Fakahaaʻi Atu ki he Niʻihi Kehé ʻa e Tohi Moʻui Fakafāmilí
1 Ko e fāmilí ko e faʻunga tefito ia ʻo e sōsaieti ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá, pea mei he fāmilí ʻoku tupu mai ai ʻa e ngaahi kolo iiki, ngaahi kolo lalahi, mo e ngaahi puleʻangá, pea mo e ngaahi fonuá fakakātoa. ʻI he ʻahó ni, ko e fāmilí ʻoku faingataʻaʻia ʻaupito ʻo ʻikai hangē ko ia ki muʻá. Kuo ngāue ola lelei ʻa e ngaahi tākiekina mālohí ʻo fakamanaʻi ai ʻa e moʻui fakafāmilí tonu. Ko ha fakamālō lahi ē ka ko kitautolu kia Sihova, ko e Tokotaha-Faʻufaʻu ʻo e fokotuʻutuʻu ʻo e fāmilí, kuó ne tokonaki mai kiate kitautolu ʻa e ngaahi fakahinohino ʻa ia ʻe lava ai ke tau maʻu ʻa e fāmili fiefiá! Ko e faʻahinga ʻoku nau muimui ki heʻene ngaahi tatakí ʻoku nau ʻilo ʻoku siʻisiʻi ange ʻa e palopalemá kae ola lelei ange ʻa e lavameʻa ʻa e moʻui fakafāmilí. ʻI he lolotonga ʻo Sepitemá te tau maʻu ai ʻa e monū ko hono fakahaaʻi atu ki he niʻihi kehé ʻa e tohi Ko Hono ʻAi Hoʻo Moʻui Fakafāmilí ke Fiefia. Tamuʻomuʻa ke lea ki he kakaí ʻi he kaveinga ki he moʻui fakafāmilí. Ke anga-fakakaumeʻa, fakakaukau pau, mo ʻiloʻilo. Ko e hā nai te ke leaʻakí?
2 ʻE lava ke ke kamata ʻaki hono langaʻi ha fehuʻi, hangē ko e:
◼ “Kuó ke fakatokangaʻi ʻoku ʻilo ʻe he ngaahi fāmili lahi ʻoku faingataʻa ke kātakiʻi ʻa e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí? [Tuku ke ne tali.] ʻOku hā mei he ngaahi fakamatalá ʻoku hokosia ʻe he kakai tokolahi ʻa e ngaahi faingataʻa ʻi ʻapi. Ko e hā ʻokú ke tui ʻe lava ke tokoni ki he ngaahi fāmilí ke nau tuʻumaʻu mo maʻu ha fiefia ʻoku lahi angé? [Tuku ke ne tali.] Koeʻuhi ko e ʻOtuá naʻá ne faʻu ʻa e fokotuʻutuʻu ki he fāmilí, ʻikai ʻe ʻuhinga lelei ke vakaiʻi ʻa e ngaahi fakahinohino kuó ne tokonaki maí? [Lau ʻa e 2 Timote 3:16, 17.] Ko e fakahinohino ʻaonga peheé ʻoku hiki mai ia ʻi he tohi ko ʻení, Ko Hono ʻAi Hoʻo Moʻui Fakafāmilí ke Fiefia.” ʻEke leva ki he tokotaha tāutaha pe ko e hā ʻokú ne fakakaukau ko ha palopalema fakafāmili ia ʻoku māʻunga hokó, fakahā ʻa e vahe ʻoku lāulea ki he palopalema ko iá, pea tuʻuaki ʻa e tohí.
3 ʻI ha toe ʻaʻahi, te ke tuli nai ki ha kolo ko hono kamata ha ako Tohitapu ʻaki hoʻo pehē:
◼ “Naʻá ku fakakaukau ʻo kau ki he meʻa naʻá ke leaʻaki ʻi he kaveinga ʻo e moʻui fakafāmilí, pea naʻá ku ʻomai ha meʻa maʻau ʻa ia naʻá ku fakakaukau te ke fiefia ai. [Fakahā ange ʻa e polosiua Fiemaʻu, huke ki he peesi 16, pea lau ʻa e fehuʻi ʻe ono ʻi ʻolungá.] ʻOku hā mahino, ko e tokotaha taki taha ʻi he fāmilí kuo pau ke ne fai ʻene tafaʻakí ke tokoni ki he fiefia ʻa e fāmilí. Kapau ʻoku ʻi ai haʻo kiʻi miniti siʻi, te u fakahāhaaʻi ʻa e founga te ke lava ai ke maʻu ʻa e ʻaonga lahi taha mei he fakamatala ko ʻení.” Pea kamata leva ʻa e akó ʻi he lēsoni 8.
4 Ko e founga ʻe taha ke kamata ha fetalanoaʻakí ko hano ʻohake ha palopalema, ʻaki haʻo pehē nai:
◼ “Neongo ʻoku fiemaʻu ʻe he tokotaha kotoa pē ke ne ongoʻi nonga mo fiemālie, ʻoku hā ngali ko e ngaahi fāmili lahi ʻoku ʻikai te nau aʻusia ʻeni. Ko e hā ʻokú ke fakakaukau atu ʻe tokoni kiate kinautolu ke nau maʻu ai ʻa e fiefia moʻoní? [Tuku ke ne tali.] Ki muʻa fuoloa atú, naʻe fakahā ʻe he Tohitapú ʻa e faʻahinga palopalema te tau vakai ki ai ʻi he ngaahi fāmilí he ʻahó ni. [Lau ʻa e 2 Timote 3:1-3.] Kae kehe, ʻoku toe fakahā ʻe he Tohitapú ki he ngaahi fāmilí ʻa e meʻa ke nau faí kae lava ʻo fakaleleiʻi ʻa e ngaahi palopalema ko ʻení pea maʻu ʻa e fiefia taʻengatá. Ko hono ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻoku ʻomai ia ʻi he tohi ko ʻení, Ko Hono ʻAi Hoʻo Moʻui Fakafāmilí ke Fiefia.” Fakahā ange ha palakalafi feʻungamālie mei he tohí, lau ia, pea tuʻuaki ʻa e tohí.
5 ʻI hoʻo toe ʻaʻahí, ngāueʻaki ʻa e polosiua “Fiemaʻu” ke kamata ha ako. ʻE lava ke ke pehē:
◼ “Naʻá ku houngaʻia ʻaupito ʻi hoʻo loto-lelei ke vakaiʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he Tohitapú ʻa ē ʻoku ngāueʻaki ki he moʻui fakafāmilí. Kuo hā mei he meʻa ʻoku hokosiá ko e ngaahi ola lelei tahá ʻoku maʻu ia mei he muimui ki he akonaki ʻaonga ʻoku maʻu ʻi he Tohitapú. Ko ha fakamatala faingofua ʻeni ki he ʻuhinga ʻoku pehē aí.” Lau ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻo e lēsoni 1 ʻi he polosiua Fiemaʻu, fakakau ki ai ha taha pē ʻi he Sāme 1:1-3 pe ko e Aisea 48:17, 18. Kapau ʻoku faingamālie, lave ki he toenga ʻo e lēsoní. Fakahā ange te ke toe foki ange ke mo ako fakataha ʻa e lēsoni hono hokó.
6 Fekauʻaki mo ʻEtau Ngaahi Tohí: ʻI hono ʻilo ko e kotoa ʻo ʻetau ngaahi tohí ʻoku mahuʻinga pea ko hono pulusí ʻoku fakamole ki ai ha paʻanga, ʻokú ke toumoua ke tuʻuaki ʻa e ngaahi makasiní, ngaahi polosiuá, pe ha ngaahi tohi ki he kakai ʻokú ke fetaulaki mo iá? ʻE lava fēfē ke tau fakapapauʻi ʻoku ʻikai te tau ʻoatu noaʻia ʻa e ngaahi tohí ki he kakai ʻoku ʻikai te nau mahuʻingaʻiá? Ko e founga ʻe tahá, ko hono ʻeke ange pē ki he tokotahá pe te ne palōmesi mai te ne lau ʻa e meʻa ʻokú ke fakahā atú.
7 Ko e fakatātaá, ʻi he hili hono tuʻuaki ha tohi “Moʻui Fakafāmili,” te ke leaʻaki nai ʻeni:
◼ “Kapau te ke palōmesi mai te ke lau ʻa e tohi ko ʻení, te u tuku ia maʻau ʻo ʻikai ha totongi ki ai. [Tuku ke ne tali.] Te ke fifili nai pe ʻoku lava fēfē hono totongi ʻa e meʻá ni. ʻOku lava iá, he ko ʻemau ngāué ʻoku poupouʻi ia ʻaki ʻa e ngaahi tokoni loto-fiefoaki. Kapau te ke loto ke fai ha tokoni siʻisiʻi ki heʻemau ngāué, te u fiefia ke talitali lelei ia.” Ko ha tokoua ʻe taha naʻá ne maʻu ha tali siʻisiʻi pē kaeʻoua kuó ne fai ha foʻi liliu ʻe ua. ʻUluakí, naʻá ne tānaki atu ha foʻi lea, ʻo pehē: “Kapau te ke loto ke fai ha tokoni siʻisiʻi he ʻahó ni ki heʻemaʻu ngāué, te u fiefia ke talitali lelei ia.” Ko hono hokó, ʻokú ne kiʻi longo lōloa feʻunga kae tuku ki he tokotaha-ʻapí ke ne fai mai ha tali. Naʻá ne ongoʻi falala ange ai foki naʻe ʻi ai ʻa e mahuʻingaʻia ʻi he tohí pea te ne lau ia.
8 ʻAi ke tau fai ʻetau feinga kotoa pē te tau malavá ke fakahaaʻi atu ki he niʻihi kehé ʻa e fakapulipuli ʻoku taki atu ki he fāmili fiefiá—ko e muimui ʻi he ngaahi fakahinohino ʻoku fokotuʻu mai ʻi he Folofola ʻa e ʻOtuá.—Sāme 19:7-10.