Langutelo Ra Bibele

Ku Tisasekisa Miri—Xilaveko Xa Ku Va La Ringaniselaka

MUTSARI wa swirungulwana wa Mufurwa u tsale a ku: “Vuhava byi endla leswaku vanhu va tsandzeka ku tirhisa matimba ya vona ya ku anakanya.” Kunene, matimba ya ku anakanya a ma tirhisiwanga nikatsongo, hikwalaho ka leswi vuhava byi susumeteleke vanhu ku va va tiendla swona eka malembe-xidzana lama hundzeke. Hi xikombiso, hikwalaho ko ringeta ku va lava laleke ngopfu, vavasati va lembe-xidzana ra vu-19 va tikhame makhwiri ya vona ku kondza va nga ha swi koti ni ku hefemula. Van’wana va vula leswaku a va ri ni swikhwidyana swo ringana 33 wa tisentimitara. Vavasati van’wana a va tikhame lerova timbambu ta vona ti manya swivindzi swa vona, kutani va fa.

Hambileswi mukhuva wolowo wu humeke efexenini, vuhava lebyi wu byi vangeke byi vonaka kahle namuntlha ku fana ni leswi a byi ri xiswona enkarhini wolowo. Vavanuna ni vavasati va ha endla swilo leswi rharhanganeke ni leswi nga ni khombo leswaku va cinca ndlela leyi va langutekaka ha yona hi ntumbuluko. Hi xikombiso, tindhawu leti ku funghiwaka ni ku boxa miri eka tona, leti khale a ku tala ku ya vanhu lava nga riki swikombiso leswinene swa mahanyelo, se ti sungula ku andza etindhawini ta mabindzu ni lomu vanhu va tshamaka kona. Entiyisweni, ku nga ri khale, ku tifungha emirini a ku ri bindzu ra vutsevu leri kulaka hi xihatla le United States.

Mikhuva yin’wana leyi nga tolovelekangiki ya ku sasekisa miri yi ya yi andza, ngopfu-ngopfu eka vantshwa. Ku boxa swirho swa miri loku hundzeletiweke—ku katsa tinhlungu, tinhompfu, marimi ni swirho swa rimbewu—ku ya ku va loku dumeke. Van’wana a va ha nyanyuriwi hi ku tiboxa koloko ka miri loku hundzeletiweke. Va ringeta mikhuva leyi engetelekeke, leyi nga tolovelekangiki, yo kota ku tifungha emirini hi ku tihisa, ku titsemaa ni ku tikovotla, kutani va nghenisa swilo endzeni ka nhlonge leswaku ku vonaka mimbovo yo hlamarisa.

Mukhuva Wa Khale

Entiyisweni, ku sasekisa miri a hi nchumu lowuntshwa. Eswiphen’wini swo karhi swa Afrika, mihivahivani ya ku titlhavela tinhlanga ni ku tifungha a yi endliwa eka malembe-xidzana yo tala, ku ri ku fungha mindyangu kumbe tinxaka to karhi. Lexi tsakisaka, eka vunyingi bya matiko lawa, sweswi mikhuva yoleyo a ya ha amukeleki naswona yi endliwa hi xiwelo.

Ku tifungha ni ku tiboxa emirini a swi endliwa eminkarhini ya Bibele. Hakanyingi a swi endliwa hi matiko ya vahedeni, swi yelana ni vukhongeri bya wona. Swa twisiseka leswaku ha yini Yehovha a alele vanhu vakwe, ku nga Vayuda, leswaku va tekelela vahedeni volavo. (Levhitika 19:28) Leswi Vayuda a va ri “ndzhaka yakwe yo hlawuleka,” a va hlayisekile eku thyakisiweni hi mikhuva ya vukhongeri bya mavunwa.—Deteronoma 14:2.

Ntshunxeko Wa Vukreste

I ntiyiso leswaku Vakreste a va le hansi ka Nawu wa Muxe, hambileswi wu nga xisekelo xa misinya yin’wana ya milawu leyi hundziseriweke evandlheni ra Vukreste. (Vakolosa 2:14) Xisweswo, loko swi ta emhakeni ya ndlela leyi va nga tisasekisaka ha yona, va fanele va tiyiseka leswaku va ambala ni ku tisasekisa hi ndlela leyi xiximekaka. (Vagalatiya 5:1; 1 Timotiya 2:9, 10) Hambiswiritano, ntshunxeko wolowo wu ni swipimelo.—1 Petro 2:16.

Eka 1 Vakorinto 6:12, Pawulo u tsale a ku: “Swilo hinkwaswo swa pfumeleleka eka mina; kambe a hi hinkwaswo leswi pfunaka.” Pawulo a a swi twisisa leswaku ntshunxeko wakwe tanihi Mukreste a wu nga nyiki mpfumelelo wa ku endla xin’wana ni xin’wana lexi a xi lavaka handle ko anakanyela van’wana. Ndlela leyi a tikhoma ha yona a yi kombisa leswaku u rhandza vanhu van’wana. (Vagalatiya 5:13) U khongotele a ku: “Mi nga veki tihlo etimhakeni ta n’wina ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.” (Vafilipiya 2:4) Vonelo rakwe leri nga riki na vutianakanyi ri tirha tanihi xikombiso lexinene eka Mukreste un’wana ni un’wana la lavaka ku sasekisa miri wakwe hi ndlela yo karhi.

Misinya Ya Milawu Ya Bibele Leyi Faneleke Yi Anakanyiwa

Xin’wana xa swilo swa nkoka eka Vakreste i ku chumayela ni ku dyondzisa mahungu lamanene. (Matewu 28:19, 20; Vafilipiya 2:15) Mukreste a nge rhandzi leswaku ku va ni nchumu ni wun’we ku katsa ni ndlela leyi a langutekaka ha yona, lowu nga ta kavanyeta van’wana leswaku va yingisa rungula rero.—2 Vakorinto 4:2.

Hambiloko ku tisasekisa ko tano ko fana ni ku tiboxa ni ku tifungha emirini swi nga va swi tolovelekile eka vanhu van’wana, Mukreste u fanele ku tivutisa leswaku ‘Xana ku tisasekisa ko tano ku ta va khoma njhani vanhu va ndhawu leyi ndzi tshamaka eka yona? Xana ndzi ta tekiwa ndzi ri xirho xa ntlawa wo karhi lowu vanhu va wu tekaka wu ri lowu tikhomeke hi ndlela yo biha? Hambiloko ripfalo ra mina ri nga karhateki ha kona, xana ku tiboxa ka mina miri ni ku wu fungha ku ta va ni vuyelo byihi eka van’wana ni le vandlheni? Xana va ta ku teka tanihi xitiyisekiso xa “moya wa misava”? Xana ku nga ha ndzi endla ndzi languteka onge a ndzi na yona “mianakanyo yo hluteka”?’—1 Vakorinto 2:12; 10:29-32; Tito 2:12.

Tindlela tin’wana ta ku sasekisa miri ti ni khombo ra ku nga tshunguleki. Ku funghiwa hi tineleta leti nga basisiwangiki swi tala ku hangalasa vuvabyi bya xivindzi ni xitsongwa-tsongwana xa HIV. Minkarhi yin’wana tidayi leti tirhisiwaka ti onha nhlonge. Ku boxa miri ku nga ha teka tin’hweti leswaku ku hola naswona nkarhi wolowo hinkwawo ku nga va ku vava. Ku nga tlhela ku endla leswaku ngati yi thyaka, yi mpfempfa yi nga yimi, yi tiya, ku tlhela ku onha misiha yo twa ni ku nghenisa switsongwatsongwana leswi nga ni khombo. Tlhandlakambirhi, timbanga tin’wana a ti tshunguleki. Hi xikombiso, mimfungho leyi endliweke yi nga ha durha ku yi susa, swi ya hi vukulu ni muvala wa kona. Ku tiboxa miri ku nga siya swivati leswi nga ta tshama hi laha ku nga heriki.

Leswaku munhu u hlawula ku tiveka ekhombyeni leri kumbe e-e, i xiboho xa yena a ri yexe. Kambe loyi a lavaka ku tsakisa Xikwembu wa swi xiya leswaku ku va Mukreste swi katsa ku tinyiketela ka munhu hi yexe eka Xikwembu. Mimiri ya hina i switlhavelo leswi hanyaka leswi hi swi nyiketaka Xikwembu leswaku xi swi tirhisa. (Varhoma 12:1) Hikokwalaho, Vakreste lava wupfeke a va teki mimiri ya vona tanihi leyi lawuriwaka hi vona, leyi nga onhiwaka kumbe leyi nga endliwaka leswi rhandziwaka hi vona. Ngopfu-ngopfu lava fanelekaka ku rhangela evandlheni va tiviwa hi ku tikhoma ka vona lokunene, ku va ni mianakanyo leyi hlutekeke ni ku ringanisela.—1 Timotiya 3:2, 3.

Ku hlakulela ni ku tirhisa matimba ya ku anakanya lama humaka eBibeleni, swi ta pfuna Vakreste leswaku va papalata mikhuva leyi hundzeletiweke ya misava leyi, ya ku tsakisiwa hi ku tivavisa, leyi ‘hambaneke ni vutomi lebyi nga bya Xikwembu’ hi ndlela leyi hetaka matimba. (Vaefesa 4:18) Xisweswo va nga endla leswaku ku ringanisela ka vona ku vonaka eka vanhu hinkwavo.—Vafilipiya 4:5.

[Nhlamuselo ya le hansi]