Fakamanatu Akoʻanga Fakafaifekau Fakateokalati
Fakamanatu ʻo e ngaahi fakamatala mei he ngaahi konga ʻi he Akoʻanga Fakafaifekau Fakateokalati ki he ngaahi uike ʻo Sepitema 2 ki Tīsema 23, 1996. Ngāueʻaki ha lauʻi pepa kehe ke tohi ki ai ʻa e ngaahi tali ki he lahi taha ʻo e ngaahi fehuʻi te ke lava ʻo tali ʻi he taimi ʻoku vaheʻi maí.
[Fakatokangaʻi: Lolotonga ʻa e fakamanatu tohinimá, ko e Tohitapú pē ʻe lava ke ngāueʻaki ke tali ha fehuʻi. Ko e ngaahi maʻuʻanga fakamatala ʻoku hoko mai he ngaahi fehuʻí, ko e ʻai pē ia ki hoʻo fekumi fakafoʻituituí pē. Ko e ngaahi fika ʻo e peesí mo e palakalafí ʻoku ʻikai ke ʻasi nai ia ʻi he ngaahi maʻuʻanga fakamatala kotoa ki he Taua Leʻo.]
Tali Moʻoni pe Loi ki he ngaahi fakamatala taki taha ʻoku hoko haké:
1. Ko e “manu fekai” ʻulu fitu mo meʻatui ʻe hongofulu naʻe fakamatalaʻi ʻi he Fakahā 13:1 ʻoku ʻikai ko ha toe meʻa kehe ka ko Sētane ko e Tēvoló. [uw p. 63 pal. 4]
2. ʻOku ʻikai moʻoni ke ʻi ai ha “fuʻu ika lahi” ʻoku malava ke ne folo ha tangata kakato. (Siona 1:17) [si p. 153 pal. 4]
3. Ko e vakai ʻa e Tohitapú ʻo fekauʻaki mo e fehokotaki fakasinó naʻe tupu ia mei he faʻahinga ʻo e tangata naʻe moʻui ʻi he ngaahi taʻu lahi he kuohilí. [rs p. 370 pal. 1]
4. Ko e kikite ʻia Maika 3:12 ʻoku lave ai ki hono fakaʻauha mo fakalala ʻa Selusalema ʻa ia naʻe hoko ʻi he 607 K.M. [si p. 156 pal. 4]
5. ʻOku taʻemalava ke faihala ha tangata haohaoa. [rs p. 372 pal. 1]
6. Koeʻuhi ko Sētané ʻoku malava ke ne liliuʻi ia tonu ko ha ʻāngelo ʻo e maamá, ʻoku ʻikai totonu ke tākihalaʻi kitautolu he taimi ʻoku ngali maʻu ai ha ʻaonga fakataimi ʻi he ngaahi meʻa ʻoku fai ʻe he fakahaʻele faʻahikehé. [rs p. 386 pal. 3]
7. Ko e kikite ʻa Hōseá naʻe fakahangatonu tefito ia ki he ongo matakali ʻe ua he puleʻanga Siutá. [si p. 144 pal. 8]
8. Ko kinautolu ko ia ʻoku loto ke maʻu ʻa e kaumeʻa mo e maluʻi ʻa Sihová kuo pau ke nau liʻaki ʻa e kau kotoa pē ʻi he ngaahi fakataha fakahaʻele faʻahikehé pea muimui ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻoku fokotuʻu mai ʻi he Ngāue 19:19. [rs p. 389 pal. 2]
9. Fakatatau kia Sēfanaia 3:9 (PM), ko e kakai ʻa e ʻOtuá ʻe fāʻūtaha ʻi he māmani foʻoú koeʻuhi he te nau lea kotoa pē ʻaki ha lea tatau—faka-Hepelū. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w89 6/1 p. 22.]
10. ʻI hono fakahoko ʻa e Tāniela 12:1, kuo “tuʻu” ʻa Maikeli talu mei he 1914 ʻi he taimi naʻá ne hoko ai ko e Tuʻi ʻo e Puleʻanga fakahēvani ʻo e ʻOtuá; ʻoku vavé ni ke ne “tuʻu hake” ʻi he huafa ʻo Sihová ʻi heʻene hoko ko ha Tuʻi-Faitau taʻealaikuʻi, ʻi hono fakahoko ʻa e fakaʻauha ki he fokotuʻutuʻu fulikivanu ko ʻení. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w94 3/1 p. 21 pal. 23.]
Tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:
11. Ko hai ko e “Holi ʻo e ngaahi puleʻanga kotoa pe” naʻe lave ki ai ʻia Hākeai 2:7, pea ʻi he founga fē ʻoku nau “hoko mai” aí? [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w89 6/1 p. 23 pal. 5.]
12. Ko e hā ʻa e fakamatala Fakatohitapu ʻa e kau Hepelū ʻe toko tolú ʻoku fakahaaʻi ai ko ʻenau talangofua ki he ʻOtuá naʻe ʻikai fakatuʻunga ia ki ha maluʻi mo fakahaofi ʻe he ʻOtuá? (Tān. 3:16-18) [si p. 141 pal. 19]
13. Ko e hā ʻa e konga Tohitapu ʻokú ne tala ki muʻa ʻa e feituʻu ʻe ʻaloʻi ai ʻa e Mīsaiá? [si p. 156 pal. 6]
14. ʻOku anga-fēfē hono fakahā mahino ʻi he lea ʻa Paula ʻi he 1 Kolinitō 6:9-11 naʻe malava ke liliu pea maʻu ha tuʻunga maʻa ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻe he kakai naʻa nau fai ʻa e ʻulungaanga taʻetaau mamafa ʻi he kuohilí? [rs p. 369 pal. 3]
15. ʻI he founga fē ʻoku poupouʻi ai ʻe he 1 Kolinitō 15:45 (NW), ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki ʻi he Ngaahi Konga Tohitapu Faka-Hepeluú ʻo kau ki he soulú? [rs p. 376 pal. 1]
16. ʻI he taimi naʻe kalanga ai ʻa Sīsū ki heʻene Tamaí ʻo pehē “ʻoku ou tuku hoku laumalie ki ho nima” naʻá ne lavé ki he hā? (Luke 23:46) [rs p. 383 pal. 2]
17. Ko e hā ʻa e fakamatala ʻoku ngāueʻaki ʻe he Sāme 146:4 ke fakahaaʻi ai ko e ivi-moʻui ko ia ʻi ha tokotaha ʻoku mole atu ia ʻi he maté? [rs p. 385 pal. 2]
18. Ko hai naʻá ne faʻu ʻa e fakakaukau ʻo pehē ʻoku ʻikai mate moʻoni ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá, pea ko fē ʻi he Tohitapú ʻa e fuofua loi ko ia ʻoku lave ki he akonaki loí ni? [rs p. 385 pal. 5]
19. ʻI he Hākeai 2:9 (PM), ko e temipale fē ʻa e “fale kimui,” ko fē ʻa e “uluaki fale,” pea ko e hā ʻa e ʻuhinga naʻe lahi ange ai ʻa e lāngilangi ʻo e “fale kimui” ʻi he “uluaki fale”? [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w89 6/1 p. 22.]
20. Ko e hā naʻe enginaki ʻaki ʻe he Hōsea 14:2 ki he kau ʻIsilelí ke nau faí, pea ʻoku anga-fēfē hono fakahoko ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e kikite ko iá he ʻaho ní? (Hep. 13:15) [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w95 1/1 p. 21 pal. 1-2.]
Fakakakato ʻa e ngaahi fakamatala ko ʻení ʻaki ha foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku totonú:
21. Ko e kolo ko ․․․․․․․․ naʻe ui ia ko e kolo ʻo e lingi-totó ʻe he palōfita ko ․․․․․․․․ ʻi he taʻu ʻe 200 nai hili hono fakakakato ʻe ․․․․․․․․ ʻene ngāue naʻe vaheʻi ange ʻe he ʻOtuá ʻi aí. [si p. 154 pal. 10, p. 160 pal. 10]
22. ʻOku fakataueleʻi kākā ʻe Sētane ʻa e kakaí ke fakafiemālieʻi ʻa e ngaahi holi ․․․․․․․․ ʻi ha ngaahi founga ․․․․․․․․ [uw p. 65 pal. 9]
23. Ke hoko ʻo malu fakalaumālié, kuo pau ke ʻoua te tau liʻaki ʻa hono ʻai ha konga pē ʻo e teungatau mei he ʻOtuá, ʻa ia ʻoku huʻufataha mo e “․․․․․․․․” “ae sifa koe ․․․․․․․․” “ae teuteu oe ․․․․․․․․ oe melino,” “ae ba oe ․․․․․․․․” “tatā oe ․․․․․․․․” pea “mo e ․․․․․․․․ oe Laumalie.” [uw p. 68 pal. 14]
24. Ko e faʻahinga ʻoku nau pīkitai ki he talatukufakaholo ʻa e ngaahi lotú, fakatouʻosi ʻi loto mo tuʻa ʻi he Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané, ʻoku nau fakakaukau ʻoku nau maʻu ha soulu ․․․․․․․․ ʻa ia ʻoku ʻai ai ʻa e ․․․․․․․․ ke ʻikai fiemaʻu. [uw p. 71 pal. 3]
25. ʻI he hili hono fakaʻauha ʻe Loma ʻa Selusalema ʻi he ․․․․․․․․ ko e ․․․․․․․․ ʻi honau tuʻunga ko e kakaí naʻe mole atu ia mei he hisitōliá, ʻo hangē ko ia naʻe tala ki muʻa ʻe ʻŌpataiá. [si p. 152 pal. 12]
Fili ʻa e tali ʻoku tonú ʻi he ngaahi fakamatala taki taha ʻi laló:
26. Ko e mahino ʻo e tohi ʻĒmosí (8:11; 9:2, 3; 9:11, 12) naʻe tokoni ia ki he kulupu pule ʻo e ʻuluaki senitulí ke nau ʻiloʻi ko e finangalo ia ʻo e ʻOtuá ke fakatahatahaʻi ha niʻihi ʻikai ko e kau ʻIsileli ki he fakatahaʻanga Kalisitiané. (Ng. 15:13-19) [si p. 150 pal. 16]
27. ʻI hono ui ʻe Sihova ʻa (ʻĒmosí; Sioelí; Hapakukí), naʻe ʻikai ko ha palōfita ia pe ko ha foha ʻo ha palōfita ka ko ha tokotaha tauhi-sipi ia mo ha tama toli (fuamelie; fuaʻi fiki; ʻōlive) mei he ʻakau ko e sukaminó. [si p. 148 pal. 1]
28. Ko hono ʻiloʻi totonu ʻo e laumālie māʻoniʻoní kuo pau ke feʻungamālie mo e (ngaahi fakakaukau fakalotú; talatukufakaholo ʻa Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané; kotoa ʻo e ngaahi Konga Tohitapú) ʻa ia ʻoku lave ki he laumālie ko iá, pea ʻoku taki atu ai heni ki he fakamulituku ʻuhinga totonu ko e laumālie māʻoniʻoní (ko ha tokotaha; konga ʻo ha Tolu-Tahaʻi-ʻOtua; ko e ivi ngāue ʻo e ʻOtuá). [rs p. 381 pal. 1]
29. Ko e Sioeli 2:32 naʻe hiki ʻe (Pita; Sione; Paula) ʻi he (Ngāue 2:40; Loma 10:13; 1 Tīmote 2:4), ʻa ia ko ʻene fakamamafaʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e ui ki he huafa ʻo Sihová. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w96 4/1 p. 31 pal. 16.]
30. ʻOku tau fakamoʻoni ki hono maʻu ʻa e laumālie ʻo e ʻOtuá ʻaki ʻa e (fakahā mālohi ʻo e loto-māfana fakalotú; tetetete mo femafuliaki; faifakamoʻoni faivelenga) pea ʻaki hono fakahā ʻa e ngaahi fua ʻe (nima; fitu; hiva) ʻo e laumālié. [rs p. 381 pal. 5–p. 382 pal. 1]
Fakahoa totonu ʻa e ngaahi konga Tohitapú ki he ngaahi fakamatala ʻoku hā ʻi laló:
Teu. 18:10-12; Hō. 10:12; Sēf. 2:3; Kal. 6:7, 8; 1 Sione 3:4, 8
31. Ko e mafolalahia ʻo e ngaahi mahaki ʻoku feʻaveʻaki ʻe he fehokotaki fakasinó, movete ha ngaahi ʻapi, pea mo e alā meʻa peheé ʻoku nau ʻomai ʻa e fakamoʻoni ki he moʻoni ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohitapú ʻo kau ki he angahalá pea mo hono ngaahi nunuʻá. [rs p. 373 pal. 2]
32. ʻI hono fai ʻa e meʻa ʻoku totonú ʻi heʻetau moʻui fakaʻahó, te tau utu ai ʻa e anga-ʻofa ʻa Sihová. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w-E 96 3/15 p. 23 pal. 2-3.]
33. Ko e tōʻonga tongafisi kotoa pē ko ha fakaafeʻi ia ke fetuʻutaki pe maʻunimā ʻe he kau laumālie taʻemaʻá, pea ko e kau ki he meʻa peheé ʻe hoko ia ko e taʻeangatonu fakaʻaufuli kia Sihova. [rs p. 387 pal. 4]
34. Ko kinautolu ʻoku fili tauʻatāina pē ki ha ʻalunga angahalá, ʻo fai hokohoko iá, ʻi he vakai ʻa e ʻOtuá ko e kau maumau lao. [rs p. 374 pal. 2]
35. ʻE ʻikai malava ke tau pehē pē te tau maʻu ʻa e meesi ʻa e ʻOtuá. [si p. 165 pal. 11]