he afí, ʻe pehē pē ʻi he fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá.*+ 41 Ko e Foha ʻo e tangatá te ne fekauʻi atu ʻene kau ʻāngeló, pea te nau tānaki mei hono Puleʻangá ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku fakatupu tūkiá pea mo e kakai ʻoku nau maumau-laó, 42 pea te nau laku kinautolu ki he fōnise afí.+ Ko e feituʻu ia te nau tangi mo ʻūʻūnifo aí. 43 ʻI he taimi ko iá ko e kau māʻoniʻoní te nau ulo ʻo ngingila ʻo hangē ko e laʻaá+ ʻi he Puleʻanga ʻo ʻenau Tamaí. Tuku ki he tokotaha ʻoku ʻi ai hono telingá ke ne fanongo.
44 “Ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻoku hangē ko ha koloa kuo fufū ʻi ha konga kelekele, ʻa ia naʻe ʻilo ʻe ha tangata ʻo ne fufū; pea koeʻuhi ko ʻene fiefiá, ʻokú ne ʻalu ʻo fakatau atu ʻa e meʻa kotoa pē ʻokú ne maʻú ʻo ne fakatau mai ʻaki ʻa e konga kelekele ko iá.+
45 “Pehē foki ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻoku hangē ko ha tokotaha mēsianiti fefonongaʻaki ʻokú ne kumi ki ha ngaahi mataʻitofe lelei. 46 ʻI hono maʻu ha mataʻitofe mahuʻinga lahi ʻe taha, naʻá ne ʻalu ʻo fakatau atu leva ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē naʻá ne maʻú ʻo ne fakatau mai ʻaki ia.+
47 “Pehē foki ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻoku hangē ha kupenga toho kuo tuku hifo ki he tahí ʻo ne ʻohake ʻa e faʻahinga ika kotoa pē. 48 ʻI heʻene fonú, naʻa nau toho ia ki he matātahí, pea ʻi heʻenau tangutu hifó, naʻa nau tānaki ʻa e ika leleí+ ki ha ngaahi kato, ka ko e ika taʻeʻaongá+ naʻa nau laku ia. 49 ʻE pehē pē ʻi he fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá.* ʻE ʻalu atu ʻa e kau ʻāngeló ʻo nau fakamavaheʻi ʻa e kau fulikivanú mei he lotolotonga ʻo e kau māʻoniʻoní 50 pea lī kinautolu ki he fōnise afí. Ko e feituʻu ia te nau tangi mo ʻūʻūnifo aí.
51 “Naʻa mou maʻu ʻa e ʻuhinga ʻo e ngaahi meʻá ni kotoa?” Naʻa nau pehē kiate ia: “ʻIo.” 52 Naʻá ne pehē leva kiate kinautolu: “Kapau ko ia, ko e faiako kotoa pē ki he kakaí ʻa ia ʻoku akoʻi ʻo fekauʻaki mo e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻokú ne hangē ko ha tangata, ko e ʻeiki ʻo e ʻapí, ʻa ia ʻokú ne ʻomai mei heʻene tukuʻanga koloá ʻa e ngaahi meʻa foʻou mo e ngaahi meʻa motuʻa.”
53 ʻI he ʻosi hono fai ʻe Sīsū ʻa e ngaahi talanoa fakatātā ko ʻení, naʻá ne mavahe atu mei he feituʻu ko iá. 54 ʻI he hili ʻene haʻu ki hono feituʻu tupuʻangá,+ naʻá ne kamata faiako kiate kinautolu ʻi honau sinakoké, pea nau ofoofo ai ʻo pehē: “Naʻe maʻu mei fē ʻe he tangatá ni ʻa e poto ko ʻení mo e ngaahi ngāue fakaofó ni?+ 55 ʻIkai ko e foha ʻeni ʻo e tufungá?+ ʻIkai ko ʻene faʻeé ko Mele, pea ko hono fanga tokouá ko Sēmisi mo Siosifa mo Saimone mo Siutasi?+ 56 Pea ko hono fanga tuofāfiné,* ʻikai ʻoku nau nofo kotoa heni mo kitautolu? Ko fē leva naʻá ne maʻu mei ai ʻa e meʻá ni kotoa?”+ 57 Ko ia naʻe kamata ke nau tūkia koeʻuhí ko ia.+ Ka naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Ko ha palōfita ʻoku fakaʻapaʻapaʻi ia ʻi he feituʻu kotoa tuku kehe ʻa hono feituʻu tupuʻangá pea ʻi hono falé tonu.”+ 58 Pea naʻe ʻikai lahi ʻa e ngaahi ngāue fakaofo naʻá ne fai aí koeʻuhi ko ʻenau taʻetuí.
14 ʻI he taimi ko iá ko Hēlota, ʻa e pule ʻo e vahefonuá, naʻá ne fanongo ʻi he ongoongo fekauʻaki mo Sīsuú+ 2 peá ne pehē ki heʻene kau tamaioʻeikí: “Ko Sione Papitaiso eni. Kuo fokotuʻu hake ia mei he maté, pea ko e ʻuhinga ia ʻoku malava ai ke ne fai ʻa e ngaahi ngāue fakaofó ni.”+ 3 Naʻe puke ʻe Hēlota* ʻa Sione ʻo haʻi pea tuku pilīsone koeʻuhi ko Helotiasi, ko e uaifi ʻo Filipe ko hono tokouá.+ 4 He naʻe tala ange ʻe Sione kiate ia: “ʻOku ʻikai ngofua kiate koe ke ke mali mo ia.”+ 5 Kae kehe, neongo naʻá ne loto ke tāmateʻi ia, naʻá ne manavasiʻi ki he fuʻu kakaí, koeʻuhi he naʻa nau lau ko e palōfita ia.+ 6 Ka ʻi he lolotonga hono kātoangaʻi ʻo e faiʻaho ʻo Hēlotá,+ naʻe hula ʻa e taʻahine ʻa Helotiasí ʻi he kātoangá ʻo mālieʻia lahi ai ʻa Hēlota+ 7 peá ne palōmesi ange ʻaki ha fuakava te ne foaki ange kiate ia ha meʻa pē te ne kole. 8 Pea ʻi he fakalotoʻi ia ʻe heʻene faʻeé, naʻá ne pehē: “ʻOmi ki heni kiate au ʻi ha laulau ʻa e ʻulu ʻo Sione Papitaisó.”+ 9 Neongo naʻe mamahi ʻa e tuʻí, ka koeʻuhi ko ʻene ngaahi fuakavá pea mo e faʻahinga naʻe kai* mo iá, naʻá ne fekau ai ke ʻomi ia. 10 Ko ia naʻá ne fekau atu ke tuʻusi ʻa e ʻulu ʻo Sioné ʻi he pilīsoné. 11 Naʻe ʻomi hono ʻulú ʻi ha laulau ʻo ʻoange ki he taʻahiné, pea naʻá ne ʻomi ia ki heʻene faʻeé. 12 Ki mui ai naʻe haʻu ʻa e kau ākonga ʻa Sioné ʻo ʻave ʻa hono ʻangaʻangá ʻo tanu; pea nau haʻu leva ʻo fakahā ia kia Sīsū. 13 ʻI heʻene fanongo ki he meʻá ni, naʻe mavahe ʻa Sīsū mei ai ʻi ha vaka ki ha potu lala ke ne toko taha ai. Ka ko e fuʻu kakaí, ʻi heʻenau fanongo ki aí, naʻa nau fononga lalo mai mei he ngaahi koló ʻo tulimui kiate ia.+
14 ʻI heʻene hifo ki ʻutá, naʻá ne sio ki ha fuʻu kakai tokolahi, pea naʻá ne ongoʻi fakaʻofaʻia ʻiate kinautolu,+ peá ne fakamoʻui ʻenau kau mahakí.+ 15 Ka ʻi heʻene efiafi hifó, naʻe haʻu kiate ia ʻa ʻene kau ākongá ʻo nau pehē: “Ko e potu lala eni pea ko eni kuo efiafi; tuku ange ʻa e fuʻu kakaí, koeʻuhi ke nau ʻalu ki he ngaahi koló ʻo fakatau mai haʻanau meʻakai.”+ 16 Ka naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “ʻOku ʻikai fiemaʻu ia ke nau mavahe; ʻoange ʻe kimoutolu ha meʻa ke nau kai.” 17 Naʻa nau pehē kiate ia: “ʻOku ʻikai haʻamau meʻa heni ka ko e foʻi mā pē ʻe nima mo e mataʻiika ʻe ua.” 18 Naʻá ne pehē ange: “ʻOmi ia ki heni kiate au.” 19 Pea naʻá ne fakahinohino ki he fuʻu kakaí ke nau nofo hifo ʻi he musié. Naʻá ne toʻo leva ʻa e foʻi mā ʻe nimá mo e mataʻiika ʻe uá, peá ne hanga hake ki he langí ʻo ne tāpuakiʻi ia,+ pea ʻi he hili ʻene pakipaki ʻa e ngaahi foʻi maá, naʻá ne ʻoange ia ki he kau ākongá, pea naʻe ʻoatu ia ʻe he kau ākongá ki he fuʻu kakaí. 20 Ko ia naʻa nau kai kotoa pē ʻo nau mākona, pea nau tānaki ʻa e ngaahi toenga mapakipakiʻi maá, ʻo fonu ai ʻa e kato ʻe 12.+ 21 Pea ko e faʻahinga naʻe kaí ʻoku fakafuofua ko e kakai tangata ʻe toko 5,000, pea pehē ki he kakai fefine mo e fānau iiki.+ 22 Ko ia, naʻe ʻikai ke toe tatali, naʻá ne fekau ki heʻene kau ākongá ke nau heka ki he vaká ʻo muʻomuʻa ʻiate ia ki he kauvai ʻe tahá, lolotonga ia ʻene tuku ange atu ʻa e fuʻu kakaí.+
23 ʻI he hili ʻene tuku ange ʻa e fuʻu kakaí, naʻá ne ʻalu hake ʻiate ia pē ki he moʻungá ke fai ʻene lotu.+ ʻI he efiafi hifó, naʻá ne ʻi ai toko taha pē. 24 ʻI he taimi ko ení naʻe mamaʻo atu ʻa e vaká ʻi he mita ʻe lauingeau mei he fonuá, ʻo fepakituʻu mo e peaú he naʻe tuitonu mai ʻa e matangí kiate kinautolu. 25 Ka ʻi he uasi hono fā ʻo e poʻulí* naʻá ne ʻalu atu kiate kinautolu, ʻo ne luelue ʻi he fukahi tahí. 26 ʻI heʻenau fakatokangaʻi atu ia ʻokú ne luelue mai ʻi he fukahi tahí, naʻe hohaʻatuʻu ʻa e kau ākongá, ʻo nau pehē: “Ko ha faʻahikehe!” Pea nau kaikaila ʻi heʻenau manavaheé. 27 Ka naʻe lea ange leva ʻa Sīsū kiate kinautolu ʻo pehē: “Loto-toʻa! Ko au pē ia; ʻoua ʻe ilifia.”+ 28 Naʻe tali ange ʻe Pita kiate ia: “ʻEiki, kapau ko koe, fekau mai kiate au ke u ʻalu atu kiate koe ʻi he fukahi tahí.” 29 Naʻá ne pehē atu: “Haʻu!” Ko ia naʻe ʻalu atu ʻa Pita mei he vaká ʻo ne luelue atu ʻi he fukahi tahí kia Sīsū. 30 Ka ʻi heʻene sio ki he fuʻu matangí, naʻá ne ilifia. Pea ʻi he kamata ke ne melemo hifó, naʻá ne kalanga: “ʻEiki, fakahaofi au!” 31 ʻI he mafao atu leva ʻe Sīsū hono nimá, naʻá ne puke hake ia peá ne pehē kiate ia: “ʻA e tui vaivai, ko e hā naʻá ke veiveiua aí?”+ 32 ʻI he hili ʻena heka ki he vaká, naʻe malū ʻa e matangí. 33 Naʻe punou leva ʻa e faʻahinga ʻi he vaká kiate ia, ʻo nau pehē: “Ko e ʻAlo moʻoni koe ʻo e ʻOtuá.” 34 Pea naʻa nau kolosi ki he tafaʻaki ʻe tahá ʻo nau tūʻuta ʻi Kenesaleti.+
35 ʻI hono fakatokangaʻi iá, naʻe talaki ʻe he kau tangata ʻo e feituʻu ko iá ki he kotoa ʻo e fonuá takatakai, pea naʻe ʻomi ʻe he kakaí kiate ia ʻa e faʻahinga kotoa naʻe puké. 36 Pea naʻa nau kōlenga kiate ia ke nau kiʻi ala pē ki he tapa ʻo hono kofu tuʻá,+ pea ko e faʻahinga kotoa naʻa nau ala ki aí naʻa nau moʻui lelei ʻaupito.
15 Pea naʻe haʻu kia Sīsū mei Selusalema ha kau Fālesi mo e kau sikalaipe,+ ʻo nau pehē: 2 “Ko e hā ʻoku laka kehe ai ʻa hoʻo kau ākongá mei he talatukufakaholo ʻa e kau tangata ʻo e kuonga muʻá? Ko e fakatātaá, ʻoku ʻikai te nau fanofano* honau nimá ʻi he teu ke nau kaí.”+
3 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ko e hā ʻoku mou laka kehe ai mei he fekau ʻa e ʻOtuá koeʻuhi ko hoʻomou talatukufakaholó?+ 4 Ko e fakatātaá, naʻe folofola ʻa e ʻOtuá, ‘Fakaʻapaʻapa ki hoʻo tamaí mo hoʻo faʻeé,’+ pea, ‘Ke tāmateʻi ʻa e tokotaha ʻoku laukovi ki heʻene tamaí pe ko ʻene faʻeé.’+ 5 Ka ʻoku mou pehē, ‘ʻIlonga ha taha ʻokú ne pehē ki heʻene tamaí pe ko ʻene faʻeé: “ʻIlonga ha meʻa ʻoku ou maʻu ʻa ia ʻe lava ke ʻaonga kiate koe, ko ha meʻaʻofa ia kuo fakatapui ki he ʻOtuá,”+ 6 heʻikai ʻaupito fiemaʻu ai ia ke ne toe fakaʻapaʻapa ki heʻene tamaí.’ Ko ia kuo mou fakataʻeʻaongaʻi ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá koeʻuhi ko hoʻomou talatukufakaholó.+ 7 ʻA e kau mālualoi, he tonu ē ko e kikite ʻa ʻAisea ʻo fekauʻaki mo kimoutolu ʻi heʻene pehē:+ 8 ‘Ko e kakaí ni ʻoku nau fakaʻapaʻapa kiate au ʻaki honau loungutú, ka kuo hiki mamaʻo honau lotó meiate au. 9 Ko e koto kulanoa ʻenau hanganaki lotu mai kiate aú, he ʻoku nau akoʻi ko e ngaahi tokāteline ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ʻa e tangatá.’”+ 10 ʻI he meʻa ko iá naʻá ne ui leva ʻa e fuʻu kakaí ke nau fakaofi mai peá ne pehē kiate kinautolu: “Fanongo pea maʻu hono ʻuhingá:+ 11 ʻOku ʻikai ko e meʻa ʻoku hū ki he ngutu ʻo e tangatá ʻokú ne ʻuli aí, ka ko e meʻa ʻoku haʻu ki tuʻa mei hono ngutú ʻokú ne ʻuli aí.”+
12 Ko ia naʻe haʻu ʻa e kau ākongá ʻo nau pehē kiate ia: “ʻOkú ke ʻilo naʻe tūkia ʻa e kau Fālesí ʻi he fanongo ki he meʻa naʻá ke leaʻakí?”+ 13 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē: “Ko e ʻakau kotoa pē naʻe ʻikai ke tō ʻe heʻeku Tamai fakahēvaní ʻe taʻakifuʻu ia. 14 Tuku ai pē ʻa kinautolu ia. Ko e kau takimuʻa kui kinautolu. Kapau leva ʻoku taki ʻe ha tangata kui ha tangata kui, te na fakatou tō ʻi ha luo.”+ 15 Naʻe tali ange ʻe Pita: “Fakamahino mai muʻa kiate kimautolu ʻa e talanoa fakatātaá.” 16 ʻI he meʻá ni naʻá ne pehē: “ʻOku mou kau koā mo kimoutolu ʻi he ʻikai maʻu ʻa e mahinó?+ 17 ʻOku ʻikai koā ke mou ʻiloʻi ko ha meʻa pē ʻoku hū ki he ngutú ʻoku fou atu ia ki he keté pea ʻoku tuku ange atu ia ki tuʻa mei he sinó? 18 Kae kehe, ʻilonga ha meʻa ʻoku ʻalu atu mei he ngutú ko e haʻu ia mei he lotó, pea ko e ngaahi meʻa ia ʻokú ne ʻuliʻi ha tangatá.+ 19 Ko e fakatātaá, ʻoku ʻalu hake mei he lotó ʻa e ngaahi fakaʻuhinga fulikivanu+ ʻa ia ko e fakapō, tono, fehokotaki fakasino taʻetaau,* kaihaʻa, fakamoʻoni loi, mo e ngaahi laukovi. 20 Ko e ngaahi meʻa eni ʻokú ne ʻuliʻi ha tangatá; ka ko e kai taʻefanofano* ʻo e nimá ʻoku ʻikai ʻuli ai ha tangata.”
21 ʻI heʻene mavahe mei aí, naʻe ʻalu leva ʻa Sīsū ki he vahefonua ʻo Tāia mo Saitoní.+ 22 Pea vakai, ko ha fefine Finisia mei he vahefonua ko iá naʻe haʻu ʻo ne kalanga ʻo pehē: “ʻAloʻofa* mai kiate au, ʻEiki, Foha ʻo Tēvita. Ko ʻeku taʻahiné ʻoku mātuʻaki maʻukovia ʻe ha tēmeniō.”+ 23 Ka naʻe ʻikai te ne fai ha lea ʻo tali kiate ia. Ko ia naʻe haʻu ʻene kau ākongá ʻo nau kamata tapou kiate ia: “Fekau ke ne ʻalu, koeʻuhi ʻokú ne hanganaki kaikaila mo muimui holo ʻiate kitautolu.” 24 Naʻá ne tali ange: “Naʻe ʻikai fekauʻi mai au ki ha toe taha ka ki he fanga sipi mole ʻo e fale ʻo ʻIsilelí.”+ 25 Ka naʻe haʻu ʻa e fefiné ʻo ne punou kiate ia, peá ne pehē: “ʻEiki, tokoni mai kiate au!” 26 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē: “ʻOku ʻikai totonu ke toʻo ʻa e mā ʻa e fānaú ʻo lī ki he fanga kiʻi kulií.” 27 Naʻá ne pehē ange: “ʻIo, ʻEiki, ka ko hono moʻoní ʻoku kai ʻa e fanga kiʻi kulií mei he momo ʻoku ngangana mei he tēpile ʻa honau ʻeikí.”+ 28 Naʻe tali ange leva ʻe Sīsū kiate ia: “ʻE fefine, he lahi ē ko hoʻo tuí; ke hoko kiate koe ʻo hangē ko hoʻo fakaʻamú.” Pea naʻe moʻui ʻene taʻahiné mei he houa ko iá.
29 ʻI he mavahe ʻa Sīsū mei aí, naʻá ne haʻu leva ki he veʻe Tahi Kālelí,+ pea ʻi he hili ʻene ʻalu hake ki he moʻungá, naʻá ne nofo hifo ai. 30 Pea naʻe ʻalu atu kiate ia ha fuʻu kakai tokolahi ʻo nau ʻoatu ha kakai naʻe heke, kafo, kui, noa, mo e tokolahi kehe, pea naʻa nau fakatākoto atu kinautolu ki hono vaʻé, peá ne fakamoʻui kinautolu.+ 31 Ko ia naʻe ofoofo ʻa e fuʻu kakaí ʻi heʻenau sio kuo lea ʻa e noá pea moʻui ʻa e kafó pea luelue ʻa e heké pea sio ʻa e kuí, pea nau fakalāngilangiʻi ai ʻa e ʻOtua ʻo ʻIsilelí.+
32 Ka naʻe ui ʻe Sīsū ʻene kau ākongá kiate ia ʻo ne pehē: “ʻOku ou ongoʻi fakaʻofaʻia ʻi he fuʻu kakaí,+ koeʻuhí kuo ʻosi atu ʻeni ʻa e ʻaho ʻe tolu ʻenau nofo mo au pea kuo ʻikai ha meʻa ke nau kai. ʻOku ʻikai te u loto ke tuku ange atu ke nau ʻalu fiekaia,* naʻa faifai pea nau pongia ʻi he halá.”+ 33 Ka naʻe pehē ange ʻe he kau ākongá kiate ia: “Ko fē ʻi he potu lalá ni te mau maʻu mei ai ha mā feʻunga ke fafangaʻaki ha fuʻu kakai tokolahi peheni?”+ 34 ʻI he meʻá ni naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Ko e foʻi mā ʻe fiha ʻoku mou maʻú?” Naʻa nau pehē ange: “ʻE fitu, mo ha fanga kiʻi mataʻiika siʻisiʻi pē.” 35 Ko ia ʻi he hili ʻene fakahinohino ki he fuʻu kakaí ke nau nofo hifo ʻi he kelekelé, 36 naʻá ne toʻo ʻa e foʻi mā ʻe fitú mo e ngaahi mataʻiiká, pea ʻi he hili ʻene fai ha fakafetaʻi, naʻá ne pakipaki ia ʻo ne kamata ʻoatu ia ki he kau ākongá, pea naʻe ʻoatu ia ʻe he kau ākongá ki he fuʻu kakaí.+ 37 Pea naʻa nau kai kotoa pē ʻo nau mākona, pea naʻa nau tānaki ʻo fonu ha ngaahi fuʻu kato ʻe fitu ʻi he ngaahi toenga mapakipakiʻi maá.+ 38 Pea ko e faʻahinga naʻe kaí ko e kakai tangata ʻe toko 4,000, pea pehē ki he kakai fefine mo e fānau iiki. 39 ʻI he hili leva ʻene tuku ange atu ʻa e fuʻu kakaí, naʻá ne heka ki he vaká peá ne ʻalu atu ki he vahefonua ʻo Makataní.+
16 Pea naʻe haʻu ʻa e kau Fālesí mo e kau Sātusí kiate ia, pea ke ʻahiʻahiʻi iá, naʻa nau kole kiate ia ke ne fakahā ange kiate kinautolu ha fakaʻilonga mei hēvani.+ 2 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē kiate kinautolu: “ʻI heʻene efiafi hifó, ʻoku mou pehē, ‘ʻE ʻalomālie, he ʻoku kulokula ʻa e langí,’ 3 pea ʻi he pongipongí, ‘ʻE ʻalotāmaki ʻa e ʻahó ni, he ʻoku kulokula ʻa e langí ka ʻoku fakapōpōʻuli.’ ʻOku mou ʻilo ʻa e anga hono fakaʻuhingaʻi ʻo e hā ʻa e langí, ka ko e ngaahi fakaʻilonga ʻo e kuongá ʻoku ʻikai lava ke mou fakaʻuhingaʻi ia. 4 Ko ha toʻutangata fulikivanu mo tono* ʻoku hanganaki kumi ki ha fakaʻilonga, ka ʻoku ʻikai ha fakaʻilonga ʻe ʻoange ki ai+ tuku kehe pē ʻa e fakaʻilonga ʻo Sioná.”+ ʻI he meʻa ko iá naʻá ne mavahe, ʻo ne ʻalu meiate kinautolu.
5 Naʻe kolosi leva ʻa e kau ākongá ki he tafaʻaki ʻe tahá pea naʻe ngalo ʻiate kinautolu ke ʻave ha mā.+ 6 Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Hanganaki ʻā homou matá ʻo vakavakai telia ʻa e lēvani ʻa e kau Fālesí mo e kau Sātusí.”+ 7 Ko ia naʻa nau kamata fakaʻuhinga ʻiate kinautolu, ʻo pehē: “Naʻe ʻikai te tau ʻomai ha ngaahi foʻi mā.” 8 ʻI hono ʻiloʻi ení, naʻe pehē ʻe Sīsū: “Ko e hā ʻoku mou talanoa ai ki he ʻikai haʻamou ngaahi foʻi maá, ʻa kimoutolu ʻa e kau tui vaivai? 9 ʻOku teʻeki koā ke mou maʻu ʻa e ʻuhingá, pea ʻoku ʻikai koā ke mou manatuʻi ʻa e foʻi mā ʻe nima naʻe fafangaʻaki ʻa e toko 5,000 pea mo e lahi ʻo e ngaahi kato naʻa mou tānakí?+ 10 Pe ko e foʻi mā ʻe fitu naʻe fafangaʻaki ʻa e toko 4,000 pea mo e lahi ʻo e ngaahi fuʻu kato naʻa mou tānakí?+ 11 ʻOku anga-fēfē ʻa e ʻikai te mou ʻiloʻi naʻe ʻikai ko ʻeku lea atu kiate kimoutolú ʻo fekauʻaki mo ha mā? Ka ke vakavakai telia ʻa e lēvani ʻa e kau Fālesí mo e kau Sātusí.”+ 12 Naʻa nau mahinoʻi leva naʻá ne peheé ke vakavakai telia ʻa e akonaki ʻa e kau Fālesí mo e kau Sātusí, kae ʻikai ko e lēvani ʻi he maá.
13 ʻI heʻene aʻu mai ki he vahefonua ʻo Sesalia Filipaí, naʻe ʻeke ange ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá: “Ko hai ʻa e Foha ʻo e tangatá ʻi he lau ʻa e kakaí?”+ 14 Naʻa nau pehē: “ʻOku pehē ʻe he niʻihi ko Sione Papitaiso,+ ko e niʻihi ko ʻIlaisiā,+ pea ko e niʻihi leva ko Selemaia pe ko e taha ʻo e kau palōfitá.” 15 Naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ka ko hai au ia ʻi he lau ʻamoutolú?” 16 Naʻe tali ange ʻe Saimone Pita: “Ko koe ʻa e Kalaisí,+ ko e ʻAlo ʻo e ʻOtua moʻuí.”+ 17 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe Sīsū kiate ia: “He fiefia ē ka ko koe Saimone foha ʻo Sioná, koeʻuhi naʻe ʻikai fakahaaʻi ia kiate koe ʻe he kakano mo e toto,* ka naʻe fakahaaʻi atu ia ʻe heʻeku Tamai ʻoku ʻi hēvaní.+ 18 Pehē foki, ʻoku ou tala atu kiate koe: Ko Pita koe,+ pea ʻi he maká ni+ te u langa ai ʻa ʻeku fakatahaʻangá, pea ʻe ʻikai ikunaʻi ia ʻe he ngaahi matapā ʻo Faʻitoká.* 19 Te u ʻoatu kiate koe ʻa e ngaahi kī ʻo e Puleʻanga ʻo hēvaní, pea ʻilonga ha meʻa te ke haʻi nai ʻi māmani ʻe ʻosi haʻi ia ʻi hēvani, pea ʻilonga ha meʻa te ke vete nai ʻi māmani ʻe ʻosi vete ia ʻi hēvani.” 20 Naʻá ne tala mahino leva ki he kau ākongá ke ʻoua naʻa nau tala ki ha taha ko e Kalaisí ia.+
21 Mei he taimi ko iá, naʻe kamata fakamatalaʻi ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá kuo pau ke ne ʻalu ki Selusalema pea te ne faingataʻaʻia ʻi he ngaahi meʻa lahi mei he kau mātuʻá mo e houʻeiki taulaʻeikí mo e kau sikalaipé pea ʻe tāmateʻi, pea ʻe fokotuʻu hake ia ʻi he ʻaho hono tolú.+ 22 ʻI he meʻá ni naʻe taki ia ʻe Pita ki he tafaʻakí ʻo ne kamata valokiʻi ia, ʻo pehē: “Anga-ʻofa muʻa kiate koe, ʻEiki; ʻe ʻikai teitei hoko ʻa e meʻá ni kiate koe.”+ 23 Ka ʻi heʻene tafoki haké, naʻá ne pehē kia Pita: “ʻAlu ki mui Sētane! Ko ha tūkiaʻanga koe kiate au, koeʻuhi ʻokú ke fakakaukau, ʻo ʻikai ko e ngaahi fakakaukau ʻa e ʻOtuá, ka ko e ngaahi fakakaukau ʻa e tangatá.”+
24 Naʻe pehē leva ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá: “Kapau ʻoku fie muimui ha taha ʻiate au, tuku ke ne siʻaki ʻe ia ia pea toʻo hake ʻene ʻakau fakamamahí* pea hanganaki muimui ʻiate au.+ 25 He ʻilonga ʻa ia ʻokú ne loto ke fakahaofi ʻene moʻuí ʻe mole ia, ka ʻilonga ʻa ia ʻe mole ʻene moʻuí koeʻuhi ko aú te ne maʻu ia.+ 26 Ko hono moʻoní, ko e hā ha lelei ʻe maʻu ʻe ha tangata kapau ʻokú ne maʻu ʻa e māmaní kotoa kae mole ʻene moʻuí?+ Pe ko e hā ha meʻa ʻe ʻoatu ʻe ha tangata ke fakafetongiʻaki ʻene moʻuí?+ 27 He ko e Foha ʻo e tangatá ʻe haʻu ʻi he lāngilangi ʻo ʻene Tamaí fakataha mo ʻene kau ʻāngeló, pea te ne totongi leva ki he tokotaha taki taha ʻo fakatatau ki heʻene tōʻongafai.+ 28 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu ʻoku ʻi ai ha niʻihi ʻo kinautolu ko ia ʻoku tuʻu ʻi hení ʻe ʻikai te nau teitei aʻusia ʻa e maté kae ʻoua kuo nau tomuʻa sio ki he Foha ʻo e tangatá ʻoku haʻu ʻi hono Puleʻangá.”+
17 ʻI he ʻaho ʻe ono mei ai naʻe ʻave ʻe Sīsū ʻa Pita mo Sēmisi pea mo hono tokoua ko Sioné ʻo ne taki hake kinautolu ki ha moʻunga māʻolunga fakaekinautolu pē.+ 2 Pea naʻá ne fakasinokehe ʻi honau ʻaó; naʻe ulo hono fofongá ʻo hangē ko e laʻaá, pea naʻe ngingila* hono ngaahi kofu tuʻá ʻo hangē ko e māmá.+ 3 Pea vakai, naʻe hā mai kiate kinautolu ʻa Mōsese mo ʻIlaisiā ʻokú na talanoa mo ia. 4 Naʻe pehē ange leva ʻe Pita kia Sīsū: “ʻEiki, ʻoku lelei ʻemau ʻi hení. Kapau te ke loto ki ai, te u fokotuʻu ʻi heni ha tēniti ʻe tolu, ko e taha maʻau, taha maʻa Mōsese, pea taha maʻa ʻIlaisiā.” 5 Lolotonga ʻene kei leá, vakai, naʻe ʻufiʻufi kinautolu ʻe ha konga ʻao ngingila, pea vakai, ko ha leʻo mei he ʻaó naʻe pehē: “Ko hoku ʻAló eni, ʻa e ʻofeiná, ʻa ia kuó u hōifua aí.+ Mou fanongo kiate ia.”+ 6 ʻI he fanongo ki he meʻá ni, naʻe tō foʻohifo ʻa e kau ākongá pea naʻa nau mātuʻaki ilifia. 7 Pea naʻe fakaofiofi atu ʻa Sīsū ʻo ne ala kiate kinautolu, peá ne pehē: “Tuʻu hake. ʻOua ʻe manavahē.” 8 ʻI heʻenau hanga haké, naʻe ʻikai te nau sio ki ha taha ka ko Sīsū pē. 9 ʻI heʻenau ʻalu hifo mei he moʻungá, naʻe fekau ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Vakai naʻa mou tala ʻa e vīsoné ki ha taha kae ʻoua kuo fokotuʻu hake ʻa e Foha ʻo e tangatá mei he maté.”+
10 Kae kehe, naʻe fehuʻi ange ʻe he kau ākongá kiate ia: “Ko e hā leva ʻoku pehē ai ʻe he kau sikalaipé ia kuo pau ke tomuʻa haʻu ʻa ʻIlaisiaá?”+ 11 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē: “Ko e moʻoni ʻoku haʻu ʻa ʻIlaisiā, pea te ne toe fakafoki ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ki honau tuʻungá.+ 12 Ka ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu kuo ʻosi haʻu ʻa ʻIlaisiā, pea naʻe ʻikai te nau ʻiloʻi ia kae ʻilonga ha meʻa naʻa nau loto ki ai naʻa nau fai ia kiate ia.+ ʻE peheni pē foki ʻa e faingataʻaʻia ʻa e Foha ʻo e tangatá ʻi honau nimá.”+ 13 Naʻe mahinoʻi leva ʻe he kau ākongá naʻá ne lea kiate kinautolú ʻo fekauʻaki mo Sione Papitaiso.
14 ʻI heʻenau haʻu ki he fuʻu kakaí,+ naʻe haʻu kiate ia ha tangata, ʻo ne tūʻulutui hifo kiate ia, ʻo pehē: 15 “ʻEiki, ʻaloʻofa* mai muʻa ki hoku fohá, koeʻuhi ʻoku mahakimoa pea ʻoku puke. ʻOkú ne faʻa tō ki he afí mo faʻa tō ki he vaí.+ 16 Naʻá ku ʻomi ia ki hoʻo kau ākongá, ka naʻe ʻikai lava ke nau fakamoʻui ia.” 17 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe Sīsū: “ʻA e toʻutangata taʻetui mo pikopiko,+ ko e hā hono fuoloa ʻa e pau ke u kei hokohoko atu mo kimoutolú? Ko e hā hono fuoloa ʻa e pau ke u kei kātakiʻi kimoutolú? ʻOmi ia ki heni kiate au.” 18 Ko ia naʻe valokiʻi ʻe Sīsū ʻa e tēmenioó, pea naʻe hū mai ia ki tuʻa mei he tamasiʻí, pea mei he houa ko iá naʻe moʻui ʻa e tamasiʻí.+ 19 Ko ia naʻe haʻu ʻa e kau ākongá fakaekinautolu pē kia Sīsū ʻo nau pehē: “Ko e hā naʻe ʻikai lava ai ke mau kapusi iá?” 20 Naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Koeʻuhí ko e siʻi hoʻomou tuí. He ʻoku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, kapau ʻoku mou maʻu ʻa e tui ʻoku hangē ko e lahi ʻo ha tengaʻi mūsitá, te mou pehē ki he moʻungá ni, ‘Hiki mei heni ki hē,’ pea ʻe hiki ia, pea ʻe ʻikai ha meʻa ʻe taʻemalava kiate kimoutolu.”+ 21 *——
22 ʻI he lolotonga ʻenau fakatahataha ʻi Kālelí naʻe pehē ai ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Ko e Foha ʻo e tangatá ʻe lavakiʻi ia ki he nima ʻo e tangatá,+ 23 pea te nau tāmateʻi ia, pea ʻe fokotuʻu hake ia ʻi he ʻaho hono tolú.”+ Pea naʻa nau mātuʻaki mamahi ʻaupito.
24 Hili ʻenau aʻu ki Kāpaneumé, naʻe haʻu ʻa e kau tangata ʻoku nau tānaki ʻa e tukuhau koini siliva* ʻe uá kia Pita ʻo nau pehē: “ʻOku ʻikai koā ke totongi ʻe hoʻomou faiakó ʻamoutolu ʻa e tukuhau koini siliva ʻe uá?”+ 25 Naʻá ne pehē: “ʻIo.” Kae kehe, ʻi heʻene hū ki he falé, naʻe tomuʻa lea ʻa Sīsū kiate ia ʻo ne pehē: “Ko e hā haʻo fakakaukau, Saimone? Ko hai ʻoku maʻu mei ai ʻe he ngaahi tuʻi ʻo e māmaní ʻa e tuté pe tukuhaú? Mei honau ngaahi fohá pe mei he kau solá?” 26 ʻI heʻene pehē: “Mei he kau solá,” naʻe pehē ange ʻe Sīsū kiate ia: “Tā ko e moʻoni heʻikai totongi tukuhau ʻa e ngaahi fohá ia. 27 Ka ke ʻoua naʻá ta ʻai kinautolu ke nau tūkia,+ ʻalu ki tahi, ʻo lafo ha mātaʻu peá ke toʻo ʻa e ʻuluaki ika ʻe fusi haké, pea ʻi hoʻo fakaava hono ngutú, te ke maʻu ai ha foʻi koini siliva.* Toʻo ia pea ʻoange kiate kinautolu maʻaku pea mo koe.”
18 ʻI he houa ko iá naʻe fakaofi mai ʻa e kau ākongá kia Sīsū ʻo nau pehē: “Ko hai moʻoni koā ʻoku lahi taha ʻi he Puleʻanga ʻo hēvaní?”+ 2 Ko ia ʻi hono ui mai ha kiʻi leka kiate ia, naʻá ne fokotuʻu ia ʻi honau haʻohaʻongá 3 ʻo ne pehē: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, kapau heʻikai te mou liliu ʻo hoko ʻo hangē ko e fānau īkí,+ ʻe ʻikai ʻaupito te mou hū ki he Puleʻanga ʻo hēvaní.+ 4 Ko ia ai, ʻilonga ʻa ia te ne fakatōkilalo ʻo hangē ko e kiʻi leka ko ʻení ko e tokotaha ia ʻoku lahi taha ʻi he Puleʻanga ʻo hēvaní;+ 5 pea ʻilonga ʻa ia ʻokú ne tali ha kiʻi leka peheni ʻi hoku hingoá ʻokú ne tali mo au foki. 6 Ka ʻilonga ʻa ia ʻokú ne fakatūkiaʻi ha taha ʻo e faʻahinga siʻí ni ʻa ia ʻoku tui kiate aú, ʻe lelei ange kiate ia ke tautau ʻi hono kiá ha maka momosi ʻa ia ʻoku tekaʻi ʻe ha ʻasi peá ne melemo hifo ʻi he moaná.+
7 “ʻOiauē ki he māmaní koeʻuhí ko e ngaahi tūkiaʻangá! Ko e moʻoni, kuo pau pē ke hoko mai ʻa e ngaahi tūkiaʻangá, kae ʻoiauē ki he tangata ʻoku haʻu mei ai ʻa e tūkiaʻangá! 8 Kapau leva ko ho nimá pe ko ho vaʻé ʻokú ne ʻai koe ke ke tūkiá, tuʻusi ia ʻo liʻaki.+ ʻOku lelei ange kiate koe ke ke hū kafo pe heke ki he moʻuí ʻi hano lī nima ua pe veʻe ua koe ki he afi taʻengatá.+ 9 Pehē foki, kapau ko ho matá ʻokú ne ʻai koe ke ke tūkiá, kapeʻi ia ʻo liʻaki. ʻOku lelei ange kiate koe ke ke hū mata taha ki he moʻuí ʻi hano lī mata ua koe ki he afi ʻo Kihená.*+ 10 Vakai ke ʻoua naʻa mou taʻetokaʻi ha taha ʻo e faʻahinga siʻí ni, he ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu ko ʻenau kau ʻāngelo ʻi hēvaní ʻoku nau mamata maʻu pē ki he fofonga ʻo ʻeku Tamai ʻoku ʻi hēvaní.+ 11 *——
12 “Ko e hā hoʻomou fakakaukaú? Kapau ʻoku maʻu ʻe ha tangata ha fanga sipi ʻe toko 100 pea hē ha taha ʻo kinautolu,+ ʻikai te ne tuku ʻa e toko 99 ʻi he moʻungá pea ʻalu ʻo kumi ki he taha kuo heé?+ 13 Pea kapau te ne maʻu ia, ʻoku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻe lahi ange ʻene fiefia aí ʻi heʻene fiefia ʻi he toko 99 kuo ʻikai heé. 14 Pehē foki, ʻoku ʻikai ko e finangalo ia ʻo ʻeku* Tamai ʻoku ʻi hēvaní ke ʻauha naʻa mo ha taha ʻo e faʻahinga siʻí ni.+
15 “ʻIkai ko ia pē, kapau ʻoku fai ʻe ho tokouá ha angahala, ʻalu ʻo fakahā ʻene faihalá kiate ia* fakaekimoua pē.+ Kapau te ne fanongo kiate koe, kuó ke maʻu mai ho tokouá.+ 16 Ka ʻo kapau ʻe ʻikai te ne fanongo, ʻalu mo koe ha toko taha pe toko ua kehe, koeʻuhi ʻi he fakamoʻoni ʻa e* toko ua pe toko tolú ʻe lava ke fakapapauʻi ai ʻa e meʻa kotoa pē.+ 17 Kapau ʻe ʻikai te ne fanongo kiate kinautolu, lea ki he fakatahaʻangá. Kapau heʻikai te ne fanongo ʻo aʻu ē ki he fakatahaʻangá, tuku ke ne hangē kiate koe ko ha tangata ʻo e ngaahi puleʻangá+ pe ko ha tokotaha tānaki tukuhau.+
18 “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻilonga ha ngaahi meʻa te mou haʻi nai ʻi māmani ko e ngaahi meʻa ia kuo ʻosi haʻi ʻi hēvani, pea ʻilonga ha ngaahi meʻa te mou vete nai ʻi māmani ko e ngaahi meʻa ia kuo ʻosi vete ʻi hēvani. 19 ʻOku ou toe tala moʻoni atu kiate kimoutolu, kapau ʻoku loto-tatau ha toko ua ʻo kimoutolu ʻi māmani ʻo fekauʻaki mo ha meʻa mahuʻinga ʻokú na kole, ʻe fakahoko ia kiate kinaua koeʻuhi ko ʻeku Tamai ʻi hēvaní.+ 20 He ʻilonga ha feituʻu ʻoku fakatahataha ai ha toko ua pe toko tolu ʻi hoku hingoá,+ ʻoku ou ʻi ai ʻi honau lotolotongá.”
21 Pea naʻe haʻu ʻa Pita ʻo ne pehē kiate ia: “ʻEiki, ʻe tuʻo fiha ʻa e faiangahala mai ʻa hoku tokouá kiate au peá u fakamolemoleʻi iá? ʻE aʻu ʻo tuʻo fitu?” 22 Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate ia: “ʻOku ou tala atu kiate koe, ʻoku ʻikai ko e aʻu ki he tuʻo fitú, ka ko e aʻu ki he tuʻo 77.*+
23 “Ko e ʻuhinga ia ʻe fakatatau nai ai ʻa e Puleʻanga ʻo hēvaní ki ha tuʻi ʻa ia naʻá ne loto ke totongi ange ʻe heʻene kau tamaioʻeikí honau moʻuá. 24 ʻI heʻene kamata ke fakamāʻopoʻopo ʻa e ngaahi moʻuá, naʻe ʻomai ai ha tangata naʻá ne moʻuaʻaki kiate ia ha talēniti ʻe 10,000.* 25 Ka koeʻuhi naʻe ʻikai te ne maʻu ha meʻa ke totongi fakafoki ʻaki ia, naʻe tuʻutuʻuni ʻe hono ʻeikí ke fakatau atu ʻa ia mo hono uaifí mo ʻene fānaú mo e meʻa kotoa naʻá ne maʻú ke fai ʻaki ʻa e totongí.+ 26 Ko ia naʻe fakatōmapeʻe hifo ʻa e tamaioʻeikí ʻo ne fakaʻapaʻapa* kiate ia, ʻo pehē, ‘Ke ke faʻa-kātaki mai muʻa kiate au, pea te u totongi fakafoki atu ʻa e meʻa kotoa kiate koe.’ 27 ʻI hono ueʻi ia ʻe he fakaʻofaʻia ʻi he meʻá ni, naʻe hanga ʻe he ʻeiki ʻo e tamaioʻeiki ko iá ʻo fakaʻatā ia pea kaniseli hono moʻuá.+ 28 Ka naʻe ʻalu atu ʻa e tamaioʻeiki ia ko iá ʻo ne maʻu ha taha ʻo hono kaungā-tamaioʻeikí, ʻa ia naʻe moʻua ange ʻaki kiate ia ha tēnali* ʻe 100, peá ne puke mai ia ʻo ne kamata fakasisina, peá ne pehē, ‘Totongi fakafoki mai ʻa e meʻa kotoa pē ʻokú ke moʻua mai ʻakí.’ 29 Ko ia naʻe fakatōmapeʻe hifo hono kaungā-tamaioʻeikí ʻo kamata kōlenga kiate ia, ʻo pehē, ‘Ke ke faʻa-kātaki mai muʻa kiate au, pea te u totongi fakafoki atu kiate koe.’ 30 Kae kehe, naʻe ʻikai te ne loto-lelei ki ai, ka naʻá ne ʻalu atu ʻo ne tuku ke lī ia ki he pilīsoné kae ʻoua kuó ne totongi fakafoki ange ʻa e meʻa naʻá ne moʻuaʻakí. 31 ʻI he sio ʻa hono ngaahi kaungā-tamaioʻeikí ki he meʻa naʻe hokó, naʻa nau hoko ʻo loto-mamahi lahi ʻaupito, pea naʻa nau ʻalu ʻo fakamatala ki honau ʻeikí ʻa e ngaahi meʻa kotoa naʻe hokó. 32 Naʻe fekau atu leva ʻa hono ʻeikí ke ne haʻu peá ne pehē kiate ia: ‘ʻA e tamaioʻeiki fulikivanu, naʻá ku kaniseli kotoa ʻa ho moʻua ko eé ʻi hoʻo kōlenga mai kiate aú. 33 ʻIkai ne totonu ke ke meesi foki mo koe ki ho kaungā-tamaioʻeikí ʻo hangē ko ʻeku meesi atu kiate koé?’+ 34 ʻI he meʻa ko iá naʻe langaʻi ai ʻa e houhau ʻa hono ʻeikí, ʻo ne ʻave ia ki he kau selá kae ʻoua kuó ne totongi kotoa ʻa e meʻa naʻá ne moʻuaʻakí. 35 ʻE fakafeangai foki ʻa ʻeku Tamai fakahēvaní kiate kimoutolu ʻi he founga tatau pē+ kapau heʻikai te mou taki taha fakamolemoleʻi homou tokouá mei homou lotó.”+
19 ʻI he ʻosi hono leaʻaki ʻe Sīsū ʻa e ngaahi meʻá ni, naʻá ne mavahe mei Kāleli ʻo kolosi ʻi Sioatani ki he ngaahi kauʻāfonua ʻo Siuteá.+ 2 Naʻe muimui foki ʻiate ia ha fuʻu kakai tokolahi, pea naʻá ne fakamoʻui kinautolu ʻi ai.
3 Pea naʻe haʻu ha kau Fālesi kiate ia ʻi he taumuʻa ke ʻahiʻahiʻi ia, ʻo nau ʻeke ange: “ʻOku ngofua ki ha tangata ke ne veteʻi hono uaifí ʻi ha faʻahinga ʻuhinga pē?”+ 4 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē: “Kuo ʻikai koā ke mou lau, ko e tokotaha ʻa ia naʻá ne fakatupu kinaua mei he kamataʻangá naʻá ne ngaohi kinaua ko e tangata mo e fefine+ 5 peá ne folofola: ‘Ko e ʻuhinga eni ʻe tuku ange ai ʻe ha tangata ʻene tamaí mo ʻene faʻeé pea te ne pīkitai ki hono uaifí, pea ʻe hoko ʻa e toko uá ko e kakano pē taha’?+ 6 Ko ia ʻoku ʻikai te na kei toko ua, ka ko e kakano pē taha. Ko ia ai, ko e meʻa kuo haʻi fakatahaʻi ʻe he ʻOtuá, tuku ke ʻoua naʻa fakamāvae ia ʻe ha tangata.”+ 7 Naʻa nau pehē kiate ia: “Ko e hā leva naʻe fekauʻi ai ʻe Mōsese ke ʻoange ha tohi vete pea veteʻi ʻa e fefiné?”+ 8 Naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ko e meʻa ʻi hoʻomou loto-fefeká, naʻe fakaʻatā ai kimoutolu ʻe Mōsese ke veteʻi homou ngaahi uaifí,+ ka kuo ʻikai ke pehē ia talu mei he kamataʻangá.+ 9 ʻOku ou tala atu kiate kimoutolu ʻilonga ʻa ia te ne veteʻi hono uaifí, tuku kehe pē ʻi he fehokotaki fakasino taʻetāú,* peá ne mali mo ha taha kehe, ʻokú ne tono ai.”+
10 Naʻe pehē ange ʻe he kau ākongá kiate ia: “Kapau ko e tuʻunga ia ʻo ha tangata mo hono uaifí, tā ʻoku ʻikai lelei ke mali.” 11 Naʻá ne pehē kiate kinautolu: “ʻOku ʻikai tali ʻe he tangata kotoa pē ʻa e leá ni, ka ko kinautolu pē ʻoku nau maʻu ʻa e meʻaʻofa ko iá.+ 12 He ʻoku ʻi ai ʻa e kau ʻiunoke naʻe fanauʻi pehē mai pē kinautolu ia, pea ʻoku ʻi ai ʻa e kau ʻiunoke naʻe ʻai kinautolu ko e kau ʻiunoke ʻe he tangatá, pea ʻoku ʻi ai ʻa e kau ʻiunoke ia kuo nau ʻai kinautolu ko e kau ʻiunoke koeʻuhi ko e Puleʻanga ʻo hēvaní. Tuku ki he tokotaha ʻokú ne lava iá ke ne fai pehē.”+
13 Pea naʻe ʻomi kiate ia ha fānau iiki ke ne hili hono nimá kiate kinautolu mo fai ha lotu, ka naʻe ngāhiʻi kinautolu ʻe he kau ākongá.+ 14 Kae kehe, naʻe pehē ʻe Sīsū: “Tukunoaʻi ʻa e fānau īkí, pea ʻoua ʻe feinga ke taʻofi kinautolu mei heʻenau haʻu kiate aú, he ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻoku ʻa e faʻahinga peheé.”+ 15 Pea naʻá ne hili hono nimá kiate kinautolu peá ne mavahe atu mei ai.
16 Kae vakai, naʻe haʻu ha taha kiate ia ʻo ne pehē: “Faiako, ko e hā ha lelei kuo pau ke u fai ke u maʻu ai ʻa e moʻui taʻengatá?”+ 17 Naʻá ne pehē kiate ia: “Ko e hā ʻokú ke ʻeke mai ai kiate au fekauʻaki mo e meʻa ʻoku leleí? Ko e toko taha pē ʻoku leleí.+ Ka ʻo kapau ʻokú ke loto ke ke maʻu ʻa e moʻuí, tauhi maʻu ai pē ʻa e ngaahi fekaú.”+ 18 Naʻá ne pehē kiate ia: “ʻA e ngaahi fekau fē?” Naʻe pehē ʻe Sīsū: “Kuo pau ke ʻoua naʻá ke fakapō,+ kuo pau ke ʻoua naʻá ke tono,+ kuo pau ke ʻoua naʻá ke kaihaʻa,+ kuo pau ke ʻoua naʻá ke fai ha fakamoʻoni loi,+ 19 fakaʻapaʻapa ki hoʻo tamaí mo hoʻo faʻeé,+ pea kuo pau ke ke ʻofa ki ho kaungāʻapí ʻo hangē pē ko hoʻo ʻofa kiate koé.”+ 20 Naʻe pehē ange ʻe he talavoú kiate ia: “Kuó u tauhi kotoa eni; ko e hā ʻoku kei toe ke u faí?” 21 Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate ia: “Kapau ʻokú ke fie haohaoa,* ʻalu ʻo fakatau atu hoʻo ngaahi koloá pea foaki ia ki he masivá, pea te ke maʻu ai ha koloa ʻi hēvani;+ peá ke haʻu ʻo muimui ʻiate au.”+ 22 ʻI he fanongo ʻa e talavoú ki he meʻá ni, naʻá ne ʻalu atu ʻokú ne mamahi, he naʻá ne maʻu ha ngaahi koloa lahi.+ 23 Naʻe pehē ange leva ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu ʻe faingataʻa ki ha tangata koloaʻia ke ne hū ki he Puleʻanga ʻo hēvaní.+ 24 ʻOku ou tala atu foki kiate kimoutolu, ʻe faingofua ange ki ha kāmeli ke hū ʻi ha avaʻi-hui tuitui ʻi he hū ʻa ha tangata koloaʻia ki he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá.”+
25 ʻI he fanongo ʻa e kau ākongá ki he meʻa ko iá, naʻa nau mātuʻaki fakatumutumu, ʻo nau pehē: “Ko hai moʻoni ia ʻe lava ke moʻuí?”+ 26 ʻI he sio fakamamaʻu kiate kinautolú, naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Ki he tangatá ʻoku ʻikai malava ʻa e meʻá ni, ka ki he ʻOtuá ʻoku malava ʻa e meʻa kotoa pē.”+
27 Naʻe tali ange leva ʻe Pita ʻo pehē: “Vakai! Kuo mau liʻaki ʻa e meʻa kotoa pē pea mau muimui ʻiate koe; ko e hā leva ha meʻa te mau maʻu ai?”+ 28 Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻi he toe fakatupu foʻoú, ʻi he nofo hifo ʻa e Foha ʻo e tangatá ʻi hono taloni lāngilangiʻiá, ko kimoutolu ko ia kuo muimui ʻiate aú te mou nofo ʻi he ngaahi taloni ʻe 12, ʻo fakamāuʻi ʻa e ngaahi matakali ʻe 12 ʻo ʻIsilelí.+ 29 Pea ko ia kotoa pē kuó ne liʻaki ha ngaahi fale pe fanga tokoua pe fanga tuofāfine pe ha tamai pe ha faʻē pe ha fānau pe ha ngaahi konga kelekele koeʻuhi ko hoku hingoá te ne maʻu ia ʻo liunga teau pea te ne maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.+
30 “Ka ko e tokolahi ʻoku muʻomuʻá te nau muimui, pea ko e muimuí ʻe muʻomuʻa.+
20 “He ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻoku hangē ia ko e ʻeiki ʻo ha fale ʻa ia naʻá ne ʻalu pongipongia atu ke totongi mai ha kau ngāue ki heʻene ngoue kālepí.+ 2 ʻI he hili ʻene felotoi mo e kau ngāué ki ha foʻi tēnali* ʻi he ʻaho, naʻá ne fekauʻi atu kinautolu ki heʻene ngoue kālepí. 3 ʻI heʻene ʻalu atu foki ʻi he houa hono tolú* nai, naʻá ne sio ki ha niʻihi ʻoku nau tuʻu ʻi he feituʻu faiʻanga fakataú ʻo ʻikai haʻanau ngāue; 4 pea naʻá ne pehē kiate kinautolu, ‘Mou ʻalu mo kimoutolu ki he ngoue kālepí, pea ko e meʻa ʻoku totonu ke totongi atú, te u ʻoatu ia kiate kimoutolu.’ 5 Ko ia naʻa nau ʻalu leva. Naʻá ne toe ʻalu foki ʻi he houa hono onó* nai pea mo e houa hono hivá* nai ʻo ne fai ʻa e meʻa tatau. 6 Fakaʻosí, ʻi he houa hono 11* nai, naʻá ne ʻalu atu ʻo ne ʻilo ha niʻihi ʻoku nau tuʻu holo pē, peá ne pehē kiate kinautolu, ‘Ko e hā kuo mou tuʻu ai heni he ʻahó ni kakato ʻo ʻikai haʻamou ngāué?’ 7 Naʻa nau tali ange, ‘Koeʻuhi kuo teʻeki ai ha taha te ne totongiʻi kimautolu.’ Naʻá ne tala ange kiate kinautolu, ‘Mou ʻalu mo kimoutolu ki he ngoue kālepí.’
8 “ʻI heʻene efiafi hifó, naʻe pehē ʻe he ʻeiki ʻo e ngoue kālepí ki heʻene pule ngāué, ‘Ui ʻa e kau ngāué pea ʻoange ʻenau vahé,+ ʻo kamata mei he fakamuimui maí ʻo fakaʻosi ki he muʻomuʻa maí.’ 9 ʻI he haʻu ʻa e kau tangata ʻo e houa hono 11, naʻa nau maʻu taki taha ha foʻi tēnali.* 10 Ko ia ʻi he haʻu ʻa e faʻahinga naʻe muʻomuʻá, naʻa nau pehē te nau maʻu ha meʻa lahi ange, ka naʻa nau maʻu foki mo kinautolu ʻa e totongi ko ha foʻi tēnali.* 11 ʻI heʻenau maʻu iá, naʻe kamata ke nau lāunga ki he ʻeiki ʻo e falé 12 ʻo pehē, ‘Ko e kau tangata ko eni naʻe haʻu fakamuimuí naʻa nau ngāue houa ʻe taha pē; ka ʻokú ke ʻai ke nau tatau pē mo kimautolu ʻa ia naʻa mau kātekina ʻa e mafasia ʻo e ʻahó pea mo e velá!’ 13 Ka naʻá ne tali ki ha taha ʻo kinautolu, ʻo pehē, ‘Tama, ʻoku ʻikai te u faihala kiate koe. Naʻá ta felotoi ki ha foʻi tēnali,* ʻikai ko ia?+ 14 Toʻo hoʻo vahé peá ke ʻalu. ʻOku ou loto ke ʻoange ki he tokotaha naʻe haʻu fakamuimui ko ení ʻa e meʻa tatau pē mo ia ne u ʻoatu kiate koé. 15 ʻIkai ʻoku ou maʻu ʻa e totonu ke u faʻiteliha pē ki heʻeku ngaahi meʻa ʻaʻakú? Pe ʻoku meheka* ho matá koeʻuhi ko ʻeku faileleí?’*+ 16 Ko ia ai, ko e kau muimuí te nau muʻomuʻa, pea ko e kau muʻomuʻá te nau muimui.”+
17 ʻI heʻenau ʻalu hake ki Selusalemá, naʻe ʻave ʻe Sīsū ʻa e kau ākonga ʻe toko 12 fakaekinautolu pē ʻo ne pehē kiate kinautolu ʻi he halá:+ 18 “Vakai! ʻOku tau ʻalu hake ki Selusalema, pea ʻe tuku atu ʻa e Foha ʻo e tangatá ki he houʻeiki taulaʻeikí pea mo e kau sikalaipé. Te nau fakahalaiaʻi ia ki he mate+ 19 pea tuku atu ia ki he kau tangata ʻo e ngaahi puleʻangá ke nau manukiʻi mo haha mo tautau ʻi he ʻakaú;+ pea ʻe fokotuʻu hake ia ʻi he ʻaho hono tolú.”+
20 Pea naʻe haʻu ʻa e faʻē ʻa e ongo foha ʻo Sēpetí+ kiate ia mo ʻene ongo tamaikí, ʻo nau fakaʻapaʻapa* mo kole ha meʻa meiate ia.+ 21 Naʻá ne pehē kiate ia: “Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ke fiemaʻú?” Naʻá ne tali ange kiate ia: “Fai mai haʻo folofola ke nofo ʻa ʻeku ongo tamaikí ni, ko e taha ʻi ho nima toʻomataʻú pea taha ʻi ho toʻohemá, ʻi ho Puleʻangá.”+ 22 Naʻe tali ange ʻe Sīsū: “ʻOku ʻikai te mo ʻilo ʻa e meʻa ʻokú mo kole ki aí. Te mo lava ke inu ʻi he ipu ʻoku teu ke u inu aí?”+ Naʻá na pehē kiate ia: “Te ma lava.” 23 Naʻá ne pehē kiate kinaua: “Ko e moʻoni te mo inu ʻi heʻeku ipú,+ ka ko e nofo ʻi hoku nima toʻomataʻú mo hoku toʻohemá ʻoku ʻikai ʻaʻaku ia ke foaki, ka ʻoku maʻá e faʻahinga ia kuo teuteuʻi ki ai ʻe heʻeku Tamaí.”+
24 ʻI he fanongo ʻa e toko hongofulu ko ē ʻo fekauʻaki mo iá, naʻa nau ʻita ʻi he ongo tautehiná.+ 25 Ka naʻe ui mai ʻe Sīsū kinautolu kiate ia ʻo ne pehē: “ʻOku mou ʻilo ko e kau pule ʻo e ngaahi puleʻangá ʻoku nau puleʻi holo honau kakaí pea ko e kau tangata māʻolungá ʻoku nau fakahāhā honau mafaí kiate kinautolu.+ 26 Kuo pau ke ʻoua naʻa hoko ʻeni ʻi homou lotolotongá;+ ka ʻilonga ʻa ia ʻoku loto ke hoko ko e lahi ʻi homou lotolotongá kuo pau ke ne hoko ko hoʻomou sevāniti,+ 27 pea ʻilonga ʻa ia ʻoku loto ke hoko ko e muʻomuʻa ʻi homou lotolotongá kuo pau ke ne hoko ko hoʻomou tamaioʻeiki.+ 28 Hangē pē ko e Foha ʻo e tangatá, naʻe ʻikai haʻú ke tauhi fakasevāniti ki ai, ka ke ngāue fakasevāniti+ pea ke foaki ʻene moʻuí ko ha huhuʻi ko e fetongi ʻo e tokolahi.”+
29 ʻI heʻenau ʻalu atu mei Sielikoó, naʻe muimui ʻiate ia ha fuʻu kakai tokolahi. 30 Pea vakai, ko ha ongo tangata kui ʻokú na tangutu ʻi he veʻehalá, naʻá na fanongo ki he ʻalu hifo ʻa Sīsuú peá na kalanga: “ʻEiki, ʻaloʻofa* mai kiate kimaua, Foha ʻo Tēvita!”+ 31 Ka naʻe valokiʻi kinaua ʻe he fuʻu kakaí, ʻo tala ange ke na fakalongolongo; ka naʻe toe leʻo-lahi ange ʻena kailá, ʻo na pehē: “ʻEiki, ʻaloʻofa mai kiate kimaua, Foha ʻo Tēvita!” 32 Ko ia naʻe tuʻu ʻa Sīsū ʻo ne ui kinaua, ʻo ne pehē: “Ko e hā ʻokú mo loto ke u fai maʻamouá?” 33 Naʻá na pehē ange kiate ia: “ʻEiki, tuku muʻa ke ʻā homa matá.” 34 ʻI hono ueʻi ia ʻe he fakaʻofaʻiá, naʻe ala atu ʻa Sīsū ki hona matá,+ pea naʻá na lava leva ʻo sio, peá na muimui ʻiate ia.
21 ʻI heʻenau ofi atu ki Selusalema ʻo nau aʻu ki Petefesi ʻi he Moʻunga ʻŌlivé, naʻe fekauʻi atu leva ʻe Sīsū ha ākonga ʻe toko ua,+ 2 ʻo ne pehē kiate kinaua: “Mo ō atu ki he kolo ʻoku ʻasi maí, pea te mo ʻilo leva ai ha ʻasi ʻoku haʻihaʻi pea ʻoku ʻiate ia ha ʻuhiki tangata. Vete kinaua ʻo taki mai kiate au. 3 Kapau ʻe ʻeke atu ʻe ha taha kiate kimoua, kuo pau ke mo pehē ange, ‘ʻOku fiemaʻu kinaua ʻe he ʻEikí.’ Ko ia te ne ʻoatu leva kinaua.”
4 Naʻe hoko moʻoni ʻa e meʻá ni ke fakahoko ai ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki fakafou ʻi he palōfitá, ʻa ia naʻá ne pehē: 5 “Mou tala ki he ʻofefine ʻo Saioné:* ‘Vakai! ʻOku hāʻele mai ho tuʻí kiate koe,+ ʻoku anga-malū+ pea ʻokú ne heka ʻi ha ʻasi, ʻio, ʻi ha ʻuhikiʻi ʻasi tangata, ko e ʻuhiki ʻo ha monumanu ngāue.’”+
6 Ko ia naʻe ʻalu atu ʻa e ongo ākongá ʻo fai ʻa e meʻa tofu pē ko ia naʻe fakahinohino ange kiate kinaua ʻe Sīsuú.+ 7 Naʻá na taki mai ʻa e ʻasí mo hono ʻuhiki tangatá, pea nau folahi ki ai ʻa honau ngaahi kofu tuʻá, peá ne heka ai.+ 8 Ko e tokolahi taha ʻo e fuʻu kakaí naʻa nau fola honau ngaahi kofu tuʻá ʻi he halá,+ kae tutuʻu hifo ʻe he niʻihi ia ha ngaahi vaʻa mei he ʻuluʻakaú ʻo fola ʻi he halá. 9 ʻIkai ngata aí, ko e fuʻu kakai naʻe muʻomuʻa ʻiate iá mo e faʻahinga naʻe muimui atú naʻa nau hanganaki kalanga: “ʻOku mau lotu atu, fakahaofi muʻa ʻa e Foha ʻo Tēvitá!+ He faitāpuekina ē ko e tokotaha ʻoku haʻu ʻi he huafa ʻo Sihová!*+ ʻOku mau lotu atu ki he langi taupotú, fakahaofi muʻa ia!”+
10 Pea ʻi heʻene hū atu ki Selusalemá, naʻe ngatū ʻa e koló kotoa, ʻo nau pehē: “Ko hai eni?” 11 Naʻe hanganaki pehē ʻe he fuʻu kakaí: “Ko e palōfita eni ko Sīsuú,+ mei Nāsaleti ʻo Kālelí!”
12 Naʻe hū atu ʻa Sīsū ki he temipalé ʻo laku ki tuʻa ʻa kinautolu kotoa naʻa nau fai ʻa e fakatau atu mo e fakatau mai ʻi he temipalé, peá ne fulihi ʻa e ngaahi tēpile ʻa e kau fakafetongi paʻangá mo e ngaahi sea ʻa e kau fakatau lupé.+ 13 Pea naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Kuo tohi, ‘Ko hoku falé ʻe ui ko e fale faiʻanga lotu,’+ ka ʻoku mou ngaohi ia ko e ʻana ʻo e kau kaihaʻa.”+ 14 Pehē foki, naʻe haʻu kiate ia ʻi he temipalé ʻa e kau kui mo e kau heke, peá ne fakamoʻui kinautolu.
15 ʻI he sio ʻa e houʻeiki taulaʻeikí mo e kau sikalaipé ki he ngaahi meʻa fakaofo naʻá ne faí pea mo e tamaiki tangata ko ia naʻa nau kalanga ʻi he temipalé, “ʻOku mau lotu atu, fakahaofi muʻa ʻa e Foha ʻo Tēvitá!”+ Naʻa nau ʻita ai+ 16 ʻo nau pehē kiate ia: “ʻOkú ke fanongo ki he meʻa ʻoku leaʻaki ʻe kinautolú ni?” Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “ʻIo. Naʻe ʻikai koā te mou lau ʻa e meʻá ni, ‘Mei he ngutu ʻo e fānaú mo e kau valevalé, kuó ke ʻai ke haʻu mei ai ʻa e fakahīkihikí’?”+ 17 Pea ʻi heʻene mavahe meiate kinautolú, naʻá ne ʻalu atu mei he koló ki Pētani ʻo ne mohe ai.+
18 ʻI heʻene toe foki pongipongia hake ki he koló, naʻá ne ongoʻi fiekaia.+ 19 Naʻá ne fakatokangaʻi atu ha fuʻu fiki ʻi he veʻehalá peá ne ʻalu atu ki ai, ka naʻe ʻikai te ne maʻu ai ha fua ka ko e lau pē,+ peá ne pehē ki ai: “Tuku ke ʻoua ʻaupito naʻa toe haʻu ha fua meiate koe.”+ Pea naʻe mate leva ʻa e fuʻu fikí. 20 ʻI he sio ʻa e kau ākongá ki he meʻá ni, naʻa nau ofoofo ʻo pehē: “ʻOku anga-fēfē ʻa e mate leva ʻa e fuʻu fikí?”+ 21 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, kapau ʻoku mou maʻu ʻa e tuí ʻo ʻikai te mou veiveiua, ʻe ʻikai ngata pē ʻi hoʻomou fai ʻa e meʻa naʻá ku fai ki he fuʻu fikí, kae pehē foki kapau te mou pehē ki he moʻungá ni, ‘Mahiki hake ʻo tō ki tahi,’ pea ʻe hoko ia.+ 22 Pea ko e meʻa kotoa ʻoku mou lotu ʻo kolé, ʻi hono maʻu ʻa e tuí, te mou maʻu ia.”+
23 ʻI he hili ʻene ʻalu ki he temipalé, naʻe haʻu kiate ia ʻa e houʻeiki taulaʻeikí mo e kau mātuʻa ʻo e kakaí ʻi he lolotonga ʻene faiakó ʻo pehē: “Ko e mafai mei fē ʻokú ke fai ai ʻa e ngaahi meʻá ni? Pea ko hai naʻá ne ʻoatu ʻa e mafaí ni?”+ 24 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Te u ʻeke atu ʻe au foki ha meʻa ʻe taha. Kapau te mou tala mai kiate au, te u toki tala atu leva kiate kimoutolu pe ko e mafai mei fē ʻoku ou fai ai ʻa e ngaahi meʻá ni: 25 Ko e papitaiso ʻa Sioné, ko e haʻu ia mei fē? Mei hēvani pe mei he tangatá?”* Ka naʻe kamata ke nau fefakaʻuhingaʻaki ʻiate kinautolu, ʻo pehē: “Kapau te tau pehē, ‘Mei hēvani,’ te ne pehē mai kiate kitautolu, ‘Ko e hā leva naʻe ʻikai te mou tui ai kiate iá?’+ 26 Ka ʻo kapau te tau pehē, ‘Mei he tangatá,’ ʻoku tau ilifia ki ha meʻa ʻe fai ʻe he fuʻu kakaí, he ʻoku nau lau kotoa pē ʻa Sione ko ha palōfita.” 27 Ko ia naʻa nau tali ange kia Sīsū: “ʻOku ʻikai te mau ʻilo.” Naʻá ne pehē atu leva kiate kinautolu: “Pea heʻikai foki te u tala atu kiate kimoutolu pe ko e mafai mei fē ʻoku ou fai ai ʻa e ngaahi meʻá ni.
28 “Ko e hā hoʻomou fakakaukaú? Naʻe ʻi ai ha tangata mo haʻane ongo tamaiki. ʻI heʻene ʻalu atu ki he ʻuluakí, naʻá ne pehē, ‘Tama, ʻalu ʻo ngāue he ʻahó ni ʻi he ngoue kālepí.’ 29 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe he tokotahá ni, ‘ʻE ʻikai te u fai ia,’ ka ʻi he hili iá, naʻá ne ongoʻi fakatomala peá ne ʻalu. 30 ʻI heʻene fakaofi atu ki hono uá, naʻá ne tala ange ʻa e meʻa tatau. Naʻe tali ange ʻe he tokotahá ni, ‘Te u fai ia, Tangataʻeiki,’ ka naʻe ʻikai te ne ʻalu. 31 Ko hai ʻi he ongo uá ni naʻá ne fai ʻa e loto ʻo ʻene tamaí?” Naʻa nau pehē ange: “Ko e ʻuluakí.” Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu ko e kau tānaki tukuhaú mo e kau feʻauakí ʻoku nau muʻomuʻa ʻiate kimoutolu ki he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. 32 He naʻe haʻu ʻa Sione kiate kimoutolu ʻi he ʻalunga ʻo e māʻoniʻoní, ka naʻe ʻikai te mou tui kiate ia. Kae kehe, ko e kau tānaki tukuhaú mo e kau feʻauakí naʻa nau tui kiate ia,+ pea neongo naʻa mou mamata ki he meʻá ni, naʻe ʻikai te mou ongoʻi fakatomala ʻi he hili iá ʻo tui kiate ia.
33 “Fanongo mai ki ha talanoa fakatātā ʻe taha: Naʻe ʻi ai ha tangata, ko ha tokotaha naʻe ʻi ai hono kelekele, ʻa ia naʻá ne tō ha ngoue kālepi+ ʻo ne ʻaaʻi takai ia peá ne keli mo ha tataʻoʻanga uaine ʻi ai peá ne langa ha taua faiʻanga leʻo;+ naʻá ne lisi atu ia ki ha kau ngoue peá ne ʻalu ki muli.+ 34 ʻI he aʻu ki he toʻu kālepí, naʻá ne fekauʻi atu ʻene kau tamaioʻeikí ki he kau ngoué ke tānaki mai hono ʻinasi kālepí. 35 Kae kehe, naʻe puke ʻe he kau ngoué ʻa ʻene kau tamaioʻeikí, pea nau haha ʻa e taha, tāmateʻi ʻa e taha, pea tolomakaʻi ʻa e taha.+ 36 Naʻá ne toe fekauʻi atu mo ha kau tamaioʻeiki, ʻo tokolahi ange ʻi he ʻuluakí, ka naʻa nau fai ʻa e meʻa tatau ki he faʻahingá ni.+ 37 Fakaʻosí naʻá ne fekauʻi atu hono fohá kiate kinautolu mo ne pehē pē, ‘Te nau tokaʻi hoku fohá.’ 38 ʻI he sio atu ki he fohá, naʻe fepehēʻaki ʻe he kau ngoué ʻiate kinautolu, ‘Ko e ʻeá eni.+ Mou omi, tau tāmateʻi ia pea maʻu hono tofiʻá!’ 39 Ko ia naʻa nau puke ia ʻo lī ki he tuʻa ngoue kālepí pea nau tāmateʻi ia.+ 40 Ko ia ai, ʻi he haʻu ʻa e tokotaha ʻoku ʻoʻona ʻa e ngoue kālepí, ko e hā ʻa e meʻa te ne fai ki he kau ngoue ko iá?” 41 Naʻa nau pehē kiate ia: “Koeʻuhi ko ʻenau anga-koví, te ne ʻomi ha fakaʻauha fakalilifu* kiate kinautolu pea te ne lisi atu ʻa e ngoue kālepí ki ha kau ngoue kehe, ʻa ia te nau ʻoange kiate ia ha ngaahi fua ʻi hono taimi totonú.”
42 Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Naʻe ʻikai koā te mou lau ʻi he Folofolá, ‘Ko e maka naʻe siʻaki ʻe he kau tufungá, kuo hoko ia ko e maka-tuliki tefitó.*+ Kuo hoko ʻa e meʻá ni meia Sihova,* pea ʻoku fakaofo ia ki hotau matá’?+ 43 Ko e ʻuhinga ʻeni ʻoku ou tala atu ai kiate kimoutolu, ko e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻe toʻo ia meiate kimoutolu pea ʻe foaki ia ki ha kakai ʻoku nau ʻomi hono ngaahi fuá. 44 Pehē foki, ko e tokotaha ʻe tō ʻi he funga maká ni ʻe havehave.+ Ka ko ia ʻe tō ai ʻa e maká, ʻe lailai.”+
45 ʻI he fanongo ʻa e houʻeiki taulaʻeikí mo e kau Fālesí ki heʻene ongo talanoa fakatātaá, naʻa nau ʻiloʻi ko ʻene lea ʻo kau kiate kinautolu.+ 46 Neongo ʻenau loto ke puke iá, naʻa nau manavahē ki he fuʻu kakaí, he naʻa nau lau ia ko ha palōfita.+
22 Naʻe toe leaʻaki ʻe Sīsū kiate kinautolu ha ngaahi talanoa fakatātā, ʻo pehē: 2 “Ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻe fakatatau nai ia ki ha tuʻi ʻa ia naʻá ne fai ha kātoanga kai ʻo e mali+ ʻa hono fohá. 3 Pea naʻá ne fekau atu ʻene kau tamaioʻeikí ke ui mai ʻa e faʻahinga naʻe fakaafeʻi ki he kātoanga kai ʻo e malí, ka naʻe ʻikai te nau fie haʻu.+ 4 Naʻá ne toe fekau atu mo ha kau tamaioʻeiki kehe, ʻo pehē, ‘Tala ki he faʻahinga naʻe fakaafeʻí: “Vakai! Kuó u teuteu ha kai hoʻatā, kuo tāmateʻi ʻeku fanga pulu tangatá mo e fanga manu sisinó, pea kuo maau ʻa e meʻa kotoa pē. Mou haʻu ki he kātoanga kai ʻo e malí.”’ 5 Ka ʻi he ʻikai ke nau tokanga ki aí naʻa nau ʻalu, ko e taha ki heʻene ngoué, ko e taha ki heʻene pisinisí;+ 6 ka ko e toengá, naʻa nau puke ʻene kau tamaioʻeikí ʻo ngaohikoviʻi pea tāmateʻi kinautolu.
7 “Naʻe houhau lahi ʻa e tuʻí ʻo ne fekau atu ʻene ngaahi kongakaú ke nau tāmateʻi ʻa e kau fakapō ko iá pea mo tutu honau koló.+ 8 Naʻá ne pehē leva ki heʻene kau tamaioʻeikí, ‘Kuo maau ʻa e kātoanga kai ʻo e malí, ka ko e faʻahinga naʻe fakaafeʻí naʻe ʻikai te nau taau.+ 9 Ko ia ai, mou ʻalu atu ki he ngaahi hala ʻoku ʻalu atu mei he koló, pea fakaafeʻi mai ki he kātoanga kai ʻo e malí ha taha pē te mou maʻu ai.’+ 10 Ko ia, naʻe ʻalu atu ʻa e kau tamaioʻeiki ko iá ki he ngaahi halá ʻo nau tānaki mai ʻa kinautolu kotoa naʻa nau maʻú, fakatouʻosi ʻa e fulikivanu mo e lelei; pea naʻe fonu ʻa e loki ki he kātoanga malí ʻi he faʻahinga naʻe kaí.*
11 “ʻI he hū mai ʻa e tuʻí ke vakaiʻi ʻa e kau fakaafé, naʻá ne fakatokangaʻi ai ha tangata naʻe ʻikai te ne vala kātoanga mali. 12 Ko ia naʻá ne pehē kiate ia, ‘Tangata, naʻe anga-fēfē hoʻo hū mai ki heni ʻo ʻikai te ke tui ha vala kātoanga malí?’ Naʻá ne fakalongolongo pē. 13 Naʻe pehē ange leva ʻe he tuʻí ki heʻene kau sevānití, ‘Haʻi ʻa hono nimá mo e vaʻé pea lī ia ki tuʻa ki he fakapoʻulí. Ko e feituʻu ia ʻe tangi mo ʻūʻūnifo aí.’
14 “He ʻoku fakaafeʻi ʻa e tokolahi, kae fili ʻa e tokosiʻi.”
15 Pea naʻe ʻalu atu ʻa e kau Fālesí ʻo nau faʻufaʻu ke tauheleʻi ia ʻi haʻane lea.+ 16 Ko ia naʻa nau fekauʻi atu kiate ia ʻenau kau ākongá, fakataha mo e faʻahi ʻa Hēlotá,+ ʻo nau pehē: “Faiako, ʻoku mau ʻiloʻi ʻokú ke lea moʻoni mo faiakoʻaki ʻa e ʻalunga ʻo e ʻOtuá ʻi he moʻoni, pea ʻoku ʻikai te ke kumi ki he leleiʻia mai ʻa ha taha, he ʻoku ʻikai te ke sio ki he fōtunga hā mai ʻo e kakaí. 17 Ko ia, tala mai kiate kimautolu, Ko e hā hoʻo fakakaukaú? ʻOku totonu ke totongi tukuhau kia Sisa pe ʻikai?” 18 Ka ko Sīsū, ʻi heʻene ʻiloʻi ʻenau fulikivanú, naʻá ne pehē: “Ko e hā ʻoku mou ʻahiʻahiʻi ai aú, kau mālualoi? 19 Fakaʻaliʻali mai angé ʻa e koini tukuhaú.” Naʻa nau ʻomi kiate ia ha foʻi tēnali.* 20 Naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ko e ʻīmisi mo e hingoa ʻeni ʻo hai?” 21 Naʻa nau pehē: “ʻO Sisa.” Pea naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ko ia, ʻoange kia Sisa ʻa e ngaahi meʻa ʻa Sisá, ka ki he ʻOtuá ʻa e ngaahi meʻa ʻa e ʻOtuá.”+ 22 ʻI heʻenau fanongo ki he meʻa ko iá, naʻa nau ofoofo, pea nau mavahe meiate ia ʻo nau ʻalu.
23 ʻI he ʻaho ko iá, ko e kau Sātusí, ʻa ia ʻoku nau pehē ʻoku ʻikai ha toetuʻú,+ naʻa nau haʻu ʻo ʻeke ange kiate ia:+ 24 “Faiako, naʻe pehē ʻe Mōsese: ‘Kapau ʻe mate ha tangata ʻo ʻikai ʻi ai haʻane fānau, kuo pau ke mali ʻa hono tokouá mo hono uaifí pea fakatupu mai ai ha hako maʻa hono tokouá.’+ 25 Ko ia naʻe ʻi ai ha kau tautehina ʻe toko fitu ʻiate kimautolu. Naʻe mali ʻa e ʻuluakí peá ne mate, pea ʻi he ʻikai hano hakó, naʻá ne tuku atu hono uaifí maʻa hono tokouá. 26 Naʻe hoko ʻa e meʻa tatau ki hono uá mo hono tolú, ʻo aʻu ki he kotoa ʻo e toko fitú. 27 Naʻe toki mate fakamuimui leva ʻa e fefiné. 28 Ko ia ʻi he toetuʻú, ʻe hoko ia ko e uaifi ʻo hai ʻi he toko fitú? He naʻa nau hoko kotoa ko hono husepāniti.”
29 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “ʻOku mou maʻuhala, koeʻuhi ʻoku ʻikai te mou ʻiloʻi ʻa e Folofolá pe ko e mālohi ʻo e ʻOtuá;+ 30 he ʻi he toetuʻú heʻikai ke mali ai ʻa e kakai tangatá pe foaki atu ʻa e kakai fefiné ʻi he mali, ka ʻoku nau hangē ko e kau ʻāngelo ʻi hēvaní.+ 31 ʻI he fekauʻaki mo e toetuʻu ʻa e kau maté, kuo ʻikai koā te mou lau ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki kiate kimoutolu ʻe he ʻOtuá, ʻa ia naʻá ne pehē: 32 ‘Ko e ʻOtua au ʻo ʻĒpalahame pea ko e ʻOtua ʻo ʻAisake pea ko e ʻOtua ʻo Sēkope’?+ Ko e ʻOtua ia, ʻo ʻikai ʻo e kau maté, ka ʻo e kau moʻuí.”+ 33 ʻI he fanongo ki aí, naʻe fakatumutumu ʻa e fuʻu kakaí ʻi heʻene faiakó.+
34 Hili ʻa e fanongo ʻa e kau Fālesí ki heʻene fakasīlongoʻi ʻa e kau Sātusí, naʻa nau fakatahataha mai leva. 35 Pea ko e taha ʻo kinautolu, naʻe mataotao ʻi he Laó, naʻá ne ʻahiʻahiʻi ia ʻaki ʻene ʻeke ange: 36 “Faiako, ko fē ʻa e fekau ʻoku lahi taha ʻi he Laó?”+ 37 Naʻá ne pehē kiate ia: “‘Kuo pau ke ke ʻofa kia Sihova* ko ho ʻOtuá ʻaki ho lotó kotoa pea ʻaki hoʻo moʻuí kotoa pea ʻaki ho ʻatamaí kotoa.’+ 38 Ko ʻeni ia ʻa e fekau lahi tahá mo muʻomuʻá. 39 Ko hono uá, ʻoku hangē ko iá, ʻa eni: ‘Kuo pau ke ke ʻofa ki ho kaungāʻapí ʻo hangē pē ko hoʻo ʻofa kiate koé.’+ 40 Ko e ongo fekau ko ení ʻoku tautau ki ai ʻa e Laó kotoa pea mo e Kau Palōfitá.”+
41 Ko ia ʻi he lolotonga ʻa e fakatahataha ʻa e kau Fālesí, naʻe ʻeke ange ʻe Sīsū kiate kinautolu:+ 42 “Ko e hā hoʻomou fakakaukau fekauʻaki mo e Kalaisí? Ko e ʻalo ia ʻo hai?” Naʻa nau pehē kiate ia: “ʻO Tēvita.”+ 43 Naʻá ne ʻeke ange kiate kinautolu: “ʻOku anga-fēfē leva ʻa hono ui ia ʻe Tēvita ʻi hono fakamānavaʻi* iá+ ko e ʻEiki, ʻi heʻene pehē, 44 ‘Naʻe folofola ʻa Sihova* ki hoku ʻEikí: “Nofo hifo ʻi hoku nima toʻomataʻú kae ʻoua kuó u tuku ho ngaahi filí ki ho lalo vaʻé”’?+ 45 Kapau leva ʻoku ui ia ʻe Tēvita ko e ʻEiki, ʻoku anga-fēfē leva ai ʻene hoko ko hono ʻaló?”+ 46 Pea naʻe ʻikai ha taha naʻe malava ke ne lea hake ʻo fai ha tali kiate ia, pea mei he ʻaho ko iá, naʻe ʻikai ha taha te ne fakatoʻotoʻa ke toe fai atu ha fehuʻi kiate ia.
23 Pea naʻe lea ʻa Sīsū ki he fuʻu kakaí pea ki heʻene kau ākongá ʻo pehē: 2 “Ko e kau sikalaipé mo e kau Fālesí kuo nau fakanofo kinautolu ki he tuʻunga ʻo Mōsesé. 3 Ko ia ai, ko e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku nau tala kiate kimoutolú, mou fai ia mo tauhi ki ai, kae ʻoua te mou fai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku nau faí, he ʻoku nau lea ka ʻoku ʻikai te nau fai ki he meʻa ʻoku nau leaʻakí.+ 4 ʻOku nau haʻi ʻa e ngaahi kavenga mamafa ʻo hilifaki ia ki he uma ʻo e kakaí,+ ka ko kinautolu ʻoku ʻikai te nau fie ala ki ai ʻaki honau tuhú.+ 5 Ko e ngaahi ngāue kotoa ʻoku nau faí, ʻoku nau fai pē ke mātā ia ʻe he tangatá,+ he ʻoku nau fakalahi ʻa e fanga kiʻi puha faʻoʻanga folofola ʻa ē ʻoku nau ʻai ko e maluʻí*+ pea fakalōloa ʻa e ngaahi tapa ʻo honau kofú.+ 6 ʻOku nau manako ki he feituʻu mahuʻinga taha ʻi he ngaahi kātoanga kaí pea mo e ngaahi nofoʻanga ʻi muʻa* ʻi he ngaahi sinakoké,+ 7 pea mo e ngaahi fakafeʻiloaki ʻoku fai ange ʻi he ngaahi feituʻu faiʻanga fakataú pea ke ui ko e Lāpai* ʻe he kakaí. 8 Ka ko kimoutolu, ʻoua naʻa ui kimoutolu ko e Lāpai, he ʻoku taha pē hoʻomou Faiakó,+ pea ko kimoutolu kotoa ko e fanga tokoua. 9 ʻIkai ko ia pē, ʻoua naʻa ui ha taha ʻi māmani ko hoʻomou tamai, he ʻoku taha pē hoʻomou Tamaí,+ ko e Tokotaha ʻoku ʻi hēvaní. 10 Pea ʻoua foki naʻa ui kimoutolu ko ha kau taki, he ʻoku taha pē homou Takí, ko e Kalaisí. 11 Ka ko e lahi taha ʻi homou lotolotongá kuo pau ke ne hoko ko hoʻomou sevāniti.+ 12 ʻIlonga ʻa ia ʻokú ne hakeakiʻi iá ʻe fakatōkilaloʻi,+ pea ʻilonga ʻa ia ʻokú ne fakatōkilaloʻi iá ʻe hakeakiʻi.+
13 “ʻOiauē ʻa kimoutolu, kau sikalaipe mo e kau Fālesi, ʻa e kau mālualoi! Koeʻuhi ʻoku mou tāpuni ʻa e Puleʻanga ʻo hēvaní ki he kakaí; he ʻoku ʻikai te mou hū ki ai ʻa kimoutolu, pea ʻoku ʻikai te mou tuku ke hū ki ai ʻa e faʻahinga ʻoku nau ʻalu atu ke hū ki aí.+ 14 *——
15 “ʻOiauē ʻa kimoutolu, kau sikalaipe mo e kau Fālesi, ʻa e kau mālualoi!+ Koeʻuhi ʻoku mou fononga ʻi tahi mo ʻuta ke fakaului* ha taha, pea ʻi heʻene uluí, ʻoku mou ʻai ia ko ha tokotaha ʻoku tuha ke ʻi Kihena* ʻo liunga ua ia ʻiate kimoutolu.
16 “ʻOiauē ʻa kimoutolu, kau takimuʻa kui,+ ʻoku mou pehē, ‘Ka ʻi ai ha taha te ne fai ha fakapapau ʻaki ʻa e temipalé, ko e meʻa noa pē ia; ka ʻi ai ha taha te ne fai ha fakapapau ʻaki ʻa e koula ʻo e temipalé, kuo pau ke ne fai ki ai.’+ 17 ʻA e fanga vale mo e kui! Ko fē koā ʻoku mahuʻinga angé, ko e koulá pe ko e temipalé ʻa ia kuó ne ʻai ke toputapu ʻa e koulá? 18 ʻOku mou toe pehē, ‘Ka ʻi ai ha taha te ne fai ha fakapapau ʻaki ʻa e ʻōlitá, ko e meʻa noa pē ia; ka ʻi ai ha taha te ne fai ha fakapapau ʻaki ʻa e feilaulau ʻoku ʻi aí, kuo pau ke ne fai ki ai.’ 19 ʻA e kau kui! Ko fē koā ʻoku mahuʻinga angé, ko e feilaulaú pe ko e ʻōlitá ʻa ia ʻokú ne ʻai ke toputapu ʻa e feilaulaú? 20 Ko ia ai, ʻilonga ʻa ia ʻokú ne fai ha fakapapau ʻaki ʻa e ʻōlitá ʻokú ne fakapapau ki ai pea mo e ngaahi meʻa kotoa ʻoku ʻi aí; 21 pea ʻilonga ʻa ia ʻokú ne fai ha fakapapau ʻaki ʻa e temipalé ʻokú ne fakapapau ki ai pea ki he Tokotaha ʻoku ʻafio aí;+ 22 pea ʻilonga ʻa ia ʻokú ne fai ha fakapapau ki he langí ʻokú ne fakapapau ki he taloni ʻo e ʻOtuá pea ki he Tokotaha ʻoku ʻafio aí.
23 “ʻOiauē ʻa kimoutolu, kau sikalaipe mo e kau Fālesi, ʻa e kau mālualoi! Koeʻuhi ʻoku mou foaki ʻa e vahe hongofulu ʻo e minití mo e tilí mo e kūminí,*+ ka ʻoku ʻikai te mou tokanga ki he ngaahi meʻa mamafa ange ʻo e Laó, ʻa e fakamaau totonú+ mo e mēsí,+ mo e faitōnungá. Ko hono ʻoatu ʻo e vahe hongofulu ʻo e ngaahi meʻa ko ení naʻe pau ke fai, kae ʻoua naʻa taʻetokangaʻi ai ʻa e ngaahi meʻa kehe ko eé.+ 24 ʻA e kau takimuʻa kui,+ ʻoku mou sivi ʻo toʻo ʻa e namú+ kae folofua ʻa e kāmelí!+
25 “ʻOiauē ʻa kimoutolu, kau sikalaipe mo e kau Fālesi, ʻa e kau mālualoi! Koeʻuhi ʻoku mou fakamaʻa ʻa e tuʻa ipú mo e tuʻa tisí,+ ka ko loto ʻoku fonu ʻi he mānumanú*+ mo e fakatōliʻa-kitá.+ 26 ʻA e kau Fālesi kui, tomuʻa fakamaʻa ʻa e loto ipú mo e loto tisí, koeʻuhi kae lava ai ke maʻa mo tuʻa foki.
27 “ʻOiauē ʻa kimoutolu, kau sikalaipe mo e kau Fālesi, ʻa e kau mālualoi!+ Koeʻuhi ʻoku mou hangē ko e ngaahi faʻitoka ʻoku vali hiná,+ ʻa ia ʻoku hā fakaʻofoʻofa moʻoni ki tuʻa ka ʻi lotó ʻoku fonu ʻi he ngaahi hui ʻo e kakai maté pea mo e ngaahi meʻa taʻemaʻa kehekehe. 28 ʻOku pehē pē, ʻoku mou hā māʻoniʻoni ki tuʻa ki he kakaí, ka ʻi lotó ʻoku mou fonu ʻi he mālualoi mo e maumau-lao.+
29 “ʻOiauē ʻa kimoutolu, kau sikalaipe mo e kau Fālesi, ʻa e kau mālualoi!+ Koeʻuhi ʻoku mou langa ʻa e ngaahi faʻitoka ʻo e kau palōfitá mo fakasanisani ʻa e ngaahi fonualoto* ʻo e kakai māʻoniʻoní,+ 30 pea ʻoku mou pehē, ‘Kapau naʻa mau moʻui ʻi he ngaahi ʻaho ʻo ʻemau fanga kuí, naʻe mei ʻikai te mau kau mo kinautolu ʻi hono lilingi ʻa e toto ʻo e kau palōfitá.’ 31 Ko ia ai, ʻoku mou fakamoʻoniʻi ai ko kimoutolú ko e ngaahi foha ʻo e faʻahinga naʻa nau fakapoongi ʻa e kau palōfitá.+ 32 Ko ia mou fakaʻosi ʻa e ngaahi ngāue naʻe kamata ʻe hoʻomou fanga kuí.
33 “ʻA e fanga ngata, hako ʻo e fanga ngata huhu kona,+ te mou hao fēfē mei he fakamaau ʻo Kihená?*+ 34 ʻI he ʻuhinga ko ení, ʻoku ou fekauʻi atu kiate kimoutolu ʻa e kau palōfita+ mo e kau tangata poto mo e kau faiako ki he kakaí.+ Ko e niʻihi ʻo kinautolu te mou tāmateʻi+ mo tautau ʻi he ʻakaú, pea ko e niʻihi ʻo kinautolu te mou haha+ ʻi homou ngaahi sinakoké pea fakatangaʻi+ mei he kolo ki he kolo, 35 koeʻuhi ke hilifaki kiate kimoutolu ʻa e toto māʻoniʻoni kotoa pē kuo lilingi ʻi he māmaní, mei he toto ʻo e māʻoniʻoni ko ʻĒpelí+ ki he toto ʻo Sākalaia foha ʻo Palakaiá, ʻa ia naʻa mou fakapoongi ʻi he vahaʻa ʻo e feituʻu toputapú pea mo e ʻōlitá.+ 36 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻe hoko mai ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa ki he toʻutangata ko ení.
37 “ʻE Selusalema, ʻe Selusalema, ʻa e tokotaha fakapoongi ʻo e kau palōfitá mo e tokotaha tolomakaʻi ʻo e faʻahinga naʻe fekauʻi kiate iá+—he tuʻo fiha ē ʻeku loto ke tānaki fakataha hoʻo fānaú ʻo hangē ko hono ʻōʻōfaki fakataha mai ʻe he motuʻa moá ʻa hono fāngangá ki hono lalo kapakaú! Ka naʻe ʻikai te mou loto ki ai.+ 38 Vakai! Kuo siʻaki atu* homou falé kiate kimoutolu.+ 39 He ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ʻe ʻikai ʻaupito te mou mamata kiate au mei he taimí ni ʻo faai atu kae ʻoua kuo mou pehē, ‘He faitāpuekina ē ko e tokotaha ʻoku haʻu ʻi he huafa ʻo Sihová!’”*+
24 Pea ʻi he mavahe atu ʻa Sīsū mei he temipalé, naʻe fakaofi mai ʻa ʻene kau ākongá ke fakahā kiate ia ʻa e ngaahi langa ʻo e temipalé. 2 Naʻá ne pehē ange leva kiate kinautolu: “ʻIkai ʻoku mou mamata ki he ngaahi meʻá ni kotoa? ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻe ʻikai ʻaupito tuku ha foʻi maka ʻi heni ke kei hili ʻi ha foʻi maka ʻo taʻelaku ki lalo.”+
3 Lolotonga ʻene nofo ʻi he funga Moʻunga ʻŌlivé, naʻe fakaofi mai ʻa e kau ākongá fakaekinautolu pē kiate ia, ʻo pehē: “Tala mai angé, ʻe hoko fakakū mai ʻa e ngaahi meʻá ni, pea ko e hā ʻa e fakaʻilonga ʻo hoʻo ʻi hení*+ pea mo e fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá?”*+
4 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Vakai ke ʻoua naʻa takihalaʻi kimoutolu ʻe ha taha,+ 5 he ko e tokolahi te nau haʻu ʻi hoku hingoá, ʻo pehē, ‘Ko au ʻa e Kalaisí,’ pea te nau takihalaʻi ʻa e tokolahi.+ 6 Te mou fanongo ʻi he ngaahi tau pea mo e ongoongo ʻo e ngaahi tau. Tokanga ke ʻoua te mou ilifia ai, he kuo pau ke hoko ʻa e ngaahi meʻá ni, ka ʻe teʻeki ai ke hoko ʻa e ngataʻangá.+
7 “He ʻe tuʻu ʻa e fonua ki he fonua mo e puleʻanga ki he puleʻanga,+ pea ʻe ʻi ai ʻa e ngaahi nounou fakameʻatokoni+ mo e ngaahi mofuike ʻi he feituʻu ki he feituʻu.+ 8 Ko e ngaahi meʻá ni kotoa ko e kamataʻanga pē ia ʻo e mamahi.*
9 “Pea ʻe tuku atu kimoutolu ʻe he kakaí ki he mamahi+ pea te nau tāmateʻi kimoutolu,+ pea ʻe fehiʻanekinaʻi kimoutolu ʻe he ngaahi puleʻangá kotoa koeʻuhi ko hoku hingoá.+ 10 Pea ko e tokolahi foki te nau tūkia mo felavakiʻaki mo fetāufehiʻaʻaki. 11 ʻE tupu hake ha kau palōfita loi tokolahi ʻo takihalaʻi ʻa e tokolahi;+ 12 pea koeʻuhi ko e fakautuutu ʻa e maumau-laó, ʻe fakaʻaʻau ʻo momoko ʻa e ʻofa ʻa e tokolahi. 13 Ka ko e tokotaha kuó ne kātaki* ʻo aʻu ki he ngataʻangá ʻe fakahaofi.+ 14 Pea ko e ongoongo lelei ko ʻeni ʻo e Puleʻangá ʻe malangaʻi ia ʻi he kotoa ʻo e māmani kuo nofoʻí ko ha fakamoʻoni ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē,+ pea ʻe toki hoko mai ʻa e ngataʻangá.
15 “Ko ia ai, ʻi hoʻomou fakatokangaʻi ʻoku tuʻu ʻi he potu toputapú ʻa e meʻa fakalielia ʻokú ne fakatupunga ʻa e ʻauhá, ʻo hangē ko ia naʻe leaʻaki ʻe Taniela ko e palōfitá+ (tuku ki he tokotaha lautohí ke ne ngāueʻaki ʻa e ʻiloʻiló), 16 tuku leva ki he faʻahinga ʻi Siuteá ke nau kamata hola ki he ngaahi moʻungá.+ 17 Tuku ki he tangata ʻoku ʻi he funga falé ke ʻoua te ne ʻalu hifo ke toʻo ʻa e ngaahi koloá mei hono falé, 18 pea tuku ki he tangata ʻi he ngoué ke ʻoua naʻa foki ke toʻo mai ʻa hono kofu tuʻá. 19 ʻOiauē ʻa e kau fefine feitamá mo e faʻahinga ʻoku nau toutama ʻi he ngaahi ʻaho ko iá! 20 Hanganaki lotu ke ʻoua naʻa hoko hoʻomou holá ʻi he taimi momokó pe ʻi he ʻaho Sāpaté; 21 he ʻi he taimi ko iá ʻe hoko ha fuʻu mamahi lahi+ ʻa ia kuo teʻeki hoko talu mei he kamataʻanga ʻo māmaní ʻo aʻu mai ki he taimí ni, pea ʻe ʻikai ʻaupito haʻane toe hoko.+ 22 Ko hono moʻoní, ka ne ʻikai fakanounou ʻa e ngaahi ʻaho ko iá, ʻe ʻikai ha kakano ʻe hao; ka koeʻuhi ko e faʻahinga kuo filí ʻe fakanounou ai ʻa e ngaahi ʻaho ko iá.+
23 “Pea kapau ʻe pehē atu ʻe ha taha kiate kimoutolu, ‘Vakai! ʻOku ʻi heni ʻa e Kalaisí,’+ pe, ‘ʻOku ʻi hena!’ ʻOua ʻe tui ki ai.+ 24 He ʻe tupu hake ha kau Kalaisi loi mo ha kau palōfita loi+ pea te nau fai ha ngaahi mana lalahi mo ha ngaahi meʻa fakaofo ke takihalaʻi+ ʻaki naʻa mo e faʻahinga kuo filí, ʻo ka malava. 25 Vakai! Kuó u tomuʻa fakatokanga atu kiate kimoutolu. 26 Ko ia ai, kapau ʻe pehē atu ʻe he kakaí kiate kimoutolu, ‘Vakai! ʻOkú ne ʻi he toafá,’ ʻoua te mou ʻalu atu ki ai; ‘Vakai! ʻOkú ne ʻi he ngaahi loki ʻi lotó,’ ʻoua ʻe tui ki ai.+ 27 He hangē tofu pē ko e tapa ʻa e ʻuhilá mei he hahaké ʻo ne huhulu ʻo aʻu ki he hihifó, ʻe pehē pē ʻa e ʻi heni* ʻa e Foha ʻo e tangatá.+ 28 ʻIlonga ha feituʻu ʻoku ʻi ai ʻa e ʻangaʻangá, ko e feituʻu ia ʻe fakatahataha ki ai ʻa e fanga ʻīkalé.+
29 “ʻI he hili pē ko ia ʻa e mamahi ʻo e ngaahi ʻaho ko iá, ʻe fakapoʻuli ʻa e laʻaá,+ pea ʻe ʻikai kei huhulu mai ʻa e māhiná, pea ʻe ngangana ʻa e ngaahi fetuʻú mei he langí, pea ko e ngaahi mālohi ʻo e langí ʻe ngalulululu.+ 30 ʻE toki hā leva ʻa e fakaʻilonga ʻo e Foha ʻo e tangatá ʻi langi, pea ko e ngaahi matakali kotoa pē ʻo e māmaní te nau tuki honau fatafatá ʻi he mamahi,+ pea te nau mamata ki he Foha ʻo e tangatá+ ʻokú ne haʻu ʻi he ngaahi ʻao ʻo e langí fakataha mo e mālohi mo e lāngilangi lahi.+ 31 Pea te ne fekauʻi atu ʻene kau ʻāngeló mo ha ifi talupite leʻo-lahi, pea te nau tānaki fakataha mai ʻa ʻene faʻahinga kuo filí mei he ngaahi matangi ʻe faá, mei he ngataʻanga ʻe taha ʻo e ngaahi langí ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻe tahá.+
32 “Ako leva ʻa e fakatātā ko eni mei he fuʻu fikí: ʻI he kamata tupu mai pē hono kiʻi vaʻá ʻo talamuka maí, ʻoku mou ʻilo leva ai kuo ofi ʻa e faʻahitaʻu māfaná.+ 33 Pehē foki mo kimoutolu, ʻi hoʻomou sio ki he ngaahi meʻá ni kotoa, mou ʻiloʻi leva ʻokú ne* ofi ʻi he matapaá.+ 34 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu ʻe ʻikai ʻaupito mole atu ʻa e toʻutangatá ni kae ʻoua kuo hoko ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa. 35 ʻE mole atu ʻa langi mo māmani, ka ko ʻeku ngaahi leá ʻe ʻikai ʻaupito mole.+
36 “ʻI he fekauʻaki mo e ʻaho mo e houa ko iá ʻoku ʻikai ha taha ʻe ʻilo ki ai,+ naʻa mo e kau ʻāngelo ʻo e langí pe ko e ʻAló, ka ko e Tamaí toko taha pē.+ 37 He hangē tofu pē ko e ngaahi ʻaho ʻo Noá,+ ʻe pehē pē ʻa e ʻi heni* ʻa e Foha ʻo e tangatá.+ 38 He hangē ko e ngaahi ʻaho ko ia ki muʻa ʻi he Lōmakí, ko e kakaí naʻa nau kai mo inu, mali ʻa e kakai tangatá pea foaki atu ʻa e kakai fefiné ʻi he mali, kae ʻoua kuo aʻu ki he ʻaho naʻe hū ai ʻa Noa ki he ʻaʻaké,+ 39 pea naʻe ʻikai te nau tokanga kae ʻoua kuo hoko mai ʻa e Lōmakí ʻo tafiʻi kotoa atu kinautolu,+ ʻe pehē pē ʻa e ʻi heni ʻa e Foha ʻo e tangatá. 40 ʻIkai ko ia pē, ʻe ʻi ai ha ongo tangata ʻi he ngoué; ʻe ʻave ʻa e taha kae siʻaki ʻa e taha. 41 ʻE ʻi ai ha ongo fefine ʻe fai ʻena momosi uite ʻi he maka momosi-nimá; ʻe ʻave ʻa e taha kae siʻaki ʻa e taha.+ 42 Ko ia ai, hanganaki leʻo, koeʻuhi ʻoku ʻikai te mou ʻiloʻi pe ko fē ʻa e ʻaho ʻe haʻu ai ʻa homou ʻEikí.+
43 “Kae ʻilo ʻa e meʻa ko ʻeni ʻe taha: Kapau naʻe ʻiloʻi ʻe he tokotaha ʻo e ʻapí pe ko e uasi fē* ʻe haʻu ai ʻa e kaihaʻá,+ te ne hanganaki ʻā ʻo ʻoua ʻe tuku ke haea hono falé.+ 44 ʻI he tuʻungá ni, mou fakamoʻoniʻi ʻoku mou mateuteu mo kimoutolu,+ koeʻuhí ʻe haʻu ʻa e Foha ʻo e tangatá ʻi ha houa ʻoku ʻikai te mou fakakaukau atu ki ai.
45 “Ko hai moʻoni koā ʻa e tamaioʻeiki anga-tonu mo potó* ʻa ia kuo fakanofo ʻe heʻene ʻeikí ke ne tokangaʻi ʻa e kau sevāniti ʻi hono falé, ke ʻoange kiate kinautolu ʻa ʻenau meʻakaí ʻi he taimi totonu?+ 46 He fiefia ē ko e tamaioʻeiki ko iá ʻo ka haʻu ʻa hono ʻeikí ʻo ne ʻilo ia ʻokú ne fai pehē!+ 47 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, te ne fakanofo ia ke ne tokangaʻi ʻene ngaahi meʻá kotoa.
48 “Ka ʻo kapau ʻe faifai ange pea hoko ʻo kovi ʻa e tamaioʻeiki ko iá ʻo ne pehē ʻi hono lotó, ‘ʻOku tuai mai ʻa hoku ʻeikí,’+ 49 pea kamata ke ne haha ʻa hono ngaahi kaungā-tamaioʻeikí pea kai mo inu mo e kau faʻa konaá, 50 ʻe haʻu ʻa e ʻeiki ʻo e tamaioʻeiki ko iá ʻi ha ʻaho ʻoku ʻikai te ne ʻamanekina pea ʻi ha houa ʻoku ʻikai te ne ʻilo ki ai,+ 51 pea te ne tauteaʻi ia ʻaki ʻa e tautea kakaha tahá pea ʻe tuku atu ia ke ne ʻinasi fakataha mo e kau mālualoí. Ko e feituʻu ia ʻe tangi mo ʻūʻūnifo aí.+
25 “Pea ko e Puleʻanga ʻo hēvaní ʻe fakatatau nai ia ki ha kau tāupoʻou* ʻe toko hongofulu ʻa ia naʻa nau toʻo ʻenau ngaahi māmá+ pea nau ʻalu atu ke fakafetaulaki ki he tangata malí.+ 2 Ko e toko nima ʻo kinautolu naʻe vale, pea ko e toko nima naʻe fakapotopoto.*+ 3 He ko e kau tāupoʻou valé naʻa nau toʻo ʻenau ngaahi māmá ka naʻe ʻikai te nau ʻave ha lolo, 4 ka ko e kau tāupoʻou fakapotopotó naʻa nau ʻave ʻa e lolo ʻi heʻenau ngaahi hiná fakataha mo ʻenau ngaahi māmá. 5 ʻI he tuai mai ʻa e tangata malí, naʻa nau hoko ʻo tulemohe kotoa pea nau mohe. 6 ʻI he tuʻuapō mālié naʻe ongo mai ha kaila: ‘Ko e tangata malí eni! Mou ʻalu atu ʻo fakafetaulaki kiate ia.’ 7 Pea naʻe tuʻu kotoa hake ʻa e kau tāupoʻou ko iá ʻo teuteu ʻenau ngaahi māmá.+ 8 Naʻe pehē atu ʻe he kau tāupoʻou valé ki he kau fakapotopotó, ‘ʻOmi haʻamau meʻi lolo mei hoʻomou loló, koeʻuhi kuo mei maha ʻemau ngaahi māmá.’ 9 Naʻe tali mai ʻe he kau fakapotopotó, ʻo pehē: ‘Ko e meʻá pē naʻa ʻikai feʻunga ia kiate kimautolu mo kimoutolu. Ka mou ʻalu atu ki he faʻahinga ʻoku nau fakatau atu iá ʻo fakatau mai ha lolo maʻamoutolu.’ 10 Lolotonga ʻenau ʻalu atu ke fakatau mai iá, kuo haʻu ʻa e tangata malí ia. Ko e kau tāupoʻou ko ia naʻe mateuteú naʻa nau hū fakataha atu mo ia ki he kātoanga kai ʻo e malí,+ pea naʻe tāpuni leva ʻa e matapaá. 11 Hili atu pē iá, naʻe haʻu foki mo e toenga ʻo e kau tāupoʻoú, ʻo nau pehē, ‘Tangataʻeiki, Tangataʻeiki, fakaava mai muʻa ʻa e matapaá kiate kimautolu!’+ 12 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē, ‘Te u tala atu kiate kimoutolu ʻa e moʻoní, ʻoku ʻikai te u ʻiloʻi kimoutolu.’
13 “Ko ia ai, mou hanganaki leʻo,+ koeʻuhi ʻoku ʻikai te mou ʻiloʻi ʻa e ʻahó pe ko e houá.+
14 “He ʻoku hangē tofu pē ʻa e Puleʻangá ko ha tangata ʻoku teu ʻalu ki muli ʻa ia ʻokú ne ui ʻene kau tamaioʻeikí ʻo ne tuku atu kiate kinautolu ʻene ngaahi koloá.+ 15 Naʻá ne ʻoange ki he tokotaha ʻa e talēniti* ʻe nima, pea ua ki he tokotaha, pea taha ki he tokotaha, ki he tokotaha taki taha ʻo fakatatau ki heʻene malavá, peá ne ʻalu leva ki muli. 16 Naʻe ʻalu atu leva ʻa e tokotaha naʻá ne maʻu ʻa e talēniti ʻe nimá ʻo ne ngāueʻi ia ʻo toe maʻu mai ai mo e nima kehe. 17 Naʻe pehē pē mo e tokotaha ʻa ia naʻá ne maʻu ʻa e uá, naʻá ne toe maʻu mai mo e ua kehe. 18 Ka ko e tamaioʻeiki ko ia naʻá ne maʻu pē ʻa e tahá naʻá ne ʻalu atu ʻo ne keli ʻa e kelekelé ʻo fufū ai ʻa e paʻanga* ʻa hono ʻeikí.
19 “Hili ha taimi fuoloa mei ai, naʻe haʻu ʻa e ʻeiki ʻo e kau tamaioʻeiki ko iá ʻo fakamāʻopoʻopo ʻa e ngaahi meʻa fakapaʻangá mo kinautolu.+ 20 Ko ia naʻe haʻu ʻa e tokotaha naʻá ne maʻu ʻa e talēniti ʻe nimá ʻo ne ʻomi mo ha toe talēniti ʻe nima kehe, ʻo ne pehē, ‘ʻEiki, naʻá ke tuku mai ʻa e talēniti ʻe nima kiate au; vakai, kuó u maʻu mai mo ha toe talēniti ʻe nima kehe.’+ 21 Naʻe pehē ʻe hono ʻeikí kiate ia: ‘Mālō e ngāue, tamaioʻeiki lelei mo faitōnunga! Naʻá ke faitōnunga ʻi ha ngaahi meʻa siʻi. Te u fakanofo koe ke ke tokangaʻi ha ngaahi meʻa lahi.+ Hū koe ki he fiefiaʻanga ʻa ho ʻeikí.’+ 22 Naʻe hoko mai leva ʻa e tokotaha naʻá ne maʻu ʻa e talēniti ʻe uá ʻo ne pehē, ‘ʻEiki, naʻá ke tuku mai kiate au ʻa e talēniti ʻe ua; vakai, kuó u maʻu mai mo ha toe talēniti ʻe ua kehe.’+ 23 Naʻe pehē ʻe hono ʻeikí kiate ia: ‘Mālō e ngāue, tamaioʻeiki lelei mo faitōnunga! Naʻá ke faitōnunga ʻi ha ngaahi meʻa siʻi. Te u fakanofo koe ke ke tokangaʻi ha ngaahi meʻa lahi. Hū koe ki he fiefiaʻanga ʻa ho ʻeikí.’
24 “Fakaʻosí naʻe haʻu ʻa e tamaioʻeiki naʻá ne maʻu ʻa e talēniti ʻe tahá ʻo ne pehē: ‘ʻEiki, naʻá ku ʻiloʻi pē ko e tangata faingataʻa koe, ʻokú ke utu ʻi he feituʻu naʻe ʻikai te ke tūtuuʻi ai mo tānaki uite ʻi he feituʻu naʻe ʻikai te ke ʻauʻau ai.+ 25 Ko ia naʻá ku manavasiʻi ai peá u ʻalu ʻo fufū hoʻo talēnití ʻi he kelekelé. Ko ena ā hoʻo meʻá.’ 26 ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe hono ʻeikí kiate ia: ‘ʻA e tamaioʻeiki fulikivanu mo fakapikopiko, naʻá ke ʻiloʻi koā naʻá ku utu ʻi he feituʻu naʻe ʻikai te u tūtuuʻi ai mo tānaki uite ʻi he feituʻu naʻe ʻikai te u ʻauʻau ai? 27 Tā naʻe tonu leva ke ke fakahū ʻeku paʻangá* ki he pangikeé, pea ʻi heʻeku haʻú naʻá ku mei maʻu ia fakataha mo ha tupu.
28 “‘Ko ia ai, mou toʻo ʻa e talēnití meiate ia pea ʻave ia ki he tokotaha ʻokú ne maʻu ʻa e talēniti ʻe hongofulú.+ 29 He ko ia kotoa pē ʻokú ne maʻu ha meʻá, ʻe ʻoange ha meʻa lahi ange kiate ia, pea te ne maʻu ʻo hulu. Ka ko e tokotaha ʻoku ʻikai ke ne maʻu ha meʻá, naʻa mo e meʻa ʻokú ne maʻú ʻe toʻo ia meiate ia.+ 30 Pea lī ʻa e tamaioʻeiki taʻeʻaongá ki tuʻa ki he fakapoʻulí. Ko e feituʻu ia ʻe tangi mo ʻūʻūnifo aí.’
31 “ʻI he haʻu ʻa e Foha ʻo e tangatá+ ʻi hono lāngilangí, pea haʻu mo ia ʻa e kau ʻāngeló kotoa,+ te ne nofo hifo leva ʻi hono taloni lāngilangiʻiá. 32 ʻE fakatahataha mai ʻa e ngaahi puleʻanga kotoa pē ki hono ʻaó, pea te ne fakamavaheʻi ʻa e kakai ko ē mei hē, ʻo hangē tofu pē ko hono fakamavaheʻi ʻe ha tauhi-sipi ʻa e fanga sipí mei he fanga kosí. 33 Pea te ne tuku ʻa e fanga sipí+ ʻi hono nima toʻomataʻú, ka ko e fanga kosí ʻi hono toʻohemá.+
34 “Pea ʻe pehē atu leva ʻe he Tuʻí ki he faʻahinga ʻi hono toʻomataʻú: ‘Haʻu, ʻa kimoutolu kuo tāpuekina ʻe heʻeku Tamaí, ʻo maʻu ʻa e Puleʻanga kuo teuteu maʻamoutolu talu mei he tanupou ʻo e māmaní.* 35 He naʻá ku fiekaia pea naʻa mou ʻomai ha meʻa ke u kai; naʻá ku fieinua pea naʻa mou ʻomai ha meʻa ke u inu. Naʻá ku hoko ko ha sola pea naʻa mou anga-talitali kakai kiate au;+ 36 telefua* pea naʻa mou fakavalaʻi au.+ Naʻá ku puke pea naʻa mou tokangaʻi au. Naʻá ku ʻi he pilīsoné pea naʻa mou ʻaʻahi mai kiate au.’+ 37 Pea ʻe tali ange leva ʻe he faʻahinga māʻoniʻoní kiate ia ʻaki ʻa e ngaahi leá ni: ‘ʻEiki, naʻa mau sio ʻanefē kiate koe ʻokú ke fiekaia pea mau fafanga koe, pe fieinua pea mau ʻoatu ha meʻa ke ke inu?+ 38 Naʻa mau sio ʻanefē kiate koe ko ha sola pea mau anga-talitali kakai kiate koe, pe telefua pea mau fakavalaʻi koe? 39 Naʻa mau sio ʻanefē kiate koe ʻokú ke puke pe ʻi he pilīsoné pea mau ʻaʻahi atu kiate koe?’ 40 ʻI he tali ki aí ʻe pehē ʻe he Tuʻí kiate kinautolu, ‘ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ko hoʻomou fai ia ki ha taha ʻo e faʻahinga siʻi tahá ni ko hoku fanga tokouá, ko hoʻomou fai ia kiate aú.’+
41 “Te ne toki pehē leva ki he faʻahinga ʻi hono toʻohemá: ‘Mou ʻalu meiate au,+ ʻa kimoutolu kuo fakahalaiaʻí, ki he afi taʻengata+ kuo teuteu ki he Tēvoló mo ʻene kau ʻāngeló.+ 42 He naʻá ku fiekaia, ka naʻe ʻikai te mou ʻomai ha meʻa ke u kai; pea naʻá ku fieinua, ka naʻe ʻikai te mou ʻomai ha meʻa ke u inu. 43 Naʻá ku hoko ko ha sola, ka naʻe ʻikai te mou anga-talitali kakai kiate au; telefua, ka naʻe ʻikai te mou fakavalaʻi au; puke mo ʻi he pilīsoné, ka naʻe ʻikai te mou tokangaʻi au.’ 44 Pea te nau tali atu foki ʻaki ʻa e ngaahi leá ni: ‘ʻEiki, naʻa mau sio ʻanefē kiate koe ʻokú ke fiekaia pe fieinua pe ko ha sola pe telefua pe puke pe ʻi he pilīsoné pea ʻikai te mau tokangaʻi koe?’ 45 Te ne toki tali leva kiate kinautolu, ʻo pehē, ‘ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ko e ʻikai te mou fai ia ki ha taha ʻo e faʻahinga siʻi tahá ni, ko e ʻikai ia te mou fai pehē kiate aú.’+ 46 Ko e faʻahingá ni te nau ʻalu atu ki he tuʻusi* taʻengata,+ ka ko e faʻahinga māʻoniʻoní ki he moʻui taʻengata.”+
26 Pea ʻi he ʻosi hono leaʻaki ʻe Sīsū ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa, naʻá ne pehē ki heʻene kau ākongá: 2 “ʻOku mou ʻilo ʻi he hili ʻa e ʻaho ʻe ua mei heni ʻe fai ʻa e Pāsová,*+ pea ʻe tuku atu ʻa e Foha ʻo e tangatá ke tautau ʻi he ʻakaú.”+
3 Pea naʻe fakatahataha ʻa e houʻeiki taulaʻeikí mo e kau mātuʻa ʻo e kakaí ʻi he lotoʻā ʻo e taulaʻeiki lahí, ʻa ia ko hono hingoá ko Kaiafasi,+ 4 pea nau faʻufaʻu+ ke puke ʻa Sīsū ʻi ha founga olopoto* pea ke tāmateʻi ia. 5 Ka naʻa nau pehē: “ʻOua ʻe fai ia ʻi he kātoangá koeʻuhi ke ʻoua ʻe hoko ha moveuveu ʻi he lotolotonga ʻo e kakaí.”
6 Lolotonga ʻa e ʻi Pētani ʻa Sīsū ʻi he fale ʻo Saimone ko e kiliá,+ 7 naʻe haʻu kiate ia ha fefine mo ha siā ʻalapasita ʻo e lolo namu-kakala totongi mamafa, peá ne kamata lilingi ia ʻi he ʻulu ʻo Sīsuú ʻi heʻene kaí.* 8 ʻI he sio ki he meʻá ni, naʻe ʻita ʻa e kau ākongá ʻo nau pehē: “Ko e hā ʻa e maumau meʻa ko ení? 9 He naʻe mei lava ke fakatau atu ʻeni ʻo maʻu ai ha paʻanga lahi pea foaki atu ia ki he masivá.” 10 ʻI he ʻilo ki he meʻá ni, naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Ko e hā ʻoku mou feinga ai ke fakahohaʻasi ʻa e fefiné? Naʻá ne fai mai ha ngāue lelei kiate au. 11 He ʻoku ʻiate kimoutolu maʻu pē ʻa e kau masivá,+ ka ʻe ʻikai te u kei ʻiate kimoutolu maʻu ai pē.+ 12 ʻI heʻene ʻai ʻa e lolo namu-kakalá ni ki hoku sinó, naʻá ne fai ia ko e teu ki hoku tanú.+ 13 ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ʻi ha feituʻu pē ʻe malangaʻi ai ʻa e ongoongo leleí ni ʻi he kotoa ʻo e māmaní, ko e meʻa naʻe fai ʻe he fefiné ni ʻe toe talanoa ʻaki ia ko hono fakamanatu.”+
14 Pea ko e taha ʻi he toko Hongofulu-mā-uá, ʻa e tokotaha naʻe ui ko Siutasi ʻIsikalioté,+ naʻá ne ʻalu atu ki he houʻeiki taulaʻeikí+ 15 ʻo ne pehē: “Ko e hā te mou ʻomai maʻaku ka u lavakiʻi atu ia kiate kimoutolú?”+ Naʻa nau tala mahino kiate ia ko e konga siliva ʻe 30.+ 16 Ko ia talu mei ai, naʻá ne hanganaki lama ha foʻi faingamālie lelei ke lavakiʻi ai ia.
17 ʻI he ʻuluaki ʻaho ʻo e Mā Taʻelēvaní,+ naʻe haʻu ʻa e kau ākongá kia Sīsū ʻo nau pehē: “Ko fē ʻa e feituʻu ʻokú ke loto ke mau teuteu maʻau ke kai ai ʻa e Pāsová?”+ 18 Naʻá ne pehē: “Mou ō ki he koló kia Meʻa pea tala ange kiate ia, ‘ʻOku pehē ʻe he Faiakó: “ʻOku ofi hoku taimi kotofá; te u kātoangaʻi ʻa e Pāsová mo ʻeku kau ākongá ʻi ho ʻapí.”’” 19 Ko ia naʻe fai ʻe he kau ākongá ʻo hangē ko e fakahinohino ʻa Sīsū kiate kinautolú pea nau fai ʻa e teuteu ki he Pāsová.
20 ʻI heʻene efiafi hifó,+ naʻá ne tokoto atu ki he tēpilé fakataha mo e kau ākonga ʻe toko 12.+ 21 Lolotonga ʻenau kaí, naʻá ne pehē: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate kimoutolu, ko e toko taha ʻiate kimoutolu te ne lavakiʻi au.”+ 22 ʻI he loto-mamahi lahi ʻaupito ʻi he meʻá ni, naʻe kamata lea ʻa e tokotaha taki taha kiate ia: “ʻEiki, ʻoku ʻikai nai ko au?” 23 ʻI he tali ki aí naʻá ne pehē: “Ko e tokotaha ʻokú ne mono fakataha mo au hono nimá ki he poulú ko e tokotaha ia te ne lavakiʻi aú.+ 24 Ko e moʻoni, ʻe mole atu ʻa e Foha ʻo e tangatá, ʻo hangē tofu pē ko ia kuo tohi ʻo fekauʻaki mo iá, kae ʻoiauē+ ʻa e tangata ko ia ʻoku fou ai hono lavakiʻi ʻa e Foha ʻo e tangatá!+ Naʻe mei lelei ange ki he tangata ko iá kapau naʻe ʻikai ke fanauʻi mai ia.”+ 25 Naʻe tali ange ʻe Siutasi, ʻa ia naʻe teu ke ne lavakiʻi iá: “ʻOku ʻikai nai ko au, Lāpai?”* Naʻe pehē ange ʻe Sīsū kiate ia: “Ko ena ia kuó ke lea mai ʻakí.”
26 ʻI he hoko atu ʻenau kaí, naʻe toʻo ʻe Sīsū ha mā, pea ʻi he hili ʻene tāpuakiʻi iá, naʻá ne pakipaki ia,+ ʻo ne ʻoange ki he kau ākongá peá ne pehē: “Mou toʻo, ʻo kai. ʻOku ʻuhinga eni ki hoku sinó.”+ 27 Pea ʻi heʻene toʻo ha ipú, naʻá ne fai ha fakafetaʻi peá ne ʻoange ia kiate kinautolu, ʻo ne pehē: “Mou inu kotoa mei ai,+ 28 he ʻoku ʻuhinga eni ki hoku ‘toto+ ʻo e fuakavá,’+ ʻa ia ʻe lilingi koeʻuhi ko e tokolahi+ ke fakamolemole ai ʻa e angahalá.+ 29 Ka ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu: ʻE ʻikai ʻaupito te u toe inu ʻi he uaine ko ení kae ʻoua ke aʻu ki he ʻaho ko ia te u inu ai ia ʻoku foʻou fakataha mo kimoutolu ʻi he Puleʻanga ʻo ʻeku Tamaí.”+ 30 Fakaʻosí, ʻi he hili ʻenau fai ha hiva fakahīkihiki,* naʻa nau ʻalu atu ki he Moʻunga ʻŌlivé.+
31 Naʻe pehē leva ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Ko kimoutolu kotoa te mou tūkia ʻi he meʻa ʻe hoko kiate au ʻi he pō ko ení, he kuo tohi: ‘Te u taaʻi ʻa e tauhi-sipí, pea ʻe movete ʻa e fanga sipi ʻo e tākangá.’+ 32 Ka ʻi he hili hono fokotuʻu hake aú, te u muʻomuʻa ʻiate kimoutolu ki Kāleli.”+ 33 Ka ko Pita, ʻi heʻene tali ki aí, naʻá ne pehē kiate ia: “Neongo ʻe tūkia kotoa ʻa e niʻihi ko ē ʻi he meʻa ʻe hoko kiate koé, ʻe ʻikai te u teitei tūkia au!”+ 34 Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate ia: “ʻOku ou tala moʻoni atu kiate koe, ʻi he poó ni, ki muʻa ke ʻuʻua ʻa e moá, te ke fakafisingaʻi au ʻo tuʻo tolu.”+ 35 Naʻe pehē ʻe Pita kiate ia: “Neongo kapau te u mate ai mo koe, ʻe ʻikai te u teitei fakafisingaʻi koe.”+ Naʻe leaʻaki foki ʻe he kotoa ʻo e kau ākonga ko ē ʻa e meʻa tatau.
36 Pea naʻe haʻu ʻa Sīsū mo kinautolu ki he potu naʻe ui ko Ketisemani,+ peá ne pehē ki he kau ākongá: “Mou nofo heni ka u ʻalu ki hē ʻo lotu.”+ 37 Pea ʻi heʻene ʻave ʻa Pita mo e ongo foha ʻo Sēpetí, naʻe kamata ke ne ongoʻi mamahi mo faingataʻaʻia lahi.+ 38 Peá ne pehē kiate kinautolu: “ʻOku ou mamahi lahi, ʻo hangē ka u ka maté. Mou nofo heni ʻo hanganaki leʻo mo au.”+ 39 Pea ʻi haʻane kiʻi laka siʻi atu ki muʻa, naʻá ne tō foʻohifo ʻo lotu:+ “ʻE Tamai, ʻo kapau ʻe malava, tuku ke fakalaka atu ʻa e ipú ni+ meiate au. Kehe pē ke ʻoua naʻa fai hoku lotó, ka ko hoʻoú pē finangalo.”+
40 Naʻá ne foki mai ki he kau ākongá ʻo ne ʻilo kinautolu ʻoku nau mohe, peá ne pehē kia Pita: “ʻOku ʻikai koā ke mou lava ʻo hanganaki leʻo mo au ʻi ha houa ʻe taha?+ 41 Mou hanganaki leʻo+ mo lotu maʻu ai pē,+ koeʻuhi ke ʻoua naʻa mou hū ki ha ʻahiʻahi.+ Ko e moʻoni, ʻoku vēkeveke* ʻa laumālie ka ʻoku vaivai ʻa kakano.”+ 42 Naʻá ne toe ʻalu atu foki ko hono tuʻo uá ia, ʻo ne lotu: “ʻE Tamai, ʻo kapau ʻe ʻikai malava ke fakalaka atu ʻa e meʻá ni ka ko ʻeku inu pē ia, tuku ke fai hoʻoú finangalo.”+ 43 Pea naʻá ne toe haʻu ʻo ne ʻilo kinautolu ʻoku nau mohe, he naʻa nau fuʻu fiemohea. 44 Ko ia ʻi heʻene mavahe meiate kinautolú, naʻá ne toe ʻalu atu ʻo ne lotu ko hono tuʻo tolú ia, ʻo ne toe leaʻaki pē ʻa e meʻa tatau. 45 Pea naʻá ne foki mai ki he kau ākongá ʻo ne pehē kiate kinautolu: “ʻI ha fuʻu taimi hangē ko ʻení, ʻoku mou mohe kimoutolu mo mālōlō! Vakai! Kuo fakaofi mai ʻa e houa ke lavakiʻi ai ʻa e Foha ʻo e tangatá ki he nima ʻo e kau angahalá. 46 Tuʻu hake, tau ʻalu. Vakai! Kuo fakaofi mai ʻa hoku tokotaha lavakí.” 47 Lolotonga ʻene kei leá, vakai, ko Siutasi, ko e taha ʻo e toko Hongofulu-mā-uá, naʻe haʻu fakataha mo ia ha fuʻu kakai tokolahi mo e ngaahi heletā mo e ngaahi pōvai, ko e fekauʻi mai mei he houʻeiki taulaʻeikí mo e kau mātuʻa ʻo e kakaí.+
48 Naʻe ʻoange leva ʻe hono tokotaha lavakí kiate kinautolu ha fakaʻilonga, ʻo ne pehē: “Ko ia ko ē te u ʻuma ki aí, ko e tokotahá ia; mou puke ia ʻo tuku pōpula.” 49 Pea ʻi heʻene hangatonu atu kia Sīsuú, naʻá ne pehē: “Mālō e lelei, Lāpai!” Peá ne ʻuma lolomi kiate ia. 50 Ka naʻe pehē ʻe Sīsū kiate ia: “Tama, ko e hā ʻa e taumuʻa ʻo hoʻo ʻi hení?”+ Pea naʻa nau haʻu leva ʻo puke ʻa Sīsū ʻo taki ia ʻo tuku pōpula. 51 Kae vakai, ko e taha ʻo e faʻahinga naʻe ʻia Sīsuú naʻá ne ala ʻo unuhi hake ʻene heletaá ʻo ne taaʻi ʻa e tamaioʻeiki ʻa e taulaʻeiki lahí, ʻo motu hono telingá.+ 52 Pea pehē leva ʻe Sīsū kiate ia: “Fakafoki hoʻo heletaá ki hono ʻaiʻangá,+ he ko kinautolu kotoa ʻoku nau toʻo ʻa e heletaá te nau ʻauha ʻi he heletaá.+ 53 He ʻokú ke pehē ʻoku ʻikai lava ke u tautapa ki heʻeku Tamaí ke ne ʻomai ʻi he mōmeniti ko ení ha kongakau* ʻāngelo laka hake he 12?+ 54 ʻI he meʻa ko iá, ʻe anga-fēfē ai hano fakahoko ʻa e Folofolá ʻa ia ʻoku pehē ai kuo pau ke hoko peheni ia?” 55 ʻI he houa ko iá naʻe pehē ʻe Sīsū ki he fuʻu kakaí: “Naʻa mou haʻu koā mo e ngaahi heletaá mo e ngaahi pōvaí ke puke au ʻo hangē ha taha kaihaʻá? ʻI he ʻaho ki he ʻaho naʻá ku faʻa nofo ʻi he temipalé ʻo faiako,+ ka naʻe ʻikai te mou puke au ʻo tuku pōpula.+ 56 Ka kuo hoko ʻa e meʻá ni kotoa ke fakahoko ai ʻa e ngaahi meʻa naʻe tohi ʻe he* kau palōfitá.”+ Pea naʻe liʻaki kotoa leva ia ʻe he kau ākongá ʻo nau hola.+
57 Ko e faʻahinga naʻa nau puke ʻa Sīsū ʻo tuku pōpulá naʻa nau taki atu ia kia Kaiafasi+ ko e taulaʻeiki lahí, ʻa ia naʻe fakatahataha ai ʻa e kau sikalaipé mo e kau mātuʻá.+ 58 Ka ko Pita naʻá ne muimui mamaʻo atu pē ʻiate ia ʻo aʻu ki he lotoʻā ʻo e taulaʻeiki lahí, pea ʻi he hili ʻene hū ki lotó, naʻá ne nofo hifo mo e kau sevāniti ʻo e ʻapí ke sio pe ko e hā ʻa e meʻa ʻe hokó.+
59 Pea ko e houʻeiki taulaʻeikí mo e Sanetalimí* kotoa naʻa nau kumi ki ha fakamoʻoni loi ke tukuakiʻi ʻaki ʻa Sīsū koeʻuhi ke tāmateʻi ia.+ 60 Ka naʻe ʻikai te nau maʻu ha meʻa ʻe taha, neongo naʻe haʻu ha kau fakamoʻoni loi tokolahi.+ Ki mui ai, naʻe haʻu ha toko ua 61 ʻo na pehē: “Naʻe pehē ʻe he tangatá ni, ‘ʻOku malava ke u holoki ʻa e temipale ʻo e ʻOtuá pea toe fokotuʻu ia ʻi he ʻaho ʻe tolu.’”+ 62 ʻI he meʻa ko iá naʻe tuʻu hake ʻa e taulaʻeiki lahí ʻo pehē kiate ia: “ʻOku ʻikai koā ke ʻi ai haʻo tali ki ai? Ko e hā ʻa e meʻa ʻoku talatalaakiʻi ki ai koe ʻe he ongo tangatá ni?”+ 63 Ka naʻe fakalongolongo pē ʻa Sīsū.+ Ko ia naʻe pehē ange ʻe he taulaʻeiki lahí kiate ia: “ʻI he ʻao ʻo e ʻOtua moʻuí, ʻoku ou tala atu ke ke fai mai haʻo fuakava pe ko e Kalaisí koe, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá!”+ 64 Naʻe pehē ʻe Sīsū kiate ia: “Ko ena ia kuó ke lea mai ʻakí. Ka ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu: Mei he taimí ni ʻo faai atu te mou mamata ki he Foha ʻo e tangatá+ ʻoku nofo ʻi he nima toʻomataʻu ʻo e mālohí+ pea ʻokú ne haʻu ʻi he ngaahi ʻao ʻo e langí.”+ 65 Pea naʻe hae ʻe he taulaʻeiki lahí ʻa hono ngaahi kofu tuʻá, ʻo ne pehē: “Kuó ne lea fieʻotua! Ko e hā ka tau toe fiemaʻu ai ha kau fakamoʻoni? Vakai! Ko eni kuo mou fanongo ki he lea fieʻotuá. 66 Ko e hā haʻamou lau?” Naʻa nau tali mai: “ʻOku tuha ia ke mate.”+ 67 Ko ia naʻa nau ʻanuhi hono matá+ mo tuki ia.+ Pea ko e niʻihi naʻa nau sipiʻi hono matá,+ 68 mo nau pehē: “Tala mai angé, ʻe Kalaisi. Ko hai ia naʻá ne taaʻi koé?”
69 Pea naʻe tangutu ʻa Pita ʻi tuʻa ʻi he lotoʻaá, pea naʻe ʻalu atu kiate ia ha kaunanga ʻo ne pehē: “Ko koe foki naʻá ke ʻia Sīsū ko e Kālelí!”+ 70 Ka naʻá ne fakaʻikaiʻi ia ʻi honau ʻaó kotoa, ʻo ne pehē: “ʻOku ʻikai te u ʻilo ʻa e meʻa ʻoku mou lau ki aí.” 71 ʻI heʻene ʻalu atu ki he fale hūʻangá, naʻe fakatokangaʻi atu ia ʻe ha taʻahine ʻe taha peá ne pehē ki he faʻahinga naʻe ʻi aí: “Ko e tangatá ni naʻe ʻia Sīsū ko e Nāsaletí.”+ 72 Naʻá ne toe fakaʻikaiʻi ia, ʻo ne fuakava: “ʻOku ʻikai te u ʻilo ʻa e tangatá!” 73 Hili ha taimi nounou mei ai, naʻe haʻu ʻa e faʻahinga naʻe tuʻu takai aí ʻo nau pehē kia Pita: “Ko e moʻoni ko e taha foki koe ʻo kinautolu, he ko hono moʻoní, ʻoku tala ia ʻe he anga ʻo e fasi* ʻo hoʻo leá.” 74 Ko ia naʻe kamata ke ne talatuki mo fakapapau: “ʻOku ʻikai te u ʻilo ʻa e tangatá!” Pea naʻe ʻuʻua leva ʻa e moá. 75 Pea naʻe manatu ʻa Pita ki he meʻa naʻe leaʻaki ʻe Sīsū, ʻo pehē: “Ki muʻa ke ʻuʻua ʻa e moá, te ke fakafisingaʻi au ʻo tuʻo tolu.”+ Pea naʻá ne hū leva ki tuʻa ʻo ne tangi mamahi.
27 ʻI he pongipongi haké, ko e houʻeiki taulaʻeikí kotoa mo e kau mātuʻa ʻo e kakaí naʻa nau alēlea ke tāmateʻi ʻa Sīsū.+ 2 ʻI he hili hono haʻi iá, naʻa nau taki atu ia ʻo tuku atu kia Pailato, ko e kōvaná.+
3 Pea ko Siutasi, ʻa hono tokotaha lavakí, ʻi heʻene sio kuo fakahalaiaʻi ʻa Sīsuú, naʻá ne ongoʻi fakaʻiseʻisa peá ne fakafoki ʻa e konga siliva ʻe 30 ki he houʻeiki taulaʻeikí mo e kau mātuʻá,+ 4 ʻo ne pehē: “Kuó u faiangahala ʻi heʻeku lavakiʻi ʻa e toto taʻehalaiá.” Naʻa nau pehē ange: “He ʻoku mau kau ai? Ko e meʻa pē ia ʻaʻau!”* 5 Ko ia naʻá ne laku ʻa e ngaahi konga silivá ki he temipalé peá ne mavahe. Naʻá ne ʻalu atu leva ʻo ne noʻouʻa ia.+ 6 Ka naʻe toʻo ʻe he houʻeiki taulaʻeikí ʻa e ngaahi konga silivá pea nau pehē: “ʻOku ʻikai ngofua ke lī ia ki he tukuʻanga koloa toputapú, koeʻuhi ko e totongi ia ʻo e toto.” 7 Hili ʻenau alēleá, naʻa nau ngāueʻaki ʻa e paʻangá ke fakatau ʻaki ʻa e konga ʻapi ʻo e tufunga-ʻumeá ke hoko ko ha tanuʻanga ʻo e kau solá. 8 Ko ia ai, kuo ui ʻa e konga ʻapi ko iá ko e ʻApi ʻo e Toto+ ʻo aʻu mai ki he ʻahó ni. 9 Ko ia naʻe fakahoko ai ʻa e meʻa naʻe folofolaʻaki fakafou ʻi he palōfita ko Selemaiá: “Pea naʻa nau toʻo ʻa e konga siliva ʻe 30, ko e totongi ia naʻe fakamahuʻingaʻi ki ai ʻa e tangatá, ʻa e tokotaha ko ia naʻe ʻi ai ha totongi naʻe fakamahuʻingaʻi ki ai ʻe he kau ʻIsilelí, 10 pea nau ʻoatu ia ke maʻu mai ʻaki ʻa e konga ʻapi ʻo e tufunga-ʻumeá, ʻo fakatatau ki he meʻa naʻe fekauʻi kiate au ʻe Sihová.”*+
11 Pea kuo tuʻu ʻeni ʻa Sīsū ʻi he ʻao ʻo e kōvaná, pea naʻe fehuʻi atu ʻa e kōvaná kiate ia: “Ko koe ʻa e Tuʻi ʻo e Kau Siú?” Naʻe tali ange ʻe Sīsū: “Ko ena ʻokú ke lea mai ʻakí.”+ 12 Ka ʻi he lolotonga hono tukuakiʻi ia ʻe he houʻeiki taulaʻeikí mo e kau mātuʻá, naʻe ʻikai te ne fai ha tali.+ 13 Ko ia naʻe pehē ʻe Pailato kiate ia: “ʻOku ʻikai koā te ke fanongo ki he lahi ʻo e ngaahi meʻa ʻoku nau talatalaakiʻi ai koé?” 14 Ka naʻe ʻikai te ne tali ange, ʻo ʻikai haʻane teitei lea ʻe taha, ko ia naʻe ʻohovale ʻaupito ai ʻa e kōvaná.
15 Pea mei he kātoanga ki he kātoanga, naʻe angaʻaki ai ke tuku ange atu ʻe he kōvaná ha pōpula ki he fuʻu kakaí, ha taha pē naʻa nau loto ki aí.+ 16 ʻI he taimi tofu pē ko iá, naʻa nau tauhi ha pōpula ʻiloa he koví ko hono hingoá ko Palāpasa. 17 Ko ia ʻi heʻenau fakatahataha maí, naʻe pehē ʻe Pailato kiate kinautolu: “Ko hai ʻoku mou loto ke u tuku ange atu kiate kimoutolú, ko Palāpasa pe ko Sīsū ʻa ia ʻoku taku ko e Kalaisí?” 18 He naʻe ʻilo ʻe Pailato naʻa nau ʻomai ia koeʻuhi ko ʻenau meheká. 19 ʻIkai ko ia pē, lolotonga ʻene nofo ʻi he nofoʻanga fakamāú, naʻe ʻoatu ʻe hono uaifí ha pōpoaki kiate ia, ʻo pehē: “ʻOua naʻá ke fai ha meʻa ki he tangata māʻoniʻoni ko ená, he naʻá ku fuʻu hohaʻa lahi he ʻahó ni ʻi ha misi koeʻuhi ko ia.” 20 Ka ko e houʻeiki taulaʻeikí mo e kau mātuʻá naʻa nau fakalotoʻi ʻa e fuʻu kakaí ke nau kole ʻa Palāpasa,+ kae tāmateʻi ʻa Sīsū ia.+ 21 ʻI he tali ʻa e kōvaná naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Ko hai ʻi he ongo uá ni ʻoku mou loto ke u tuku ange atu kiate kimoutolú?” Naʻa nau pehē ange: “Ko Palāpasa.” 22 Naʻe pehē ʻe Pailato kiate kinautolu: “Ko e hā leva te u fai kia Sīsū ʻa ia ʻoku taku ko e Kalaisí?” Naʻa nau pehē kotoa: “Tutuki ia!”*+ 23 Naʻá ne pehē ange: “Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e hā ha kovi naʻá ne fai?” Ka naʻe toe hanganaki fakautuutu ange ʻenau kailá: “Tutuki ia!”+
24 ʻI he sio naʻe ʻikai toe felave ha meʻa, ka ko e fuʻu vālau pē naʻe tupu mei aí, naʻe toʻo mai ʻe Pailato ha vai ʻo ne fanofano ai hono nimá ʻi he ʻao ʻo e fuʻu kakaí, ʻo ne pehē: “ʻOku ou ʻataʻatā au mei he toto ʻo e tangatá ni. ʻOku ʻamoutolu ia.” 25 ʻI he meʻa ko iá, naʻe tali ange ʻe he kotoa ʻo e kakaí ʻo pehē: “Tuku ke hilifaki mai hono totó kiate kimautolu mo ʻemau fānaú.”+ 26 Ko ia naʻá ne tuku ange atu ʻa Palāpasa kiate kinautolu, ka naʻá ne fekau ke uipi ʻa Sīsū+ pea tuku atu ia ke tautau ʻi he ʻakaú.+
27 Pea naʻe ʻave ʻe he kau sōtia ʻa e kōvaná ʻa Sīsū ki he nofoʻanga ʻo e kōvaná pea fakatahatahaʻi mai ʻa e kau sōtiá kotoa kiate ia.+ 28 Pea ʻi heʻenau vete hono kofú, naʻa nau ʻai kiate ia ha pulupulu kula ʻahoʻaho,+ 29 pea nau fī ha kalauni talatala pea ʻai ia ki hono ʻulú mo ha vaʻa kaho ki hono nima toʻomataʻú. Pea ʻi heʻenau tūʻulutui ʻi hono ʻaó, naʻa nau manukiʻi ia, ʻo nau pehē: “Mālō e lākoifie ʻa e Tuʻi ʻo e Kau Siú!” 30 Pea nau ʻanuhi ia+ pea toʻo ʻa e vaʻa kahó ʻo kamata tā ʻaki ʻa hono ʻulú. 31 Fakaʻosí, ʻi he hili ʻenau manukiʻi iá, naʻa nau toʻo ʻa hono pulupulú pea ʻai kiate ia ʻa hono ngaahi kofu tuʻá pea taki atu ia ke tutuki ʻi he ʻakaú.+
32 ʻI heʻenau ʻalu atú, naʻa nau ʻilo ai ha tangata Sailine ko hono hingoá ko Saimone. Naʻa nau kounaʻi ʻa e tangatá ni ke ne fua ʻa e ʻakau fakamamahi*+ ʻo Sīsuú. 33 Pea ʻi heʻenau aʻu ki ha potu naʻe ui ko Kolokota, ʻa ia ko e Potu ʻUlupoko,+ 34 naʻa nau ʻoange kiate ia ha uaine kuo huʻi ʻaki ʻa e ʻahu* ke ne inu;+ ka ʻi he hili ʻene ʻahiʻahiʻi iá, naʻe ʻikai te ne fie inu ia. 35 ʻI he hili ʻenau tutuki ia ki he ʻakaú, naʻa nau vahevahe hono ngaahi kofu tuʻá ʻaki hono fai ha lulu,+ 36 pea naʻa nau tangutu hifo ai ʻo leʻohi ia. 37 Naʻa nau tohi foki ʻo fokotuʻu ʻi ʻolunga ʻi hono ʻulú hano tukuakiʻi, ʻo pehē: “Ko Sīsū ʻeni ko e Tuʻi ʻo e Kau Siú.”+
38 Pea naʻe tutuki ʻi ha ʻakau ʻi hono tafaʻakí ha ongo kaihaʻa, ko e taha ʻi hono toʻomataʻú pea taha ʻi hono toʻohemá.+ 39 Pea ko e faʻahinga naʻe ʻalu haké naʻa nau laukovi kiate ia,+ ʻo kalokalo honau ʻulú+ 40 mo pehē: “ʻA koe te ke holoki ʻa e temipalé pea langa ia ʻi he ʻaho ʻe tolu,+ fakahaofi koe! Kapau ko ha ʻalo koe ʻo e ʻOtuá, ʻalu hifo mei he ʻakau fakamamahí!”*+ 41 Pehē foki, naʻe kamata manukiʻi ia ʻe he houʻeiki taulaʻeikí mo e kau sikalaipé mo e kau mātuʻá, ʻo pehē:+ 42 “Naʻá ne fakahaofi ʻa e niʻihi kehé; ko ia tonu ē ʻoku ʻikai lava ke ne fakahaofi ia! Ko e Tuʻi ʻo ʻIsilelí ia;+ tuku ke ne ʻalu hifo he taimí ni mei he ʻakau fakamamahí,* pea te tau toki tui leva kiate ia. 43 Kuó ne falala ki he ʻOtuá; tuku ke Ne fakahaofi ia he taimí ni kapau ʻokú Ne hōifua kiate ia,+ he naʻá ne pehē, ‘Ko e ʻAlo au ʻo e ʻOtuá.’”+ 44 Naʻe pehē foki mo e ongo kaihaʻa naʻe tutuki ʻi he ʻakaú ʻi hono tafaʻakí naʻá na luma kiate ia.+
45 Mei he houa hono onó,* naʻe tō ha fakapoʻulituʻu ki he fonuá kotoa ʻo aʻu ki he houa hono hivá.*+ 46 ʻI he houa nai hono hivá, naʻe kalanga leʻo-lahi ai ʻa Sīsū, ʻo pehē: “ʻIlai, ʻIlai, lama sapakatani?” Ko hono ʻuhingá, “ʻE hoku ʻOtua, ʻe hoku ʻOtua, ko e hā kuó ke liʻaki ai aú?”+ 47 ʻI he fanongo ki he meʻá ni, ko e niʻihi naʻa nau tuʻu aí naʻe kamata ke nau pehē: “Ko e tangatá ni ʻokú ne ui kia ʻIlaisiā.”+ 48 Pea naʻe lele leva ha taha ʻo kinautolu ʻo toʻo mai ha konga vavae* ʻo unu ia ʻi he uaine mahi ʻo ne ʻai ia ki ha vaʻa kaho peá ne ʻoange kiate ia ke ne inu.+ 49 Ka naʻe pehē ʻe he toenga ʻo kinautolú: “Tuku ai pē ia! Tuku ke tau sio angé pe ʻe haʻu ʻa ʻIlaisiā ʻo fakahaofi ia.” 50 Naʻe toe kalanga leʻo-lahi ʻa Sīsū peá ne tuku atu hono laumālié.*+
51 Pea vakai, ko e puipui ʻo e feituʻu toputapú+ naʻe mahaeua,+ mei ʻolunga ki lalo,+ pea naʻe ngalulu ʻa e fonuá, pea mafahifahi ʻa e ngaahi maká. 52 Pea naʻe ava ʻa e ngaahi fonualotó,* pea naʻe lahi ʻa e ngaahi ʻangaʻanga ʻo e kakai tapu naʻe mohe ʻi he maté naʻe tekeutua hake 53 pea naʻa nau* eʻa atu ki he kakai tokolahi (pea ko e kakai naʻa nau haʻu mei he ngaahi fonualotó hili ʻene toetuʻú naʻa nau hū ki he kolo tapú). 54 Ka ko e ʻōfisa fakakautaú pea mo e faʻahinga naʻe ʻiate ia ʻo nau hanganaki leʻohi ʻa Sīsuú, ʻi heʻenau sio ki he mofuiké mo e ngaahi meʻa naʻe hokó, naʻa nau mate ilifia ʻo nau pehē: “Ko e moʻoni ko e ʻAlo ʻeni ʻo e ʻOtuá.”+
55 Pea naʻe mamata atu mei he mamaʻó ha kau fefine tokolahi, ʻa ia naʻa nau ōmai fakataha mo Sīsū mei Kāleli ke tauhi ia;+ 56 naʻe kau ai ʻa Mele Makitala mo Mele ko e faʻē ʻa Sēmisi mo Siosé pea mo e faʻē ʻa e ongo foha ʻo Sēpetí.+
57 ʻI heʻene efiafi hifó leva, naʻe haʻu ha tangata koloaʻia ʻo ʻAlematea, ko hono hingoá ko Siosifa, ʻa ia naʻá ne toe hoko foki ko ha ākonga ʻa Sīsū.+ 58 Naʻe fakaofiofi atu ʻa e tangatá ni kia Pailato ʻo kole ʻa e sino ʻo Sīsuú.+ Naʻe tuʻutuʻuni leva ʻe Pailato ke ʻoange ia kiate ia.+ 59 Naʻe ʻave ʻe Siosifa ʻa e sinó, ʻo kofu ʻaki ha līneni lelei mo maʻa,+ 60 ʻo ne tuku ia ʻi hono fonualoto* foʻoú,+ ʻa ia naʻá ne foa ʻi he maká. Pea ʻi he hili ʻene tekaʻi mai ha fuʻu maka ki he hūʻanga ʻo e fonualotó,* naʻá ne ʻalu leva. 61 Ka ko Mele Makitala mo e Mele ʻe tahá naʻá na nofo atu pē ai, ʻo na tangutu ʻi muʻa ʻi he faʻitoká.+
62 ʻI he ʻaho hono hokó, hili ʻa e ʻaho ʻo e Teuteú,*+ naʻe fakatahataha mai ʻa e houʻeiki taulaʻeikí mo e kau Fālesí ki he ʻao ʻo Pailató, 63 ʻo nau pehē: “Tangataʻeiki, ʻoku mau manatuʻi hake ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻe he tangata kākā ko iá ʻi heʻene kei moʻuí, ‘Hili ʻa e ʻaho ʻe tolu ʻe fokotuʻu hake au.’+ 64 Ko ia ai, fai ha fekau ke leʻohi malu ʻa e faʻitoká ʻo aʻu ki he ʻaho hono tolú, koeʻuhi ke ʻoua naʻa haʻu ʻene kau ākongá ʻo kaihaʻasi ia+ pea nau pehē ki he kakaí, ‘Kuo fokotuʻu hake ia mei he maté!’ Pea ko e foʻi kākā ko ʻeni ki muí ʻe kovi ange ia ʻi he ki muʻá.” 65 Naʻe pehē ʻe Pailato kiate kinautolu: “Te u ʻoatu haʻamou kau kaʻate. Mou ō ʻo leʻo ia ki he malu taha te mou malavá.” 66 Ko ia naʻa nau ʻalu atu ʻo ʻai ke malu ʻa e faʻitoká ʻaki hono silaʻi ʻa e maká pea tuku atu ki ai ʻa e kau kaʻaté.
28 ʻI he hili atu ʻa e Sāpaté, ʻi he fakaʻaʻau ke maama mai ʻa e ʻuluaki ʻaho ʻo e uiké, naʻe haʻu ʻa Mele Makitala mo e Mele ʻe tahá ke vakai ki he faʻitoká.+
2 Pea vakai, naʻe hoko ha fuʻu mofuike, he naʻe ʻalu hifo ʻa e ʻāngelo ʻa Sihová* mei hēvani ʻo ne ʻalu atu ʻo tekaʻi ʻa e fuʻu maká, peá ne hekeheka ai.+ 3 Ko hono fōtunga hā maí naʻe hangē ko e tapa ʻa e ʻuhilá, pea ko hono valá naʻe hinehina hangē ko e sinoú.+ 4 ʻIo, ʻi he ilifia kiate iá, naʻe tetetete ʻa e kau tangata leʻó pea nau hoko ʻo hangē ha kau tangata maté.
5 Ka naʻe pehē ʻe he ʻāngeló ki he ongo fefiné: “ʻOua ʻe ilifia, he ʻoku ou ʻilo ʻokú mo kumi kia Sīsū ʻa ia naʻe tautau ʻi he ʻakaú.+ 6 ʻOku ʻikai te ne ʻi heni, he kuo fokotuʻu hake ia, ʻo hangē pē ko ia naʻá ne leaʻakí.+ Mo haʻu ʻo sio ki he feituʻu naʻe tokoto aí. 7 Pea mo ʻalu vave leva ʻo tala ki heʻene kau ākongá kuo fokotuʻu hake ia mei he maté, he vakai, ʻokú ne muʻomuʻa ʻiate kimoutolu ki Kāleli.+ Te mou sio ai kiate ia. Vakai! Kuó u tala atu ia kiate kimoua.”+
8 Ko ia, ʻi heʻena mavahe vave mei he fonualoto fakamanatú, fakataha mo e manavahē mo e fiefia lahi, naʻá na lele ke fakahā ki heʻene kau ākongá.+ 9 Pea vakai, naʻe fakafetaulaki ʻa Sīsū kiate kinaua ʻo ne pehē: “Mālō e lelei!” Naʻá na fakaofi atu ʻo puke hono vaʻé peá na fai ha fakaʻapaʻapa* kiate ia. 10 Naʻe pehē leva ʻe Sīsū kiate kinaua: “ʻOua ʻe manavahē! Mo ō, ʻo fakahā ki hoku fanga tokouá koeʻuhi ke nau ʻalu ki Kāleli, pea ko e feituʻu ia te nau sio ai kiate aú.”
11 Lolotonga ʻena fonongá, ko e niʻihi ʻo e kau kaʻaté+ naʻa nau ʻalu ki he koló ʻo fakahā ki he houʻeiki taulaʻeikí ʻa e meʻa kotoa naʻe hokó. 12 Pea ʻi he hili ʻa e fakatahataha ʻa e faʻahingá ni mo e kau mātuʻá ʻo nau alēleá, naʻa nau ʻoange ha ngaahi konga siliva lahi ki he kau sōtiá 13 mo nau pehē: “Mou lea ʻo pehē, ‘Naʻe haʻu ʻene kau ākongá he poʻulí ʻo kaihaʻasi ia lolotonga ʻemau mohé.’+ 14 Pea kapau ʻe fanongo heni ʻa e kōvaná, te mau fakamatala ʻa e meʻá ni kiate* ia pea ʻe ʻikai fiemaʻu ke mou hohaʻa.” 15 Ko ia naʻa nau ʻave ʻa e ngaahi konga silivá pea nau fai ʻo hangē ko ia naʻe fakahinohino kiate kinautolú, pea ko e talanoá ni kuo mafola mai ia ʻi he lotolotonga ʻo e kau Siú ʻo aʻu mai ki he ʻaho ko ʻení.
16 Kae kehe, naʻe ʻalu atu ʻa e kau ākonga ʻe toko 11 ki Kāleli+ ki he moʻunga ko ia naʻe ʻosi fokotuʻutuʻu ʻe Sīsū ke nau fetaulaki ki aí.+ 17 ʻI heʻenau sio kiate iá, naʻa nau fai ha fakaʻapaʻapa,* ka naʻe veiveiua ʻa e niʻihi. 18 Naʻe fakaofi atu ʻa Sīsū ʻo ne lea kiate kinautolu, ʻo pehē: “Kuo tuku kiate au ʻa e mafai kotoa pē ʻi hēvani mo māmani.+ 19 Ko ia ai, mou ō ʻo ngaohi ko e kau ākonga ʻa e kakai ʻo e ngaahi puleʻanga kotoa pē,+ ʻo papitaiso kinautolu+ ʻi he huafa ʻo e Tamaí mo e ʻAló mo e laumālie māʻoniʻoní, 20 pea akoʻi kinautolu ke nau tauhi ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē kuó u fekau atu kiate kimoutolú.+ Pea vakai, ʻoku ou ʻiate kimoutolu ʻi he ʻaho kotoa pē ʻo aʻu ki he fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá.”*+
Pe “laine hohoko.”
Pe “ko e Mīsaiá; ko e Tokotaha Paní.”
Ko e “tamai” ʻe lava pē ke ʻuhinga ki ha tamai moʻoni pe ko ha kui.
Pe “ivi ngāué.”
Ko e ʻuluaki eni ʻi heʻene ʻasi tuʻo 237 ʻi he Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Kalisi Kalisitiané ʻa e huafa fakaʻotuá, ʻa e Sihová, ʻi he potutohi tefito ʻo e liliú ni. Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
ʻOku fehoanaki mo e hingoa faka-Hepelū ko e Sīsua, pe Siosiua, ʻa ia ʻoku ʻuhingá “Ko Sihova ʻa e Fakamoʻuí.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “fefine kei nofo anga-maʻá.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “fehokotaki fakasino.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “kau ʻasitalolosia; kau maki.”
Pe “ke punou.”
Pe “Mīsaiá; Tokotaha Paní.”
Pe “punou.”
Ko ha pauta fakanamulelei.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Ngalingali ko e haʻu mei he foʻi lea faka-Hepelū ko e “huli.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “fakauku.”
Pe “fale tukuʻanga koloá.”
Fakafoʻilea, “ngutu.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “feituʻu māʻolunga taha.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “mo e Feituʻu Kolo ʻe Hongofulú.”
Pe “kinautolu ʻoku nau kole ki he laumālié.”
Pe “kau anga-vaivaí.”
Pe “fakafiemālieʻi.”
Pe “manako ki he melinó.”
Pe “kato fuaʻanga-meʻa.”
Pe “ʻoku taʻefeʻunga.”
Ko e feituʻu tutuʻanga veve ʻi tuʻa Selusalema. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “ʻa e kuatalanisi fakaʻosí.” Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Faka-Kalisí, por·neiʹa. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “ʻaki hoʻo moʻuí.”
ʻA ia, ko Sētane.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
ʻA ia, ko e nō ʻo ʻikai hilifaki ha tupu.
Pe “hoko ʻo kakato.”
Pe “foaki ha meʻaʻofa ki he masivá.” Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “ʻai ke tāpuhā; ʻai ke toputapu.”
ʻA ia, ko Sētane.
Pe “ʻoku nau taʻetokanga ki honau fōtungá.”
Pe “sio lelei.” Fakafoʻilea, “faingofua.”
Pe “maamaloa.”
Fakafoʻilea, “kovi; fulikivanu.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Pe “ʻo ne punou.”
Pe “ha senituliō,” ko ha ʻeikitau ʻo e kau sōtia ʻe toko 100.
Pe “loto-siʻi.”
Pe “ngaahi fonualoto fakamanatú.”
Pe “tokoto atu ki he tēpilé.”
Pe “tākoto atu ki he tēpilé.”
Pe “ʻo ne punou.”
Pe “Meesi.”
Fakafoʻilea, “mulu honau kilí.”
Pe “ko e tokotaha faivelengá.”
Pe “ko ha toe kofu ʻe taha.”
Pe “ʻokú ne kātaki.”
Ko e hingoa ʻoku ngāueʻaki kia Sētane, ko e ʻeiki, pe pule ʻo e fanga tēmenioó.
ʻOku hā mahino ʻoku ʻuhingá ki he moʻui ʻi he kahaʻú.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “ki ha ʻasalioni.” Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “ke ʻi muʻa ʻi ho matá.”
Pe “kai mānumanu.”
Pe “ʻoku fakatonuhiaʻi ʻa poto.”
Pe “ʻi hono ngaahi olá.”
Pe “Hētesi,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “ʻoku faingofua ke fua.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “nima pai!”
Ko e hingoa ʻoku ngāueʻaki kia Sētane.
Pe “kuonga ko ení.” Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “taʻefaitōnunga.”
ʻA ia, ko Sētane.
Pe “kuonga ko ení.” Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Ko ha faʻahinga vao kona ʻeni ʻoku hangē ha uité.
Fakafoʻilea, “tanupoú.”
ʻA ia, ko Sētane.
Pe “ʻo ha kuonga.” Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “ʻo e kuongá.” Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “ʻo e kuongá.” Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Ko e foʻi lea faka-Kalisí ʻoku lava pē ke toe ʻuhinga ia ki he “ongo tuofāfine.”
ʻA ia, ko Hēlota ʻAnitipasa. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “naʻe tākoto atu ki he tēpilé.”
ʻA ia, ko e 3 hengihengí nai ki he hopo ʻa e laʻaá ʻi he 6 pongipongí nai.
ʻA ia, ko e fakamaʻa fakaeouau.
Ko e pulula ia ʻo e foʻi lea faka-Kalisi ko e por·neiʹa. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
ʻA ia, ko e ʻikai fakamaʻa fakaeouau.
Pe “Meesi.”
Pe “taʻekai.”
Pe “taʻefaitōnunga.”
Pe “ʻe ha tangata.”
Pe “Hētesí,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “hinehina.”
Pe “meesi.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A3.
Fakafoʻilea, “koini tulekimā.” Ko ha foʻi koini tulekimā ʻoku tatau ia mo e vahe fā ʻe tolu ʻo e vāhenga ʻo ha ʻaho ʻe taha. Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Fakafoʻilea, “ha foʻi koini siteta,” ko ha tetalatulekimā. Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A3.
Pe ngalingali, “hoʻomou.”
Fakafoʻilea, “ʻo valokiʻi ia.”
Fakafoʻilea, “ngutu ʻo e.”
Pe “70 liunga 7.”
Ko e talēniti siliva ʻe 10,000 ʻoku tatau ia mo e tēnali ʻe 60,000,000. Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Pe “punou.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Faka-Kalisí, por·neiʹa. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “hoko ʻo kakato.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
ʻA ia, ko e 9 pongipongi nai.
ʻA ia, ko e 12 hoʻatā nai.
ʻA ia, ko e 3 efiafi nai.
ʻA ia, ko e 5 efiafi nai.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Fakafoʻilea, “kovi; fulikivanu.”
Pe “nima-homó.”
Pe “punou.”
Pe “meesi.”
ʻOku ʻuhinga nai eni ki he kolo ko Selusalemá ʻa ia naʻe tuʻu ʻi Moʻunga Saioné, pe ki hono kakaí.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “pe tupu mei he tangatá?”
Pe “kovi.”
Fakafoʻilea, “ko e ʻulu ʻo e maka-tulikí.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “naʻe tākoto atu ki he tēpilé.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
ʻA ia, ʻi hono ueʻi ʻe he laumālie māʻoniʻoní.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “fakalahi ʻenau failaketelí.”
Pe “lelei taha.”
Pe “Faiako.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A3.
Pe “fakatafoki mai.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Ko e minití, tilí mo e kūminí ko e fanga kiʻi ʻakau namu-lelei ʻoku ngāueʻaki ki hono fakaifoifo ʻo e meʻakaí.
Pe “koloa maʻu fakamālohí.”
Pe “ngaahi fonualoto fakamanatu.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe ngalingali, “liʻaki atu kuo maomaonganoa.”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “ʻo e kuongá.” Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “langā ʻo e fāʻelé.”
Pe “ʻokú ne kātaki.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
ʻA ia, ko e Foha ʻo e tangatá.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “ko e taimi fē ʻo e poʻulí.”
Pe “fakapotopotó.”
Pe “kau fefine kei nofo anga-maʻa.”
Pe “poto.”
Ko ha talēniti Kalisi naʻe tatau ia mo e kilokalami ʻe 20.4 (ʻaunise ʻe 654). Sio ki he Fakamatala Fakalahi E14.
Fakafoʻilea, “siliva.”
Fakafoʻilea, “silivá.”
ʻOku ʻuhinga eni ki he fānau ʻa ʻĀtama mo ʻIví.
Pe “ʻikai ha vala feʻunga.”
ʻA ia, mei he moʻuí. Fakafoʻilea, “tutuʻu; ʻauhani.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “founga kākā.”
Pe “tokoto atu ki he tēpilé.”
ʻOku ʻuhingá ko e “Faiako.”
Pe “ʻaki ʻa e ngaahi sāmé.”
Pe “loto-lelei.”
Ko ha kongakau ko e kulupu tefito ia ʻo e kau tau Loma ʻo e kuonga muʻá. ʻOku ʻuhinga heni ʻa e foʻi leá ki ha fika lahi ʻaupito.
Pe “ʻa e folofola ʻa e.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “tō.”
Pe “Ko e palopalema pē ia ʻaʻau!”
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “Tautau ia ʻi he ʻakaú!”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Ko ha huhuʻa ifo tamala.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
ʻA ia, ko e 12 hoʻatā nai.
ʻA ia, ko e 3 efiafi nai.
Pe “meʻa hangē ha konga ulapa molū ʻoku lava ke ne mimisi ha huhuʻa.”
Pe “peá ne hokotaki.”
Pe “ngaahi fonualoto fakamanatú.”
ʻOku hā mahino, ʻoku ʻuhinga eni ki he ngaahi sino [pe “ngaahi ʻangaʻanga”] ʻo e kakai tapu ʻoku lave ki ai ʻi he veesi 52.
Pe “fonualoto fakamanatu.”
Pe “fonualoto fakamanatú.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Sio ki he Fakamatala Fakalahi A5.
Pe “peá na punou.”
Fakafoʻilea, “fakalotoʻi.”
Pe “punou.”
Pe “ʻo e kuongá.” Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.