TV—Ko ha Meʻa Kaihaʻa Taimi?
KAPAU naʻe ʻoatu ʻe ha taha haʻo tola ʻe taha miliona kae tuku hoʻo sio televīsoné ʻi he toenga hoʻo moʻuí, naʻá ke mei fai ki ai? ʻI he ngaahi taʻu kuo maliu atú ko e toko 1 ʻi he kau ʻAmelika ʻe toko 4 ʻo e faʻahinga ʻa ia naʻe fai ki ai ʻa e saveá naʻa nau pehē heʻikai te nau fai pehē kinautolu. ʻI ha toe savea ʻe taha naʻe ʻeke ai ki ha kau tangata pe ko e hā ʻa e meʻa naʻa nau fiemaʻu lahi tahá. Ko e tokolahi tahá naʻa nau pehē ʻoku nau holi ki he melinó mo e fiefiá. Ka naʻe fika ua eni ia ʻi he lisi ʻo ʻenau fakaʻamú. Ko e meʻa naʻa nau fiemaʻu muʻomuʻa ʻi he moʻuí ko ha fuʻu televīsone ʻata lahi!
Ko e televīsoné ʻoku manakoa lahi fakaʻulia ia ʻi he kotoa ʻo e māmaní. ʻI he 1931, ʻi he taimi naʻe haʻu foʻou ai ʻa e televīsoné, naʻe pehē ʻe he sea ʻo e Kautaha Letiō ʻa ʻAmeliká: “I heʻene aʻu ʻa e televīsoné ki he tuʻunga kakato tahá ʻoku ala lava ke ʻamanekina ko e tokolahi ʻo e kau mamata televīsoné ʻe kau kotoa ki ai ʻa e kakai ʻo e māmaní.” Naʻe ongo nai ko ha ngaahi lea ʻafaʻi ia ʻi he taimi ko iá, ka ʻoku ʻikai pehē ia he ngaahi ʻahó ni. Ko e lahi ʻo e ngaahi televīsone ʻi māmani lahí ʻoku fakafuofua ki he 1.5 pilioná, pea mo e kau mamata tokolahi ange. Pe ʻoku saiʻia ai ʻa e kakaí pe ʻikai, ʻoku fakahoko ʻe he televīsoné ha tākiekina lahi ʻi he moʻui ʻa e kakaí.
ʻOku fakaʻohovale ʻa e taimi ʻoku fakamoleki ʻe he kakai tokolahi ʻi he sio televīsoné. Ki muí ni mai, naʻe fakahaaʻi ai ʻi ha savea ʻi māmani lahi, ʻi hono fakaʻavalisí, ʻoku sio TV ʻa e kakaí ʻo laka siʻi hake he houa ʻe tolu he ʻaho taki taha. Ko e kau ʻAmeliká mo e kau Kānatá ʻoku nau sio fakaʻaho ʻi he houa ʻe fā mo e konga, lolotonga ia ko e māʻolunga taha ʻi he lisí ko e kau Siapaní ʻa ia ko e houa ʻe nima ʻi he ʻaho. Ko e ngaahi houa ko iá ʻi hono tānaki fakatahá ko ha fuʻu taimi lahi. Kapau ʻoku tau sio fakaʻaho ʻi he houa ʻe fā, ʻi heʻetau taʻu 60 ko e taʻu ʻe hongofulu ai kuo fakamoleki ia ʻi he TV. Neongo ia, ʻoku ʻikai ha taha ʻia kitautolu ʻe loto ke tongi ʻi hotau maka fakamanatu ʻi he faʻitoká ʻo pehē: “ʻOku toka heni ʻa hotau kaumeʻa ʻofeina, ʻa ia naʻá ne fakamoleki ʻa e vahe ono ʻe taha ʻo ʻene moʻuí ʻi he sio TV.”
ʻOku sio televīsone laulaui houa ʻa e kakaí koeʻuhi ʻoku nau fiefia ai? ʻIkai ʻaupito. ʻOku tui ʻa e tokolahi kuo fuʻu lahi ʻa e taimi ʻoku nau fakamoleki ʻi he sio TV pea ongoʻi halaia ʻi he ʻikai ke nau ngāueʻaki ʻaonga ange ʻa honau taimí. ʻOku pehē ʻe he niʻihi ko e “kau maʻukovia kinautolu ʻe he TV.” Ko e moʻoni, heʻikai lava ke ke hoko ʻo maʻukovia ʻe he TV ʻi he founga tatau ʻoku maʻukovia ai ha tokotaha ʻe he ngaahi faitoʻo kona tapú, neongo ʻoku ʻi ai ʻa hona ngaahi faitatau. Ko e faʻahinga maʻukoviá ʻoku nau luva ʻa e taimi lahi ki he faitoʻo kona tapu ʻoku nau ngāueʻakí. Neongo ʻoku nau loto ke fakasiʻisiʻi ʻa e taimi ko iá pe liʻaki ʻa hono tōʻongaʻakí, ʻoku ʻikai te nau lava. ʻOku nau feilaulauʻi ʻa e ngaahi ngāue fakasōsiale mo fakafāmili mahuʻingá ki hono ngāueʻaki ʻa e faitoʻo kona tapú, pea ʻoku nau tofanga ʻi he ngaahi fakaʻilonga ʻo e puke ʻi he taimi ʻoku tuku aí. Ko e ngaahi fakaʻilonga kotoa ko ení ʻoku lava ke hoko ia ki he kakai ʻoku nau sio televīsone lahí.
“Ko e kai honi lahi ʻoku ʻikai lelei,” ko e tohi ia ʻa e poto ko Tuʻi Solomoné. (Palovepi 25:27) ʻOku ngāueʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni tatau ki he sio TV. Neongo ʻoku ʻomai ʻe he televīsoné ʻa e meʻa lahi ʻoku ʻaonga, ko e sio lahi aí ʻoku lava ke fakasiʻisiʻi ai ʻa e taimi mo e fāmilí, taʻofi ʻa e lautohí mo e ngāue fakaeako ʻa e fānaú pea fakatupunga ai ʻa e sisinó. Kapau ʻokú ke fakamoleki ha fuʻu taimi lahi ʻi he sio TV, ʻoku fakapotopoto ke fakakaukau fekauʻaki mo e meʻa ʻoku lava ke ke maʻu mei aí. ʻOku fuʻu mahuʻinga ʻa hotau taimí ke fakamoleki noaʻia. ʻOku toe fakapotopoto foki ke fakakaukau ʻo fekauʻaki mo e meʻa ʻoku tau sio aí. Te tau lāulea ki he kaveinga ko iá ʻi he kupu hoko maí.