Naʻe Tokoni Ia ke Fakahaofi Ai ʻEne Moʻuí
Ko e ʻīsiu ʻo e “Awake!” ʻo Tīsema 22, 1999 naʻe fakahaaʻi ai ʻa e kaveinga ʻi he takafí ko e “Puke Fakamālohí—ʻUhinga ko ha Fakamanamana Ai ʻi Māmani Lahí.” Naʻe pehē ʻe William Louis Terrell ko e ʻīsiu ko ʻeni ʻo e “Awake!” naʻá ne fakahaofi ʻene moʻuí.
TAIMI nounou hili ʻa e hongofulú ʻi he pongipongi Falaite, Maʻasi 10, 2000, naʻe puke fakamālohiʻi ai ʻa Terrell ʻaki ha meʻafana mei hono ʻapí ʻe Joseph C. Palczynski, Siʻi. Ko e ngaahi kupu ʻi he Awake!, ʻa ia naʻe pehē ʻe Terrell naʻá ne fakamanamanatu maʻu pē he lolotonga ʻo ʻene faingataʻaʻiá, naʻe ʻi ai ʻa e faleʻi ko eni mei ha kau mataotao fekauʻaki mo e meʻa ke fai kapau ʻoku fai ha puke fakamālohi:
“Ngāue fakataha; fakaʻehiʻehi mei ha ʻulungaanga anga-faingataʻa. Ko e faʻahinga ʻoku puke pōpula ka ko ha filí ʻoku faʻa fakamamahiʻi fefeka ange kinautolu, pea ʻoku nau ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki ange ki hano tāmateʻi pe filiʻi ke tautea.
“ʻOua ʻe hamumu. Manatuʻi maʻu pē ko e tokolahi taha ʻo e kau puke pōpulá ʻoku nau hao moʻui he puke fakamālohí.”
“Kau ʻi ha fetalanoaʻaki ʻi ha meʻa noaʻia pē ʻo ka malava pea feinga ke fokotuʻu ha fetuʻutakiʻanga. Kapau ʻoku sio mai ʻa e kau puke fakamālohí ko ha tokotaha tāutaha koe, ʻe siʻi ange ai ha ngalingali te nau fakamamahiʻi pe tāmateʻi koé.
“ʻAi ke nau [kau puke fakamālohí] ʻiloʻi ʻa hoʻo ngaahi fiemaʻú ʻi he founga anga-fakaʻapaʻapa.”
“Ko e fengāueʻakí kuo hoko ia ko ha maluʻi ki he tokotaha kuo puke fakamālohiʻí, ʻo hangē ko ia ʻoku fakamatalaʻi ʻe he tohi ko e Criminal Behavior: ‘Ko e lahi ange ʻo e feʻilongaki ʻa e tokotaha kuo puke pōpulá mo e tokotaha fai puke pōpulá, ko e lahi ange ia ʻa ʻena hehema ke felotoleleiʻakí. Ko e moʻoni hā mai ko ení ʻoku fakahaaʻi ai ʻi he hili atu ha vahaʻa taimi ko e tokotaha faihiá ʻoku siʻi ange ha ngalingali te ne fai ha kovi ki he tokotaha ʻoku puke pōpulá.’”
Ko William Terrell, ʻa ia ʻoku taʻu 53 hono taʻumotuʻá pea ko e taha ia ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, naʻá ne fai hono lelei tahá ke muimui ʻi ha faleʻi pehē he lolotonga ʻo e houa ʻe 14 naʻe puke pōpula ai iá, ʻa ia ko e taimi lahi naʻe fai ʻaki ʻa e meʻafaná. Naʻe kamata ʻa e faingataʻá ʻi he hili siʻi pē ʻa e tukituki atu ʻa Palczynski ʻi he matapā ʻo Terrell ʻi ha feituʻu tukuʻuta ofi ki he Interstate Highway 95, ʻa ia naʻe maha ai ʻa e kā naʻe kaihaʻasi ʻe Palczynski.
Hili ʻa ʻene fanongo ki he faingataʻaʻia ʻa e tokotaha solá, naʻe fakahā ʻe Terrell ha holi ke ne tokoniʻi ia. Naʻe kole ange ʻe Palczynski ha ipu vai pea ke ʻave ia ki Baltimore, Maryland, U.S.A. Naʻe tala ange ʻe Terrell te ne fokotuʻutuʻu ha taha ke ne ʻave ia ki he kolo lahi ko Fredericksburg, Virginia, ʻa ia ʻe lava ke heka pasi mei ai ki he feituʻu ʻokú ne ʻalu ki aí. ʻI he taimi naʻe foki mai ai ʻa Terrell mo ha ipu vai ki he tokotaha solá, naʻe fakamanamanaʻi ia ʻaki ha meʻafana. Naʻe fekau ʻe Palczynski ʻa Terrell ke ʻave ia ki he feituʻu ʻokú ne ʻalu ki aí.
Muimui ʻi he Faleʻí
Lolotonga ʻa ʻena lele atu ʻi he I-95, naʻe muimui ʻa Terrell ʻi he ngaahi fakahinohino ʻa Palczynski ke tauhi maʻu ʻa e fakangatangata ʻo e vavé pea ʻoua ʻe afe ʻi ha hala pē ʻe fakatokangaʻi ai kinauá. ʻI he anga-mokomokó, naʻe fakatalanoa ai ʻa Terrell kia Palczynski, ʻa ia naʻe taʻu 31, ʻo ne fakahā ange ʻa ʻene mahuʻingaʻia moʻoni ʻiate ia ko ha tokotahá pea ki he ngaahi tuʻunga naʻe taki atu ai ki heʻena fetaulakí. Naʻe fakamatala ange ʻe Palczynski ko e ʻaho ko ia ʻe tolu ki muʻá naʻá ne ʻalu ai ke vakai ʻa hono kaumeʻa fefine ko Tracy, ʻa ia kuó na ʻosi motu. ʻI aí naʻá ne fanaʻi ai ʻo mate ha toko ua ʻo e ngaahi kaungāmeʻa ʻo Tracy pea mo ha tokotaha kaungāʻapi ʻa ia naʻa nau feinga ke kaunoa ʻi heʻene ʻave ʻa Tracy. Ki mui aí naʻe hola ʻa Tracy ia.
ʻI he efiafi hono hokó, lolotonga ʻa e feinga ʻa Palczynski ke puke fakamālohi ha meʻalele, naʻe tau ai ʻa e taha ʻo ʻene ngaahi foʻi mahafú ʻi ha kiʻi tama taʻu ua, ʻo momo ai ʻa e ngao ʻo e kiʻi tamá. Ko ha kā naʻe fakaʻuli ai ʻa Jennifer Lyn McDonel naʻe toe tau ai mo ha fana. Ko e meʻa fakamamahí, naʻe tāmateʻi ai ia ʻe ha foʻi mahafu, pea ko ha foʻi taha naʻe tau ia ʻi he sea nofoʻanga ʻo ʻene kiʻi tama taʻu tahá. Ko Jennifer mo hono husepānití, ʻa Thomas, naʻá na ʻalu ki he Fale Fakatahaʻanga ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ʻa ia ko kinaua fakatouʻosi naʻe ʻi ai ʻena konga naʻe vaheʻi ke fakahoko ʻi he fakataha ʻo e efiafi ko iá. Naʻe fakamatalaʻi ʻe he faʻē ʻa Jennifer, ko Sarah Francis: “Ko e efiafi pē ia naʻe ʻikai te na ʻave ai ʻena pēpeé ki he Fale Fakatahaʻangá. [Kapau naʻe ʻikai ia] ne mau mei tengihia ha toko ua.”
ʻI he hokohoko fakaoloolo atu ʻa Terrell ke fakatalanoaʻi ʻa e tokotaha fakamālohí, naʻe pehē ai ʻe Palczynski naʻe ʻikai ʻaupito haʻane fakakaukau ke hoko ha kovi ki ha taha he naʻá ne ʻofa moʻoni ʻia Tracy pea naʻá ne fiemaʻu ke fakataha mo ia. Naʻe fakamatala ʻa Terrell: “Naʻá ku tala ange kiate ia heʻikai te ne lava ke liliu ʻa e kuohilí ka te ne lava ke liliu ʻa e kahaʻú, pea naʻá ku fakaʻaiʻai ia ke ne ʻalu ʻo tala ia. Naʻá ku tala ange kiate ia te u ʻalu atu ʻo ʻaʻahi ki ai ʻi he pilīsoné pea ako ʻa e Tohitapú mo ia.” Ki mui mai naʻe līpooti ai ko e talu ʻa ʻene ʻosi mei he ako māʻolungá ʻi he 1987, naʻe fakamoleki kotoa ʻe Palczynski tukukehe pē ʻa e māhina ʻe hongofulu ʻa ʻene moʻuí ʻi pilīsone, pe ʻi he ngaahi fale ki he moʻuilelei fakaʻatamaí pe ʻi hano maluʻi.
ʻI heʻene ngāueʻaki ʻene taukei ko ha tokotaha mātuʻa taimi fuoloá, naʻe hokohoko atu ʻa Terrell ke fakakolekole ʻa e talavou loto-hohaʻá ʻaki hono ngāueʻaki ʻa e faʻifaʻitakiʻanga ʻo e ngaahi meʻa naʻe hoko moʻoni ʻi he Tohitapú. Hangē ko ʻení, naʻá ne talanoa ange ʻa e meʻa naʻe hokosia ʻe ha tangata lelei, ʻa e Tuʻi ʻIsileli ko Tēvitá, ʻa ia naʻá ne ʻāvea ʻi he uaifi ʻo ʻUlaiá, ko e taha ʻo e kau sōtia ʻi he kautau ʻa Tēvitá. ʻI he taimi naʻe feitama ai ʻa e fefiné kia Tēvitá, naʻá ne fokotuʻutuʻu ke mate ʻa ʻUlaia ʻi he taú. ʻI he taimi naʻe fakahā ai ʻi ha tuʻunga fakapotopoto kia Tēvita ʻene ngaahi angahalá, naʻá ne fakatomala loto-moʻoni pea toe maʻu ʻa e hōifua ʻa e ʻOtuá.—2 Samiuela 11:2–12:14.
Naʻe fokotuʻu ʻe Terrell ha vahaʻangatae mo e tokotaha holá, ʻo ne ui ia ʻaki hono hingoa fakatenetené ko e Joby. ʻI he taimi naʻá na tuʻu ai ʻi ha falekoloa pea fekauʻi ai ʻa Terrell ke ʻalu ʻo fakatau mai ha meʻakai pea mo ha televīsone toʻotoʻo, naʻe pehē ange ʻe Palczynski te ne tāmateʻi ha kakai lahi ange kapau te ne feinga ke tala ki ha taha pē. ʻI heʻene ʻiloʻi ʻa e tuʻunga filifilingaua ʻa e tokotaha holá, naʻe fai ki ai ʻa Terrell. Faifai atu pē, hili haʻane mamata ʻi ha fakamafola mai fekauʻaki mo e ngaahi faihia ʻa Palczynski ʻi he ongoongo he hoko ʻa e 11, naʻe fāʻofua ʻa Palczynski ʻia Terrell peá ne moulu atu ʻi ha tuʻakolo ʻi Baltimore.
ʻI ha uike ʻe taha nai ki mui ai, naʻe ʻātakaiʻi ʻa Palczynski ʻi ha fale ʻa ia naʻá ne puketuʻu ai ha kau puke fakamālohiʻi. Ko Terrell ʻa ia naʻe lea ʻa e tokotaha holá ʻo kau ki aí, naʻe fekauʻi mai ke tokoni ki he ngaahi fealeaʻakí. Ko e meʻa pangó, naʻe ʻikai ke ola lelei ʻa e meʻá ni, pea ʻi Maʻasi 22, naʻe fanaʻi ai ʻa Palczynski ʻo mate ʻe he kau polisi naʻa nau ʻohofi ʻa e falé. Naʻe ʻikai ke lavea ai ha taha kehe.
Ki mui ai naʻe maʻu mai ʻe Terrell ʻa e ngaahi tatau ʻe 600 nai ʻo e ʻīsiu ko ia ʻo e Awake! ʻa ia naʻá ne fakaongoongoleleiʻi ʻi hono tokonia ia ke haofaki ʻene moʻuí. Kuó ne fevahevaheʻaki ʻa e laui teau ʻo e ngaahi Awake! ko ení mo e niʻihi kehé. ʻOku houngaʻia ʻa Terrell he kuó ne ʻai ia ke ne tōʻongaʻaki hono lau ʻa e fakamatala mahuʻinga ʻi he Awake!, pea ʻoku mau ongoʻi te ke pehē mo koe foki.
[Fakatātā ʻi he peesi 24]
William Terrell